1. VAI TRÒ CỦA LÝ LIỆU PHÁP HÔ HẤP SAU PHẪU THUẬT
LỒNG NGỰC
PGS.TS. Nguyễn Hữu Ước
BM Ngoại, ĐHY Hà Nội
Khoa PT Tim mạch-Lồng ngực, BV Việt Đức
Cấu trúc : Bài giảng lí thuyết – thực hành về điều trị.
Đối tượng : Sau Đại học, chuyên ngành Ngoại .
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
1. Đại cương :
- Lí liệu pháp hô hấp là một can thiệp điều trị bắt buộc sau phẫu thuật lồng
ngực, có ý nghĩa rất quan trọng để giải quyết các rối loạn sinh lý - giải phẫu
bệnh sau mổ, quyết định tới 30 - 50 % sự thành công của phẫu thuật.
- Lí liệu pháp hô hấp đòi hỏi sự kiên trì - tận tụy của thầy thuốc, sự cố gắng -
hợp tác cao của người bệnh, và sự quan tâm giúp đỡ của gia đình bệnh
nhân.
- Lí liệu pháp hô hấp bao gồm hàng loạt các tác động cơ học trên một người
bệnh mới phẫu thuật ở lồng ngực, nên nó đòi hỏi một số biện pháp điều trị
phối hợp liên hoàn để tăng hiệu quả của lí liệu pháp, cụ thể như tâm lí liệu
pháp, thuốc giảm đau mạnh, thuốc long đờm, khí dung ..., đặc biệt ở những
người bệnh phải thở máy dài ngày sau mổ.
2. Những rối loạn sinh lý - giải phẫu thông thường sau PT lồng ngực :
Bên cạnh các rối loạn thông thường như sau PT chung, thì có một số rối loạn
đặc thù sau mổ ngực :
- Tràn máu – tràn khí khoang MP.
- Xẹp phổi.
- Mất P (-) khoang MP.
- Đau.
Chăm sóc tốt dẫn lưu màng phổi và lí liệu pháp hô hấp là 2 biện pháp rất quan
trọng để giải quyết các rối loạn này.
3. Các biện pháp lí liệu pháp hô hấp thông thường :
3.1. Người thực hiện và vai trò của từng đối tượng :
- Thầy thuốc : ra y lệnh, hướng dẫn, trực tiếp thực hiện, kiểm tra.
- Bệnh nhân : trực tiếp thực hiện dưới sự hướng dẫn - giúp đỡ của thầy thuốc và
gia đình.
- Gia đình bệnh nhân : trực tiếp thực hiện, giúp đỡ người bệnh dưới sự hướng
dẫn của thầy thuốc.
3.2. Thời điểm và thời hạn thực hiện các biện pháp lí liệu pháp :

2. - Ngay khi người bệnh tỉnh táo sau khi rút ống NKQ.
- Kéo dài nhiều ngày, thậm chí nhiều tháng sau mổ.
3.3. Các biện pháp thông thường : gồm nhiều biện pháp từ nhẹ đến nặng, tùy
theo thời gian và sức khoẻ của người bệnh sau mổ, trên nguyên tắc là mạnh – tích
cực dần theo thời gian, biện pháp sau bao gồm cả biện pháp trước.
Cụ thể là :
- Hít sâu, thở chậm, ho khạc đờm dãi.
- Ngồi dậy tập ho, thở.
- Ngồi tập thở tư thế.
- Vỗ rung. Kích thích ho.
- Thổi bóng (Chống CĐ trong TKMP).
- Tập đi lại sớm.
3.4. Lí liệu pháp hô hấp khi thở máy : mang tính đặc thù và chuyên khoa của săn
sóc hồi sức sau mổ, ví dụ như : hút ống NKQ, rửa phế quản, nằm tư thế, vỗ rung ...
4. Điều trị phối hợp :
- Tâm lí liệu pháp.
- Thuốc giảm đau.
- Thuốc long đờm.
- Nâng cao thể trạng.
- Khí dung ...