1. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc ñònh cheá thöông maïi
toaøn caàu (vaø khu vöïc)
ITO, GATT, WTO
vaø caùc ñònh cheá khaùc
Boái caûnh lòch söû
Thôøi kyø hoaøng kim ñaàu tieân cuûa quoác teá hoùa
(1870-1914) bò thay theá bôûi chuû nghóa baûo hoä
trong giai ñoaïn giöõa hai theá chieán (1920-1939)
- Chuû nghóa coâ laäp coù goùp phaàn gaây ra Theá chieán 2?
Caàn phaûi thieát laäp moâi tröôøng quoác teá roäng môû
hôn sau Theá chieán 2
- Traùnh caùc sai laàm trong giai ñoaïn giöõa hai theá
chieán
- Caàn coù thöông maïi quoác teá ñeå khoâi phuïc chaâu AÂu
Ari Kokko
Sieu thi dien may Viet Long - www.vietlongplaza.com.vn
Ari Kokko 1
2. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc giaûi phaùp Bretton-Woods
Boán vieân ñaù taûng cuûa neàn kinh teá quoác teá
– Ngaân haøng Quoác teá cho Taùi thieát vaø Phaùt trieån
– Quyõ Tieàn teä Quoác teá
– Toå chöùc Thöông maïi Quoác teá
– Quõy bình oån giaù
Ari Kokko
Toå chöùc Thöông maïi Quoác teá
GATT ñöôïc 23 nöôùc kyù keát vaøo naêm 1947
ITO ñöôïc thieát laäp ôû Havana naêm 1948. Hieäp
ñònh ñöôïc 53 thaønh vieân kyù keát
Quoác hoäi Myõ khoâng pheâ chuaån Hieán chöông
ITO. ITO suïp ñoå naêm 1950
Caùc cuoäc ñaøm phaùn trong khuoân khoå GATT
ñöôïc tieáp tuïc
Ari Kokko
Ari Kokko 2
3. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
GATT – Hieäp ñònh chung veà Thueá
quan vaø Maäu dòch
Thoûa thuaän taïm thôøi sau khi ITO suïp ñoå.
Khoâng coù cô sôû ñònh cheá laâu daøi cho ñeán khi
WTO ñöôïc thaønh laäp naêm 1995
Hôïp ñoàng töï nguyeän (khoaûng 30 ñieàu khoaûn)
giöõa hôn 100 quoác gia veà caùc quy taéc luaät leä
trong thöông maïi quoác teá
Ari Kokko
Ba chöùc naêng cuûa GATT:
Xaùc ñònh caùc quy taéc öùng xöû chung trong
thöông maïi quoác teá.
Ñoùng vai troø moät toøa aùn quoác teá trong giaûi
quyeát tranh chaáp.
Cung caáp dieãn ñaøn ñaøm phaùn thöông maïi
nhaèm töï do hoùa thöông maïi treân theá giôùi.
Ari Kokko
Ari Kokko 3
4. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc nguyeân taéc cuûa GATT–Quy taéc
öùng xöû trong thöông maïi quoác teá
Khoâng phaân bieät ñoái xöû: Toái hueä
quoác vaø Ñoái xöû quoác gia
Chæ baûo hoä baèng caùc bieän phaùp
minh baïch
Giaûm thueá quan
Coù ñi coù laïi (nhaân nhöôïng laãn nhau)
= Thöông maïi coâng baèng
Ari Kokko
Caùc ngoaïi leä trong nguyeân taéc cuûa
GATT
Töï veä vaø mieãn tröø
Quyeàn ñöôïc aùp duïng caùc haïn cheá
thöông maïi taïm thôøi trong moät soá
tröôøng hôïp nhaát ñònh
Caùc nöôùc Ñang phaùt trieån
Ñoái xöû ñaëc bieät
Hoäi nhaäp khu vöïc
Ñieàu XXIV
Ari Kokko
Ari Kokko 4
5. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Quaù trình phaùt trieån cuûa GATT
1947 GATT ñöôïc thaønh laäp, goàm 23 nöôùc
Caùc voøng ñaøm phaùn song phöông veà thueá quan 1949,
1951, 1956, 1960-61, ít nöôùc tham gia
1955 Hoa Kyø ruùt noâng nghieäp ra khoûi GATT
1964-67 Voøng Kennedy, giaûm thueá tuyeán tính
(~35%). 62 nöôùc tham gia
1973-79 Voøng Tokyo, giaûm thueá (~33%), giaûm raøo
caûn phi thueá, 102 nöôùc tham gia
1974 Hieäp ñònh Ña sôïi cho haøng deät may
!986-94 Voøng Uruguay, giaûm thueá (~33%), noâng
nghieäp, dòch vuï, WTO, 116 nöôùc tham gia
Ari Kokko
Keát quaû cuûa GATT tröôùc voøng ñaøm
phaùn Uruguay
Möùc thueá quan trung bình taïi caùc nöôùc phaùt
trieån ñoái vôùi saûn phaåm coâng nghieäp giaûm töø
treân 80% xuoáng coøn ~ 5%
- Vieäc töï do hoùa nhaïy caûm veà maët chính trò seõ deã
khuyeán khích hôn trong moät goùi thoûa thuaän coù bao
goàm caû caùc lôïi ích – coù qua coù laïi laø quan troïng
Möùc thueá quan trung bình cao hôn ôû caùc nöôùc
ñang phaùt trieån
- Ñoái xöû ñaëc bieät
Ari Kokko
Ari Kokko 5
6. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc keát quaû cuûa GATT tröôùc voøng
ñaøm phaùn Uruguay
Caùc keát quaû laø yeáu ñoái vôùi deät may vaø noâng saûn tröôùc
voøng ñaøm phaùn Uruguay
- Caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù vai troø giôùi haïn trong vieäc thuùc
ñaåy caùc chöông trình nghò söï cuûa mình
Khoâng coù thoûa thuaän naøo veà thöông maïi dòch vuï
Cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp laø yeáu
- Phaûi coù söï ñoàng thuaän trong hoäi ñoàng GATT
= khoâng coù nguy cô bò traû ñuõa
Ari Kokko
Caùc keát quaû cuûa Voøng Uruguay
Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi
Tieáp tuïc giaûm thueá quan
Noâng nghieäp
Deät may
Dòch vuï
TRIPS vaø TRIMS
Giaûi quyeát tranh chaáp
Kyø sau chuùng ta seõ xem xeùt chi tieát hôn veà Voøng ñaøm phaùn Uruguay
Ari Kokko
Ari Kokko 6
7. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Toå chöùc Thöông maïi Theá giôùi -
WTO
Ñònh cheá laâu daøi ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng
cuûa GATT
Cô cheá giaûi quyeát tranh chaáp hieäu quaû hôn
Caùc hoäi ñoàng thöôøng tröïc veà Dòch vuï, Haøng
hoùa vaø TRIPS
Caùc uûy ban thöôøng tröïc ñeå giaùm saùt caùc ngoaïi
leä ñoái vôùi caùc nguyeân taéc cuûa GATT
Cô quan raø soaùt chính saùch thöông maïi
Ari Kokko
Caùc ñònh cheá khaùc: IMF vaø Ngaân
haøng Theá giôùi
Nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån ñaõ ñôn phöông töï
do hoùa thöông maïi sau khi coù aùp löïc töø IMF
/WB
Caùc khoaûn tín duïng ñeå ñieàu chænh cô caáu vaø
giaûm ngheøo thöôøng ñi keøm vôùi ñieàu kieän caûi
caùch chính saùch thöông maïi.
Ari Kokko
Ari Kokko 7
8. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc ñònh cheá khaùc: UNCTAD
Hoäi nghò Lieân Hieäp Quoác veà Thöông maïi vaø
Phaùt trieån, UNCTAD, ñöôïc thaønh laäp taïi
Geneva 1964 nhaèm xuùc tieán quan ñieåm cuûa
caùc nöôùc ñang phaùt trieån
Khoâng coù quyeàn ñieàu haønh, chæ ñeà xuaát
khuyeán nghò cho Ñaïi hoäi ñoàng LHQ
Hoäi nghò toaøn theå 3-4 naêm moät laàn
Ari Kokko
Keát quaû hoaït ñoäng cuûa UNCTAD
1968 – Heä thoáng öu ñaõi thueá quan phoå caäp
– Thueá suaát öu ñaõi cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån
1974 – Traät töï Kinh teá Quoác teá môùi
– Caûi toå heä thoáng tieàn teä quoác teá
– Xoùa nôï cho caùc nöôùc ñang phaùt trieån
– Quy taéc öùng xöû trong chuyeån giao coâng ngheä
– Ñieàu tieát hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty ña quoác gia (MNC)
– Thoûa thuaän veà haøng hoùa cô baûn vaø Quyõ ñieàu tieát chung
Ít coù taùc ñoäng ñeán vieäc ra chính saùch keå töø thaäp kyû
1970
– Coù leõ chæ tröø vieäc hoäi nhaäp kinh teá giöõa caùc nöôùc ñang phaùt
trieån
Ari Kokko
Ari Kokko 8
9. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc uyû ban kinh teá khu vöïc cuûa
LHQ
Uûy ban Kinh teá chaâu AÂu, ECE 1947
Uûy ban Kinh teá vaø Xaõ hoäi chaâu AÙ Thaùi Bình
Döông, ESCAP 1947 (1974)
Uûy ban Kinh teá chaâu Myõ Latinh vaø Vuøng
Caribeâ, ECLAC 1948 (1983)
Uûy ban Kinh teá chaâu Phi, ECA 1958
Uûy ban Kinh teá Taây AÙ, ECWA 1973
Ari Kokko
Muïc tieâu cuûa caùc uûy ban kinh teá
khu vöïc
Xuùc tieán thöông maïi trong noäi boä khu vöïc
– ECE: Hoã trôï thöông maïi Ñoâng-Taây, phaùt trieån caùc tieâu
chuaån coâng nghieäp chung
– ECLAC: thuùc ñaåy thaønh laäp Hieäp hoäi Töï do Thöông maïi
Myõ Latinh (LAFTA) vaø Thò tröôøng chung Trung Myõ
(CACM)
Hoã trôï hoaïch ñònh phaùt trieån vaø huaán luyeän quan
chöùc chính phuû
Thoâng tin veà caùc xu theá kinh teá trong khu vöïc
Ari Kokko
Ari Kokko 9
10. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc ñònh cheá khaùc: OECD
Toå chöùc Hôïp taùc vaø Phaùt trieån Kinh teá, thaønh laäp
1961
– Keá tuïc Toå chöùc Hôïp taùc Kinh teá chaâu AÂu (1948), laø toå chöùc
quaûn lyù vieäc töï do hoùa thöông maïi ôû chaâu Aâu sau chieán
tranh
“Coång vaøo” GATT/WTO
– Dieãn ñaøn tham vaán veà caùc vaán ñeà chính saùch thöông maïi
– Ngaøy caøng quan taâm ñeán khaû naêng caïnh tranh, coâng ngheä,
vaø chính saùch saùng taïo ñoåi môùi
Uûy ban Hoã trôï Phaùt trieån, DAC
– Ñieàu phoái chính saùch hoã trôï phaùt trieån
Ari Kokko
Caùc ñònh cheá khaùc: Thöông maïi
haøng hoùa cô baûn
Toå chöùc caùc nöôùc xuaát khaåu daàu hoûa, OPEC
1960
– 11 nöôùc thaønh vieân: Algeria, Indonesia, Iran, Iraq,
Kuwait, Libya, Nigeria, Qatar, Saudi Arabia, the
United Arab Emirates and Venezuela.
– Muïc tieâu ban ñaàu laø oån ñònh giaù daàu treân theá giôùi,
sau ñoù coù nhöõng noã löïc ñeå taêng giaù daàu
Caùc thoûa thuaän haøng hoùa khaùc khoâng noåi baät
nhö OPEC
Ari Kokko
Ari Kokko 10
11. Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright Ngoại thương: Thể chế và tác động Bài giảng 2
Niên khóa 2005-2006
Caùc ñònh cheá khaùc: Caùc hieäp ñònh
hoäi nhaäp khu vöïc
ECSC, EEC, EC, EU, EFTA, EEA, Euro-
Mahgreb, Visegrad, Hieäp ñònh Xe hôi Myõ-
Canada, CUSFTA, NAFTA, LAFTA, CACM,
Hieäp ñòn vuøng Andes, CARICOM, LAIA,
MERCOSUR, G3, COMECON, CBI, EAC,
CEMAC, COMESA, IOC, SADC, SACU,
UEMOA, WAEMU, CEAO, ECOWAS, PTA,
UDEAC, CEPGL, ACM, ECO, GCC, ASEAN,
AFTA, APEC, vaø nhieàu hieäp ñònh khaùc
Ari Kokko Ngöôøi dòch: Hoaøng Nhò, 3/2003
Ari Kokko 11
