1. БАТЛАВ. Профессор док., проф. Г.Батхүрэл
IM103 “Мэдээллийн системийн үндэс” хичээлийн хөтөлбөр
1. Хичээлийн стандарт, тодорхойлолт
IM103 Мэдээллийн системийн үндэс
Кредит, улирал: 3.0, намар
Өмнөх холбоо: SW102
Хичээл заах багш: доктор, дэд проф. Цс.Ганбат /SW05/
Өрөө: 106 тоот, 99081293
E-мail: ganbat@csms.edu.mn, tsganbat2003@yahoo.com
Нэг долоо хоногт
хичээллэх цаг: 2 : 2 : 0 : 5 (лекц/сем/лаб/бие даалт)
Хичээлийн зорилго: Системийн онол, мэдээлэл, мэдээллийн чанар, мэдээллийн систем,
байгууллага, байгууллагын мэдээллийн систем болон шийдвэр
гаргалт, байгууллагын мэдээллийн системийг хөгжүүлэхэд
мэдээллийн технологийн үүрэг хэрхэн өсөж нэмэгдэж байгаа
талаар онолын мэдлэгийг эзэмшүүлнэ.
Семинарын хичээлээр мэдээллийн технологийн тусламжтайгаар хувь
хүний болон ажлын хэсгийн, байгууллагын түвшинд энгийнээс
томоохон нийлмэл системийн хувьд мэдээлэл цуглуулах, хадгалах,
боловсруулах, дамжуулах зэрэг ажилбарыг хэрхэн илүү үр ашигтай,
шуурхай, найдвартай гүйцэтгэж, хөдөлмөрийн бүтээмжийг дээшлүүлж
болох, мэдээллийн технологид хөрөнгө оруулалт хийж өрсөлдөгчдөөс
давуу талыг бий болгож чадаж байгаа байгууллагуудын тухай жишээн
дээр онолын ойлголтуудыг бататгана.
Бие даалтын хичээлээр эхний 8 долоо хоногт орчин үеийн мэдээллийн
шинэ технологийн тухай, хөгжлийн чиг хандлагын тухай мэдээлэл
хайх, дүгнэлт хийх, сүүлийн 8 долоо хоногт HTML, Dreamwiever
ашиглан энгийн вэб хуудас хийх гэсэн өргөн агуулга бүхий даалгавар
байх болно.
Үндсэн сурах бичиг: 1. www.csms.edu.mn/im103/ /W/
Дүгнэх журам: Багш дараахи үндсэн хэлбэрээр оюутны хөдөлмөрийг үнэлж 70
оноо өгнө. Үүнд :
Ирц 10
Бие даалт 1,2,3,4 20
Вэб хуудас хийх ажил 20
Сорилт 1, 2 20
Тайлбар: 1. Оюутан мэдлэгээ үндсэн сурах бичгээс гадна ШУТИС, КтМС,
бусад их дээд сургууль, эрдэм шинжилгээний байгууллага,
интернетийн мэдээлэл ашиглан гүнзгийрүүлнэ.
2. Үндсэн мэдлэгийг амаар болон бичгээр улирлын явцад 2 удаа
шалгаж дүгнэнэ.
3. Бие даалтыг график төлөвлөгөөний дагуу товлогдсон хугацаанд
шалгуулах ба хугацаа хожимдох, дутуу хийсэн гүйцэтгэлийг
тооцохгүй.
Багшийн заах арга: Үндсэн ойлголт, онолын мэдлэгийн багш тойм лекцээр өгч, оюутан
бие дааж мэдлэгээ өргөтгөх ба семинарын хичээлээр мэд,
гүнзгийрүүлнэ.

2. Лекцийн хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
Долоо Хичээлийн сэдэв Тэмдэглэ
Цаг
хоног л
Систем, системийн бүрэлдэхүүн хэсгүүд, тэдгээрийн
I 2 W
харилцан уялдаа холбоо
Мэдээллийн чанар, өртөг ба үнэт чанар, байгууллагын W
II 2
өрсөлдөх чадварт мэдээллийн үзүүлэх нөлөөлөл
Байгууллага, бизнесийн байгууллагын үйл ажиллагаа, W
III 2
зорилго
Мэдээллийн системийг загварчлах, дахин инженерчлэх W
IY 2
шаардлага
Байгууллагын мэдээллийн системийг тодорхойлох, W
Y 2
байгуулах, хөгжүүлэх асуудлын ялгаа
Хэрэглээний универсаль программууд ба системийн W
YI 2
программуудын ялгаа
YII Программчиллын хэлүүд: процедурын ба процедурын биш 2 W
Байгууллагын их хэмжээний мэдээллийг хадгалах W
YIII 2
шаардлага, хадгалах болон хандах зарчим, зарим хэрэгслүүд
Сүлжээ, харилцаа холбооны системүүд, хэрэгслүүд W
IX 2
X Мэдээллийн Технологийн дэд бүтэц ба Платформ 2 W
XI Цахим компани, Электрон бизнес ба Электрон худалдаа 2 W
XII Компьютерт суурилсан мэдээллийн системийн төрлүүд 2 W
XIII Мэдээллийн аюулгүй байдал, компьютерийн гэмт хэрэг W
XIY Ёс зүйн онолын асуудлууд, 2 W
XY Мэдээллийн системийн ажилтнуудын ёс зүйн асуудал 2 W
Мэдээллийн системийн удирдах байгууллага, ажилтнуудын W
XYI 2
чиг үүрэг, ажлын байрны тодорхойлолт
32
Семинарын хичээлийн сэдэвчилсэн төлөвлөгөө
IM321
Долоо Хичээлийн сэдэв Тэмдэг Цаг
хоног лэл
Нээлттэй болон хаалттай системүүдийн жишээ гаргах,
Багаар
I тэдгээрийн бүрэлдэхүүн хэсгүүд, тэдгээрийн харилцан 2
ажиллах
уялдаа холбоог тодорхойлох
Мэдээллийн чанар, өртөг ба үнэт чанар, байгууллагын
Багаар
II өрсөлдөх чадварт мэдээллийн үзүүлэх нөлөөлөл, 2
ажиллах
мэдээллийн менежментийн тухай ярилцах
Байгууллага, бизнесийн байгууллагын үйл ажиллагаа,
Оюутан
III санхүү, маркетинг, хүний нөөц, үйлдвэрлэл, үйлчилгээ 2
бүрээр
зэрэг бизнес процессийн жишээн дээр тайлбарлах
25 хүртэлх ажилтантай ажлын хэсгийн хувьд мэдээллийн
IY системийг загварчлах, загварчилах аргууд, шинжилгээ Багш 2
хийх, дахин инженерчлэх шаардлагыг гаргах
Байгууллагын мэдээллийн системийг тодорхойлох,
Y байгуулах, хөгжүүлэх зэрэг асуудлын ялгааг жишээн дээр Багш 2
гаргаж тайлбарлах
Багш,
Хэрэглээний универсаль программууд ба системийн
YI оюутан 2
программуудын жишээ татах, ялгааг тайлбарлах
хамтарч

3. Программчиллын хэлүүд: процедурын ба процедурын биш Багш
YII Хэлний зарчим, вэб хуудас хийх HTML, Dreamwiever оюутан 2
программын үндсэн үйлдлүүд хамтарч
Байгууллагын их хэмжээний мэдээллийг хадгалах
шаардлага, хадгалах болон хандах зарчим, зарим
YIII Багш 2
хэрэгслүүд: Өгөгдлийн сан, Өгөгдлийн агуулах, Өгөгдлийн
санг удирдах системүүдийн тухай
Сүлжээ, харилцаа холбооны системүүд, хэрэгслүүд:
IX Интернет, байгууллагын сүлжээний бүтэц, зарим Багш 2
X Мэдээллийн Технологийн дэд бүтэц ба Платформ Багш 2
XI Цахим компани, Электрон бизнес ба Электрон худалдаа Багш 2
XII Компьютерт суурилсан мэдээллийн системийн төрлүүд Багш 2
Багаар
XIII Мэдээллийн аюулгүй байдал, компьютерийн гэмт хэрэг 2
ажиллах
Багш
XIY Ёс зүйн онолын асуудлууд оюутан 2
хамтарч
XY Багш 2
Мэдээллийн системийн ажилтнуудын ёс зүйн асуудал
оюутан
XYI Багш 2
Мэдээллийн системийн удирдах байгууллага,
оюутан
ажилтнуудын чиг үүрэг, ажлын байрны тодорхойлолт
хамтарч
32
2. Хичээлийн агуулгын стандарт
Долоо Хичээлийн сэдэв Агуулга
хоног
Систем, системийн Системийн тухай, системийн хэрэглээ, зарим онцлогоос
бүрэлдэхүүн хэсгүүд, Мэдээлэл, сайн мэдээллийн хэрэгцээ, шинж чанарууд
I
тэдгээрийн харилцан
уялдаа холбоо
Мэдээллийн чанарын тухай ойлголт, мэдээллийн өртөг,
Мэдээллийн чанар,
үнэт зүйл хэрхэн бий болдог, байгууллагын өрсөлдөх
өртөг ба үнэт чанар,
чадвар мэдээллийн үзүүлэх нөлөөлөл, мэдээллийн
II байгууллагын
менежментийн асуудлууд, мэдээллийн системийн
өрсөлдөх чадварт
тодорхойлолт,
мэдээллийн үзүүлэх
МС-ийн менежментийн тухай ойлголт
нөлөөлөл
Өнөө үед бизнес болон удирдлагуудад мэдээллийн систем
яагаад чухал байдаг тухай
Өнөөгийн өрсөлдөөнт бизнесийн орчинд мэдээллийн
системийн гүйцэтгэх үүрэг
Байгууллага, Бизнес болон засгийн газарт интернэт болон интернэт
III бизнесийн технологийн үзүүлэх нөлөө
байгууллагын үйл Мэдээллийн системийг техникийн болон бизнесийн талаас
ажиллагаа, зорилго нь тодорхойлох нь
Мэдээллийн технологи ба мэдээллийн системийн ялгаа
Мэдээллийн системийг тодорхойлох менежментийн үндсэн
шаардлагууд
IY Мэдээллийн Бизнес дэх мэдээллийн системийн үндсэн үүрэг

4. Бизнесийн үндсэн үйл ажиллагаа болох борлуулалт,
маркетинг, үйлдвэрлэл, санхүү, хүний нөөцийг дэмжих
системийг мэдээллийн дэд системүүдийг тодорхойлох нь
загварчлах, дахин Байгууллагын бизнес процессууд, мэдээллийн багц,
инженерчлэх тэдгээрийн хоорондын уялдааг загварчлах нь
шаардлага Байгууллагын үйл ажиллагааны гүйцэтгэлийг дээшлүүлэх
зорилгоор дахин инженерчлэх шаардлага
Байгууллага мэдээллийн системийг амжилттай хэрэглэх
Байгууллагын болон түүнийг хөгжүүлэхийн тулд менежерүүдийн мэдэх
мэдээллийн ёстой асуудлууд
системийг Байгууллага дахь менежерүүдийн үйл ажиллагааг
Y
тодорхойлох, мэдээллийн систем хэрхэн дэмждэг тухай
байгуулах, хөгжүүлэх Өрсөлдөөнд давуу байдалтай болохын тулд мэдээллийн
асуудлын ялгаа систем нь байгууллагын бизнесийн стратегитэй уялдах нь
Хэрэглээний Байгууллагын, ажлын хэсгийн, хувь хүний үйл ажиллагаа,
универсаль тэдгээрийн мэдээллийн системийг байгуулах, ажлын
программууд ба байрыг тодорхой хувиар автоматжуулах зорилгоор
YI
системийн хэрэглэдэг системийн болон универсаль программын
программуудын хэрэгслүүд
ялгаа
Программчиллын Программчиллын хэлүүд, тэдгээрийн ангилал, Процедурын
YII хэлүүд: процедурын (C хэл) ба процедурын биш (JAVA, Visual Basic .net) хэлүүд
ба процедурын биш
Байгууллагын их Бичиг баримтыг хадгалах уламжлалт орчинд мэдээллийн эх
хэмжээний үүсвэрийн менежментийн тухай
мэдээллийг хадгалах Өгөгдлийн сангийн удирдлагын системүүд
YIII шаардлага, хадгалах Өгөгдлийн сангийн загварууд
болон хандах Өгөгдлийн уурхай, менежментийн шийдвэр гаргахад чухал
зарчим, зарим эх үүсвэр болох тухай
хэрэгслүүд
Сүлжээ, харилцаа Байгууллагын өнөө үед ашиглаж байгаа сүлжээний дэд
холбооны бүтэц, сүлжээний зарим технологи
системүүд, Интернэт болон WWW–н гүйцэтгэх үүрэг
хэрэгслүүд Утасгүй сүлжээний эрин үе
Утасгүй сүлжээгээр хийгдэх дамжуулалтын зарчим, гар
утасны сүлжээний стандарт ба үеүүд, гар утсаар
IX интернэтэд холбогдох стандарт
Утасгүй сүлжээгээр интернэтэд холбогдох үндсэн стандарт
Бизнес дэх m-худалдаа (гар утсаар худалдаа хийх)-ны
гүйцэтгэх үүрэг, m-худалдааны зарим чухал системүүд
Утасгүй сүлжээний технологийн бизнесийн үнэт зүйл,
бизнес дэх утасгүй системүүдийн жишээ
Мэдээллийн Технологи (МТ)-н дэд бүтэц, түүний түвшин
болон бүрэлдэхүүн хэсгүүд
МТ-н дэд бүтцийн хувьсал хөгжлийн шатууд
Мэдээллийн
МТ-н дэд бүтцийн хувьслын технологийн хөдөлгөгч хүч
X Технологийн дэд
Орчин үеийн компьютерийн техник хангамжийн
бүтэц ба Платформ
платформын хандлага
Орчин үеийн програм хангамжийн платформын хандлага
XI Цахим компани, Байгууллагын дотоод бизнес процесс, менежментийг
Электрон бизнес ба хялбаршуулахад интернэт технологийн гүйцэтгэх үүрэг
Электрон худалдаа Э-худалдаа, энэ нь бизнесээс бизнест хүргэх үйл
ажиллагаа, жижиглэнгийн худалдаанд ямар өөрчлөлт

5. авчирч байгаа тухай
Э-худалдааны үндсэн төлбөрийн системүүд
Байгууллагын харилцааг автоматжуулах систем, Үйл
Компьютерт
ажиллагааны МС, Удирдлагын МС, Мэдлэгийн сантай
XII суурилсан
ажиллах систем, Шийдвэр гаргахад туслах систем,
мэдээллийн
Гүйцэтгэлийг дэмжих систем,
системийн төрлүүд
Мэдээллийн аюулгүй байдал, мэдээллийн системийн
Мэдээллийн аюулгүй аюулгүй байдал, мэдээллийн технологийн аюулгүй
байдал, байдлын ойлголтууд,
XIII
компьютерийн гэмт Мэдээллийн эх үүсвэрийг хамгаалах технологиуд болон
хэрэг хэрэгслүүд
Компьютерийн гэмт хэрэг, ангилал
Мэдээллийн системээс улбаалан үүссэн этикийн, нийгмийн,
улс төрийн асуудлуудын харилцан хамаарал
Ёс зүйн онолын
XIY Мэдээллийн нийгэм дэх ёс зүйн хэм хэмжээ болон этикийн
асуудлууд
шийдвэр гаргалтад хэрэглэгдэх тусгай дүрэм журам
Орчин үеийн мэдээллийн систем, интернэт дэх хувь хүний
Мэдээллийн
аюулгүй байдал, оюуны өмчийн нөлөөлөл, зохиогчийн
системийн
XY онцгой эрх, патент эзэмшигч, бренд бүтээгдэхүүний хаягийн
ажилтнуудын ёс зүйн
тэмдэг эзэмшигчийн эрх үүрэг,
асуудал
Мэдээллийн систем өдөр тутмын амьдралд ямар өөрчлөлт
Мэдээллийн авчирсан тухай, байгууллагын мэдээллийн систем,
системийн удирдах мэдээллийн технологийн өдөр тутмын үйл ажиллагааг
байгууллага, дэмжих шаардлага
XYI
ажилтнуудын чиг Мэдээллийн системийн менежерийн чиг үүрэг
үүрэг, ажлын байрны Мэдээллийн системийн менежерийн мэдлэг, чадварт
тодорхойлолт тавигдах шаардлага
Боловсруулсан: ………………..док.,дэд проф.Цс.Ганбат
2007-10-20