3. • Motywy wewnętrzne – uczestnictwo w
sporcie to podniecenie, radość,
zamiłowanie do działania oraz możliwość
zaprezentowania i poprawy swoich
umiejętności – czyli w skrócie to wszystko
co sprawia, że sport nas bawi i cieszy.
4. • Motywy zewnętrzne – mogą przejawiać
się w formie trofeów, nagród oraz korzyści
niematerialnych, jak sława czy pozycja
społeczna.
5. • Zasada addytywna – głosi, że zawodnik o Niskiej
motywacji wewnętrznej może ją poprawić dzięki
wzmocnieniom zewnętrznym. Jednakże zasada ta nie
zawsze ma zastosowanie w praktyce, bo przecież wielu
zawodników po podpisaniu kontraktów opiewających na
wysokie sumy „spoczęło na laurach”. Ponadto
zawodnicy zorientowani na wygraną mają mniejsze
motywy wewnętrzne do uprawiania sportu, niż ci, którzy
uprawiają sport dla zabawy. Przykładem skuteczności
motywów zewnętrznych do zwiększania motywacji
wewnętrznej jest hierarchiczność wschodnich sztuk
walki, gdzie poziom zaawansowana, a zatem pozycja w
grupie symbolizowana jest kolorem pasa.
7. • Teoria potrzeb Maslowa – opracował on teorię
motywacji odnoszącą się do potrzeb
wyszczególniając jakie potrzeby muszą być
zaspokajane w pierwszej kolejności, dopiero po
zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu rodzi się w
nas motywacja do zaspokojenia kolejnej
potrzeby w hierarchii potrzeb. Priorytetem są
potrzeby fizjologiczne (jedzenie, czy ciepło) bez
których nie jesteśmy w stanie żyć, gdy
zaspokoimy te potrzeby szukamy
bezpieczeństwa.
8. •
Kiedy już czujemy się bezpieczni odczuwamy potrzebę
przynależności i miłości. Zaspokojenie tych potrzeb rodzi potrzebę
szacunku, do której doprowadzą nas nasze osiągnięcia, uzyskane
kompetencje i uznanie w oczach innych. Kiedy także to osiągniemy
koncentrujemy się na potrzebach poznawczych, które tworzą w
naszej głowie obraz otaczającego nas świata poprzez zrozumienie
go. Dalej pragniemy piękna porządku i równowagi, czyli potrzeby
estetyczne. Potrzeba najwyższego rzędu jest potrzeba
samorealizacji, czyli osobistego spełnienia i rozwinięcia w pełni
własnego potencjału. Sport pomaga spełniać potrzeby wymienione
prze Maslowa po potrzebę samorealizacji włącznie, jednak nie
należy jej mylić z osiągniętym sukcesem, gdyż osiągnięcie klasy
mistrzowskiej niekoniecznie jest spełnieniem tej potrzeby.
9. • Ocena teorii Maslowa – dzięki teorii tej wnioskować
możemy, że aby ktoś osiągnął wysoki poziom w sporcie
musi po kolei zaspokajać swoje potrzeby. Głodny bądź
zastraszony człowiek nie będzie raczej myślał o
uprawianiu sportu, zadaniem trenerów więc jest
poznanie potrzeb swoich zawodników i stworzenie
warunków, mogących je zaspokoić, aby można było
przejść na wyższy poziom potrzeb dążąc do
samorealizacji (będącej motywem wewnętrznym). Jak
pokazuje praktyka, sportowcy często borykają się z
kontuzjami, czyli ich potrzeba fizjologiczna nie jest
zaspokojona, a to stanowi zaprzeczenie teorii potrzeb,
gdyż ich potrzeba wyższego rzędu jest tak wysoka, że
poświęcają potrzebę niższego rzędu.
11. •
•
Teoria potrzeby osiągnięć McClellanda i Atkinsona – jest
związkiem między pragnieniem sukcesu, a lękiem przed porażką
można to zobrazować w następującym równaniu:
motywacja osiągnięć = pragnienie sukcesu – lęk przed porażką
Wynika z tego, że w celu osiągnięcia większej motywacji musimy
bardziej pragnąć sukcesu, niż obawiać się porażki. Ponadto, duży
wpływ na motywację ma sytuacja. Jeżeli zawodnik ma niską
motywację sukcesu, ale z okoliczności wynika, że będzie miał dużą
szansę na sukces i nagrodę to jest szansa, że jego motywacja
wzrośnie.
Ocena teorii motywacji osiągnięć – w myśl tej teorii ludzie
nastawieni na sukces wybierają zadania trudniejsze, a pozbawieni
tego nastawienia - łatwiejsze. Nie jest ona jednak do końca
wiarygodna w przewidywaniu wyniku. Ale dzięki niej jako trenerzy
możemy określać, jakie zadania możemy postawić przed naszymi
zawodnikami, znając ich motywację do osiągnięć.
12. •
Lęk przed sukcesem – przy badaniu powyższej teorii na grupach
mężczyzn i kobiet ujawniono, że u kobiet występuje jeszcze jedna
cecha, która przeciwstawia się wymienionym w równaniu wyżej.
Jest to lęk przed sukcesem, który może obniżyć ich motywację.
Kobiety które kulturowo wychowywane do wychowywania dzieci i
dbania o dom, mogą odczuwać dyskomfort, gdy w zasięgu ich ręki
znajdzie się sława i uwielbienie innych, i to może u nich budzić
niepokój obniżający motywację w dążeniu do sukcesu.
•
Ocena teorii lęku przed sukcesem – z przeprowadzonych badań
wynika, że podobne objawy lęku występują również u mężczyzn i
dlatego nie może ona tłumaczyć różnic płci w dyskusji nad ich
motywacją.
14. • Atrybucja – czyli, szukanie przyczyn
zachowań innych poprzez zadawanie
pytań „dlaczego tak postąpili?”.
15. Atrybucje wewnętrzne i
zewnętrzne.
•
- atrybucja wewnętrzna – oznacza przypisanie odpowiedzialności
za zachowanie i wynik samemu sobie. ( np. po przegranym meczu
tłumaczymy przyczyny porażki tym, że byliśmy słabo zaangażowani
w grę, za mało trenowaliśmy przed meczem, jesteśmy po prostu
gorsi)
• - atrybucja zewnętrzna – szukanie przyczyn w sytuacji (powodami
naszej porażki będzie nieprzychylność sędziego, fakt, że graliśmy
przed obcą publicznością, że przeciwnik dłużej gra w takim składzie
niż my)
• - atrybucja w służbie ego – to zjawisko, kiedy nie chcemy być
upokarzani i porażki przypisujemy czynnikom zewnętrznym,
natomiast lubimy być sprawcami własnych sukcesów i tłumaczymy
je osobistymi umiejętnościami.
16. Model atrybucji Weinera
•
jeżeli stale wygrywamy lub przegrywamy nasze atrybucje będą
stabilne, czyli że rezultat będziemy przypisywali albo naszym
umiejętnościom, albo stopniowi trudności zadania. Gdyby jednak
rezultaty nie były jednakowe, wyniki przypisywalibyśmy je własnemu
wysiłkowi, lub szczęściu. W obu przypadkach wykorzystywalibyśmy
atrybucje w służbie ego kierując się atrybucjami wewnętrznymi w
przypadku sukcesu i zewnętrznymi w przypadku porażki. Model ten
daje nam możliwość poprawy atrybucji zawodników poprzez
zastosowanie treningu przeorganizowania atrybucji poprzez zmianę
atrybucji opieszałego zawodnika na atrybucje niestabilną w celu
zwiększenia jego wysiłku. Z drugiej strony możemy zmienić
atrybucje sportowca, aby przestał obawiać się swoich umiejętności.
STABILNA
NIESTABILNA
WEWNĘTRZNA
umiejętności
wysiłek
ZEWNĘTRZNA
trudność zadania
szczęście
17. Wyuczona bezradność i trening
przeorganizowania atrybucji –
wyuczona bezradność zachodzi wówczas, gdy dzieci pomimo wielu
wysiłków w określonej dziedzinie doświadczają za każdym razem
porażki. Konsekwencją tego jest fakt, że nie chcą dalej już
angażować się w tą dziedzinę. Wybitni sportowcy po doświadczeniu
kilku porażek mogą również utracić motywację. Jeżeli jednak
bezradności można się nauczyć, to w drugą stronę powinno działać
podobnie. Jeżeli po każdym działaniu występować będzie sukces
-postawa ich zostanie odwrócona. Istnieją dwa sposoby na zmianę
postaw właśnie w taki sposób. Jeden to zaprezentowanie dzieciom
programu przedstawiającego cele, w których osiągnięcie sukcesu
jest nieuniknione. Drugi natomiast to trening przeorganizowania
atrybucji, czyli stawiano im cele trudniejsze i w przypadku porażki
uczono ich obwiniać za wynik okoliczności towarzyszące, a nie ich
umiejętności. Po takich działaniach dzieci przejawiać będą większą
motywację.
18. Poczucie własnej skuteczności
• Samoocena odnosi się do naszych odczuć w stosunku
do samych siebie, niezależnie od czynników
sytuacyjnych, natomiast poczucie własnej skuteczności
dotyczy naszych przekonań w kwestii posiadanych
umiejętności. Jest ono zależne od sytuacji. Jeżeli ktoś
jest urodzonym sportowcem, jego skuteczność będzie
większa na arenach sportowych, niż w szkole. Na
poczucie własnej skuteczności mają wpływ własne
sukcesy, perswazje werbalne (np. zapewnienia trenera –
jesteś lepszy) lub reakcje zwrotne związane z działaniem
(pochwały za osiągnięte wyniki). Poczucie własnej
skuteczności jest szczególnie przydatne, kiedy jest
niewielka różnica poziomów w umiejętnościach
rywalizujących zawodników.
