https://st-taksh.blogspot.gr/ Γλώσσα ΣΤ΄. Επανάληψη 16ης ενότητας: ΄΄ Μουσεία ΄΄

1. Επιμέλεια: Χρήστος Χαρμπής
http://st-taksh.blogspot.gr
Γλώσσα ΣΤ΄
Επανάληψη 16ης ενότητας:
΄΄ Μουσεία ΄΄

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θεωρία - Γραμματική σελ. 3 - 9
Παρουσιάσεις σελ 10 - 39
Επαναληπτικά σελ. 40 - 132

3. ΦΩΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
Ρήματα
Τα ρήματα είναι λέξεις που μας δείχνουν ότι κάποιος ενεργεί,
κάνει κάτι (π.χ. βιδώνει, γράφει, μιλάει κτλ.), ότι κάποιος παθαίνει κάτι
(π.χ. το φαγητό μαγειρεύτηκε από τη μητέρα) και ότι κάποιος βρίσκεται
σε μια κατάσταση ( π.χ. κάθεται και ξεκουράζεται).
Οι χρόνοι του ρήματος
Οι χρόνοι του ρήματος φανερώνουν το παρόν (τώρα), το
παρελθόν (πριν) και το μέλλον (έπειτα).
Παροντικοί χρόνοι : Ενεστώτας (κάτι που γίνεται τώρα χωρίς διακοπή)
Παρακείμενος (κάτι που έγινε στο παρελθόν και
έχει τώρα τελειώσει)
Παρελθοντικοί χρόνοι : Παρατατικός (κάτι που έγινε χθες άλλα
συνέχεια)
Αόριστος (κάτι που έγινε χθες άλλα για μια
στιγμή)
Υπερσυντέλικος (κάτι που τελείωσε χθες
πριν γίνει κάτι άλλο)
Μελλοντικοί χρόνοι : Εξακολουθητικός Μέλλοντας (κάτι που θα
γίνεται συνέχεια)
Στιγμιαίος Μέλλοντας (κάτι που θα γίνει σε
μια στιγμή)
Συντελεσμένος Μέλλοντας (κάτι θα είναι
τελειωμένο σε μια ορισμένη στιγμή)
Οι φωνές του ρήματος
Οι φωνές του ρήματος είναι δύο, η ενεργητική (ρήματα που
τελειώνουν σε –ω) και η παθητική (ρήματα που τελειώνουν σε –μαι)
φωνή.

4. Λαδιάς Ανδρέας1
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Μια πρόταση που έχει ενεργητική σύνταξη μπορεί να
μετατραπεί σε παθητική σύνταξη. Ισχύει, βέβαια και το αντίθετο,
να κάνουμε την παθητική σύνταξη ενεργητική.
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Η φωτιά κατέστρεψε τα δάση.
(ονομαστική) (ρήμα ενεργητικής διάθ.) (αιτιατική)
ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ ΡΗΜΑ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ
Τα δάση καταστράφηκαν από τη φωτιά.
(ονομαστική) (ρήμα παθητικής διάθ.) (από + αιτιατική)
1. Το ρήμα ενεργητικής διάθεσης γίνεται ρήμα παθητικής
διάθεσης.
2. Το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο.
3. Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Η πρόθεση από + αιτιατική εκτός από ποιητικό
αίτιο μπορεί να δηλώνει και προέλευση, απομάκρυνση κ.ά.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1.Να βάλεις Π στις προτάσεις με παθητική σύνταξη και Ε
στις προτάσεις με ενεργητική σύνταξη.
• Οι ξυλοκόποι κόβουν τα δέντρα. ( )
• Οι φόροι αυξήθηκαν από τις αρμόδιες υπηρεσίες. ( )
• Η αυλή καθαρίστηκε από τη μητέρα. ( )
• Το Σούλι πολιορκήθηκε από τους Τούρκους. ( )
• Ο παππούς λέει παραμύθια στα εγγόνια του. ( )
• Σύννεφα έχουν σκεπάσει τον ουρανό. ( )
• Οι νόμοι ψηφίζονται από τη Βουλή. ( )
• Η μητέρα τακτοποιεί το σπίτι. ( )
2.Μετέτρεψε τη σύνταξη των παρακάτω προτάσεων από
ενεργητική σε παθητική και αντίστροφα.
• Ο γεωργός θα οργώσει το χωράφι.
…………………………………………………………………....
• Τα σύννεφα διαλύθηκαν από το δυνατό άνεμο.
……………………………………………………………………
• Η Ακρόπολη στολίζει την πόλη της Αθήνας.
……………………………………………………………………
• Ο διευθυντής υπέγραψε την επιστολή.

5. Λαδιάς Ανδρέας2
……………………………………………………………………..
• Ο στρατιώτης πληγώθηκε από τη σφαίρα.
……………………………………………………………………..
• Ο δάσκαλος τιμώρησε αυστηρά τους μαθητές.
……………………………………………………………………..
• Το αεροπλάνο προσγειώθηκε με δυσκολία από τον πιλότο.
……………………………………………………………………..
• Ο περαστικός παρασύρθηκε από ένα αυτοκίνητο.
……………………………………………………………………..
3.Να κάνεις προτάσεις με τους χρονικούς προσδιορισμούς.
(Χθές)……………………………………………………………………
…………………………………………………………………………...
(από δω και μπρος)…………………………………………………...
…………………………………………………………………………...
(ως αύριο)……………………………………………………………....
…………………………………………………………………………...
(για πολλή ώρα)……………………………………………………….
…………………………………………………………………………...
(όταν ξεκίνησε).......................................................................................
……………………………………………………………………………
4.Να αποδώσετε το νόημα των παρακάτω φράσεων με μια
φράση που να περιέχει παρομοίωση:
 Βαδίζει πλάγια ή προς τα πίσω, ανάποδα ………………….....
………………………………………………………………………...
 Έγινε ωχρή, χλόμιασε …………………………………………...
 Ήταν ντυμένος στα κατάμαυρα…………………………………
 Τρώει πάρα πολύ, του σκασμού………………………………..
 Από το φόβο του έτρεμε…………………………………………

6. Λαδιάς Ανδρέας3

7. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:_____________________________________________ ΤΑΞΗ ΣΤ
Παλάνης Αθανάσιος
ΓΛΩΣΣΑ 16Η
ΕΝΟΤΗΤΑ
«Το άγαλμα που κρύωνε»
Να μετατρέψεις τις προτάσεις από ενεργητική σε παθητική σύνταξη και το
αντίστροφο.
 Η καταιγίδα κατέστρεψε πολλές καλλιέργειες αγροτών.
__________________________________________________________
 Το γράμμα είχε γραφτεί με μεγάλη συγκίνηση από τον αποστολέα.
__________________________________________________________
 Οι θεατές θα ενθουσιαστούν από την αυριανή παράσταση.
__________________________________________________________
 Ο οδηγός θα μετακινήσει αμέσως το αυτοκίνητο.
__________________________________________________________
 Όλες οι σημειώσεις του πετάχτηκαν στο καλάθι των αχρήστων.
__________________________________________________________
 Το κάπνισμα προκαλεί ανεπανόρθωτες βλάβες.
__________________________________________________________
 Μέχρι τον επόμενο μήνα η έρευνα θα έχει ολοκληρωθεί από τους αρμόδιους.
__________________________________________________________
 Την εκπομπή παρουσιάζει έγκυρος δημοσιογράφος.
__________________________________________________________
 Η μοδίστρα έραψε περίτεχνα το φόρεμα της Ελένης.
__________________________________________________________
 Το σπίτι αυτό χτίστηκε μέσα σε διάστημα δύο χρόνων.
__________________________________________________________
Ο ισχυρός σεισμός γκρέμισε πολλά σπίτια.
__________________________________________________________
 Ο λαός ικανοποιήθηκε από το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής.
__________________________________________________________

8. Χατζηκυριακίδου Παγώνα
ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
μουσ...ο // ...θουσα // λεπτομέρ...ες // λ...γισμένο // απολλ...νιο // ασ...γκριτος //
...πέροχος // πρόσφ...γας // αρχ...ολογικό // ν...χτοφύλακας // πανσέλ...νος // ν...χελικά
// λ...θαργος // ζευγαρ...τός // τρισευτ...χισμένος // σφιχτοτ...λιγμένος // επιφ...λάσσω
// συν...δητοποιώ // επισ...μαίνω // ευαισθητοπ...ηση // β...ζαντινός // κ...κλαδικός //
μιν...ικός // μυκ...ναϊκός // ανανε...μένος / άχρ...στος //...λικό // πρ...τότυπος // π...λη //
εκπ...δευτικός // δραστ...ριότητα.
ΕΞΑΣΚΟΥΜΑΙ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
1. Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
• Ο δάσκαλος τιμώρησε αυστηρά τους μαθητές.
• Ο επιστάτης κλείδωσε την πόρτα του μουσείου.
• Θεώρησαν το Γιάννη υπεύθυνο για το ατύχημα.
• Ο Φειδίας κατασκεύασε το άγαλμα της Αθηνάς.
2. Στις παρακάτω προτάσεις να μετατρέψεις την παθητική σύνταξη σε ενεργητική:
• Ο θείος παρασύρθηκε από ένα αυτοκίνητο.
• Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο από τους περαστικούς.
• Το ακρωτήριο στολίζεται από το ναό του Ποσειδώνα.
• Διάφορα εργαστήρια μέσα στα ανάκτορα είχαν δημιουργηθεί από τους
Μινωίτες.
• Τρελάθηκε από τη χαρά του.
3. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα:
 Ο Δημήτρης έβγαλε το πορτοφόλι του.
 Αποφάσισε να πάει στο χωριό.
 Το παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του.
 Φρόντιζε τους φτωχούς και ανήμπορους.
 Άκουσαν το δυνατό μπαμ και φοβήθηκαν.
4. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα κατηγορούμενα ή τις γενικές
κατηγορηματικές:
 Ο Αριστείδης ήταν δίκαιος.
 Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.
 Οι αποσκευές είναι του Βασίλη.

9. Χατζηκυριακίδου Παγώνα
 Τα χαμηλά τακούνια είναι της μόδας.
 Τα φαγητά φαίνονταν της ώρας.
 Ο Γιώργος θεωρείται από τους ειδικούς ο καλύτερος ποδοσφαιριστής.
 Οι ναυαγοί φαίνονταν ταλαιπωρημένοι.
 Αυτό το αυτοκίνητο είναι μεγάλης αξίας.

10. Ενότητα 16η:
Μουσεία
Ο εκπαιδευτικός: Σουλιόπουλος Υώτης

11. ΢τόχοι ενότητας
 Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία
 Πώς ξεχωρίζουμε την ενεργητική και την παθητική σύνταξη
 Ποια ρήματα σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
 Πώς κάνουμε έναν απολογισμό (για όσα είδαμε, ακούσαμε, μάθαμε
και αισθανθήκαμε) μετά από επίσκεψη σε κάποιο χώρο
 Πώς πείθουμε κάποιον, δικαιολογώντας αυτά που λέμε
 Πώς ξεχωρίζουμε τα μεταβατικά από τα αμετάβατα ρήματα, καθώς
και τα ρήματα που παίρνουν αντικείμενο από αυτά που παίρνουν
κατηγορούμενο
 Πώς επιλέγουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε από τα
ενημερωτικά κείμενα
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

12. ΢το μουσείο
Ο Άθως Δημουλάς (1921-1985) ήταν Έλληνας
ποιητής. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε
πολιτικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, ενώ συνέχισε τις σπουδές του στο
Βέλγιο, στην Αγγλία και τη Γαλλία. ΢την
Ελλάδα εργάστηκε ως διευθυντής στους
΢ιδηροδρόμους Ελληνικού Κράτους.
Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1951 με
την ποιητική συλλογή «Ποιήματα». Σο 1967 πήρε
το β’ κρατικό βραβείο ποίησης για τη συλλογή του
«Άλλοτε και αλλού».
Εξέδωσε δώδεκα ποιητικές συλλογές.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

13. Σο άγαλμα που κρύωνε
Ο Φρήστος Μπουλώτης (1952-) είναι αρχαιολόγος
και συγγραφέας παιδικών βιβλίων. ΢πούδασε
αρχαιολογία, ιστορία και γλωσσολογία στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη Γερμανία όπου
ανακηρύχτηκε διδάκτωρ το 1980. Έχει διδάξει
στο Ιόνιο πανεπιστήμιο, στο Πανεπιστήμιο
Αθηνών και στην Ανώτατη ΢χολή Καλών
Σεχνών. Από το 1985 εργάζεται στην Ακαδημία
Αθηνών ως αρχαιολόγος-ερευνητής.
Ως συγγραφέας έχει εκδώσει περισσότερα από 30
παιδικά βιβλία , καθώς και ποιητικές συλλογές.
Έχει λάβει τιμητικές διακρίσεις για τα βιβλία του
και το 2007 πήρε το βραβείο παιδικού βιβλίου από
την Ακαδημία Αθηνών.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

14. Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία
Για να αφηγηθούμε μια ιστορία που διαβάσαμε πρέπει να
αναφέρουμε:
 Σον τόπο και το χρόνο που συμβαίνουν τα γεγονότα της
ιστορίας.
 Σο κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας (πρωταγωνιστής)
 Ποια άλλα πρόσωπα παίρνουν μέρος στην ιστορία
 Με ποιο γεγονός ξεκινά η ιστορία
 Ποια γεγονότα ή περιπέτειες γίνονται στη συένεχεια
 Πώς τελειώνει η ιστορία
 Σι αισθάνονται και τι σκέφτονται τα πρόσωπα της ιστορίας
(κυρίως ο κεντρικός ήρωας , αλλά και οι υπόλοιποι)
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

15. Για να αφηγηθούμε την ιστορία χρησιμοποιούμε:
 Παρελθοντικούς χρόνους (παρατατικό ή αόριστο), αλλά
και ιστορικό ενεστώτα για να δώσουμε ζωντάνια.
 Φρονικές και αιτιολογικές προτάσεις
 Φρονικούς συνδέσμους, χρονικά επιρρήματα,
επιρρηματικές φράσεις και χρονικές προτάσεις για να
δηλώσουμε το χρόνο
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

16. Ενεργητική και παθητική σύνταξη
Όταν έχουμε ενεργητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει πως κάποιος
κάνει κάτι. Σο ρήμα έχει στην περίπτωση αυτή ενεργητική διάθεση.
΢την ενεργητική σύνταξη τονίζεται περισσότερο ο δράστης και λιγότερο
το αποτέλεσμα της πράξης.
Προσοχή! Άλλο η ενεργητική διάθεση και άλλο η ενεργητική φωνή.
Τπάρχουν και ρήματα της παθητικής φωνής που έχουν ενεργητική
διάθεση. ΢την ενεργητική διάθεση το υποκείμενο του ρήματος ενεργεί,
ενώ στην ενεργητική φωνή το ρήμα τελειώνει πάντα σε –ω.
π.χ. Ο Γιώργος παίζει μπάλα.
Η Ειρήνη περιποιείται τον κήπο.
Κάποιος κάνει κάτι
Τποκείμενο ρήμα αντικείμενο
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

17. Όταν έχουμε παθητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει πως κάποιος ή
κάτι παθαίνει κάτι από κάποιον ή από κάτι. ΢την παθητική σύνταξη
τονίζεται περισσότερο το αποτέλεσμα της πράξης και λιγότερο αυτός
που ενεργεί. Σο ρήμα στην περίπτωση αυτή έχει παθητική διάθεση.
Αυτός που ενεργεί εμφανίζεται με τη μορφή του ποιητικού αιτίου.
Προσοχή! Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την παθητική διάθεση με την
παθητική φωνή. ΢την παθητική διάθεση το υποκείμενο του ρήματος
παθαίνει κάτι, ενώ στην παθητική φωνή το ρήμα τελειώνει σε –μαι.
π.χ. Ο Γιώργος εξετάζεται από τον καθηγητή του.
Η Ειρήνη λιώνει από τη ζέστη.
Κάποιος/κάτι παθαίνει κάτι από κάποιον ή κάτι (ποιητικό αίτιο)
΢το ποιητικό αίτιο βρίσκεται αυτός ή αυτό που ενεργεί (καθηγητής,
ζέστη)
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

18. Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική και αντίστροφα
Για να μετατρέψουμε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
 Μετατρέπουμε το ρήμα από ενεργητική φωνή σε παθητική
 Σο αντικείμενο του ρήματος από αιτιατική πτώση που βρίσκεται
μετατρέπεται σε υποκείμενο του παθητικού ρήματος και σε πτώση
ονομαστική.
 Σο υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο: σχηματίζεται με την πρόθεση
από και την αιτιατική του ονόματος που φανερώνει από ποιον ή από τι
προέρχεται η ενέργεια του ρήματος.
Π.χ. Η καθαρίστρια σκούπισε την τάξη.  ενεργητική σύνταξη
Η τάξη σκουπίστηκε από την καθαρίστρια.  παθητική σύνταξη
 Ακολουθούμε τα αντίθετα βήματα για να μετατρέψουμε την
παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

19. Μουσείο Αφής
Σο Μουσείο Αφής είναι ένα ιδιαίτερο μουσείο.
Εκεί ο επισκέπτης, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα
μουσεία, παροτρύνεται να αγγίξει τα εκθέματα,
που είναι πιστά αντίγραφα των αληθινών που
βρίσκονται στα υπόλοιπα μουσεία της χώρας.
Ιδρύθηκε το 1984. Μετά από σεισμό ο οποίος
κατέστρεψε το πρώτο μουσείο, επαναλειτούργησε
το 2004.
Έλαβε τον έπαινο του Ευρωπαϊκού Μουσείου της
χρονιάς, το 1988. Είναι ένα από τα πέντε τέτοια
μουσεία που υπάρχουν στον κόσμο και αποτελεί
ένα φάρο για τους τυφλούς συνανθρώπους μας, οι
οποίοι «βλέπουν» μέσα από την αίσθηση της αφής,
αγγίζοντας τα εκθέματα.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

20. Ελληνικό παιδικό μουσείο
Σο ελληνικό παιδικό μουσείο ιδρύθηκε το
1987 και βρίσκεται στην Αθήνα. Έχει
εκπαιδευτικό και πολιτιστικό σκοπό.
Βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν
κοινωνική συνείδηση και απευθύνεται σε
όλα τα παιδιά και τις οικογένειές τους.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

21. Πώς εκφράζουμε την άποψή μας
Για να εκφράσουμε την άποψή μας μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε:
 Αιτιολογικές προτάσεις
 Υράσεις που φανερώνουν την άποψή μας (πιστεύω πως,
κατά τη γνώμη μου, θεωρώ πως, νομίζω πως, …)
 Λέξεις όπως: βέβαια, φυσικά, λοιπόν, τελικά
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

22. Αιτιολογικές προτάσεις
Αιτιολογική λέγεται η πρόταση με την οποία εκφράζουμε την αιτία για
την οποία γίνεται κάτι ή δικαιολογούμε την άποψή μας. Εισάγονται με
αιτιολογικούς συνδέσμους (γιατί, αφού, επειδή, καθώς), αλλά και με
φράσεις όπως: μια και, μια που, κ.ά.
Οι αιτιολογικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις και χωρίζονται
από την κύρια με κόμμα.
Π.χ. Ο Κώστας πηγαίνει συχνά στη γιαγιά του, επειδή την αγαπάει.
Ο Πέτρος δεν πετάει σκουπίδια, γιατί σέβεται το περιβάλλον.
Μια και δεν απάντησε, θα πάω μόνος μου.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

23. Τποκείμενο και αντικείμενο
Τποκείμενο του ρήματος της πρότασης είναι η λέξη που
απαντά στην ερώτηση «ποιος, -α, -ο» και είναι σε πτώση
ονομαστική.
π.χ. Ο Γιώργος πλένει τα δόντια του.
Ποιος πλένει; Ο Γιώργος (υποκείμενο)
Αντικείμενο του ρήματος είναι η λέξη που απαντά στην
ερώτηση «τι, ποιον, -α, -ο» και είναι σε πτώση αιτιατική.
π.χ. Ο Γιώργος παίζει ποδόσφαιρο.
Σι παίζει; ποδόσφαιρο (αντικείμενο)
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

24. Ρήματα μεταβατικά και αμετάβατα
Μεταβατικά λέγονται τα ρήματα που έχουν αντικείμενο, ενώ
αμετάβατα αυτά που δεν έχουν.
Π.χ. ΢κάβω τον κήπο. Σι/ποιον σκάβω; Σον κήπο. Άρα το σκάβω
είναι μεταβατικό ρήμα, αφού έχει αντικείμενο (τον κήπο).
Ο Γιώργος τρέχει γρήγορα. Σι/ποιον τρέχει; Δεν υπάρχει
απάντηση. Άρα το ρήμα είναι αμετάβατο αφού δεν έχει
αντικείμενο.
Σα περισσότερα ρήματα εμφανίζονται άλλοτε ως αμετάβατα και
άλλοτε ως μεταβατικά, ανάλογα με την υπόλοιπη πρόταση.
π,χ. Γράφω ένα γράμμα. (τι γράφω; Ένα γράμμα. Άρα το ρήμα
είναι μεταβατικό αφού έχει αντικείμενο.
Γράφω με μολύβι. (τι γράφω; Δεν υπάρχει απάντηση. Άρα το
ρήμα είναι αμετάβατο, αφού δεν υπάρχει αντικείμενο)
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

25. ΢υνδετικά ρήματα- κατηγορούμενο
Κατηγορούμενο είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει ότι το υποκείμενο
έχει μια ιδιότητα ή ένα χαρακτηριστικό ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Π.χ Ο Γιώργος είναι μαθητής. Ο Γιώργος είναι το υποκείμενο, και η λέξη
μαθητής είναι το κατηγορούμενο γιατί δίνει μια ιδιότητα στο Γιώργο.
Κατηγορούμενο παίρνουν μόνο τα συνδετικά ρήματα, τα οποία ονομάζονται
έτσι επειδή συνδέουν το υποκείμενο με το κατηγορούμενο.
΢υνδετικά ρήματα: είμαι, γίνομαι, φαίνομαι, λέγομαι, ονομάζομαι,
γεννιέμαι, θεωρούμαι, παρουσιάζομαι, ορκίζομαι, σπουδάζω, εκλέγομαι, κ.ά.
Σο κατηγορούμενο μπορεί να είναι ουσιαστικό, επίθετο, αντωνυμία,
ονοματική φράση ή και ολόκληρη πρόταση. Επίσης έχει πάντα πτώση
ονομαστική, (οπότε και ξεχωρίζει από το αντικείμενο που βρίσκεται πάντα
σε πτώση αιτιατική), ίδιο γένος και αριθμό με το υποκείμενο και το
βρίσκουμε με την ερώτηση τι, όπως και το αντικείμενο.
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

26. Πάμε… μουσεία;
Καηάλογος μουζείων Ελλάδας
Δημιουργός: Φώτης Τουλιόπουλος http://esxoleio.weebly.com/

27. Ενεργητική και
Παθητική σύνταξη
Γ.Φ.

28. Ενεργητική σύνταξη
• Ενεργητική λέγεται η σύνταξη που μιλάει για
κάποιον που κάνει κάτι.
Έχει τη μορφή:
Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο
Υ Ρ Α
Πχ Η μητέρα ντύνει το μωρό.
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

29. Παθητική σύνταξη
• Παθητική λέγεται η σύνταξη που μιλάει για
κάποιον που παθαίνει κάτι από κάποιον.
Έχει τη μορφή:
Υποκείμενο – Ρήμα – Ποιητικό Αίτιο
Υ Ρ Π.Α.
Πχ Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

30. Παθητική σύνταξη
• Η παθητική σύνταξη τονίζει περισσότερο
όχι αυτόν που ενεργεί, αλλά το αποτέλεσμα
της ενέργειας του.
Αυτός που ενεργεί εμφανίζεται με τη μορφή
ποιητικού αιτίου.
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

31. Ποιητικό αίτιο
• Το ποιητικό αίτιο είναι ο εμπρόθετος
προσδιορισμός που δηλώνει το πρόσωπο ή
το πράγμα από το οποίο προέρχεται αυτό
που συμβαίνει στο υποκείμενο του
παθητικού ρήματος.
Πχ Το μωρό ντύνεται από τη μητέρα.
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

32. Ποιητικό αίτιο
• Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται:
α) συνήθως με την πρόθεση από + αιτιατική
Πχ Ο άρρωστος εξετάστηκε από το γιατρό.
β) με την πρόθεση σε + αιτιατική όταν
προσδιορίζει ρηματικά επίθετα που λήγουν σε
–τος.
Πχ Ήταν αγαπητός σε όλους (απ’ όλους).
γ) με την πρόθεση με + αιτιατική, όταν
προσδιορίζει παθητικές μετοχές.
Πχ Το σπίτι ήταν φτιαγμένο με πέτρες( από
πέτρες). Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

33. Ποιητικό αίτιο
• Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται όταν:
α) εννοείται εύκολα
Πχ Τράβηξα τις κουρτίνες και φωτίστηκε το
δωμάτιο (εννοείται από τον ήλιο).
β) είναι κάτι γενικό και αόριστο
Πχ Πώς γράφεται αυτή η λέξη;
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

34. Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης
σε παθητική
Για να μετατρέψουμε την ενεργητική
σύνταξη σε παθητική κάνουμε τα εξής:
• Μετατρέπουμε το ενεργητικό ρήμα σε
παθητικό
• Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος
γίνεται ποιητικό αίτιο
(ονομαστική πτώση  αιτιατική πτώση)
• Το αντικείμενο του ενεργητικού ρήματος
γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος
(αιτιατική πτώση  ονομαστική πτώση)
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

35. Παράδειγμα
Υ Ρ Α
Ο Γιώργος αγόρασε το ποδήλατο.
Το ποδήλατο αγοράστηκε από το Γιώργο.
Υ Ρ Π.Α.
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

36. Μετατροπή παθητικής σύνταξης
σε ενεργητική
Για να μετατρέψουμε την παθητική σύνταξη
σε ενεργητική κάνουμε τα εξής:
• Μετατρέπουμε το παθητικό ρήμα σε
ενεργητικό
• Το υποκείμενο του παθητικού ρήματος
γίνεται αντικείμενο του ενεργητικού
(ονομαστική πτώση  αιτιατική πτώση)
• Το ποιητικό αίτιο γίνεται υποκείμενο του
παθητικού ρήματος
(αιτιατική πτώση  ονομαστική πτώση)
Δημιουργός: Γιάννης Φερεντίνος

37. Παράδειγμα
Υ Ρ Π.Α.
Η γέφυρα κατασκευάστηκε από τους εργάτες.
Οι εργάτες κατασκεύασαν τη γέφυρα.
Υ Ρ Α
Γιάννης Φερεντίνος

38. Κατερίνα Κορτσαλιουδάκη
Ενεργητική φωνή
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξ. Μελλ.
Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική
λύνω να λύνω ------- έλυνα έλυσα να λύσω ------- θα λύνω
λύνεις να λύνεις λύνε έλυνες έλυσες να λύσεις λύσε θα λύνεις
λύνει να λύνει ------- έλυνε έλυσε να λύσει ------- θα λύνει
λύνουμε να λύνουμε ------- λύναμε λύσαμε να λύσουμε ------- θα λύνουμε
λύνετε να λύνετε λύνετε λύνατε λύσατε να λύσετε λύστε θα λύνετε
λύνουν να λύνουν ------- έλυναν έλυσαν να λύσουν ------- θα λύνουν
Στ. Μελλ Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. Μελλ
Οριστική Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική Οριστική
θα λύσω έχω λύσει να έχω λύσει ------- είχα λύσει θα έχω λύσει
θα λύσεις έχεις λύσει να έχεις λύσει ------- είχες λύσει θα έχεις λύσει
θα λύσει έχει λύσει να έχει λύσει ------- είχε λύσει θα έχει λύσει
θα λύσουμε έχουμε λύσει να έχουμε
λύσει
------- είχαμε λύσει θα έχουμε λύσει
θα λύσετε έχετε λύσει να έχετε λύσει ------- είχατε λύσει θα έχετε λύσει
θα λύσουν έχουν λύσει να έχουν λύσει ------- είχαν λύσει θα έχουν λύσει

39. Κατερίνα Κορτσαλιουδάκη
Παθητική φωνή
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Εξ. Μελλ.
Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική
λύνομαι να λύνομαι ------- λυνόμουν λύθηκα να λυθώ ------ θα λύνομαι
λύνεσαι να λύνεσαι λύνεσαι λυνόσουν λύθηκες να λυθείς λύσου θα λύνεσαι
λύνεται να λύνεται ------- λυνόταν λύθηκε να λυθεί ------- θα λύνεται
λυνόμαστε να λυνόμαστε ------- λυνόμασταν λυθήκαμε να λυθούμε ------- θα λυνόμαστε
λύνεστε να λύνεστε λύνεστε λυνόσασταν λυθήκατε να λυθείτε λυθείτε θα λύνεστε
λύνονται να λύνονται ------- λύνονταν λύθηκαν να λυθούν ------- θα λύνονται
Στ. Μελλ Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελ. Μελλ
Οριστική Οριστική Υποτακτική Προστακτική Οριστική Οριστική
θα λυθώ έχω λυθεί να έχω λυθεί ------- είχα λυθεί θα έχω λυθεί
θα λυθείς έχεις λυθεί να έχεις λυθεί ------- είχες λυθεί θα έχεις λυθεί
θα λυθεί έχει λυθεί να έχει λυθεί ------- είχε λυθεί θα έχει λυθεί
θα λυθούμε έχουμε λυθεί να έχουμε
λυθεί
------- είχαμε λυθεί θα έχουμε λυθεί
θα λυθείτε έχετε λυθεί να έχετε λυθεί ------ είχατε λυθεί θα έχετε λυθεί
θα λυθούν έχουν λυθεί να έχουν λυθεί ------- είχαν λυθεί θα έχουν λυθεί

40. abo
9o ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ «ΓΛΩΣΣΑΣ»
Ενότητα 16η
« Μ ο υ σ ε ί α »
Όνομα: ……………………………………………… Ημερομηνία: …………………………………… Βαθμός:………
1α. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο :
α. Τα παιδιά ωφελούνται από τα προγράμματα του σχολείου.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. Οι δρόμοι πλύθηκαν από τη δυνατή βροχή.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
γ. Οι μαθητές οργάνωσαν την επίσκεψη.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
δ. Οι πολλές μετακινήσεις κούρασαν τους παίκτες.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1β. Γράψτε δίπλα από κάθε πρόταση (Ε) αν η σύνταξη είναι ενεργητική και (Π) αν η σύνταξη είναι παθητική :
• Το Μουσείο του Ελληνικού Θεάτρου ιδρύθηκε το 1938 από τον Γ. Σιδέρη ………
• Οι επισκέπτες του Παιδικού Μουσείου ήταν από τη Σαλαμίνα ………
• Η ζωντανή μουσική συνοδεύει το θεατρικό παιχνίδι ………
• Μια τρελή παρέα από οργανοπαίχτες ζωντανεύουν τα βράδια της Αθήνας ………
• Το Μουσείο της πόλης μας οργανώνουν έκθεση με τίτλο «Το σχολείο» ………
2. Να υπογραμμίσετε τα Υποκείμενα των παρακάτω προτάσεων :
o Τα μουσεία προσφέρουν σπουδαίο εκπαιδευτικό έργο.
o Ο Υπουργός Πολιτισμού έκανε τα εγκαίνια του Μουσικού Μουσείου.
o Στο Μουσείο Αφής ο τυφλός επισκέπτης ψηλαφίζει την τέχνη.
o Πάντα τα μουσεία επισκέπτονται άνθρωποι κάθε ηλικίας.
3. Να υπογραμμίσετε τα Αντικείμενα και να κυκλώσετε τα Κατηγορούμενα στις παρακάτω προτάσεις :
 Η διευθύντρια του Μουσείου ήταν ικανοποιημένη.
 Το αγαλματίδιο αυτό ήταν αντίγραφο.
 Πολλοί τουρίστες επισκέπτονται την Αθήνα, γιατί λατρεύουν τον ελληνικό πολιτισμό.
 Δεν παρατήρησα την πινακίδα με τις χρονολογίες κατασκευής των αγαλμάτων.
 Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τους τάφους των βασιλιάδων της Μακεδονίας.
4. Να κυκλώσετε τα συνδετικά ρήματα :
 Ο καιρός σήμερα φαίνεται ηλιόλουστος.
 Βρήκα το τηλέφωνο σου και σε πήρα.
 Ο πατέρας του Ηλία εκλέχτηκε δήμαρχος.
 Ήταν όλα τα παιδιά του σχολείου χαρούμενα για την επίσκεψη τους στο μουσείο.
 Παρόλα τα χρόνια της, φαινόταν πολύ νέα.
5. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις μαυρισμένες λέξεις (ρήμα, αντικείμενο, υποκείμενο, κατηγορούμενο) :
α. Η ξενάγηση κράτησε 2 ώρες …………………………………
β. Οι συμμαθητές μου με ενθάρρυναν μετά το ατύχημα που είχα …………………………………
γ. Ο ξεναγός στο μουσείο καλημέρισε τα παιδιά …………………………………
δ. Ο Γεράσιμος φαινόταν άρρωστος …………………………………

41. abo
6. Να υπογραμμίσετε τα ρήματα και να σημειώσετε δίπλα αν είναι Μεταβατικό ή Αμετάβατο :
 Ο Στέλιος φώναξε την αδερφή του, για να της δώσει τα μαθήματα ……………………
 Στο νοσοκομείο περιποιήθηκαν τα τραύματα του Αποστόλη ……………………
 Ο οδηγός της μοτοσικλέτας τραυματίστηκε σοβαρά ……………………
 Ο διευθυντής ανακοίνωσε τα ονόματα των παιδιών που βραβεύτηκαν στο διαγωνισμό Έκθεσης ……………………
 Η πόρτα έκλεισε απότομα, επειδή φυσούσε πολύ ……………………… ……………………
7. Υπογραμμίστε τις αιτιολογικές προτάσεις :
α. Με ρώτησε με απορία, γιατί ήμουν τόσο σκεφτική.
β. Ο χρόνος μέσα στη τάξη κυλά γρήγορα, εάν σου αρέσουν αυτά που μαθαίνεις.
γ. Επειδή ήμουν κακοδιάθετος, δεν ήρθα στο πάρτυ γενεθλίων σου.
δ. Απολαύσαμε την εκδρομή μας, διότι και ο καιρός ήταν πολύ ευχάριστος.
ε. Στο Παιχνιδοπωλείο τα παιδιά ευχαριστήθηκαν, αφού η έκθεση είχε να κάνει με παιχνίδια.
8. Συμπληρώστε τα κενά. Προσέξτε την ορθογραφία και τους τόνους :
Μια πολ… μεγάλ… έκθεση με π…νακες που εισήχθ…σαν από το εξωτερ…κό έλαβε χώρα στο Μουσείο Μοντέρνας
Τέχν…ς, στ…ν Άνδρο. Οι π…νακες που παρουσιάστ…καν ήταν του Πικάσο και το θέμα τους είχε σχ…ση με τ…ν
ελληνική παράδ…ση και κουλτούρα. Αυστηρά μ…τρα προστασίας είχαν ληφθ…, για να αποφ…γουν διάφορα
ατ…χήματα, ζ…μιές και φθ…ρές. Η προσπάθ…α που καταβλ…θηκε από τους υπεύθ…νους ήταν σημαντ…κή. Η
έκθεση υπερέβη τ…ς προσδ…κίες των επισκεπτ…ν κι άφ…σε πο…ές και καλές εντ…πώσεις. Μακάρι να μας
ξαναδ…θεί η ευκ…ρία να επισκ…πτούμε και αυτό το υπέρ…χο ν…σί των Κ…κλάδων αλλά και το Μουσείο.
9. Να βάλετε τα ρήματα στον Αόριστο στο γ’ ενικό :
λαμβάνω -> ……………………… εισάγομαι -> …………………… υπερβαίνω -> ………………………
λαμβάνομαι -> …………………… αναδεικνύομαι -> ……………………………
10. Ο ξάδερφός σου είναι βοηθός στη διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού. Ξέχασε τους τίτλους των προγραμμάτων
που ετοίμασε. Μπορείτε να τον βοηθήσετε ;
Α. Τίτλος : ……………………………………
Αίθουσα αγροτικής ζωής του μουσείου. Παρουσιάζεται η καλλιέργεια της ελιάς κάθε Νοέμβριο.
Β. Τίτλος : ……………………………………
Έθιμα της περιόδου της Σαρακοστής και κατασκευή της χάρτινης κούκλας με το όνομα «Σαρακοστή» κάθε
Μάρτη και Απρίλιο.

42. Κουτσοσπύρος Χάρης
2ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ – ΤΑΞΗ: ΣΤ2
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ – 16Η ΕΝΟΤΗΤΑ:
«ΜΟΥΣΕΙΑ»
Όνομα:………………………………………………………………………
Ημερομηνία:………………………..
1. Διάβασε προσεκτικά το παρακάτω κείμενο και
απάντησε με σαφήνεια στις ερωτήσεις.
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, γνωστά και ως Ελγίνεια Μάρμαρα, είναι μεγάλη συλλογή
από μαρμάρινα γλυπτά που μεταφέρθηκαν στην Βρετανία το 1806 από τον Τόμας Μπρους,
Κόμης του Έλγιν, πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1799 μέχρι το 1803.
Εκμεταλλευόμενος την Οθωμανική ηγεμονία στην ελληνική επικράτεια, κατάφερε και
απέκτησε φιρμάνι από τον Οθωμανό Σουλτάνο για την αποκαθήλωσή τους από τον
Παρθενώνα με σκοπό την μέτρηση και την αποτύπωσή τους σε σχέδια, και στη συνέχεια
προχώρησε στην αφαίρεση και φυγάδευσή τους. Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο
Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου το 1816. Το 1936 τοποθετήθηκαν στην έκθεση Duveen
που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού
Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, η Ελλάδα έχει καταβάλλει προσπάθειες να φέρει τα
Ελγίνεια πίσω στην Αθήνα. Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο
του 2007, αναφέρεται ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών του
Παρθενώνα σε ελληνικό μουσείο. Νεότερη ανακοίνωση του Βρετανικού Μουσείου (2009)
ανέφερε πως, με την ευκαιρία των εγκαινίων του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, θα ήταν
διατεθειμένο να δανείσει τα Ελγίνεια, αρκεί η Ελληνική Κυβέρνηση να αναγνωρίσει το
δικαίωμα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο. Η Ελληνική Κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση.
Η εν λόγω συλλογή γλυπτών περιλαμβάνει μερικά από τα γλυπτά των αετωμάτων, των
μετοπών που απεικονίζουν μάχες μεταξύ των Λαπίθων και των Κενταύρων, αλλά και της
Ζωφόρου του Παρθενώνα που κοσμούσε το ανώτερο τμήμα των τοίχων του σηκού του ναού
σε όλο τους το μήκος. Ως εκ τούτου, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 1/2 από ό,τι
απομένει από τη γλυπτική διακόσμηση του Παρθενώνα που διασώθηκε. Τα αποκτήματα
του Έλγιν περιλαμβάνουν ακόμη αντικείμενα από άλλα κτίρια της Αθηναϊκής Ακρόπολης: το
Ερέχθειο, που μεταβλήθηκε σε ερείπιο κατά τον ελληνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας (1821-
33), τα Προπύλαια και τον Ναό της Αθηνάς Νίκης. Ο λόρδος Έλγιν πήρε περίπου τα μισά από
τα γλυπτά του Παρθενώνα και από τα υπόλοιπα δημιουργήθηκαν εκμαγεία σε γύψο. Στη
συλλογή των μαρμάρων δόθηκε το όνομα του λόρδου Έλγιν.
Πηγή: http://el.wikipedia.org
 Ποιες συγκυρίες εκμεταλλεύτηκε ο κόμης του Έλγιν και φυγάδευσε τα μάρμαρα;
Πώς έπεισε τον Σουλτάνο;
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
……….............................................................................................................................
 Από ποια μέρη της Αθηναϊκής Ακρόπολης είναι αποσπασμένα τα μάρμαρα;
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………..……………………………………………………………………..

43. Κουτσοσπύρος Χάρης
 Ποιες προσπάθειες έχουν καταβληθεί από μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης για
την επιστροφή των μαρμάρων; Ποια η αντίδραση της αντίστοιχης Βρετανικής;
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………….
2. Προσπάθησε να βρεις τα υποκείμενα και τα αντικείμενα των υπογραμμισμένων
ρημάτων, για να συμπληρώσεις τα κενά του πίνακα.
Υποκείμενο Ρήμα Αντικείμενο
3. Να συμπληρώσεις τα κενά του πίνακα με τα υπογραμμισμένα ρήματα του
κειμένου.
ρήμα χρόνος έγκλιση πρόσωπο αριθμός
4. Να μετατρέψεις τη σύνταξη των προτάσεων από ενεργητική σε παθητική και
αντίστροφα.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν πολλά προϊστορικά ευρήματα στην Κρήτη.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Το μουσείο φιλοξενεί όλη τη συλλογή των ευρημάτων από την Κνωσό.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου αναζητείται ακόμη από τους αρχαιολόγους.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Η αρχαία πόλη της Σάμου ιδρύθηκε από Ίωνες αποίκους το 1000 π.Χ.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Η Ακρόπολη στολίζει την πόλη της Αθήνας.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς στον Παρθενώνα δημιουργήθηκε από τον
Φειδία.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

44. Κουτσοσπύρος Χάρης
5. Ένωσε τις προτάσεις , ώστε η μία από τις δύο να γίνει αιτιολογική. Κάνε όλες τις
απαραίτητες αλλαγές.
Ενημερώθηκα για όλα τα έργα τέχνης που εκτίθενται. Αγόρασα τον οδηγό του
μουσείου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Τον 5ο
αι. π.Χ. στην Αθήνα φιλοτεχνήθηκαν σπουδαία έργα τέχνης. Υπήρχε
οικονομική και πνευματική ανάπτυξη.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
Η μινωική Κρήτη αναπτύχτηκε πολύ. Το νησί έχει σπουδαία γεωγραφική θέση.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
Τα εκθέματα προστατεύονται. Τοποθετούνται σε ειδικές προθήκες.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
6. Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τους ορισμούς τους.
Έκθεμα • • Ανδρικός τύπος αγάλματος
Προθήκη • • Αντικείμενο που παρουσιάζεται για
έκθεση
Αρχαιοκάπηλος • • Γυναικείος τύπος αγάλματος
Ενάλια αρχαιολογία • • Αγαλματίδιο
Ειδώλιο • • Αυτός που κλέβει αρχαία έργα τέχνης
Κόρη • • Βιτρίνα
Κούρος • • Επιστήμη που ανακαλύπτει
αρχαιολογικά ευρήματα στη θάλασσα
7. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρημάτων:
Ενεστώτας βρίσκεσαι
Παρατατικός
Αόριστος οδήγησαν
Στιγμ. Μελ.
Εξακουλ. Μελ. Θα κοιτάζει
Παρακείμενος Έχει ιδρυθεί
Υπερσυντέλικος
Συντελεσ. Μελ.

45. Κουτσοσπύρος Χάρης
8. Να κλιθούν; α) η επείγουσα υπόθεση β) το απόν παιδί
Ενικός αριθμός
Πληθυντικός αριθμός
9. Άσκηση ορθογραφίας.
Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ήταν μεγαλοφ…ΐα. Τον ενδιέφ…ραν σχεδόν τα πάντα. Με
βάση τις παρατηρ…σεις του και με συνεχ… π…ράματα σχεδίασε δυο μ…χανές, που
στα μάτια των ανθρώπ…ν τότε φάνταζαν βγαλμένες από βιβλία επιστ…μον…κής
φαντασίας. Ο Λεονάρντο ήταν επ…σης σπουδ…ος κα….ιτέχνης. Το π…ο γν…στο του
έργο είναι η Μόνα Λίζα. Οι μελέτες του και οι ανακαλ…ψεις του κάλ…πταν πολλές
ανάγκες της ζωής των ανθρώπων.
10. Έμεινες ενθουσιασμένος/η από την επίσκεψη στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και
θέλεις να το προτείνεις στους μαθητές και στους δασκάλους της Ε΄τάξης για να το
επισκεφτούν του χρόνου. Γράψε ένα κείμενο προκειμένου να τους πείσεις για την
επιλογή σου. Φρόντισε να χρησιμοποιήσεις επιχειρήματα και φράσεις που να
δείχνουν τα συναισθήματά σου.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………

46. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr
Επαναληπτικές ασκήσεις στη Γλώσσα για την 16η ενότητα ΣΤ'
Δημοτικού (Μουσεία).
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ «ΓΛΩΣΣΑΣ»
Ενότητα 16η « Μ ο υ σ ε ί α »
Όνομα: ……………………………………………… Ημερομηνία: ……………………………
ΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
μουσ...ο // ...θουσα // λεπτομέρ...ες // λ...γισμένο // απολλ...νιο // ασ...γκριτος //
...πέροχος // πρόσφ...γας // αρχ...ολογικό // ν...χτοφύλακας // πανσέλ...νος // ν...χελικά
// λ...θαργος // ζευγαρ...τός // τρισευτ...χισμένος // σφιχτοτ...λιγμένος // επιφ...λάσσω
// συν...δητοποιώ // επισ...μαίνω // ευαισθητοπ...ηση // β...ζαντινός // κ...κλαδικός //
μιν...ικός // μυκ...ναϊκός // ανανε...μένος / άχρ...στος //...λικό // πρ...τότυπος // π...λη //
εκπ...δευτικός // δραστ...ριότητα.
1α. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική και το αντίστροφο :
α. Τα παιδιά ωφελούνται από τα προγράμματα του σχολείου.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
β. Οι δρόμοι πλύθηκαν από τη δυνατή βροχή.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
γ. Οι μαθητές οργάνωσαν την επίσκεψη.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
δ. Οι πολλές μετακινήσεις κούρασαν τους παίκτες.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1β. Γράψτε δίπλα από κάθε πρόταση (Ε) αν η σύνταξη είναι ενεργητική και (Π)
αν η σύνταξη είναι παθητική :
• Το Μουσείο του Ελληνικού Θεάτρου ιδρύθηκε το 1938 από τον Γ. Σιδέρη ………
• Οι επισκέπτες του Παιδικού Μουσείου ήταν από τη Σαλαμίνα ………
• Η ζωντανή μουσική συνοδεύει το θεατρικό παιχνίδι ………
• Μια τρελή παρέα από οργανοπαίχτες ζωντανεύουν τα βράδια της Αθήνας ………
• Το Μουσείο της πόλης μας οργανώνουν έκθεση με τίτλο «Το σχολείο» ………

47. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr
2. Να υπογραμμίσετε τα Υποκείμενα των παρακάτω προτάσεων :
o Τα μουσεία προσφέρουν σπουδαίο εκπαιδευτικό έργο.
o Ο Υπουργός Πολιτισμού έκανε τα εγκαίνια του Μουσικού Μουσείου.
o Στο Μουσείο Αφής ο τυφλός επισκέπτης ψηλαφίζει την τέχνη.
o Πάντα τα μουσεία επισκέπτονται άνθρωποι κάθε ηλικίας.
3. Να υπογραμμίσετε τα Αντικείμενα και να κυκλώσετε τα Κατηγορούμενα
στις παρακάτω προτάσεις :
Η διευθύντρια του Μουσείου ήταν ικανοποιημένη.
Το αγαλματίδιο αυτό ήταν αντίγραφο.
Πολλοί τουρίστες επισκέπτονται την Αθήνα, γιατί λατρεύουν τον ελληνικό πολιτισμό.
Δεν παρατήρησα την πινακίδα με τις χρονολογίες κατασκευής των αγαλμάτων.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τους τάφους των βασιλιάδων της Μακεδονίας.
4. Να κυκλώσετε τα συνδετικά ρήματα :
Ο καιρός σήμερα φαίνεται ηλιόλουστος.
Βρήκα το τηλέφωνο σου και σε πήρα.
Ο πατέρας του Ηλία εκλέχτηκε δήμαρχος.
Ήταν όλα τα παιδιά του σχολείου χαρούμενα για την επίσκεψη τους στο μουσείο.
Παρόλα τα χρόνια της, φαινόταν πολύ νέα.
5. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις μαυρισμένες λέξεις
(ρήμα, αντικείμενο, υποκείμενο, κατηγορούμενο) :
α. Η ξενάγηση κράτησε 2 ώρες .
β. Οι συμμαθητές μου με ενθάρρυναν μετά το ατύχημα που είχα.
γ. Ο ξεναγός στο μουσείο καλημέρισε τα παιδιά.
δ. Ο Γεράσιμος φαινόταν άρρωστος.

48. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr
6. Να υπογραμμίσετε τα ρήματα και να σημειώσετε δίπλα
αν είναι Μεταβατικό ή Αμετάβατο :
 Ο Στέλιος φώναξε την αδερφή του, για να της δώσει τα μαθήματα.
 Στο νοσοκομείο περιποιήθηκαν τα τραύματα του Αποστόλη.
 Ο οδηγός της μοτοσικλέτας τραυματίστηκε σοβαρά.
 Ο διευθυντής ανακοίνωσε τα ονόματα των παιδιών που βραβεύτηκαν
στο διαγωνισμό Έκθεσης.
 Η πόρτα έκλεισε απότομα, επειδή φυσούσε πολύ.
7. Υπογραμμίστε τις αιτιολογικές προτάσεις :
α. Με ρώτησε με απορία, γιατί ήμουν τόσο σκεφτική.
β. Ο χρόνος μέσα στη τάξη κυλά γρήγορα, εάν σου αρέσουν αυτά που μαθαίνεις.
γ. Επειδή ήμουν κακοδιάθετος, δεν ήρθα στο πάρτυ γενεθλίων σου.
δ. Απολαύσαμε την εκδρομή μας, διότι και ο καιρός ήταν πολύ ευχάριστος.
ε. Στο Παιχνιδοπωλείο τα παιδιά ευχαριστήθηκαν, αφού η έκθεση είχε
να κάνει με παιχνίδια.
8. Συμπληρώστε τα κενά. Προσέξτε την ορθογραφία και τους τόνους :
Μια πολ… μεγάλ… έκθεση με π…νακες που εισήχθ…σαν από το εξωτερ…κό
έλαβε χώρα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχν…ς, στ…ν Άνδρο.
Οι π…νακες που παρουσιάστ…καν ήταν του
Πικάσο και το θέμα τους είχε σχ…ση με τ…ν ελληνική
παράδ…ση και κουλτούρα.
Αυστηρά μ…τρα προστασίας είχαν ληφθ…, για να αποφ…γουν διάφορα
ατ…χήματα, ζ…μιές και φθ…ρές.
Η προσπάθ…α που καταβλ…θηκε
από τους υπεύθ…νους ήταν σημαντ…κή. Η έκθεση υπερέβη τ…ς προσδ…κίες
των επισκεπτ…ν κι άφ…σε πο…ές και καλές εντ…πώσεις.
Μακάρι να μας ξαναδ…θεί η ευκ…ρία να επισκ…πτούμε
και αυτό το υπέρ…χο ν…σί των Κ…κλάδων αλλά και το Μουσείο.
9. Να βάλετε τα ρήματα στον Αόριστο στο γ’ ενικό :
λαμβάνω -> ……………………… εισάγομαι -> ……………………
υπερβαίνω -> ………………………
λαμβάνομαι -> …………………… αναδεικνύομαι -> ……………………………

49. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr
10. Ο ξάδερφός σου είναι βοηθός στη διεύθυνση Λαϊκού Πολιτισμού.
Ξέχασε τους τίτλους των προγραμμάτων που ετοίμασε. Μπορείτε να τον βοηθήσετε;
Α. Τίτλος : ……………………………………
Αίθουσα αγροτικής ζωής του μουσείου. Παρουσιάζεται η καλλιέργεια της ελιάς
κάθε Νοέμβριο.
Β. Τίτλος : ……………………………………
Έθιμα της περιόδου της Σαρακοστής και κατασκευή της χάρτινης κούκλας
με το όνομα «Σαρακοστή» κάθε Μάρτη και Απρίλιο.
11. Να μετατρέψεις την ενεργητική σύνταξη σε παθητική:
• Ο δάσκαλος τιμώρησε αυστηρά τους μαθητές.
• Ο επιστάτης κλείδωσε την πόρτα του μουσείου.
• Θεώρησαν το Γιάννη υπεύθυνο για το ατύχημα.
• Ο Φειδίας κατασκεύασε το άγαλμα της Αθηνάς.
12. Στις παρακάτω προτάσεις να μετατρέψεις την παθητική σύνταξη σε
ενεργητική:
• Ο θείος παρασύρθηκε από ένα αυτοκίνητο.
• Μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο από τους περαστικούς.
• Το ακρωτήριο στολίζεται από το ναό του Ποσειδώνα.
• Διάφορα εργαστήρια μέσα στα ανάκτορα είχαν δημιουργηθεί από τους Μινωίτες.
• Τρελάθηκε από τη χαρά του.
13. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα αντικείμενα:
Ο Δημήτρης έβγαλε το πορτοφόλι του.
Αποφάσισε να πάει στο χωριό.
Το παιδί κατάλαβε ποιο ήταν το χρέος του.
Φρόντιζε τους φτωχούς και ανήμπορους.
Άκουσαν το δυνατό μπαμ και φοβήθηκαν.

50. Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.gr
14. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις τα κατηγορούμενα ή τις
γενικές κατηγορηματικές:
Ο Αριστείδης ήταν δίκαιος.
Ο Αλέξανδρος ονομάστηκε μέγας.
Οι αποσκευές είναι του Βασίλη.
Τα χαμηλά τακούνια είναι της μόδας.
Τα φαγητά φαίνονταν της ώρας.
Ο Γιώργος θεωρείται από τους ειδικούς ο καλύτερος ποδοσφαιριστής.
Οι ναυαγοί φαίνονταν ταλαιπωρημένοι.
Αυτό το αυτοκίνητο είναι μεγάλης αξίας.

52. Ενότητα 16
μουσεία

53. σελ.
339
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ
Ποια ρήματα σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
Ασκήσεις:
1. Να κάνετε χρονική αντικατάσταση στα ρήματα:
εισήχθησαν, ελήφθησαν, καταβλήθηκε
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
ΑΟΡΙΣΤΟΣ εισήχθησαν ελήφθησαν καταβλήθηκε
ΕΞΑΚ. ΜΕΛ.
ΣΥΝ. ΜΕΛ.
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
ΣΥΝΤ. ΜΕΛ
2. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις.
Ο Αντρέας ____________ (θεωρούμαι) καλός παίκτης.
Την περίοδο της Κατοχής οι άνθρωποι ____________ (στερούμαι) τα βασικά αγαθά.
Παλαιότερα, η χώρας μας ____________ (εξάγω) εσπεριδοειδή για πολλά χρό-νια.
Την περσινή χρονιά, η χώρα μας ____________ (εξάγω) 10.000 τόνους λάδι.
Στον χθεσινό αγώνα ποδοσφαίρου ____________ (επεμβαίνω) η αστυνομία επειδή
έγιναν φασαρίες.

54. σελ.
340
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
Η εταιρία μας σας ____________ (εγγυώμαι) ότι τα προϊόντα είναι εξαιρετικής
ποιότητας.
Εχθές, ο ληστής ____________ (συλλαμβάνομαι) από την αστυνομία.
Εχθές, η αστυνομία ____________ (συλλαμβάνω) τον ληστή.

55. σελ.
341
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ
Πώς ξεχωρίζουμε την ενεργητική από την Παθητική σύνταξη
Ασκήσεις:
1. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Το δυνατό χαλάζι κατέστρεψε τις καλλιέργειες.
____________________________________________________________________
Το 1929, ο Αντώνης Μπενάκης ίδρυσε το γνωστό μουσείο της Αθήνας, το Μουσεί-
ο Μπενάκη, στη μνήμη του πατέρα του Εμμανουήλ.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
Ο υπουργός πρέπει να εγκρίνει την πρόταση του συμβουλίου.
____________________________________________________________________
Η δασκάλα μας οργάνωσε με επιμέλεια την εκδήλωση.
____________________________________________________________________
Οι καθηγητές δεν του έδωσαν σημασία.
____________________________________________________________________
Το συνεχόμενο διάβασμα κούρασε πολύ τους μαθητές.

56. σελ.
342
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
____________________________________________________________________
2. Να μετατρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική.
Τα λουλούδια του όμορφου κήπου ποτίστηκαν από τη βροχή.
____________________________________________________________________
Δεν του δόθηκε η ευκαιρία από τους αντιπάλους.
____________________________________________________________________
Τα παιδιά διδάσκονται χορό από την κυρία Λάμπρου.
____________________________________________________________________
Τα απαραίτητα έγγραφα είχαν σταλεί το πρωί από τη γραμματέα.
____________________________________________________________________
Ο κύριος Νικολάου ανακηρύχθηκε πρόεδρος από τα μέλη του συλλόγου.
____________________________________________________________________
Θεωρείται από πολλούς ο καλύτερος ποδοσφαιριστής της ομάδας.
____________________________________________________________________

57. σελ.
343
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
Πώς ξεχωρίζουμε τα μεταβατικά από τα αμετάβατα, καθώς και τα ρή-
ματα που παίρνουν αντικείμενο από αυτά που παίρνουν κατηγορούμενο
Ασκήσεις:
1. Να υπογραμμίσετε τα ρήματα του παρακάτω κειμένου και να συμπληρώσετε
τον πίνακα.
Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας δράκος που δεν είχε μήτε όνομα μήτε και
δουλειά. Οι παροιμίες λένε πως, όταν δεν έχει κανείς δουλειά, σκέφτεται κακά
πράγματα.
Αυτά έκανε και αυτός ο δράκος, που τον φώναζαν Δράκο, γιατί δεν είχε άλλο ό-
νομα.
Καθισμένος με τις πιτζάμες του κάθε μέρα, κάθε μέρα, κάθε μέρα, μπροστά στην
έγχρωμη τηλεόραση, παρακολουθούσε όλα τα σίριαλ. Κι εκεί που χαλάρωνε, του
ήρθε μια ιδέα: «Δεν κάνω μια συμμορία;».
Να, γι’ αυτό είναι σοφές οι παροιμίες.
Και πώς θα την έκανε τη συμμορία ο δράκος, που τον έλεγαν Δράκο, γιατί δεν εί-
χε άλλο όνομα; Μα δεν είχε κανένα πρόβλημα. Θα το αντέγραφε από την τηλεόρα-
ση. Είδε, λοιπόν, πολλές τέτοιες ταινίες και πήρε ένα σωρό ιδέες.
Μετά, φόρεσε το στενό του το μπλουτζίν, έβαλε και το πουκαμισάκι με τη μάρκα
στο τσεπάκι, έχωσε στις τσέπες του δυο πιστόλια, ανέβηκε σε μια μοτοσικλέτα για-
πωνέζικη και να σου τον στο στέκι των δράκων.
Το στέκι των δράκων δεν ήταν σπηλιά, κάθε άλλο. Ήταν μια ωραία ντισκοτέκ με
χιλιάδες χρωματιστά φώτα και χορευτική μουσική. Την έλεγαν «Ντρακοντισκοτέκ»,
γιατί στους δράκους αρέσουν πολύ οι ξένες γλώσσες
Αγγελική Βαρελλά, Δρακοπαραμύθι

58. σελ.
344
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ

59. σελ.
345
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
2. Να κάνετε συντακτική αναγνώριση στις παρακάτω προτάσεις.
Ο Αντώνης φαίνεται κουρασμένος σήμερα.
Η Ντίνα χάρισε στην Άννα το δαχτυλίδι της.
Ο Μάκης και η Μαρία μιλούν δυνατά.
Πρέπει να φύγετε γρήγορα.
Ο Νίκος θεωρείται καλός ποδοσφαιριστής.
Η Άννα της έδωσε το τετράδιο.
Η Άννα έδωσε στη Γιάννα το τετράδιο.
Μου βάζεις λίγο νερό;
Το τρένο έφτασε στον προορισμό του.
Αγόρασα βιβλία και τετράδια.
Σου αγόρασα βιβλία και τετράδια.

60. σελ.
346
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
3. Να συμπληρώσετε τον πίνακα χρησιμοποιώντας τα ρήματα των παραπάνω
προτάσεων.
ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΑΠΡΟΣΩΠΑ ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ
ΔΙΠΤΩΤΑ ΜΟΝΟΠΤΩΤΑ

61. σελ.
347
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
Αιτιολογικές προτάσεις
Ασκήσεις
1. Στο παρακάτω κείμενο να υπογραμμίσετε τις αιτιολογικές προτά-
σεις.
Σήμερα, το πρωί ξύπνησα νωρίς, μιας και είχα χορτάσει τον ύπνο. Αμέσως, πήρα
το πρωινό μου και έφυγα για το σχολείο. Ήταν πολύ σημαντική ημέρα, καθώς σήμε-
ρα δίνονταν οι έλεγχοι με τους βαθμούς. Ανυπομονούσα να περάσει η ώρα για να δω
τους βαθμούς μου! Επιτέλους, η ώρα των ελέγχων έφτασε. Όλοι οι γονείς ήρθαν και
εγώ περίμενα ανυπόμονα τη μητέρα μου. Όμως, δεν φαινόταν πουθενά. Είχα πάει
στην πόρτα και κοιτούσα μήπως την δω από μακριά. Μετά από δέκα λεπτά ήρθε.
Μου ζήτησε συγνώμη για την αργοπορία της. Δεν πρόλαβε να έρθει νωρίτερα επειδή
είχε πολλή κίνηση στο δρόμο. Πήγαμε γρήγορα γρήγορα να βρούμε τη δασκάλα,
γιατί η ώρα είχε περάσει. Τελικά, πήραμε τον έλεγχο και οι βαθμοί μου σε όλα τα
μαθήματα ήταν αρκετά καλοί, εκτός από το βαθμό στα Μαθηματικά, γιατί η δασκά-
λα θέλει να προσπαθήσω λίγο παραπάνω. Θα προσπαθήσω και στο επόμενο τρίμη-
νο, ο βαθμός μου θα είναι καλύτερος!
2. Να γράψετε τρεις αιτιολογικές προτάσεις χρησιμοποιώντας κάθε φορά δια-
φορετικό σύνδεσμο.
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3._________________________________________________

62. σελ.
348
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
Επαναληπτικές Ασκήσεις
1. Να διορθώσετε τα λάθη.
«Εφεβρέτες» του συστήματος σόναρ, εξαιρετικοί ακροβάτες, δεινοί κολημβυτές,
θιασώτες του έρωτα, οι πλέον κοινωνικοί κάτηκοι των εληνικών θαλασών. Τα δελ-
φίνια είναι τόσο μοναδικά είδη που έχουν κερδίσει τον θαβμασμό μας με το σπαθί
τους… ή μάλλον με το βλέμα τους.
Τα εληνικά πελάγοι έχουν το προνόμιο να φιλοξενούν τέσσερα είδη δελφινιών.
Το ζωνοδέλφινο, το ρινοδέλφινο, το σταχτοδέλφινο και το κινό δελφίνι. Όλα τα
δελφίνια έχουν ένα σύστημα ηχοεντοπισμού με τη βοήθηα του οποίου προσανατο-
λήζωνται, εντοπίζουν την τροφή τους και επικυνωνούν μεταξύ τους. Μια επικηνω-
νία με κόδικες που δεν θα μπορούσε εύκολα να φανταστεί κανείς για ένα θαλάσιο
θηλαστικό. Μια επικοινωνία πεχνιδιάρικη, κηνωνική και ερωτική.
wwf.gr
2. Να συμπληρώσετε τα κενά του κειμένου.
Η ζωή του ζωνοδέλφινου
Το ξέρατε ότι στον Κορινθιακό ζει το μικρότερο είδος ζωνοδέλφινου στον κό-
σμο;
Το ζωνοδέλφινο δεν είναι μόνο το μικρότερο στην «__κογέν__ά» του. Είναι ε-
πίσ__ς αυτό που συναντάμε πιο σ__χνά στα ελ__νικά νερά. Με γκρι χρώμα, πήρε το
όνομά του από τη μαύρη γραμ__ (ζώνη) που ξεκ__νάει από το μάτι και κα-
τευθ__νετ__ προς την κοιλιά του. Με μέσο μήκος 1,65 μέτρα είναι μικρότερο από

63. σελ.
349
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
τα υπόλ__πα δελφίνια. Ζει σχεδόν σε όλες τις περιοχές της χώρας, σε μεγάλο βάθος
αλλά κοντά στις ακτές. Ένας απομον__μένος πληθυσμός ζει στον κλειστό Κορινθι-
ακό κόλπο.
Δ__νός κολυμβητής, αναπτ__σει συνήθως ταχύτ__τες μέχρι τα 35 χλμ/ώρα, αν
και στις βιασ__νες του… μπορεί να φτάσει τα 60 χλμ/ώρα. Τρέφετ__ κυρίως με κα-
λαμάρια αλλά και με αφρόψαρα όπως ο γαύρος. Εν__λ__κιώνετ__ στα 11 με 12
χρόνια του, ενώ επιλέγει τους θερμούς μήνες για να φέρει στη ζωή τους απογ__νους
του, περίπου κάθε 3 χρόνια. Το μέγιστο προσδόκ__μο της ζωής του είναι τα 45 χρό-
νια. Αυτά τα χαρακτ__ριστικά σίγουρα δεν προδιαθέτουν κάπ__ον για ένα είδος το
οποίο απειλ__τ__. Παρόλα αυτά, το ζωνοδέλφινο θεωρ__τ__ είδος «Τρωτό», σύμ-
φωνα με το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ειδών Ζώων της Ελλάδας (Αθήνα,
2009).
wwf.gr

64. σελ.
350
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ
Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία
Θέματα Εκθέσεων
1. Γράφω μια έκθεση με θέμα: «Ένα ατύχημα στο δρόμο»
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

65. σελ.
351
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

66. σελ.
352
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
Περίληψη
1. Να δώσετε ένα τίτλο στο παρακάτω κείμενο και να γράψετε την
περίληψή του.
Καθημερινά από τις έξι και μισή το πρωί οι δρόμοι του Άμστερνταμ γεμίζουν με
ποδήλατα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται κυκλοφοριακό πρόβλημα πίσω από τον
κεντρικό σταθμό του τρένου. Η πόλη είναι γνωστή για την ευρεία χρήση ποδηλάτου
όπως η Βενετία για τις γόνδολες.
Το ποδήλατο αποτελεί μέσο μεταφοράς τόσο για τους νεότερους όσο και για τις
μεγαλύτερες ηλικίες. Οι γονείς συχνά το επιλέγουν για να μετακινούνται με τα παι-
διά τους και να τα πηγαίνουν στο σχολείο. Ελάχιστοι φορούν κράνος. Όλο και πε-
ρισσότεροι κάτοικοι λένε πως αυτή η κατάσταση θα ήταν αδιανόητη μερικά χρόνια
πριν. Πλέον υπάρχουν πάρα πολλά ποδήλατα. Ενώ άλλες πόλεις του κόσμου κατα-
βάλλουν μεγάλη προσπάθεια για να προωθήσουν το ποδήλατο ως μέσο μετακίνη-
σης, το Άμστερνταμ προσπαθεί να ελέγξει το μεγάλος πλήθος. Στους 800.000 κα-
τοίκους της πόλης αντιστοιχούν 880.000 ποδήλατα και η κυβέρνηση υπολογίζει πως
είναι τέσσερις φορές περισσότερα από τα αυτοκίνητα.
Οι κάτοικοι δεν προβληματίζονται τόσο για το κυκλοφοριακό πρόβλημα που δη-
μιουργείται αλλά περισσότερο για το πού θα παρκάρουν τα ποδήλατά τους σε μια
περιοχή όπου υπάρχει πιο πολύ νερό παρά πλακόστρωτες επιφάνειες. «Ακούω όλη
την ώρα παράπονα», δήλωσε ο Ζεμ Σμιτ, εργαζόμενος σε δημόσιο πάρκινγκ για πο-
δήλατα στο κέντρο της πόλης. «Ο χώρος δεν είναι κατάλληλος για ποδήλατα», πρό-
σθεσε. Το εν λόγω πάρκινγκ χωράει 140 ποδήλατα, αλλά συνήθως υπάρχουν αρκετά
περισσότερα. «Έχουμε πραγματικό πρόβλημα με τη στάθμευση των ποδηλάτων»,
είπε ο Τόμας Κρουν, εργαζόμενος στο τμήμα μεταφορών και κυκλοφορίας του Άμ-
στερνταμ. «Δεν πιστεύουμε, όμως, πως έχει δημιουργηθεί κάποια κρίση. Φανταστεί-

67. σελ.
353
Ασκήσεις & Διαγωνίσματα Γλώσσας Στ΄ Δημοτικού
Ενότητα 16 [Μουσεία]
Έκδοση taexeiola Λυμπεροπούλου Βασιλική
τε όλα αυτά τα ποδήλατα να ήταν αυτοκίνητα», εξήγησε. Μέρος του προβλήματος
αποτελεί το γεγονός ότι πολλοί κάτοικοι του Άμστερνταμ έχουν πάνω από ένα πο-
δήλατο.
Ταυτόχρονα η πόλη έχει να αντιμετωπίσει και άλλα ζητήματα. Ένα από αυτά εί-
ναι η πρόσφατη αύξηση των μηχανών σκούτερ, που ενίοτε χρησιμοποιούν τους δρό-
μους για τα ποδήλατα προκαλώντας συχνά ατυχήματα. Αν και τα σκούτερ αποτε-
λούν μόλις το 3% των οχημάτων ευθύνονται για το 16% των ατυχημάτων. Η μεγα-
λύτερη πρόκληση είναι πάντως το ανεξέλεγκτο παρκάρισμα των ποδηλάτων. Ο κε-
ντρικός σταθμός του Άμστερνταμ αποτελεί την καρδιά του προβλήματος.
Την τελευταία δεκαετία η Netherlands Railways έχει δημιουργήσει περισσότερες
από 10.000 θέσεις για παρκάρισμα ποδηλάτων. Έως το 2020 ο αριθμός αναμένεται
να έχει φτάσει τις 17.000 θέσεις ως μέρος της κατασκευής ενός υπόγειου γκαράζ
αξίας 27 εκατ. δολαρίων μπροστά στο υπάρχον κτίριο. Μία δεκαετία πριν ένα τριώ-
ροφο γκαράζ ποδηλάτων είχε κατασκευασθεί δημιουργώντας 2.500 θέσεις στάθμευ-
σης. «Αποτελεί πλέον αξιοθέατο για τους τουρίστες», δήλωσε υπάλληλος του σταθ-
μού, ο οποίος κατέχει και ο ίδιος τρία ποδήλατα και χρησιμοποιεί το ένα από αυτά
για να πάει στη δουλειά του καθημερινά. «Είναι το πιο φωτογραφημένο σημείο στο
Άμστερνταμ», πρόσθεσε.
Η Καθημερινή / The New York Times
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________