1. Образование базирано на правата на детето
(УН Конвенција за правата на детето)

2. УМД
инклузивност
ефективност
здравје,
сигурност и
безбедност
родова
сензитивност
партиципација
детски
права и
мултикулту-
рализам

3. Чии училишта?Чии училишта?
““Седејќи во иста училница, учејќи од иститеСедејќи во иста училница, учејќи од истите
учебници, слушајќи ги истите наставнициучебници, слушајќи ги истите наставници,,
момчињата и девојчињата добиваат двамомчињата и девојчињата добиваат два
различни вида образованиеразлични вида образование."."
Sadker, 1994Sadker, 1994

4. ПОЛ или РОД?ПОЛ или РОД?
ПОЛПОЛ
Биолошки дадениБиолошки дадени
карактеристикикарактеристики
(хромозоми, полови(хромозоми, полови
органи, секундарниоргани, секундарни
сексуалнисексуални
карактеристики)карактеристики)
РОДРОД
Карактеристики стекнатиКарактеристики стекнати
со социјализацијасо социјализација (улоги,(улоги,
особини)особини)

5. Училиштен
декор

6. На часовите...На часовите...
• Кому му давате предност кога крева рака?Кому му давате предност кога крева рака?
Наод:Наод: постои тенденција, кога креваат рака ипостои тенденција, кога креваат рака и
момчиња и девојчиња, да се даде предностмомчиња и девојчиња, да се даде предност
на момчињата.на момчињата.
• Како реагирате кога девојче одговара добро,Како реагирате кога девојче одговара добро,
а како кога момче одговара добро?а како кога момче одговара добро?
Наод:Наод: постои тенденција, момчињата почестопостои тенденција, момчињата почесто
да се пофалуваат вербално и невербалнода се пофалуваат вербално и невербално
да им се одобрува одговорот.да им се одобрува одговорот.

7. На часовите...На часовите...
• Имате ли очекување момчињата да бидатИмате ли очекување момчињата да бидат
подобри во едни предмети а девојчињатаподобри во едни предмети а девојчињата
во други?во други?
Наод:Наод: Речиси сите наставници се согласијаРечиси сите наставници се согласија
дека девојчињата се склони кон литература,дека девојчињата се склони кон литература,
а момчињата подобро резонираата момчињата подобро резонираат
• Што се случува на часовите по физичко?Што се случува на часовите по физичко?
Наод:Наод: Наставниците поминуваат повеќе времеНаставниците поминуваат повеќе време
со момчињата кои користат многу повеќесо момчињата кои користат многу повеќе
простор од девојчињата.простор од девојчињата.

8. На вон-наставните активности...На вон-наставните активности...
• Дали бројот на момчиња и девојчиња воДали бројот на момчиња и девојчиња во
секциите е балансиран?секциите е балансиран?
Наод:Наод: Хорот и литературните секции сеХорот и литературните секции се
‘резервирани’ за девојчињата, а спортовите‘резервирани’ за девојчињата, а спортовите
за момчињатаза момчињата
• Какви се улогите на двата пола наКакви се улогите на двата пола на
приредбите?приредбите?
Наод:Наод: Девојчињата вообичаено танцуваат иДевојчињата вообичаено танцуваат и
пеат, а двата пола учествуваат во родовопеат, а двата пола учествуваат во родово
стереотипни драматизациистереотипни драматизации

9. Модели на идентификацијаМодели на идентификација
• Колкумина одделенски наставници воКолкумина одделенски наставници во
вашето училиште се од машки пол?вашето училиште се од машки пол?
Наод:Наод: Ретки се училиштата каде воопшто имаРетки се училиштата каде воопшто има
одделенски наставник – маж.одделенски наставник – маж.
• Колку предметни наставници се од машкиКолку предметни наставници се од машки
пол? Кои предмети ги предаваат?пол? Кои предмети ги предаваат?
Наод:Наод: Типично, мажите се малцинство, а гиТипично, мажите се малцинство, а ги
предаваат предметите на кои традиционалнопредаваат предметите на кои традиционално
им се посветува најмногу вниманиеим се посветува најмногу внимание
(математика, физика...)(математика, физика...)

10. Идентитетите не се вродени...Идентитетите не се вродени...
Идентитетот се гради низ меѓучовечкитеИдентитетот се гради низ меѓучовечките
релации, преку јазикот и сликовнитерелации, преку јазикот и сликовните
симболи. Сто пати кажана работа илисимболи. Сто пати кажана работа или
прикажана слика, со текот на времето јаприкажана слика, со текот на времето ја
доживуваме како природна и неменлива.доживуваме како природна и неменлива.
Децата неминовно се идентификуваатДецата неминовно се идентификуваат
со ликовите од учебниците и книгите.со ликовите од учебниците и книгите.

11. Зошто е важна родоватаЗошто е важна родовата
рамноправност во училиштата?рамноправност во училиштата?
Дискриминацијата врз основаДискриминацијата врз основа
на пол/род не се разликува одна пол/род не се разликува од
било која другабило која друга
–– според тоа, претставуваспоред тоа, претставува
кршење на човековите правакршење на човековите права

12. Како до родова сензитивностКако до родова сензитивност
во училиштатаво училиштата
ОГЛЕДАЛАТАОГЛЕДАЛАТА
се одраз на тоа штосе одраз на тоа што
најголемиот бројнајголемиот број
девојчиња/жени идевојчиња/жени и
момчиња/мажимомчиња/мажи
праватправат
ПРОЗОРЦИТЕПРОЗОРЦИТЕ
се поглед кон иднинатасе поглед кон иднината
на момчињата/мажитена момчињата/мажите
и девојчињата/женитеи девојчињата/жените

13. Наставните содржини какоНаставните содржини како
огледала и прозорциогледала и прозорци
• Жените се немоќни,Жените се немоќни,
а мажите се нивниа мажите се нивни
заштитницизаштитници
• Мажите сеМажите се
занимаваат созанимаваат со
јавна а жените сојавна а жените со
домашна работадомашна работа
• Само мажите сеСамо мажите се
лидерилидери
• И жените и мажитеИ жените и мажите
се моќнисе моќни
• И мажите и женитеИ мажите и жените
се занимават сосе занимават со
домашна и јавнадомашна и јавна
работаработа
• И жените и мажитеИ жените и мажите
се лидерисе лидери

14. Огледала во учебниците...Огледала во учебниците...

15. Огледала во учебниците...Огледала во учебниците...

16. Прозорци во учебниците...Прозорци во учебниците...

17. Прозорци во учебниците...Прозорци во учебниците...

18. Во едно училиште по мерка на
детето

19. Наставниците може ненамерноНаставниците може ненамерно
да креираат родово пристраснада креираат родово пристрасна
клима...клима...
Преиспитајте дали:Преиспитајте дали:
• подеднакво често испитувате момчиња иподеднакво често испитувате момчиња и
девојчиња кога креваат ракадевојчиња кога креваат рака
• има разлики во тоаима разлики во тоа какокако ии колку честоколку често гиги
пофалувате девојчињата и момчињатапофалувате девојчињата и момчињата
• имате еднакви очекувања од двата пола заимате еднакви очекувања од двата пола за
различни областиразлични области
• употребувате наставни материјали кои сеупотребувате наставни материјали кои се
полни со родови стереотипиполни со родови стереотипи
• им давате исти задачи на момчињата и наим давате исти задачи на момчињата и на
девојчињатадевојчињата