Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής
http://kritiria.blogspot.gr/
Ιστορία ΣΤ΄- Επανάληψη 2ης Ενότητας:
΄΄Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική
και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄
 Σχεδιαγράμματα - θεωρία
 Ερωτήσεις - απαντήσεις
 Επαναληπτικά
Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://st-taksh.blogspot.gr σελ.1

www.PageBorders.net
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Σχεδιαγράμματα - Θεωρία σελ.
Ερωτήσεις – Απαντήσεις σελ.
Επαναληπτικά σελ.
3 - 73
74 - 118
119 - 233
63
64 - 108
109 - 223

Σχεδιαγράμματα

Ευχαριστούμε πολύ για τα σχεδιαγράμματα τους
εκλεκτούς δασκάλους:
Παύλο Κώτση
http://www.stintaxi.com/sigmachiepsilondeltaiotaalp
hagammarho940mumualphataualpha1.html
Βασίλη Παπαγιάννη
http://blogs.sch.gr/vpapagiann/?page_id=1461
Σοφία Ανθιμου
Θοδωρή Βούγα
Ανδρέα Γεωργακόπουλο
Μαρία Μαντζίλα
Δημοτικό Σχολείο Μενιδίου
και για την πολύτιμη προσφορά τους στην
εκπαιδευτική κοινότητα.

Πολλοί κάτοικοι μετακινικθκαν ςε
ορεινά μζρθ.
Οι βυηαντινοί άρχοντεσ εξαφανίςτθκαν
Αρκετοί λόγιοι ζφυγαν ςτθ Δυτικι
Ευρώπθ
Θ περίοδοσ από τθν κατάκτθςθ τθσ ελλθνικισ
Χερςονιςου, ςτα μζςα του 15ου αιώνα, ζωσ και τθ
Μεγάλθ Επανάςταςθ του 1821, που οδιγθςε ςτον
ςχθματιςμό του νζου ελλθνικοφ κράτουσ,
ονομάηεται Τουρκοκρατία.
Ανατροπι τθσ ςυνοχισ του
ελλθνικοφ πλθκυςμοφ
Οι ςυνκικεσ ηωισ των Ελλινων ςτισ
Τουρκοκρατοφμενεσ περιοχζσ
Οι δφο πρώτοι
αιώνεσ ιταν
δφςκολοι
Στα μζςα του 16ου
αιώνα ςταδιακι
βελτίωςθ των
ςυνκθκών ηωισ
Ελαττώκθκαν οι πολεμικζσ ςυγκροφςεισ
Περιορίςτθκε θ φορολόγθςθ και το
παιδομάηωμα
Τονώκθκε θ παιδεία και θ εκπαίδευςθ
Ι΢ΣΟΡΙΑ ΢Σ΄
ΕΝΟΣΘΣΑ 2θ
– ΚΕΦ 1: ¨Θ ΚΑΣΑΚΣΘ΢Θ ΣΘ΢ ΕΛΛΘΝΙΚΘ΢ ΧΕΡ΢ΟΝΘ΢ΟΤ¨
27Ο
ΔΘΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΘ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΘ΢
Αίτια τθσ κατάκτθςθσ
Θ παρακμι τθσ Βυηαντινισ
Αυτοκρατορίασ από τον 13ο
αιώνα
και μετά.
Κοινωνικά, πολιτικά και
οικονομικά προβλιματα
Η περίοδοσ τθσ Τουρκοκρατίασ
Οι υπόδουλοι Ζλλθνεσ δεν
αφομοιώκθκαν, αφοφ κατάφεραν
να διαφυλάξουν, με τθ βοικεια
και τθσ Εκκλθςίασ, τρία βαςικά
ςτοιχεία τθσ εκνικισ τουσ
ταυτότθτασ: τθ κρθςκεία, τθ
γλώςςα και τθν παράδοςθ.
Οι ςυνκικεσ ηωισ των Ελλινων ςτισ
Βενετοκρατοφμενεσ περιοχζσ
Ωσ τον 16ο αι. αποκλειςμζνοι από τθ διοίκθςθ
βαριά φορολογία & καταπίεςθ
΢υχνζσ εξεγζρςεισ («Ρεμπελιό των Ποπολάρων»,
Ηάκυνκοσ 1628)
Με το πζραςμα των χρόνων θ ηωι καλυτερεφει
Προβλιματα Βενετών με τουσ Σοφρκουσ.
Μακραίωνθ ςυνφπαρξθ.
Σα Ιόνια νθςιά δεν πζραςαν ποτζ ςτουσ
Σοφρκουσ

Κ΢ΣΟΡΚΑ ΢Σ΄
ΕΝΟΣΗΣΑ 2θ
ΚΕΦ. 2: ¨ΟΚ ΢ΤΝΙΗΚΕ΢ ΖΩΗ΢ ΣΩΝ ΤΠΟΔΟΤΛΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ¨
27Ο
ΔΗΜΟΣΚΚΟ ΢ΧΟΛΕΚΟ ΣΡΚΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΚΛΗ΢ ΠΑΠΑΓΚΑΝΝΗ΢
Θταν μια νζα άρχουςα τάξθ των Χριςτιανών
υπθκόων τθσ Οκωμανικισ Αυτοκρατορίασ,
που ςχθματίςτθκε γφρω από το Πατριαρχείο
από μζλθ επιφανών βυηαντινών
οικογενειών και Ζλλθνεσ που ιρκαν ςτθν
Κωνςταντινοφπολθ από άλλεσ περιοχζσ τθσ
αυτοκρατορίασ μετά τθν άλωςθ.
Η ηωι των Ελλινων μετά τθν Άλωςθ
Περιοριςμοί και διακρίςεισ ςτουσ χριςτιανοφσ
υπθκόουσ
Υποχρεώνονταν να κατοικοφν ςε φτωχικζσ
ςυνοικίεσ και να κατζχουν γθ μόνο ςε άγονεσ
περιοχζσ.
Υπθρετοφςαν ςτον ςτρατό μόνο ςε βοθκθτικζσ
υπθρεςίεσ.
Απαγορεφονταν οι λιτανείεσ.
Δικαςτικζσ υποκζςεισ δικάηονταν ςτα
μουςουλμανικά ιεροδικεία.
Τποχρεώνονταν να κάνουν αγγαρείεσ.
Πλιρωναν περιςςότερουσ φόρουσ από τουσ
Μουςουλμάνουσ, τακτικοφσ & ζκτακτουσ.κεφαλικόσ φόροσ
όςοι δεν ιταν Μουςουλμάνοι
Οι τακτικοί φόροι
Οι Φαναριώτεσ
φόροσ εςτίασ
φόροσ για τα ςπίτια
ζγγειοσ φόροσ
φόροσ για τθ χριςθ τθσ γθσ
φόροσ τθσ δεκάτθσ
1/10 τθσ παραγωγισ τουσ
Μζτρα εναντίον των χριςτιανών τουσ πρώτουσ
αιώνεσ τθσ κατάκτθςθσ
Σφαγζσ και αιχμαλωςίεσ
εξιςλαμιςμοί
το παιδομάηωμα
εγκατάςταςθ τουρκικών & άλλων φφλων ςε
εφφορα εδάφθ
αναγκαςτικι μετακίνθςθ ελλθνικών πλθκυςμών
ςτο εξωτερικό ι ςε απομονωμζνα και ορεινά μζρθ
Πιο ζντονεσ οι
διακρίςεισ ςε
απομακρυςμζνεσ
περιοχζσ.
Σοπικοί άρχοντεσ –
δυνάςτεσ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄
ΕΝΟΤΗΤΑ 2η
– ΚΕΦ. 3 «ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ»
27o ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
Πιο ανεκτικοί απέναντι στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης.
Οι Οθωμανοί Τούρκοι κατήργησαν τη βυζαντινή διοίκηση στις χώρες που κατέκτησαν.
ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
 Θρησκευτικός ηγέτης.
 Εκπρόσωπος των Ορθόδοξων Χριστιανών.
 Λογοδοτούσε στον Σουλτάνο.
 Ιδρύει σχολεία.
 Επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.
Η εκκλησία δεν είχε μόνο θρησκευτικά καθήκοντα
αλλά αποφάσιζε και για ποικίλες υποθέσεις,
π.χ για τις κληρονομιές.
Κάποιοι Ιεράρχες δε θεωρούν την τουρκική κατάκτηση ¨θεραπεία¨ σταλμένη από το Θεό.
Πατριάρχης Νεόφυτος ο Β΄.
Επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές
ιδέες και αμφισβητούσε την υποταγή
στους Τούρκους.
Μοναχός Μάξιμος ο Γραικός.
 Καλλιέργησε σχέσεις με τη Ρωσία.
 Άγιος της Μόσχας.
 Οι Ρώσοι ταυτίστηκαν με τη σκέψη της
απελευθέρωσης της Κων/πολης από τους
απίστους.
Φανάρι. Συνοικία της Κων/πολης κοντά στο Πατριαρχείο.
Φαναριώτες.  Ζούσαν κοντά στο Φανάρι.
 Ηγετική ομάδα Ελλήνων.
 Πλούσιοι.
 Αξιόλογη μόρφωση.
 Γνώριζαν ξένες γλώσσες.
 Υψηλά αξιώματα στην οθωμανική διοίκηση.
Κοινοτικοί άρχοντες
επίτροποι, δημογέροντες, προεστοί,
και κοτζαμπάσηδες.
 Αδυναμία των Τούρκων για τη
συλλογή φόρων.
 Μεγάλη περιουσία.
 Πολιτική δύναμη.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η – ΚΕΦ. 4 «Οι ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ»
27ο
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
Κλέφτες
Οι Τούρκοι για να αντιμετωπίσουν τους
κλέφτες χρησιμοποιούσαν τους
αρματολούς.
Φημισμένοι αρματολοί
Οι Τούρκοι αντιμετωπίζουν εξεγέρσεις από ομάδες Ελλήνων.
 Ζούσαν στην ύπαιθρο σε
δύσβατα μέρη ( λημέρια).
 Μικρές ομάδες με αρχηγό
(καπετάνιο) και μπαϊράκι.
 Εχθρότητα για τους Τούρκους.
 Αγαπητοί στο λαό.
 Σύμβολο αντίστασης.
 Ένοπλοι Έλληνες.
 Πρώην κλέφτες.
 Συνήθως συνεργάζονταν με
τους κλέφτες.
 Εγκατέλειπαν τις θέσεις τους
και προσχωρούσαν σε αυτούς.
 Αρκετοί από τους απογόνους
τους έλαβαν μέρος στην
επανάσταση του 1821.
 Γεώργιος Ανδρίτζος
 Κατσαντώνης
 Γεώργιος Μπότσαρης
 Λάμπρος Τζαβέλλας
Κορκόδειλος Κλαδάς ( Ορμητήριο τη Μάνη η οποία δεν υποτάχτηκε
ποτέ)
Άλλοι ένοπλοι έλληνες

ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ΄.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
- ΚΕΦ. 5 «Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ»
27Ο
Παράγοντες που ωφέλησαν τις οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων.
- Παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας - Συνθήκες
Η οικονομία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στηριζόταν κυρίως…
Α. Αγροτικές καλλιέργειες
Σιτάρι
Κριθάρι
Βαμβάκι
Καπνός
Λάδι
Σταφίδα
Β. Κτηνοτρόφοι
Ζούσαν μόνιμα σε
ένα μέρος ή ήταν
νομάδες.
Προϊόντα
Ανάγκες σπιτιού
Πρώτες ύλες βιοτεχνίας
Τοπικές αγορές
Διάθεσή τους στο
εξωτερικό.
Γεωγραφικές ανακαλύψεις.
Νέοι εμπορικοί δρόμοι.
Τερματισμός κατακτήσεων.
Μείωση εσόδων από το εμπόριο.
Υποτίμηση του νομίσματος.
Κάρλοβιτς (1699)
Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774)
( Αυστρία και Ρωσία επηρεάζουν τα εσωτερικά της
Τουρκίας – εμπορικές συμφωνίες που ευνοούν το
ελληνικό εμπόριο. Οι έλληνες υψώνουν στα καράβια
τους τις σημαίες των χωρών αυτών.)
Ωφέλειες για τους Έλληνες
Δραστηριοποιούνται στην
Κεντρική, Δυτική Ευρώπη
και Ρωσία.
Ιδρύουν στα μέρη αυτά σημαντικές
παροικίες, αναλαμβάνουν μεγάλο
μέρος του εμπορίου, αποκτούν πολλά
πλούτη.
Φτάνουν και στην Ελλάδα οι
επαναστατικές ιδέες της Ευρώπης.
Αυξάνεται ο εμπορικός στόλος
αντιμετωπίζεται η πειρατεία .
Η οικονομική άνθηση, ο πολυάριθμος στόλος και οι εύπορες παροικίες του εξωτερικού
βελτιώνουν τη θέση των Ελλήνων, παραμονές της ελληνικής επανάστασης του 1821.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
- ΚΕΦ. 6 «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΙΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΥΝΑΒΙΩΝ ΗΓΕΜΟΝΙΩΝ»
27Ο
 Έλληνες από τον Πόντο → Μετακινήθηκαν στον Καύκασο και στην Κριμαία
( Ιδρύουν παροικίες με πιο γνωστή την Οδησσό).
 Έλληνες από την Μακεδονία → εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Βιέννη, την Τεργέστη, τη Σερβία και την
Ουγγαρία.
 Αρκετοί Έλληνες → δραστηριοποιούνται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, Βλαχία και Μολδαβία, που
κυβερνούσαν Φαναριώτες ηγεμόνες.
Μετανάστευση των Ελλήνων στο εξωτερικό σε δύο περιόδους
Πρώτη περίοδος
15ος - 16ος αιώνας.
( Αίτια) Πολεμικές συγκρούσεις,
επέκταση των Τούρκων
Υποχρεωτική μετανάστευση.
Λόγιοι – ευγενείς – στρατιώτες.
ΚΑΤΑΓΩΓΗ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ:
Κύπρος
Κρήτη
Μονεμβασιά
Μάνη
Ναύπλιο
Ήπειρος
Δεύτερη περίοδος
Οικονομικά αίτια
Η μετανάστευση είναι
εθελοντική και ειρηνική.
Σε αρκετές πόλεις κατά μήκος των
εμπορικών δρόμων ( Τουρκίας –
Ευρώπης – Ρωσίας )
εγκαταστάθηκαν Έλληνες.
Μετακινήσεις Ελλήνων
Δραστηριότητες των Ελλήνων της Διασποράς…
Ανέγερση ναών, κοινοτικών σχολείων, μοναστηριών. Έκδοση ελληνικών
βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων. Οικονομική ενίσχυση των
ελληνικών σχολείων, κατασκευή πολυτελών κατοικι στους τόπους
καταγωγής τους ( αρχοντικά).
Από τους έλληνες των παροικιών ξεκίνησε τον 18ο
αιώνα η πνευματική αναγέννηση του Έθνους.
Εγκαταστάθηκαν κυρίως σε
παραθαλάσσιες πόλεις της
Ιταλίας και της Ευρώπης,
ιδρύοντας παροικίες.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
- ΚΕΦ. 7 «ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ»
27Ο
Δάσκαλοι του Γένους
Μορφωμένοι Έλληνες που
κατά την περίοδο της
Τουρκοκρατίας, με την
προφορική διδασκαλία
τους ή με τα κείμενά τους,
καλλιέργησαν την ελληνική
Παιδεία.
Ήταν ή έγιναν κληρικοί.
Σπούδασαν στην Ελλάδα, Ιόνια
νησιά, Παραδουνάβιες Ηγεμονίες
και στο εξωτερικό.
Δίδασκαν σε σχολεία, δημόσιους
χώρους.
Ίδρυσαν σχολεία και τόνωσαν
την ελληνική παιδεία.
Αναπτύχθηκε ο Φιλελληνισμός
στη Δύση.
Νεοελληνικός Διαφωτισμός
Οι ιδέες και τα κηρύγματα του διαφωτισμού (18ος
– 19ος
) αιώνας – (διάβασε την ενότητα 1η, Κεφ. 2) –
φτάνουν και στην Ελλάδα, δυναμώνοντας την διάθεση των υπόδουλων Ελλήνων για επανάσταση.
Ελληνική Νομαρχία
Είναι ένα κείμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1806, άγνωστου
συγγραφέα αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή. Καταδικάζει την «αναρχία» και την «μοναρχία».
Ιδανική διοίκηση ενός κράτους προβάλλεται η ¨νομαρχία¨, δηλαδή το πολίτευμα όπου εξουσιάζουν
οι νόμοι.
Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

Ι΢ΣΟΡΙΑ ΢Σϋ
ΕΝΟΣΗΣΑ 2Η
ΚΕΦ. 8 ¨Ο ΡΗΓΑ΢ ΒΕΛΕ΢ΣΙΝΛΗ΢ ΚΑΙ Ο ΑΔΑΜΑΝΣΙΟ΢ ΚΟΡΑΗ΢¨
27Ο
ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ ΣΡΙΚΑΛΩΝ
ΔΑ΢ΚΑΛΟ΢ ΒΑ΢ΙΛΗ΢ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ΢
Ρήγασ Βελεςτινλήσ ( Φεραίοσ)
Γιοσ εμπόρου, γεννικ-
θκε το 1757 ςτο Βελε-
ςτίνο τθσ Θεςςαλίασ,
που ονομαηόταν και
Φερζσ.
Μετανάςτευςε ςτο
Βουκουρζςτι.
Επθρεάςτθκε από τισ
ευρωπαϊκζσ ιδζεσ.
Καταγωγή Το ζργο του
Εξζδωςε γαλλικά μυκιςτο-
ριματα ςτθ δθμοτικι, ζνα
βιβλίο Φυςικισ για μακθτζσ
και ζναν τεράςτιο χάρτθ τθσ
Ελλάδασ, τθν περίφθμθ
«Χάρτα τησ Ελλάδοσ».
Ζγραψε τον Θοφριο, ζναν
φλογερό επαναςτατικό φμνο,
ςφμβολο του αγϊνα για τθν
ελευκερία.
΢υνεργαςία βαλκανικϊν λαϊν
για τθν απελευκζρωςι τουσ
από τουσ Σοφρκουσ.
Δθμιουργία κράτουσ που κα
κυριαρχοφςε θ ελλθνικι
γλϊςςα και παιδεία.
Σο 1797 οι Αυςτριακοί τον
παραδίδουν ςτουσ Σοφρκουσ
οι οποίοι τoν κανατϊνουν και
τον ρίχνουν ςτον ποταμό
Δοφναβθ.
Το όραμα του
Αδαμάντιοσ Κοραήσ
Καταγωγή Το ζργο του
Καταγόταν από πλοφςια
οικογζνεια τθσ Χίου, αλλά
γεννικθκε ςτθ ΢μφρνθ το 1748.
Εγκαταςτάκθκε μόνιμα ςτθ
Γαλλία, όπου ςποφδαςε
ιατρική.
Αντιγραφι, και δθμοςίευςθ αρχαίων Ελλινων ςυγγραφζων.
Πίςτευε ότι θ απελευκζρωςθ των Ελλινων περνά μζςα από τθν
παιδεία του λαοφ, χρθςιμοποιϊντασ τθν ελλθνικι γλϊςςα ςτθν
απλοφςτερθ μορφι τθσ.
΢υνζβαλε ςθμαντικά ςτθν ιδεολογικι προετοιμαςία τθσ
Μεγάλθσ Επανάςταςθσ.
΢υντζλεςε ςτθν ίδρυςθ του Ελληνικοφ Κομιτάτου ςτο Παρίςι.
Είχε ωσ βαςικι φιλοςοφικι αρχι τθν πίςτθ ςτθ λογικι του
ανκρϊπου.
Δάςκαλοι του Γζνουσ που ξεχϊριςαν για τθ δράςθ τουσ ιταν
ο Ρήγασ Βελεςτινλήσ και ο Αδαμάντιοσ Κοραήσ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
- ΚΕΦ. 9 «ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ»
27Ο
(16ος
Αιώνας)
Κερκυραίοι - Κρητικοί – Μανιάτες
Πολεμούν τους Τούρκους στο πλευρό των Βενετών ή
των Ισπανών, στη ξηρά και στην θάλασσα. Στη Ναυμα-
χία της Ναυπάκτου το 1571 στην οποία καταστρέφεται
ο τούρκικος στόλος συμμετείχαν και ελληνικά πλοία.
1.600 μ.Χ.
Μητροπολίτης Λαρίσης Διόνυσος
(γνωστός ως Φιλόσοφος)
Ξεσηκώνει τους υπόδουλους Έλληνες στην ορεινή Θεσ-
σαλία. Το κίνημά του απέτυχε και ό ίδιος διαφεύγει
στη Ρώμη και έπειτα στην Ισπανία. Επιστρέφει μετά
από 9 χρόνια παροτρύνοντας τους κατοίκους της Θε-
σπρωτίας να ξεσηκωθούν.
(18ος
Αιώνας) Ρώσοι ¨ξανθό γένος¨
Το 1770 οι αδελφοί Ορλώφ φτάνουν στη Μάνη με Ρώσους
και Έλληνες στρατιώτες. Ο Ιωάννης Βλάχος (Δασκαλογιάν-
νης) ξεσηκώνει τα Σφακιά. Στη ναυμαχία του Τσεσμέ ο ορθό-
δοξος στόλος νικά τους Οθωμανούς. Οι συγκρούσεις σταμα-
τούν με τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή –(Διάβασε
στην ενότητα 2,το Κεφ. 5)
Λάμπρος Κατσώνης
Έλληνας αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Με μικρό στόλο
έπλεε στο Αιγαίο, κάνοντας επιθέσεις εναντίον των τουρκικών
πλοίων. Μαζί του ήταν και ο κλέφτης Γεώργιος Ανδρίτσος,
πατέρας του ήρωα της Επανάστασης Οδυσσέα Ανδρούτσου.
Τέλη 18ου
Αιώνα
Οι Έλληνες στράφηκαν για βοήθεια προς τους Γάλλους του Ναπολέοντα, αλλά γρήγορα οι ελπίδες τους δι-
αψεύστηκαν. Γύρω στο 1800 οι Έλληνες καταλαβαίνουν ότι η ελευθερία θα έλθει μόνο από τους ίδιους.
Κατά την διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της Τουρκοκρατίας
έγιναν πολλές εξεγέρσεις των υπόδουλων Ελλήνων εναντίων
των Οθωμανών. Πολλές από αυτές έγιναν από ευρωπαϊκές δυ-
νάμεις που ήθελαν να αναστατώσουν το εσωτερικό της Τουρ-
κίας για δικό τους όφελος.
1.770 – Αδερφοί Ορλώφ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
– ΚΕΦ. 10 «ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ»
27Ο
Οι Σουλιώτες πρωταγωνιστούν σε
πολλές επαναστατικές ενέργειες κα-
τά των Τούρκων. Γνωστοί είναι οι
αγώνες τους εναντίον του Αλή Πασά
τον Ιωαννίνων.
Σουλιώτες
 Βοσκοί που μιλούσαν ελληνικά και αρβανίτικα.
 Ζούσαν κάτω από δύσκολες συνθήκες.
 Πολύχρονη ενασχόληση με τα όπλα.
 Άριστη γνώση εδάφους.
 Ομαδικό πνεύμα.
 Εξαιρετική τόλμη.
 Ικανότατοι πολεμιστές.
 Μάταιες οι προσπάθειες των Τούρκων για υποταγή.
Ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων - Η κατάκτηση του Σουλίου
 Πετυχαίνει με διάφορους τρόπους να διώξει από το Σούλι
ορισμένους αρχηγούς.
 Μ’ αυτόν τον τρόπο αδυνατίζει η άμυνα του Σουλίου.
 Το 1803 οι Τούρκοι κατακτούν το Σούλι.
 Ο καλόγερος Σαμουήλ ανατινάζει τον οχυρό λόφο Κούγκι.
 Σκοτώνεται ο ίδιος, και οι Έλληνες που ήταν κοντά του , κα-
θώς και πολλοί Τούρκοι.
 Οι Σουλιώτες καταφεύγουν στην Κέρκυρα, στην Πρέβεζα και
γενικότερα στα Επτάνησα
 Κάποιοι Σουλιώτες περνούν στην Κέρκυρα, ενώ κάποιοι άλ-
λοι θα καταφύγουν στην
Πρέβεζα. Οι Σουλιώτες στη Μεγάλη Επανάσταση
Το 1820 οι Τούρκοι καλούν τους Σουλιώτες να γυρίσουν πίσω
και να βοηθήσουν Σουλτάνο να εξοντώσει τον Αλή Πασά. Οι
Σουλιώτες αποκρούουν τον Αλή Πασά. Το 1822, μένουν αβοή-
θητοι και εγκαταλείπουν οριστικά το Σούλι και σκορπίζονται
στην Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησο.
Στην επανάσταση του 1821 πολλοί Σουλιώτες δρουν ως οπλαρ-
χηγοί, έχοντας φήμη γενναίων και αδάμαστων πολεμιστών.

Ιστορία ΣΤ΄
Σχ. Έτος:2012 – 13
Ενότητα 2η – Κεφ. 3 “Θρησκευτική και Πολιτική Οργάνωση των Ελλήνων’
• Ανεκτικοί απέναντι στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Πατριάρχης
• Θρησκευτικός ηγέτης.
• Εκπρόσωπος των Ορθόδοξων Χριστιανών.
• Λογοδοτούσε στον Σουλτάνο.
• Ιδρύει σχολεία.
• Επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.
αλλά αποφάσιζε και για άλλες υποθέσεις π.χ για τις
κληρονομιές.
Ιεράρχες που δε θεωρούν την τουρκική κατάκτηση ¨θεραπεία¨ σταλμένη από το Θεό.
Επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές ιδέες
και αμφισβητούσε την υποταγή στους
Τούρκους.
• Καλλιέργησε σχέσεις με τη Ρωσία.
• Άγιος της Μόσχας.
• Οι Ρώσοι ταυτίστηκαν με τη σκέψη της
απελευθέρωσης της Κων/πολης από τους απίστους.
Φαναριώτες. • Ζούσαν κοντά στο Φανάρι.
• Ηγετική ομάδα Ελλήνων.
• Πλούσιοι.
• Αξιόλογη μόρφωση.
• Γνώριζαν ξένες γλώσσες.
• Υψηλά αξιώματα στην οθωμανική διοίκηση.
(επίτροποι, δημογέροντες, προεστοί,
και κοτσαμπάσηδες.
• Αδυναμία των Τούρκων για τη
• Μεγάλη περιουσία.
• Πολιτική δύναμη.

Σχ. Έτος:2012 – 13
Ενότητα 2η – Κεφ. 4 Οι Κλέφτες και οι Αρματολοί
Κλέφτες
• Ζούσαν στην ύπαιθρο σε
• Μικρές ομάδες με αρχηγό
• Εχθρότητα για τους Τούρκους.
• Αγαπητοί στο λαό.
• Σύμβολο αντίστασης.
• ΄Ενοπλοι Έλληνες.
• Πρώην κλέφτες.
• Συνήθως συνεργάζονταν με
• Εγκατέλειπαν τις θέσεις τους
• Αρκετοί από τους απογόνους
• Γεώργιος Ανδρίτζος
• Κατσαντώνης
• Γεώργιος Μπότσαρης
• Λάμπρος Τζαβέλλας
Κορκόδειλος Κλαδάς ( Ορμητήριο τη Μάνη η οποία δεν υποτάχτηκε ποτέ)

Ιστορία ΣΤ΄.
Σχ. έτος: 2012 -13
Ενότητα 2η
- Κεφ.: 5 ¨Η οικονομική ζωή¨
Παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Συνθήκες
Αγροτικές καλλιέργειες
Σιτάρι
Κριθάρι
Βαμβάκι
Καπνός
Λάδι
Σταφίδα
Κτηνοτρόφοι
νομάδες.
Προϊόντα
Διάθεσή τους στο εξωτερικό.
Ωφέλησαν τους Έλληνες
Κεντρική ,Δυτική Ευρώπη
και Ρωσία.
πλούτη.
Η οικονομική άνθηση, ο πολυάριθμος στόλος και οι εύπορες παροικίες βελτιώνουν τη θέση
των ελλήνων. Σημαντική συνεισφορά στην επανάσταση του 1821.

Σχ. Έτος: 2012 -13
Ενότητα 2η
- Κεφ.: 6 ¨ Οι Έλληνες των παροικιών και των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών¨
• Έλληνες από τον Πόντο: Μετακινήθηκαν στον Καύκασο και στην Κριμαία ( Ιδρύουν παροικίες
με πιο γνωστή την Οδησσό).
• Έλληνες από την Μακεδονία: εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Βιέννη, την Τεργέστη, τη Σερβία και
την Ουγγαρία.
• Αρκετοί Έλληνες; δραστηριοποιούνται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, Βλαχία και Μολδαβία,
που κυβερνούσαν Φαναριώτες ηγεμόνες.
Μετανάστευση των Ελλήνων
Υποχρεωτική.
ΚΑΤΑΓΩΓΗ:
Κύπρος
Κρήτη
Μάνη
Ναύπλιο
Ήπειρος
( Αίτια) Οικονομικά
Εθελοντική.
Ειρηνική.
Έλληνες μετανάστες ( Έλληνες της Διασποράς )
βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων. Ενίσχυσαν οικονομικά τα ελληνικά
σχολεία, κατασκεύασαν πολυτελείς κατοικίες στους τόπους καταγωγής
τους ( αρχοντικά).
παραθαλάσσιες περιοχές της

Σχ. Έτος: 2012 – 13
Ενότητα 2η
-Κεφ.: 7 ¨Οι δάσκαλοι του Γένους¨
Παιδεία.
Δίδασκαν σε σχολεία , δημόσιους
χώρους.
στη Δύση.
– 19ος
) αιώνας – ενότητα 1η
Κεφ. 2 – έρχονται και στην
Ελλάδα, δυναμώνοντας την διάθεση των υπόδουλων Ελλήνων για επανάσταση.
Κείμενο του Νεοελληνικοί Διαφωτισμού που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1806, άγνωστου συγγραφέα
αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή. Καταδικάζει την «αναρχία» και την « μοναρχία». Ιδανική διοίκηση
ενός κράτους η ¨νομαρχία¨, δηλαδή το πολίτευμα που στηρίζεται στους νόμους.
Μοναχός του Άγιου Όρους, ιεροκήρυκας και μάρτυρας. Το κήρυγμά του είχε μεγάλη απήχηση στους
υπόδουλους έλληνες. Προσπάθησε να αναχαιτίσει τον εξισλαμισμό ιδρύοντας σχολεία.

Σχ. Έτος: 2012 – 13
Ενότητα 2η
Κεφ. 8 ¨Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής¨
Υπεύθυνος τάξης: Γεωργακόπουλος Ανδρέας
• Δάσκαλοι του Γένους που ξεχώρισαν για τη δράση τους ήταν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος
Ρήγας Βελεστινλής ( Φεραίος)
Γιος εμπόρου, γεννήθηκε το
1757 στο Βελεστίνο της
Θεσσαλονίκης, που ονομαζόταν
και Φερές.
Μετανάστευσε στο Βουκουρέστι.
ιδέες.
Καταγωγή Το έργο του
Εξέδωσε γαλλικά
μυθιστορήματα στη δημοτική,
ένα βιβλίο Φυσικής για
μαθητές και έναν τεράστιο
χάρτη της Ελλάδας
« Χάρτα της Ελλάδας».
Έγραψε τον Θούριο, έναν
επαναστατικό ύμνο, σύμβολο
του αγώνα για την ελευθερία.
Συνεργασία βαλκανικών λαών για
την απελευθέρωσή τους από
τους Τούρκους.
Δημιουργία κράτους που θα
κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα
και παιδεία.
Το 1797 οι Αυστριακοί τον
παραδίδουν στους Τούρκους οι
οποίοι των θανατώνουν και τον
ρίχνουν στον ποταμό Δούναβη.
Αδαμάντιος Κοραής
Καταγόταν από πλούσια οικογένεια
της Χίου, αλλά γεννήθηκε στη
Σμύρνη το 1748. Εγκαταστάθηκε
μόνιμα στη Γαλλία, όπου σπούδασε
ιατρική.
Αντιγραφή και δημοσίευση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Η απελευθέρωση των Ελλήνων περνά μέσα από την παιδεία του
λαού, χρησιμοποιώντας την ελληνική γλώσσα στην απλούστερη
μορφή της.
Συνέβαλε σημαντικά στην προετοιμασία της Μεγάλης Επανάστα-
σης.
Συντέλεσε στην ίδρυση του Ελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι.

Σχ. Έτος: 2012-13
Ενότητα 2η
- Ιστορία ΣΤ΄-Κεφ: 9 ¨Τα κυριότερα επαναστατικά κινήματα¨
Κατά την διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της Τουρκοκρατίας έγιναν πολλές εξεγέρσεις των υπόδου-
λων Ελλήνων εναντίων των Οθωμανών. Πολλές από αυτές έγιναν από ευρωπαϊκές δυνάμεις που ήθε-
λαν να αναστατώσουν το εσωτερικό της Τουρκίας για δικό τους όφελος.
• (16ος
Αιώνας) Κερκυραίοι - Κρητικοί – Μανιάτες – Βενετοί - Ισπανοί
Πολεμούν τους Τούρκους, στην ξηρά και στην θάλασσα. Στη Ναυμαχία της
Ναυπάκτου το 1571 στην οποία καταστρέφεται ο τούρκικος στόλος συμμετείχαν
και ελληνικά καράβια.
• Μητροπολίτης Λαρίσης Διόνυσος ( Φιλόσοφος )
Ξεσηκώνει τους υπόδουλους Έλληνες στην ορεινή Θεσσαλία. Το κίνημά
του απέτυχε και ό ίδιος διαφεύγει στη Ρώμη και έπειτα στην Ισπανία.
• (18ος
Το 1770 οι αδελφοί Ορλώφ φτάνουν στη Μάνη με Ρώσους και Έλληνες στρατιώ-
τες. Ο Ιωάννης Βλάχος ( Δασκαλογιάννης) ξεσηκώνει τα Σφακιά. Στη ναυμαχία του Τσεσμέ
ο ορθόδοξος στόλος νικά τους Οθωμανούς. Οι συγκρούσεις σταματούν με τη Συνθήκη
του Κιουτσούκ Καϊναρτζή*. *Ενότητα 2η
Κεφ. 5.
• Λάμπρος Κατσώνης
Αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Με μικρό στόλο πλέει στο αιγαίο, κάνοντας επιθέσεις
εναντίων των τούρκικων πλοίων. Μαζί του είναι και ο Γεώργιος Ανδρίτσος, πατέρας του ήρωα
της Επανάστασης Οδυσσέας Ανδρούτσος.
• Τέλη 18ου
Αιώνα
Οι Έλληνες στράφηκαν για βοήθεια προς τους Γάλλους του Ναπολέοντα, αλλά γρήγορα οι
ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Γύρω στο 1800 οι Έλληνες καταλαβαίνουν ότι η ελευθερία θα έλθει
μόνο από τους ίδιους.

Σχ. Έτος: 2012-13
Ενότητα 2η
- Ιστορία ΣΤ΄-Κεφ: 10 ¨ Οι αγώνες των Σουλιωτών¨
Οι Σουλιώτες πρωταγωνιστούν σε πολλές επαναστατικές ενέργειες κατά των Τούρκων. Γνωστοί είναι οι αγώνες
τους εναντίον του Αλή Πασά τον Ιωαννίνων.
Σουλιώτες
• Βοσκοί που μιλούσαν ελληνικά και αρβανίτικα.
• Δύσκολες συνθήκες ζωής.
• Πολύχρονη ενασχόληση με τα όπλα.
• Άριστη γνώση εδάφους.
• Ομαδικό πνεύμα.
• Εξαιρετική τόλμη.
• Ικανότατοι πολεμιστές.
• Μάταιες οι προσπάθειες των Τούρκων για υποταγή.
• Πετυχαίνει με διάφορους τρόπους να διώξει από το Σούλι ορισμένους αρχηγούς.
• Αδυνατίζει η άμυνα του Σουλίου.
• Το 1803 οι Τούρκοι κατακτούν το Σούλι.
• Ο καλόγερος Σαμουήλ ανατινάζει τον οχυρό λόφο Κούγκι.
• Σκοτώνεται ο ίδιος, Έλληνες που ήταν κοντά του , αλλά και Τούρκοι.
• Κάποιοι Σουλιώτες περνούν στην Κέρκυρα, ενώ κάποιοι άλλοι θα καταφύγουν στην
Πρέβεζα.
Οι Σουλιώτες στη Μεγάλη Επανάσταση
Το 1820 οι Τούρκοι καλούν τους Σουλιώτες να γυρίσουν πίσω και να βοηθήσουν Σουλτάνο
να εξοντώσει τον Αλή Πασά. Οι Σουλιώτες αποκρούουν τον Αλή Πασά. Το 1822, μένουν
αβοήθητοι και εγκαταλείπουν οριστικά το Σούλι και σκορπίζονται στην Στερεά Ελλάδα και
Πελοπόννησο.
Στην επανάσταση του 1821 πολλοί Σουλιώτες δρουν ως οπλαρχηγοί, έχοντας φήμη γενναίων
Και αδάμαστων πολεμιστών.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3:Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ.
Η ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
1
Την εποχή του Σουλεϊμάν του
Μεγαλοπρεπούς η Ο.Α. εκείνεται στις τρεις
ηπείρους
(Ευρώπη-Ασία-Αφρική)
2
Τέλη 17ου αι. οι Τούρκοι επιχειρούν να
κατακτήσουν την κεντρική Ευρώπη αλλά
νικούνται
3 Ιεραρχικός τρόπος διακυβένησης του
κράτους ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ
Μεγάλος Βεζίρης
Βεζίρηδες
Υψηλή
Πύλη
Πασάδες - διοικητές Αλή Πασάς των
Ιωαννίνων
στρατός
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Μέχρι πού έφτασε η έκταση της οθωμανικής αυτοκρατορίας στα χρόνια μετά τον Μωάμεθ Β';
2. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα της προσπάθειας των Τούρκων να κατακτήσουν την κεντρική Ευρώπη, τον 17ο αιώνα;
3. Ποιος ήταν ο τρόπος διοίκησης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας;
4. Γιατί παρήκμασε η Οθωμανική αυτοκρατορία;
5. Με ποιο τρόπο αποκτούσαν τα αξιώματά τους οι Τούρκοι διοικητές και ποιος κάλυπτε τις ανάγκες τους;
ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : «ΒΕΝΕΤΟΙ ,ΓΕΝΟΥΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΚΑΤΑΚΤΗΤΕΣ»
• Οι Λατίνοι κατακτητές (Φράγκοι και Βενετοί ) διάλεγαν να κατακτήσουν εύφορες περιοχές με στρατηγική σημασία ανάπτυξη εμπορίου ,
τεχνών και γραμμάτων
• Έχτιζαν ακροπόλεις (με κατοικίες και εκκλησίες καθολικών ) και στρατολογούσαν τους ντόπιους Προσπάθεια αποδυνάμωσης του ορθόδοξου κλήρου
• Ασχολούνταν με το εμπόριο υποχρέωναν τους κατοίκους να καλλιεργούν είδη που μπορούσαν να πουληθούν στο εξωτερικό
• Ενδιαφέρονταν για τη διοίκηση . Ανώτατος άρχοντας= προβλεπτής (μια περιοχή )
Ευγενείς Βενετοί ή πλούσιοι Έλληνες(μικρότερες περιοχές)
Λαός που πλήρωνε φόρους και έκανε αγγαρείες
• Οι Έλληνες επαναστατούν διαφύλαξη κύρους –
υπεράσπιση του δίκιου τους
Διαφύλαξη ορθόδοξης πίστης
• αρκετά εδάφη των Βενετών κατακτούνται από Τούρκους Κύπρο
Κρήτη
Άγγλους - Γάλλους Επτάνησα
Γενουάτες νησιά Αιγαίου
• Διαφορές Λατίνων και Τούρκων
Πολιτισμένοι, απολίτιστοι
έμποροι, στρατιωτικοί
ομόθρησκοι αλλόθρησκοι
πολλοί δυνάστες ένας δυνάστης
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι περιοχές διάλεγαν οι Λατίνοι για να κατακτήσουν; Γιατί;
2. Πώς διοικούσαν οι Βενετοί τις περιοχές που είχαν κατακτήσει;
3. Πώς αντιδρούσαν οι Έλληνες τους Λατίνους κατακτητές; Τι ήταν το «ρεμπελιό των ποπολάρων»;
4. Τι συνέβη όταν οι λατινοκρατούμενες ελληνικές περιοχές κατακτήθηκαν από τους Τούρκους; Ανάφερε κάποιες περιπτώσεις.
5. Ποιες οι ομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσα στους Λατίνους και στους Τούρκους κατακτητές;
«Ρεμπελιό των ποπολάρων»
Ζάκυνθος (1628)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : Ο ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΠΑΡΑΧΩΡΕΙ ΠΡΟΝΟΜΙΑ
ΟΜωάμεθοΒ΄
κάνειτηνΚων/ληπρωτεύουσα
τουνέουκράτους
ΟρίζειτονΓεννάδιο
(ανθενωτικός)στον
πατριαρχικόθρόνο
δίνειθρησκευτική-πολιτική
καιδικαστικήεξουσία
αποκόπτειδεσμούςμετη
Δύση
ΟιΈλληνεςδενέχασαν
τηνπίστη-γλώσσακαι
παιδείατους
Πατριαρχείο
Φανάρι-Φαναριώτες
Οι Τούρκοι δίνουν προνόμια στους
Έλληνες
εμπόριο βιοτεχνία γεωργία
μερική
αυτοδιοίκηση
ήθη γλώσσα
έθιμα παραδόσεις θρησκεία
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποια ήταν η επιθυμία του Μωάμεθ του Β΄΄;
2. Γιατί επέβαλε τον Γεννάδιο και ποιες αρμοδιότητες έδωσε στον κλήρο;
3. Τι ήταν οι Φαναριώτες και ποιος ο ρόλος τους;
4. Τι ήταν τα προνόμια και ποια ήταν ;
5. Ποιες ήταν οι συνέπειες των προνομίων για τους Έλληνες;
6. Γιατί ο Μωάμεθ ο Β΄ τοποθέτησε έναν ανθενωτικό στον πατριαρχικό θρόνο;
7. Για ποιους λόγους οι Τούρκοι παραχώρησαν τα «προνόμια» στους Έλληνες;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι ήταν το χαράτσι, και ποιο άλλο φόρο πλήρωναν στους
Τούρκους κατακτητές οι υπόδουλοι Έλληνες;
2. Τι ονομάζουμε φόρο αίματος;
3. Τι ήταν ο εξισλαμισμός;
4. Γιατί οι Τούρκοι υποχρέωναν τους χριστιανούς να υπηρετήσουν
στα τουρκικά καράβια;
5. Γιατί δημιουργήθηκαν οι ελληνικές παροικίες και ποιες ήταν οι
πιο σημαντικές;
6. Ποια ήταν η προσφορά των ελληνικών παροικιών στο
σκλαβωμένο έθνος;
ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
ΖΩΗΣ ΤΩΝ
ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ
κεφαλικός
φόρος
φόρος γης
αίσθημα
κατωτερότητας
φόρος
αίματος
πειρατεία
παροικίες
παραδουνάβιες
παροικίες
(Βουκουρέστι-
Ιάσιο)
ναυτολογία
παιδομάζωμα
εξισλασμισμός
εμπόριο
βιοτεχνία
τέχνες
γράμματα
κρυπτοχριστιανοί -
νεομάρτυρες
προσφορά στην
Αναγέννηση του
Ελληνισμού και στον
Αγώνα της
Ανεξαρτησίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΜΙΑ ΜΟΡΦΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ
ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
1 χρονο
θητεία
εκλογή
από το
λαό
(μάζωξη)
έλεγχος
ραγιάδων=Ελλήνων
είσπραξη
φορων
κοινοτικοί άρχοντες
(κοτζαμπάσηδες,
δημογέροντες.πρόκριτοι,
προεστοί...)
έγκριση
από
Τούρκους
διατήρηση
τάξης
φορολογία
δίκαζαν
(με βάση τα ήθη
και τα έθιμα)
ενδιαφέρον
για την
παιδεία
κοινοτικά προνόμια
λιγότερους
φόρους
λιγότερη
καταπίεση
έργο των προεστών
ήταν
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1.Ποιοι ήταν οι κοινοτικοί άρχοντες ,πώς
τους έλεγαν και εκλέγονταν ;
2.Ποια ήταν τα καθήκοντα των προκρίτων;
3.Τι ήταν τα «κοινοτικά προνόμια»; Ποιες
περιοχές γνωρίζεται που είχαν «προνόμια;»
4.Τ ι είναι ο «κατής» και τι ο «βοεβόδας»;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
βιοτεχνία
(Καστοριά-Αμπελάκια-
24χωριά του Πηλίου)
εμποροπανύρη
(μια φορά το
χρόνο)
ναυτιλία
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΕΛΛΗΝΩΝ
γεωργία
κτηνοτροφία
εμπόριο
μεγάλες αγροτικές
ιδιοκτησιες
(τσιφλίκια)
λαϊκή
αγορά
εισαγωγές-
εξαγωγές
προϊόντων
ανάπτυξη μετά τη
Συνθήκη του Κιουτσούκ-
Καϊναρτζή
εμπορικός στόλος νησιών
(Ύδρα-Σπέτσες-Ψαρά)
συνεταιρισμοί(επαγγελματικές
παρέες)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Με τι ασχολούνταν οι Έλληνες
μετά την τουρκική κατάκτηση;
2. Τι ήταν τα τσιφλίκια;
3. Πώς γινόταν το εμπόριο στη στεριά
και πώς στη θάλασσα στα χρόνια
της τουρκοκρατίας;
4. τι γνωρίζεις για την ανάπτυξη του
εμπορίου μετά τη Συνθήκη
Κιουτσούκ-Καϊναρτζή;
5. Για ποιο λόγο νομίζετε ότι οι Ρώσοι
υπέγραψαν με τους Τούρκους τη
Συνθήκη Κιουτσούκ-Καϊναρτζή;
6. Υπογράφονται σήμερα μεταξύ των
κρατών εμπορικές-οικονομικές
συνθήκες ; Τι εξυπηρετούν αυτές;

ΚΕΦΑΛΑΙΑ 9-10 : ΧΑΡΕΣ ΚΑΙ ΛΥΠΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ-ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΣΥΝΤΗΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές διαπιστώνουμε σήμερα ανάμεσα στην καθημερινή ζωή των σκλαβωμένων και τη δική μας σήμερα;
2. Γιατί οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν πολλές εκφράσεις με συμβολικό περιεχόμενο στα χρόνια της σκλαβιάς;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11: ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Γιατί δημιουργήθηκε και
συντηρήθηκε ο θρύλος του «κρυφού
σχολειού»;
2. Πώς λειτούργησαν τα πρώτα σχολεία
κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας;
3. Γιατί η τυπογραφία βοήθησε
αποφασιστικά στη μόρφωση του
λαού;
4. Ποια ήταν η προσφορά των
“δασκάλων του Γένους” και ποιοι
ήταν οι σημαντικότεροι;
5. Μόνο άντρες ήταν οι «δάσκαλοι του
Γένους»;
πλούσιων Ελλήνων
του εξωτερικού και
εσωτερικού
ιδρύονται τα πρώτα
σχολεια με τη βοηθεια
Αρχικά ο σκλαβωμένος λαός
μένει χωρίς δασκάλους
ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
ΚΑΙ
ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ
ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ
ο θρύλος του
"κρυφού σχολειού"
τυπογραφία
βιβλία ευρωπαϊκού
διαφωτισμού και
Γαλλικής Επανάστασης
ο λαός
μορφώνεται και
λαχταρά την
απελευθέρωση
της
εκκλησίας
προσφορά
"δασκάλων του
Γένους"
ΚΟΣΜΑΣ
ΑΙΤΩΛΟΣ
ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ
ΚΟΡΑΗΣ
ιδρύει
σχολεία
200"κοινά"
10
"ελληνικά"
πιστεύει ότι με τη
μόρφωση ο λαός θα
απελευθερωθεί
διδάσκει την αρχαϊζουσα
και τους αρχαίους
Έλληνες συγγραφείς

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 : ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΚΛΑΒΙΑ
Ήπειρο
"Ερωτόκριτος"-
"Η θυσία του
Αβραάμ"
ΧΟΡΤΑΤΣΗΣ
ΤΈΧΝΕΣ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΑ ΣΤΗ
ΣΚΛΑΒΙΑ
ΓΡΑΜΜΑΤΑ
(δημοτική
γλώσσα)
θέατρο -
ποίηση
κρητική
αναγέννηση
ΚΟΡΝΑΡΟΣ
"Ερωφίλη"
Επτάνησα
Βηλαράς
Βλαχία
Χριστόπουλος
δημοτικά
τραγούδια
βυζαντινή
μουσική αρχιτεκτονική
αρχοντικά
έργα κοινής
ωφέλειας
οχυρωματικά
εκκλησίες -
μοναστήρια
ζωγραφική
ΠΟΥΛΑΚΗΣ-
ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Σε ποιες περιοχές αναπτύχθηκαν οι
τέχνες και τα γράμματα; Γιατί
νομίζετε ότι αναπτύχθηκαν εκεί;
2. Ποια είναι τα γνωστότερα ποιητικά
και θεατρικά έργα;
3. Ποιοι ήταν οι πιο γνωστοί
χριστιανοί ζωγράφοι;
4. Τι σημαίνει η φράση «πώς ο λαός
ξεπέρασε τους ποιητές και τους
δημιουργούς»;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ
μπαϊράκι=σημαία
αν αποκτούσαν δύναμη ή
συμπάθεια ξαναγίνονταν
λαϊκοί ήρωες-
επαναστάτες
ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ
Έλεγχαν μια
περιοχή το
"αρματολίκι"
ΚΛΕΦΤΕΣ
ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ
πρωτοπαλίκαρο
ψυχογιούς
οι ανυπότακτοι κλέφτες
γίνονταν
καπετάνιο
Ζούσαν στα λημέρια
καθημερινή
άσκηση
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Τι ήταν οι κλέφτες;
2. Τι ήταν οι αρματολοί;
3. Πώς οι λέξεις “κλέφτης” και “αρματολός”
έφτασαν να σημαίνουν το ίδιο πράγμα;
4. Τι πρόσφεραν στο υπόδουλο Γένος οι
κλέφτες και οι αρματολοί;
5. Σας θυμίζουν οι κλέφτες και οι αρματολοί
χαρακτήρες από την περσινή μας ιστορία;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14: ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ
φάρες
(Τζαβέλα-
Μπότσαρη-
Κουτσονίκα
ΜΑΝΗ
(Πελοπόννησος)
ΣΟΥΛΙ
(Ήπειρος)
ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ
ΣΦΑΚΙΑ
(Κρήτη)
συμβούλιο
γερόντων
αποτελούνταν
από
ισχυρή
στρατιωτική
δύναμη
Αλή Πασά
Ιωαννίνων
Κούγκι -
Σαμουήλ
ζούσαν
πρωτόγωνα
και
ανοργάνωτα
οικογένεια
πατριά
(πολλές οικογένειες
μαζί- "πύργος")
τάξεις
Νικλιάνοι
Αχαμνόμερους
Ζάλογγο -
Σουλιώτισσες
σεβασμό
ηλικιωμένων
βεντέταοικογενειακή
τιμή
"γεροντική"
=συμβούλιο
ηλικιωμένων
βεντέτα-
οικογενειακή
τιμή
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποιες ήταν οι περιοχές της Ελλάδας που κατάφεραν να διατηρήσουν σχετική ελευθερία;
2. Πώς ήταν οργανωμένοι οι Σουλιώτες και τι ξέρεις για το Σούλι;
3. Πώς ήταν οργανωμένοι οι Μανιάτες και τι ξέρεις για τη Μάνη;
4. Πώς ζούσαν οι Σφακιανοί και τι ξέρεις για τα Σφακιά;
5. Γιατί οι περιοχές αυτές είχαν σχετική ελευθερία; Υπάρχει σχέση ανάμεσα στην «ελευθερία» και τη
γεωγραφική τους θέση;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 :Η ΕΝΟΠΛΗ ΟΡΜΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
ΕΝΟΠΛΗ ΟΡΜΗ ΓΙΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
18 ος αι.17ος αι.
1611
Διονύσιος ο
Φιλόσοφος ή
Σκυλόσοφος
(Ήπειρο -
Θεσσαλία)
1769 1788
"Ορλωφικά"
(Πελοπόννησος)
Λάμπρο Κατσώνη
(Άνδρος)
ρωσοτουρκικός
πόλεμος
Συνθήκη
Κιουτσούκ-
Καϊναρτζή
όλες καταπνίγονται
από τους Τούρκους
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Ποια επαναστατική κίνηση έγινε τον 17ο
αι. και από ποιον;
2. Ποιες επαναστατικές κινήσεις έγιναν τον 18ο
αι. και από ποιους;
3. Τι ήταν τα «ορλωφικά»;
4. Βοήθησαν ουσιαστικά οι Ρώσοι; Ποια ήταν τα πραγματικά τους κίνητρα;

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 : ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΡΗΓΑ
ε μ π ό ρ ιο
α ν τ ίθ ε σ η μ ε
υ π ό λ ο ιπ η Ε υ ρ ώ π η
Ρ Η Γ Α Σ Φ Ε Ρ Α Ι Ο Σ
γ ε ν ν ή θ η κ ε σ τ ο
Β ε λ ε σ τ ίν ο Κ ω ν /π ο λ η
ε κ μ ά θ η σ η
ξ έ ν ω ν
γ λ ω σ σ ώ ν -
γ ν ω ρ ιμ ί α μ ε
ξ έ ν ο υ ς
" α ν τ ί σ τ α σ η "
Ο ι Έ λ λ η ν ε ς έ χ ο υ ν κ ο ι ν ό τ ρ ό π ο ζ ω ή ς μ ε τ ο υ ς υ π ό λ ο ιπ ο υ ς β α λ κ α ν ικ ο ύ ς λ α ο ύ ς
χ α ϊν τ ο ύ τ ο υ ς
Β Ο Υ Λ Γ Α Ρ Ι Α
χ α ϊν τ ο ύ κ ο υ ς
Σ Ε Ρ Β Ι Α
π α ν δ ο ύ ρ ο υ ς
Ρ Ο Υ Μ Α Ν Ι Α
( κ λ έ φ τ ε ς κ α ι
α ρ μ α τ ο λ ο ύ ς )
Ε Λ Λ Α Δ Α
ε π η ρ ε ά σ τ η κ ε
α π ό Γ α λ λ ί α
Ν α π ο λ έ ο ν τ α
Γ α λ λ .
ε π α ν ά σ τ α σ η
σ υ γ γ ρ α φ ή
ε π α ν α σ τ α τ ι κ ώ ν
κ ε ιμ έ ν ω ν
μ ε τ ά φ ρ α σ η σ τ α ε λ λ η ν ικ ά
ξ έ ν α β ιβ λ ί α μ ε σ κ ο π ό τ η ν
α φ ύ π ν ισ η τ ο υ ε λ λ η ν ισ μ ο ύ
Θ Ο Υ Ρ Ι Ο Σ
Β ι έ ν ν η Τ ε ρ γ έ σ τ η
σ ύ λ λ η ψ η α π ό
Α υ σ τ ρ ι α κ ο ύ ς
π α ρ ά δ ο σ η σ τ ο
Τ ο ύ ρ κ ο υ ς
θ ά ν α τ ο ς
1 7 8 9
Μ ε τ ά τ ο θ ά ν α τ ο τ ο υ Ρ ή γ α ξ ε σ π ο υ ν ε π α ν α σ τ α τ ι κ ά κ ι ν ή μ α τ αο δ η γ ο ύ ν τ α ι τ α Β α λ κ ά ν ι α π ρ ο ς τ η ν α π
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Για ποιο λόγο παρουσιάζουν
ομοιότητες οι βαλκανικοί λαοί;
2. Τι ξέρεις για το Ρήγα Φεραίο;
3. Ποιο ήταν το όραμα ζωής του Ρήγα
Φεραίου, πώς το πραγματοποίησε και
τι αποτέλεσμα είχε;
4. Τι ξέρεις για τον «Θούριο»;
5. Τι προέβλεπε η “Νέα Πολιτική
Διοίκηση” του Ρήγα Φεραίου;

• Ανεκτικοί απέναντι στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης.
Πατριάρχης
• Θρησκευτικός ηγέτης.
• Εκπρόσωπος των Ορθόδοξων Χριστιανών.
• Λογοδοτούσε στον Σουλτάνο.
• Ιδρύει σχολεία.
• Επιβάλλει ειδική φορολογία στους πιστούς.
αλλά αποφάσιζε και για άλλες υποθέσεις π.χ για τις
κληρονομιές.
Ιεράρχες που δε θεωρούν την τουρκική κατάκτηση ¨θεραπεία¨ σταλμένη από το Θεό.
Επηρεάστηκε από τις ευρωπαϊκές ιδέες
και αμφισβητούσε την υποταγή στους
Τούρκους.
• Καλλιέργησε σχέσεις με τη Ρωσία.
• Άγιος της Μόσχας.
• Οι Ρώσοι ταυτίστηκαν με τη σκέψη της
απελευθέρωσης της Κων/πολης από τους απίστους.
Φαναριώτες. • Ζούσαν κοντά στο Φανάρι.
• Ηγετική ομάδα Ελλήνων.
• Πλούσιοι.
• Αξιόλογη μόρφωση.
• Γνώριζαν ξένες γλώσσες.
• Υψηλά αξιώματα στην οθωμανική διοίκηση.
(επίτροποι, δημογέροντες, προεστοί,
και κοτσαμπάσηδες.
• Αδυναμία των Τούρκων για τη
• Μεγάλη περιουσία.
• Πολιτική δύναμη.
Γεωργακόπουλος Ανδρέας

Κλέφτες
• Ζούσαν στην ύπαιθρο σε
• Μικρές ομάδες με αρχηγό
• Εχθρότητα για τους Τούρκους.
• Αγαπητοί στο λαό.
• Σύμβολο αντίστασης.
• ΄Ενοπλοι Έλληνες.
• Πρώην κλέφτες.
• Συνήθως συνεργάζονταν με
• Εγκατέλειπαν τις θέσεις τους
• Αρκετοί από τους απογόνους
• Γεώργιος Ανδρίτζος
• Κατσαντώνης
• Γεώργιος Μπότσαρης
• Λάμπρος Τζαβέλλας
Κορκόδειλος Κλαδάς ( Ορμητήριο τη Μάνη η οποία δεν υποτάχτηκε ποτέ)

Παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Συνθήκες
Αγροτικές καλλιέργειες
Σιτάρι
Κριθάρι
Βαμβάκι
Καπνός
Λάδι
Σταφίδα
Κτηνοτρόφοι
νομάδες.
Προϊόντα
Διάθεσή τους στο εξωτερικό.
Ωφέλησαν τους Έλληνες
Κεντρική ,Δυτική Ευρώπη
και Ρωσία.
πλούτη.
Η οικονομική άνθηση, ο πολυάριθμος στόλος και οι εύπορες παροικίες βελτιώνουν τη θέση
των ελλήνων. Σημαντική συνεισφορά στην επανάσταση του 1821.

• Έλληνες από τον Πόντο: Μετακινήθηκαν στον Καύκασο και στην Κριμαία ( Ιδρύουν παροικίες
με πιο γνωστή την Οδησσό).
• Έλληνες από την Μακεδονία: εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Βιέννη, την Τεργέστη, τη Σερβία και
την Ουγγαρία.
• Αρκετοί Έλληνες; δραστηριοποιούνται στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, Βλαχία και Μολδαβία,
που κυβερνούσαν Φαναριώτες ηγεμόνες.
Μετανάστευση των Ελλήνων
Υποχρεωτική.
ΚΑΤΑΓΩΓΗ:
Κύπρος
Κρήτη
Μάνη
Ναύπλιο
Ήπειρος
( Αίτια) Οικονομικά
Εθελοντική.
Ειρηνική.
Έλληνες μετανάστες ( Έλληνες της Διασποράς )
βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων. Ενίσχυσαν οικονομικά τα ελληνικά
σχολεία, κατασκεύασαν πολυτελείς κατοικίες στους τόπους καταγωγής
τους ( αρχοντικά).
παραθαλάσσιες περιοχές της

Παιδεία.
Δίδασκαν σε σχολεία , δημόσιους
χώρους.
στη Δύση.
– 19ος
) αιώνας – ενότητα 1η
Κεφ. 2 – έρχονται και στην
Ελλάδα, δυναμώνοντας την διάθεση των υπόδουλων Ελλήνων για επανάσταση.
Κείμενο του Νεοελληνικοί Διαφωτισμού που εκδόθηκε στην Ιταλία το 1806, άγνωστου συγγραφέα
αφιερωμένο στον Ρήγα Βελεστινλή. Καταδικάζει την «αναρχία» και την « μοναρχία». Ιδανική διοίκηση
ενός κράτους η ¨νομαρχία¨, δηλαδή το πολίτευμα που στηρίζεται στους νόμους.
Μοναχός του Άγιου Όρους, ιεροκήρυκας και μάρτυρας. Το κήρυγμά του είχε μεγάλη απήχηση στους
υπόδουλους έλληνες. Προσπάθησε να αναχαιτίσει τον εξισλαμισμό ιδρύοντας σχολεία.

• Δάσκαλοι του Γένους που ξεχώρισαν για τη δράση τους ήταν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος
Κοραής.
Ρήγας Βελεστινλής ( Φεραίος)
Γιος εμπόρου, γεννήθηκε το
1757 στο Βελεστίνο της
Θεσσαλονίκης, που ονομαζόταν
και Φερές.
Μετανάστευσε στο Βουκουρέστι.
ιδέες.
Εξέδωσε γαλλικά
μυθιστορήματα στη δημοτική,
ένα βιβλίο Φυσικής για
μαθητές και έναν τεράστιο
χάρτη της Ελλάδας
« Χάρτα της Ελλάδας».
Έγραψε τον Θούριο, έναν
επαναστατικό ύμνο, σύμβολο
του αγώνα για την ελευθερία.
Συνεργασία βαλκανικών λαών για
την απελευθέρωσή τους από
τους Τούρκους.
Δημιουργία κράτους που θα
κυριαρχούσε η ελληνική γλώσσα
και παιδεία.
Το 1797 οι Αυστριακοί τον
παραδίδουν στους Τούρκους οι
οποίοι των θανατώνουν και τον
ρίχνουν στον ποταμό Δούναβη.
Αδαμάντιος Κοραής
Καταγόταν από πλούσια οικογένεια
της Χίου, αλλά γεννήθηκε στη
Σμύρνη το 1748. Εγκαταστάθηκε
μόνιμα στη Γαλλία, όπου σπούδασε
ιατρική.
Αντιγραφή και δημοσίευση αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων.
Η απελευθέρωση των Ελλήνων περνά μέσα από την παιδεία του
λαού, χρησιμοποιώντας την ελληνική γλώσσα στην απλούστερη
μορφή της.
Συνέβαλε σημαντικά στην προετοιμασία της Μεγάλης Επανάστα-
σης.
Συντέλεσε στην ίδρυση του Ελληνικού Κομιτάτου στο Παρίσι.

Κατά την διάρκεια των τεσσάρων αιώνων της Τουρκοκρατίας έγιναν πολλές εξεγέρσεις των υπόδου-
λων Ελλήνων εναντίων των Οθωμανών. Πολλές από αυτές έγιναν από ευρωπαϊκές δυνάμεις που ήθε-
λαν να αναστατώσουν το εσωτερικό της Τουρκίας για δικό τους όφελος.
• (16ος
Αιώνας) Κερκυραίοι - Κρητικοί – Μανιάτες – Βενετοί - Ισπανοί
Πολεμούν τους Τούρκους, στην ξηρά και στην θάλασσα. Στη Ναυμαχία της
Ναυπάκτου το 1571 στην οποία καταστρέφεται ο τούρκικος στόλος συμμετείχαν
και ελληνικά καράβια.
• Μητροπολίτης Λαρίσης Διόνυσος ( Φιλόσοφος )
Ξεσηκώνει τους υπόδουλους Έλληνες στην ορεινή Θεσσαλία. Το κίνημά
του απέτυχε και ό ίδιος διαφεύγει στη Ρώμη και έπειτα στην Ισπανία.
• (18ος
Το 1770 οι αδελφοί Ορλώφ φτάνουν στη Μάνη με Ρώσους και Έλληνες στρατιώ-
τες. Ο Ιωάννης Βλάχος ( Δασκαλογιάννης) ξεσηκώνει τα Σφακιά. Στη ναυμαχία του Τσεσμέ
ο ορθόδοξος στόλος νικά τους Οθωμανούς. Οι συγκρούσεις σταματούν με τη Συνθήκη
του Κιουτσούκ Καϊναρτζή*. *Ενότητα 2η
Κεφ. 5.
• Λάμπρος Κατσώνης
Αξιωματικός του ρωσικού στρατού. Με μικρό στόλο πλέει στο αιγαίο, κάνοντας επιθέσεις
εναντίων των τούρκικων πλοίων. Μαζί του είναι και ο Γεώργιος Ανδρίτσος, πατέρας του ήρωα
της Επανάστασης Οδυσσέας Ανδρούτσος.
• Τέλη 18ου
Αιώνα
Οι Έλληνες στράφηκαν για βοήθεια προς τους Γάλλους του Ναπολέοντα, αλλά γρήγορα οι
ελπίδες τους διαψεύστηκαν. Γύρω στο 1800 οι Έλληνες καταλαβαίνουν ότι η ελευθερία θα έλθει
μόνο από τους ίδιους.

Οι Σουλιώτες πρωταγωνιστούν σε πολλές επαναστατικές ενέργειες κατά των Τούρκων. Γνωστοί είναι οι αγώνες
τους εναντίον του Αλή Πασά τον Ιωαννίνων.
Σουλιώτες
• Βοσκοί που μιλούσαν ελληνικά και αρβανίτικα.
• Δύσκολες συνθήκες ζωής.
• Πολύχρονη ενασχόληση με τα όπλα.
• Άριστη γνώση εδάφους.
• Ομαδικό πνεύμα.
• Εξαιρετική τόλμη.
• Ικανότατοι πολεμιστές.
• Μάταιες οι προσπάθειες των Τούρκων για υποταγή.
• Πετυχαίνει με διάφορους τρόπους να διώξει από το Σούλι ορισμένους αρχηγούς.
• Αδυνατίζει η άμυνα του Σουλίου.
• Το 1803 οι Τούρκοι κατακτούν το Σούλι.
• Ο καλόγερος Σαμουήλ ανατινάζει τον οχυρό λόφο Κούγκι.
• Σκοτώνεται ο ίδιος, Έλληνες που ήταν κοντά του , αλλά και Τούρκοι.
• Κάποιοι Σουλιώτες περνούν στην Κέρκυρα, ενώ κάποιοι άλλοι θα καταφύγουν στην
Πρέβεζα.
Οι Σουλιώτες στη Μεγάλη Επανάσταση
Το 1820 οι Τούρκοι καλούν τους Σουλιώτες να γυρίσουν πίσω και να βοηθήσουν Σουλτάνο
να εξοντώσει τον Αλή Πασά. Οι Σουλιώτες αποκρούουν τον Αλή Πασά. Το 1822, μένουν
αβοήθητοι και εγκαταλείπουν οριστικά το Σούλι και σκορπίζονται στην Στερεά Ελλάδα και
Πελοπόννησο.
Στην επανάσταση του 1821 πολλοί Σουλιώτες δρουν ως οπλαρχηγοί, έχοντας φήμη γενναίων
Και αδάμαστων πολεμιστών.

Θοδωρής Βούγας

Θοδωρής ΒούγαςΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://st-taksh.blogspot.gr σελ.53

Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ
Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453
Παρακμή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας που είχε προβλήματα
Πολιτικά Κοινωνικά Οικονομικά
Μέσα σε δύο περίπου αιώνες
Η ελληνική χερσόνησος κατακτήθηκε
από τους Τούρκους
Τα Ιόνια νησιά (εκτός Λευκάδας) έμειναν
στους Βενετούς (1797), πέρασαν στους
Γάλλους και μετά στους Άγγλους.
Η περίοδος από την κατάκτηση της ελληνικής χερσονήσου, έως και τη μεγάλη Επανάσταση του 1821,
ονομάζεται Τουρκοκρατία.
Οι δύο πρώτοι αιώνες ήταν οι δυσκολότεροι για
τους Χριστιανούς.
• Κάτοικοι μετακινήθηκαν σε ορεινούς
τόπους.
• Οι βυζαντινοί άρχοντες εξαφανίστηκαν
• Αρκετοί λόγιοι έφυγαν στη Δυτική
Ευρώπη.
Τελικά οι Έλληνες δεν αφομοιώθηκαν.
Διαφύλαξαν τη θρησκεία, τη γλώσσα και την
παράδοση με τη βοήθεια της Εκκλησίας.
Από τα μέσα του 16ου
αιώνα η θέση των Ελλήνων
σταδιακά βελτιώθηκε.
• Μειώθηκαν οι στρατιωτικές συγκρούσεις.
• Περιορίστηκε η φορολογία.
• Περιορίστηκε το παιδομάζωμα.
Αυτές οι εξελίξεις με τη συμβολή των Ελλήνων
της Διασποράς:
• Τόνωσαν την παιδεία
• Οδήγησαν στην εκπαιδευτική αναγέννηση
του 18ου
αιώνα που προετοίμασε το
έδαφος για την Απελευθέρωση
Προβλήματα αντιμετώπισαν και οι Έλληνες
υπήκοοι των Βενετών
• Έως το 16ο
αιώνα δεν τους επιτρεπόταν η
συμμετοχή στη διοίκηση.
• Οι Βενετοί κατείχαν και θρησκευτικά αξιώματα
και την περιουσία της Εκκλησίας.
• Η φορολογία ήταν βαριά.
• Συμμετείχαν σε αγγαρείες για την κατασκευή
δημόσιων έργων.
Προκλήθηκαν διαμαρτυρίες και εξεγέρσεις όπως το
«ρεμπελιό των ποπολάρων» στη Ζάκυνθο το 1628.
Καθώς περνούσαν τα χρόνια οι βενετικές
κτήσεις γίνονταν οθωμανικές.
• Οι Βενετοί έγιναν πιο φιλικοί προς τους
Έλληνες γιατί αυτοί σήκωναν το βάρος
της άμυνας.
• Οι διακρίσεις περιορίσθηκαν λόγω της
μακραίωνης συνύπαρξης, των μικτών
γάμων και των κοινών οικονομικών
δραστηριοτήτων που είχαν Έλληνες και
Βενετοί.
Μαντζίλα Μαρία

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Μετά την τουρκική κατάκτηση οι περισσότερες επιφανείς βυζαντινές
οικογένειες που επέζησαν μετανάστευσαν κυρίως σε:
Λατινοκρατούμενες περιοχές Δυτική Ευρώπη
Όσες οικογένειες παρέμειναν στην Πόλη συγχωνεύθηκαν με Έλληνες από :
• Την Καραμανία
• Τον Πόντο και πλούτισαν ως βιοτέχνες ή έμποροι
• Τα νησιά του Αιγαίου
Όλοι αυτοί σχημάτισαν γύρω από το Πατριαρχείο μια νέα άρχουσα τάξη τους Φαναριώτες που από τον
17ο
αιώνα ανέπτυξε σημαντικό εθνικό ρόλο σε τομείς όπως η εκπαίδευση.
Τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας οι περιορισμοί για τους Έλληνες ήταν πολλοί.
Κυρίως στη φορολογία. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία στήριζε τη συντήρησή της στην είσπραξη
των φόρων και οι Χριστιανοί επιβαρύνονταν πολύ περισσότερο από του Μουσουλμάνους.
• Ζούσαν σε φτωχικές συνοικίες
• Υπηρετούσαν στο στρατό μόνο σε
βοηθητικές υπηρεσίες (ναύτες ή
οδηγοί).
• Απαγορεύονταν οι λιτανείες.
• Οι σοβαρές δικαστικές υποθέσεις
των Χριστιανών δικάζονταν στα
μουσουλμανικά ιεροδικεία και όχι
στα εκκλησιαστικά δικαστήρια.
Τακτικοί φόροι
• Κεφαλικός φόρος
• Φόρος εστίας (για τις κατοικίες τους)
• Φόρο για τη χρήση γης
• Φόρο για την αγροτική παραγωγή
Υπήρχαν και αρκετοί έκτακτοι φόροι, καθώς
και αγγαρείες.
Αυτές οι διακρίσεις ήταν πιο έντονες στις απομακρυσμένες περιοχές. Εκεί οι τοπικοί
διοικητές πολλές φορές κακομεταχειρίζονταν τους Χριστιανούς και δεν δίσταζαν να
ενισχύσουν το προσωπικό τους ταμείο.
Τα πιο σκληρά μέτρα που αντιμετώπισαν οι Χριστιανοί, ιδιαίτερα τους πρώτους αιώνες ήταν:
1. Οι σφαγές 2. οι αιχμαλωσίες 3. οι εξισλαμισμοί 4. το παιδομάζωμα
5. η αναγκαστική μετακίνηση του πληθυσμού στο εξωτερικό ή σε άγονα εδάφη, απομονωμένα ή
ορεινά μέρη, λόγω της εγκατάστασης των Τούρκων στα εύφορα εδάφη.
Έτσι, τα πιο εύφορα κτήματα ανήκαν στο Σουλτάνο και τους Οθωμανούς, ενώ οι περισσότεροι
υπόδουλοι κατείχαν εκτάσεις γης κυρίως σε άγονες περιοχές.
Μαντζίλα ΜαρίαΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://st-taksh.blogspot.gr σελ.55

Η ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Οι Οθωμανοί Τούρκοι αν και κατήργησαν τη βυζαντινή διοίκηση διεύρυναν τις αρμοδιότητες
του Οικουμενικού πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.
Ο Πατριάρχης ήταν
• Θρησκευτικός ηγέτης
• Εκπρόσωπος του ρουμ μιλέτ (των
υπόδουλων Ορθόδοξων
Χριστιανών) και λογοδοτούσε στο
Σουλτάνο για τις πράξεις τους.
• Ίδρυε σχολεία
• Μπορούσε να επιβάλλει ειδική
φορολογία στους πιστούς.
Η Εκκλησία λοιπόν δεν είχε μόνο
θρησκευτικά καθήκοντα αλλά
αποφάσιζε και για ποικίλες υποθέσεις,
όπως π.χ. για τις κληρονομιές.
Υπήρχαν διάφορες απόψεις ανάμεσα στους ορθόδοξους κληρικούς.
Κάποιοι πίστευαν ότι η
τουρκική κατάκτηση ήταν
μια θεραπεία σταλμένη από
το Θεό για τα σφάλματα
των Βυζαντινών
αυτοκρατόρων και του
βυζαντινού λαού.
Άλλοι, όπως ο Πατριάρχης
Νεόφυτος ο Β΄ είχαν
επηρεασθεί από τις
ευρωπαϊκές ιδέες και
αμφισβητούσαν την
υποταγή στους Τούρκους.
Μερικοί, όπως ο μοναχός
Μάξιμος ο Γραικός, που
αναγνωρίστηκε ως άγιος στη
Μόσχα, καλλιέργησαν
περαιτέρω σχέσεις με τη
Ρωσία. Έτσι οι Ρώσοι
ταυτίστηκαν στη σκέψη των
υπόδουλων Χριστιανών με το
«ξανθό γένος» που θα
ελευθέρωνε την
Κωνσταντινούπολη από τους
άπιστους.
Φαναριώτες Κοινοτικοί άρχοντες
Αποτελούσαν μια άλλη ηγετική ομάδα των Ελλήνων
κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Ήταν ορισμένες πλούσιες οικογένειες που ζούσαν
στην συνοικία Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, την
έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και είχαν
• Αξιόλογη μόρφωση
• Γνώριζαν ξένες γλώσσες
• Ανελάμβαναν υψηλά αξιώματα στην
οθωμανική διοίκηση
Παρά ταύτα ήταν, όπως και οι ιεράρχες, απόλυτα
εξαρτημένοι από τις διαθέσεις του κάθε Σουλτάνου.
Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να σεβαστούν την τοπική
ηγεσία κάθε χωριού, επειδή οι ίδιοι δεν είχαν
κατάλληλα οργανωμένο διοικητικό μηχανισμό για να
υπολογίσουν τον φόρο που αναλογούσε σε κάθε
κάτοικο. Οι κοινοτικοί άρχοντες της εποχής είχαν
μεγάλη εξουσία, αρκετοί απέκτησαν και μεγάλη
περιουσία και πολιτική δύναμη. Ήταν επίσης γνωστοί
και ως
• Επίτροποι
• Δημογέροντες
• Προεστοί
• Κοτζαμπάσηδες
Μαντζίλα ΜαρίαΕπιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής http://st-taksh.blogspot.gr σελ.56

ΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ

Καθώς οι Οθωμανοί επέκτειναν την κυριαρχία τους στην βαλκανική χερσόνησο
Είχαν να αντιμετωπίσουν διάφορες εξεγέρσεις από ομάδες Ελλήνων που
συνέχιζαν την παράδοση των πολεμιστών του Βυζαντίου
Κορκόδειλος Κλαδάς
Ένας από τους σημαντικότερους
πολεμιστές που είχε για ορμητήριό του
τη Μάνη.
Η Μάνη ήταν μια από τις λίγες περιοχές
που δεν υποτάχθηκαν στους Τούρκους.
« Οι Μανιάτες ήταν ορεσίβιοι,
αγρυπνούσαν νύχτα μέρα για να
διατηρήσουν την ελευθερία τους και δεν
αναγνώριζαν κανένα ηγεμόνα επί της
γης» .
(περιγραφή)
Άλλοι ένοπλοι Έλληνες κατά την περίοδο
της Τουρκοκρατίας ήταν οι Κλέφτες οι
οποίοι
• Ζούσαν στην ύπαιθρο
• Είχαν τα λημέρια τους σε δύσβατα
μέρη.
• Ήταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες
• Κάθε ομάδα είχε δικό της καπετάνιο
(αρχηγό) και δικό της μπαϊράκι
(σημαία).
• Ένιωθαν εχθρότητα για τους
Τούρκους και για την εξουσία γενικά
και ήταν αγαπητοί στα λαό.
Οι κλέφτες έγιναν σύμβολο αντίστασης των
υπόδουλων Ελλήνων ενάντια στους
κατακτητές.
Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους κλέφτες και να αποκαταστήσουν την ασφάλεια στην ύπαιθρο
οι Οθωμανοί Τούρκοι χρησιμοποιούσαν ένοπλους Έλληνες, πρώην κλέφτες, τους αρματολούς.
Οι αρματολοί ήταν βοηθητικά
στρατεύματα των Τούρκων, όμως
συνεργάζονταν συνήθως με τους
κλέφτες
Έτσι, παρατηρήθηκε το φαινόμενο, ιδιαίτερα
κατά τους τελευταίους αιώνες της
Τουρκοκρατίας, πολλοί αρματολοί να
εγκαταλείπουν τις θέσεις τους και να
γίνονται κλέφτες.
Φημισμένοι αρματολοί ήταν
• Ο Γεώργιος Ανδρίτζος
• Ο Κατσαντώνης στη Ρούμελη
• Ο Νικοτσάρας στον Όλυμπο
• Ο Γεώργιος και ο Λάμπρος Μπότσαρης στο Σούλι
Υπήρχαν και πολλοί άλλοι
αρματολοί. Αρκετοί από τους
γιους, τους συγγενείς ή τα
πρωτοπαλίκαρα αυτών
συμμετείχαν αργότερα στη
Μεγάλη Επανάσταση του
1821.
Μαντζίλα Μαρία

Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄

Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Was ist angesagt? (20)

Andere mochten auch

Andere mochten auch (20)

Ähnlich wie Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄

Ähnlich wie Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄ (20)

Mehr von Χρήστος Χαρμπής

Mehr von Χρήστος Χαρμπής (20)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (20)

Ιστορία ΣΤ΄ - Επανάληψη 2ης ενότητας.΄΄ Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)΄΄