SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 100
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Jeofizikte Elektrik 
Yöntemler 
Editor: Beran Gürleme 
100214050 
kasım/2010
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Jeofizikte elektrik 
yöntemleriyle arama; 
yer içinde doğal ve 
yapay yolla oluşan 
elektrik akımlarının 
meydana getirdiği 
etkilerin yeryüzünde 
ölçülerek değerlendirme 
prensibine dayanır.
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Elektrik yöntemlerin temel ölçü parametreleri: 
● Kayaçların (rezistivite) özelliği 
● Elektrik indüklenme ve kapasite özelliği 
● Kayaçların potansiyel özelliği 
● Elektromanyetik alanı geçirme özelliği
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) 
- Kayaçların özdirenç (rezistivite) özelliği 
● Self Potansiyel (SP) 
- Kayaçların potansiyel özelliği 
● Yapay Uçlaşma (IP) 
- Elektrik indüklenme ve kapasite özelliği
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) 
● Self Potansiyel (SP) 
● Yapay Uçlaşma (IP)
Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) Yöntemi 
● DAÖ yöntemleri, iki 
elektrotla yere 
uygulanan akım ile 
farklı diğer iki elektrot 
arasındaki potansiyel 
farktan yararlanarak 
yerin derinlik özdirenç 
yapısının çıkarılmasıdır. 
(Özdirenç=Rezistivite = 1 / iletkenlik)
Direnç 
● Temel olarak direnç, verilen akım ile ölçülen potansiyel 
farkı arasındaki orantıdır. 
● Ohm Kanunu : 
Direnç = Ohm (sembol = Ω)
Direnç 
Temel amacımız özdirenci hesaplamaktır. 
Çünkü:Bu malzemenin fiziksel bir özelliğidir. 
Özdirencin tersi İletkenlik 
σ [Siemens/m] veya [mhos/m] olarak gösterilir.
Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) Yöntemi 
● Yeraltındaki yapıların özdirenci şunlara bağlıdır: 
● Bazı metalik cevherlerin varlığına 
● Madenler 
● Yeraltı sıcaklık değişimleri 
● Jeotermal Enerji 
● Arkeolojik kalıntıların varlığına 
● Mezar, eski yapı kalıntıları, vb.. 
● Yeraltı suyunun varlığına 
● Çözünmüş Tuz miktarı 
● % Gözeneklilik ve geçirgenlik değeri
● Elektronik 
İletim Tipleri 
● Elektronlarla iletim 
● Elektrolitik (iyonik) 
● İyonlarla iletim 
● Dielektrik 
● Elektronların indüksiyon sırasında hareket etmesi
Yer içindeki İletim 
● Kayaçlarda genel olarak iki tür iletim görülür. 
● Elektronik iletim ⇒ Metalik (iletken) malzeme 
● Elektrolitik (iyonik) iletim ⇒ Akışkanlar
Kayaç & Minerallerin Özdirençleri
Kayaç Özdirençleriyle ilgili Genel Kurallar 
Yüksek ρ 
Düşük ρ 
Magmatik kayaçlar 
Neden? Sıkılık/Boşluk suyunun az olması 
Metamorfik kayaçlar 
Neden? Basıncın fazla olması 
Sedimanter kayaçlar 
Neden? Bol gözenekli ve akışkan muhtevası 
Kil: Çok düşük özdirenç değeri
Kayaç Özdirençleriyle ilgili Genel Kurallar 
Yaşlı Kayaçlar 
Neden? Gözeneklerin dolması için daha fazla zaman 
Genç Kayaçlar 
Neden? Gözenekliliğin fazla olması 
Yüksek ρ 
Düşük ρ
Yüzeydeki Akım Kaynağı 
● Yüzeydeki bir akım noktasından r kadar uzaklıkta oluşturacağı 
potansiyel: 
akım 
Akım çizgileri 
Eşpotansiyel 
çizgiler
Yüzeydeki Akım Kaynağı 
Eşpotansiyel çizgiler (tek akım kaynağı için)
Yüzeydeki Akım Kaynağı 
● Genel olarak özdirenç çalışmalarında iki noktadan yere akım 
uygulanır. 
● Akım ve potansiyel yüzeyleri gerçekte üç boyutludur.
Yüzeydeki Akım Kaynağı 
C1 P1 P2 C2 
Yeryüzü 
Akım (+) Akım (-) 
r akım + r akım - 
P
Yüzeydeki Akım Kaynağı 
C1 P1 P2 C2 
Eşpotansiyel çizgiler (tek akım kaynağı için)
● Dört elektrotlu herhangi bir elektrot dizilimi için potansiyel farkı 
C2 
P1 
C1 
P2 yeryüzü 
I 
V 
r1 r2 
r3 r4 
ΔV: 
Yüzeydeki Akım Kaynağı
ρ 
2 
ρ 
1 
Görünür Özdirenç 
x 
y 
● Potansiyel farkı bağıntısında özdirenç 
terimi yalnız bırakılarak tekrar 
düzenlenirse: 
● Eğer ortam homojen olsaydı 
bağıntıdan ortamın gerçek özdirenç 
değeri elde edilecekti. Fakat yer içi 
homojen olmadığından elde edilen 
değer «Görünür Özdirenç» değeridir.
Görünür Özdirenç 
● Akım elektrotları aralığı üstteki tabaka kalınlığından düşük 
seçildiğinde… 
● Tüm akım çizgileri üst tabakanın içinde hareket edecektir 
● Alttaki tabakanın etkisi yoktur 
● Bu durumda ölçülen görünür özdirenç; gerçekte üst tabakanın özdirencidir. 
Fakat akım çizgileri 
farklı bir özdirenç 
değerine sahip bir 
tabaka sınırıyla 
karşılaştığında ne 
oluyor? 
Tabaka sınırı
● Tabakalı yeraltı yapılarında akım dağılımı tabaka 
özdirençleriyle orantılı olarak değişir. 
● V/I oranı değişir 
● Görünür özdirenç eğrisinin eğimi değişir ve böylece derinlikle 
görünür özdirenç değişimini incelenebilir. 
Homojen yeraltı yapısı Tabakalı yeraltı 
yapısı 
Tabaka sınırı 
Yeryüzü 
Akım Çizgileri Dağılımı
Tipik Rezistivite Ölçüm Cihazı 
● Rezistivite ölçüm cihazı, basit olarak voltölçer ve akımölçerin her 
ikisini de içeren sistemdir. 
● Çoğu sistemlerde her bir ölçüm noktası için V/I oranı kaydedilir. 
● Bu oran direnci verir. 
● Elde edilen direnç, kullanılan açılım sistemine bağlı olarak 
geomretrik parametrelerin kullanılmasıyla özdirence 
dönüştürülür.
● Wenner-alfa 
● Wenner-beta 
● Wenner-gama 
● Dipole-Dipole 
Elektrot Dizilimleri 
● Wenner-Schlumberger 
● Pole-Dipole 
● Pole-Pole 
profil orta noktası
Elektrot Dizilimleri 
Wenner-Alfa 
Yeryüzü
Wenner-Beta 
Yeryüzü 
[2] 
Elektrot Dizilimleri
Elektrot Dizilimleri 
Wenner-Gama 
Yeryüzü
Elektrot Dizilimleri 
Dipole-Dipole 
Yeryüzü
Elektrot Dizilimleri 
Wenner-Schlumberger 
Yeryüzü
Elektrot Dizilimleri 
Pole-Dipole 
Yeryüzü
Elektrot Dizilimleri 
Pole-Pole 
Yeryüzü
Elektrot Dizilimleri 
Açılım Avantajları Dezavantajları 
Wenner 1. Yatay yapıların iyi haritalanması 
2. Ölçü hassasiyeti 
3. Kuvvetli sinyal gücü 
1. Tüm elektrotların ölçüm sırasında hareket etmesi 
2. Sığ değişimlere karşı duyarlı 
3. Fazla derinlikler için uzun kablolara ihtiyaç 
duyulması 
4. Düşey çözünürlüğün zayıf olması 
Schlumberger 1. Hem yatay hem düşey yönde 
ortalama duyarlılığın olması 
2. Wenner açılımına göre daha 
derin araştırmaların 
yapılabilmesi 
3. Dipole- dipole açılımına göre 
daha kuvvetli sinyal gücü 
1. Arazide kafa karıştırıcı olabilmesi 
2. Daha duyarlı ekipmana ihtiyaç duyması 
3. Uzun kablolar gerektirmesi 
Dipole-Dipole 1. Düşey yapıların iyi haritalanması 
2. Wenner açılımına göre daha iyi 
yatay veri kapsamı 
1. Daha fazla akım gereksinimi 
2. Düşey çözünürlüğün zayıf olması 
3. Geniş açılımlarda daha zayıf sinyal gücü 
4. Daha duyarlı ekipmana ihtiyaç duyması
Veri Toplama
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
DÜŞEY YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
YANAL YÖNDE VERİ TOPLAMA
ÇOK ELEKTROTLU SİSTEM BİLEŞENLER 
Güç Ünitesi 
Alıcı-Verici Ünitesi 
Switcher 
Çoklu elektrot 
kablosu 
Alıcı-Verici Ünitesi
● Dizilim tipi 
Veri Toplama 
GEREKLİ PARAMETRELER 
● Elektrotlar arasındaki mesafe 
● Ölçü seviyesi 
● Bağlı elektrot sayısı 
● Akım uygulama süresi
OTOMATİK ÖLÇÜ ALIMI 
Wenner-alfa (Cross-Section)
OTOMATİK ÖLÇÜ ALIMI 
Wenner-alfa (Roll-along)
YAPMA KESİT (PSEUDO SECTION) 
Genel olarak görünür özdirenç değerleri, seçilen elektrot açılım sisteminde elektrot aralıklarının ve 
yatay pozisyonlarının bir fonksiyonu olarak çizilir. 
● Ölçü noktasının yatay lokasyonu ölçüm 
sırasındaki elektrot diziliminin orta 
noktasına verilir. 
● Düşey lokasyonu ise elektrotlar arasındaki 
mesafenin bir oranı olarak verilir.
DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI 
Wenner alfa 
Wenner beta 
Wenner gama 
TEK BLOK MODELİ 
Dipole-dipole 
Pole-pole 
Schlumberger 
Pole-dipole
DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI 
Wenner alfa 
Wenner beta 
Wenner gama 
Dipole-dipole 
Pole-pole 
Schlumberger 
Pole-dipole 
İKİ BLOK MODELİ
DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI 
Wenner alfa 
Wenner beta 
Wenner gama 
Dipole-dipole 
Pole-pole 
Schlumberger 
Pole-dipole 
İNCE DAYK MODELİ
DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI 
KALIN DAYK MODELİ
DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI 
Wenner alfa 
Wenner beta 
Wenner gama 
Dipole-dipole 
Pole-pole 
Schlumberger 
Pole-dipole 
FAY MODELİ
LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR 
Dizilim tipi : Wenner-alfa 
Elektrot sayısı : 64 
Elektrot aralıkları :2.5-5 m 
Yineleme sayısı : 5-12 
Grup-A : 
Bölgedeki ana kayaç kumtaşı (150- 
10000 ohm.m arası) 
Hedef değerler 700 ohm.m den az olan 
bölgeler. 
Özdirenç çalışmalarında bu grupta % 90 
başarı. 
Oklarla gösterilen kuyularda beyaz 
bölgeler yeraltı suyunu 
göstermektedir 
YERALTI SUYU 
ARAMA ÇALIŞMASI 
KUZEY GANA
LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR 
Dizilim tipi : Wenner-alfa 
Elektrot sayısı : 64 
Elektrot aralıkları :5 m 
Yineleme sayısı : 8-10 
Grup-B : 
Bölgedeki ana kayaç çamurtaşı, silttaşı 
(2-200 ohm.m arası) 
Hedef değerler 20-80 ohm.m den az 
olan bölgeler. 
Özdirenç çalışmalarında bu grupta % 60 
başarı. 
Oklarla gösterilen kuyularda beyaz 
bölgeler yeraltı suyunu 
göstermektedir. 
YERALTI SUYU 
ARAMA ÇALIŞMASI 
KUZEY GANA
LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR 
MAĞARA (BOŞLUK) ARŞTIRMASI- KUZEY ALMANYA 
Mağara 
● Kuzey Almanya- Harz Dağları’nda mağara araştırması yapılmıştır. 
● Mağaranın ana hattı büyük geniş odalarla kesilmiştir. 
Özdirenç profili
LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR 
Dizilim tipi : Wenner-alfaRMS : % 3.2 
Elektrot sayısı : 64 
Elektrot aralıkları : 5 m 
Yineleme sayısı : 7 
● A-D-E-F-G BOŞ BÖLGELER 
● B SEDİMAN İÇİNDEKİ GÖZENEKLİ BÖLGE 
● C SUYA DOYGUN BÖLGE 
Boşluk 
Sediman 
MAĞARA (BOŞLUK) 
ARŞTIRMASI- KUZEY 
ALMANYA
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK 
Kocaeli Üniversitesi (Türkiye), Kiel Üniversitesi (Almanya) ve Bratislava Üniversitesi (Slovakya) tarafından ortaklaşa 
yapılan Uluslararası Arkeojeofizik Kursu (INCA-2008) kapsamında İznik bölgesindeki tümülüs üzerinde doğru akım 
özdirenç çalışması yapılmıştır.
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK 
B A 
C
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK 
Dizilim tipi :Wenner-alfa 
RMS : % 3.1-5.6 
Elektrot sayısı : 48 
Profiller arası mesafe : 1m 
Elektrot aralıkları : 0.5 m 
Yineleme sayısı : 4-5
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA 
● Kiel Üniversitesi tarafından Roma kentinin yakınlarındaki Gabii bölgesinde, Roma döneminin ilk 
çağlarından kalma şehir duvarı kalıntılarının saptanmasıyla iki farklı bölgede doğru akım özdirenç ve 
manyetik çalışmalar yapılmıştır.
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA 
Özdirenç Kesitleri Manyetik
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA
ÖRNEK ÇALIŞMALAR 
ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) 
● Self Potansiyel (SP) 
● Yapay Uçlaşma (IP)
Self Potansiyel (SP) Yöntemi 
Self Potansiyel (SP) yöntemi, yeraltındaki elektrokinetik, 
elektrokimyasal gibi olaylar sonucu meydana gelen doğal 
akım akışının oluşturduğu gerilimi kullanan yöntemdir. 
Yöntem, yeryüzünde herhangi iki nokta arasındaki gerilim 
farkının ölçülmesi esasına dayanır.
Yöntemin İşleyişi 
● Jeofizik araştırmalarda kullanılan başlıca iki tip doğal 
potansiyel vardır. 
● Elektrokinetik Potansiyel 
● Mineralizasyon potansiyeli
Mineralizasyon Potansiyeli 
● Maden Jeofiziğinde 
kullanılır. 
● Oksidasyon sonucu 
oluşan gerilimdir.
Elektrokinetik Potansiyel 
● Yeraltındaki suyun hareket etmesiyle oluşur. 
● Hidrojeofizik, ve Arama Jeofiziği konularında 
kullanılır.
Self Potansiyel Ekipmanları
Fincan Elektrod
Self Potansiyel Ölçü Alımı
Self Potansiyel Ölçü Alımı
Self Potansiyel Ölçü Alımı
Mineralizasyon Potansiyeli
Elektrokinetik Potansiyel
Uygulama alanları 
● Sülfürlü metalik minerallerin araştırılması 
● Yeraltındaki su akışının saptanması 
● Tatlı su – tuzlu su dokunaklarının belirlenmesi 
● Baraj yada tanklardaki kaçakların görüntülenmesi 
● Jeolojik yapıların (Fay, kontak v.b.) araştırılması
Jeofizikte Elektrik Yöntemler
Jeofizikte Elektrik Yöntemler
Jeofizikte Elektrik Yöntemler 
● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) 
● Self Potansiyel (SP) 
● Yapay Uçlaşma (IP)
Yapay Uçlaşma (IP) Yöntemi 
● Yapay uçlaşma yöntemi, yer altına gönderilen akımın aniden 
kesilmesinden sonra ölçülen gerilim farkının aynı anda sıfıra 
düşmemesi ve belli bir süre azalarak devam etmesine neden olan 
yerin uçlaşma etkisini inceler.
Yapay Uçlaşma (IP) Yöntemi 
Yapay Uçlaşma (IP) yöntemi, özellikle maden aramalarında çok 
yaygın olarak kullanılan elektrik yöntemlerindendir. 
● Jeofizikte IP, yer içinde yapay elektrik kutuplanma olarak bilinir. 
● Minerallerden oluşan bütün kayaçlar elektriksel özellik 
bakımından hemen hemen yalıtkandır. Bu nedenle kayaçlarda, 
akım kayacın gözeneklerini dolduran yeraltısuyu içerisinde 
iyonlar ile taşınır. 
● Metalik olan, yani elektriği metallerdeki gibi ileten birkaç mineral 
vardır. Bunlar genellikle sülfit mineralleridir.
Uçlaşma (Polarizasyon) Tipleri 
● Başlıca iki tip polarizasyon tipi vardır. 
● Elektrot Polarizasyonu 
● Zar Polarizasyonu
Elektrot Polarizasyonu 
● Elektrik akımı yer içerisinde kayaç 
gözeneklerindeki eriyiğin iyonları ile 
taşınır. Bu iyonlar, mineral parçalarıyla 
karşılaştıklarında, metal sınırlarında 
toplanırlar. 
● Bu andan itibaren akım mineral 
içerisindeki elektronlarla taşınmaya 
devam edecektir. 
● Mineral etrafında akımın girdiği tarafta 
pozitif (+), çıktığı tarafta negatif (-) 
iyonlar toplanır. Böylece biriken yükler 
elektrik akımının akışına ters yönde bir 
voltaj yaratırlar. 
● Akım kesildiğinde bu artık voltaj sürekli 
azalarak söner. Çünkü mineral 
yüzeyinde toplanan iyonlar tekrar
Zar Polarizasyonu 
● Kayaç içinde dağılmış ıslak kil 
mineralleri negatif yüklü 
olduklarından üzerinde bir iyon 
bulutu oluşur. 
● Akım uygulandığında, pozitif iyonlar 
uygulanan akıma ters yönde hareket 
ederler. 
● Akım kesildiğinde ise pozitif iyonlar 
tekrar kil mineralleri etrafındaki 
negatif iyonlara doğru hareket 
ederler. İyonların bu hareketi IP’ yi 
doğurur.
Yapay Uçlaşma (IP) Ölçü Alımı 
● Yapay uçlaşma yöntemi, DAÖ yönteminde olduğu gibi yere 
iki farklı noktadan akım uygulanarak yapılır. Genelde dipol-dipol 
dizilimi kullanılır. Yapay uçlaşma yönteminin arazi 
uygulaması iki şekilde yapılır. 
● Zaman Ortamı 
● Frekans Ortamı
Zaman Ortamı Ölçü Alımı 
Yer içine DAÖ yönteminde olduğu gibi iki elektrot yardımıyla akım 
gönderilir. Uygulanan akım kesildiğinde ölçülen gerilim farkı hemen sıfır 
olmayacak zamanlar sönümlenecektir.
Zaman Ortamı Ölçü Alımı 
Akım verildiği andaki voltajın, akım kesildikten belirli bir süre 
sonraki voltaja oranına IP etkisi denir.
Frekans Ortamı Ölçü Alımı 
● Frekans ortamı ölçümlerde farklı frekanslarda akım 
gönderilerek ölçümler yapılarak Frekans etkisi elde edilir.
Frekans Ortamı Ölçü Alımı 
● Frekans ortamı ölçümlerinden elde edilen bir diğer büyüklük ise 
Metalik Faktör(MF)dür. 
● MF değeri, özdirenç değeri ile ters orantılı, 
● FE ile doğru orantılıdır 
● Maden cevheri özdirencinin yan kayaç özdirencinden düşük 
olduğu bölgelerde yüksek değerler verir. 
● Diğer bir deyişle MF ve FE değerlerinin yüksek olduğu bölgeler 
iletken bölgelerdir.
Örnek Çalışma
Uygulama Alanları 
● Sülfürlü metalik minerallerin araştırılması 
● Yeraltı suyu ve Jeotermal alanların saptanması 
● Mermer araştırmaları
KAYNAKLAR 
[0] E-RT-AN PE-KŞ-E-N & T-ÜR-K-ER Y-A-S Ders sunumları 
[1] www.appstate.edu/~marshallst/GLY3160/lectures/12_Resistivity.pptx 
[2] Loke, D.M. 1996,”Tutorial: 2-D and 3-D electrical imaging surveys”,, Lecture notes, www.geoelectrical.com 
[3] http://www.vegvesen.no/_attachment/182049/binary/349345 
[4] www.wtsgeo.com 
[5] Boonchaisuk, S., 2007,”Two-dimensional direct current resistivity inversion : finite element method”, the degree of master science (physics), faculity 
of graduate studies Mahidol University. 
[6] Ewusi, A., Kuma, J. S., and Voigt, H. J., 2009,”Utility of the 2-D multi- electrode resistivity imaging technique in groundwater exploration in the 
Voltain sedimantary basin, Northern Ghana”, Nat. Resources Res., Vol. 18, No. 4 
[7] Kaufman, G. Romanov, D., and Nielbock, R., 2011, “ Cave detection using multiple geophysical method: unicorn Harz Mountains, Germany”, 
Geophysics, 76, 3. 
[8] http://tomoquest.com/attachments/File/EEG_Electrical_Surveying_SP.pdf 
[9] http://esd.lbl.gov/research/projects/ersp/generalinfo/pi_meetings/april10/pdf/Revil.pdf 
[10] Gündogdu N.Y. 2005.Zaman Ortami Yapay Uçlasma Verilerinin Mühendislik Jeofiziginde Kullanilabilirliginin Arastirilmasi; Ankara Üniversitesi, 
Y.Lisans Tezi (yayinlanmamis). 
[11]http://www.epa.gov/esd/cmb/GeophysicsWebsite/pages/reference/methods/Surface_Geophysical_Methods/Electrical_Methods/Induced_Polarizatio 
n.htm 
[12] Candansayar, M., E., 2009, ‘’Yapay Uçlaşma Yöntemi’’ Elektrik Yöntemler Lisans Ders Notu, Ankara Üniversitesi. 
http://80.251.47.220/download/notlar/HID356/Hid356_5_YapayUclasma.pdf 
[13] http://jeofizik.comu.edu.tr/egitim/egitim/ders_notlari/jfm304/jfm304_ip

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

Training on RES2DINV and SibER-48
Training on RES2DINV and SibER-48Training on RES2DINV and SibER-48
Training on RES2DINV and SibER-48Landviser LLC
 
Denizlerde Sismik Araştırmalar
Denizlerde Sismik AraştırmalarDenizlerde Sismik Araştırmalar
Denizlerde Sismik AraştırmalarAli Osman Öncel
 
Seismic refraction method lecture 21
Seismic refraction method lecture 21Seismic refraction method lecture 21
Seismic refraction method lecture 21Amin khalil
 
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...shubham shukla
 
Electrical well logging
Electrical well loggingElectrical well logging
Electrical well loggingPramoda Raj
 
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...Selcan Melike Öztürk
 
Rock Physics: Introduction
Rock Physics: IntroductionRock Physics: Introduction
Rock Physics: IntroductionAli Osman Öncel
 
Well log (The Bore Hole Image)
Well log (The Bore Hole Image)Well log (The Bore Hole Image)
Well log (The Bore Hole Image)Shayan Ahmad Yar
 
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterization
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir CharacterizationUsing 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterization
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterizationguest05b785
 
LEC- GW 885-magnetic-method -.ppt
LEC- GW 885-magnetic-method -.pptLEC- GW 885-magnetic-method -.ppt
LEC- GW 885-magnetic-method -.ppthassanakhar
 
Rock Physics: Basic Concepts
Rock Physics: Basic ConceptsRock Physics: Basic Concepts
Rock Physics: Basic ConceptsAli Osman Öncel
 
Introduction to electromagnetic exploration method
Introduction to electromagnetic exploration methodIntroduction to electromagnetic exploration method
Introduction to electromagnetic exploration methodoilandgas24
 

Was ist angesagt? (20)

Gravity method
Gravity methodGravity method
Gravity method
 
Training on RES2DINV and SibER-48
Training on RES2DINV and SibER-48Training on RES2DINV and SibER-48
Training on RES2DINV and SibER-48
 
Denizlerde Sismik Araştırmalar
Denizlerde Sismik AraştırmalarDenizlerde Sismik Araştırmalar
Denizlerde Sismik Araştırmalar
 
Seismic refraction method lecture 21
Seismic refraction method lecture 21Seismic refraction method lecture 21
Seismic refraction method lecture 21
 
Magnetic Survey
Magnetic SurveyMagnetic Survey
Magnetic Survey
 
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...
Electrical resistivity and electromagnetic method for detection of water bear...
 
Electrical well logging
Electrical well loggingElectrical well logging
Electrical well logging
 
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...
Imar planına esas jeolojik jeoteknik etüt raporlarında jeofizik olarak dikkat...
 
Rock Physics: Introduction
Rock Physics: IntroductionRock Physics: Introduction
Rock Physics: Introduction
 
Introduction to Seismic Method
Introduction to Seismic Method Introduction to Seismic Method
Introduction to Seismic Method
 
Well log (The Bore Hole Image)
Well log (The Bore Hole Image)Well log (The Bore Hole Image)
Well log (The Bore Hole Image)
 
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterization
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir CharacterizationUsing 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterization
Using 3-D Seismic Attributes in Reservoir Characterization
 
Gravity method report
Gravity method reportGravity method report
Gravity method report
 
LEC- GW 885-magnetic-method -.ppt
LEC- GW 885-magnetic-method -.pptLEC- GW 885-magnetic-method -.ppt
LEC- GW 885-magnetic-method -.ppt
 
Rock Physics: Basic Concepts
Rock Physics: Basic ConceptsRock Physics: Basic Concepts
Rock Physics: Basic Concepts
 
Geophysical exploration
Geophysical exploration Geophysical exploration
Geophysical exploration
 
Unit 5
Unit 5Unit 5
Unit 5
 
Reservoir porosity
Reservoir porosityReservoir porosity
Reservoir porosity
 
Introduction to electromagnetic exploration method
Introduction to electromagnetic exploration methodIntroduction to electromagnetic exploration method
Introduction to electromagnetic exploration method
 
Refraction Seismic
Refraction SeismicRefraction Seismic
Refraction Seismic
 

Andere mochten auch

Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)
Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)
Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)Şarlatan Avcısı
 
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİDÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİŞarlatan Avcısı
 
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması barış koru
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması   barış koruToryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması   barış koru
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması barış koruBarış Koru
 
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans Tezi
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans TeziAbdullah Sipahi Yüksek Lisans Tezi
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans TeziAbdullah SİPAHİ
 
Bitime projesi sinav
Bitime projesi sinavBitime projesi sinav
Bitime projesi sinavFatih Ercan
 
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇erdem63
 
Maden Aramalarında Gravite yöntem
Maden Aramalarında Gravite yöntemMaden Aramalarında Gravite yöntem
Maden Aramalarında Gravite yöntemŞarlatan Avcısı
 
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)www.tipfakultesi. org
 
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdf
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdfAbdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdf
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdfAbdullah SİPAHİ
 
Galeri̇ ve tünel açma
Galeri̇ ve tünel açmaGaleri̇ ve tünel açma
Galeri̇ ve tünel açmaBarış Koru
 
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi Öncel Akademi: Saha Sismolojisi
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi Ali Osman Öncel
 
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM Yöntemler
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM YöntemlerJeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM Yöntemler
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM YöntemlerAli Osman Öncel
 
Deney Raporu2
Deney Raporu2Deney Raporu2
Deney Raporu2akbey
 

Andere mochten auch (20)

Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)
Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)
Self Potansiyel Yöntemi(Düz çözüm/ters çözüm)
 
Elektrik Tomografi
Elektrik TomografiElektrik Tomografi
Elektrik Tomografi
 
Elektromanyetik Prospeksiyon
Elektromanyetik ProspeksiyonElektromanyetik Prospeksiyon
Elektromanyetik Prospeksiyon
 
Abak Değerlendirme
Abak DeğerlendirmeAbak Değerlendirme
Abak Değerlendirme
 
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİDÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ
DÜŞEY ELEKTRİK SONDAJ VERİLERİNİN ABAKLAR YARDIMIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ
 
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması barış koru
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması   barış koruToryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması   barış koru
Toryum elementinin jeofizik yöntemlerle aranması barış koru
 
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans Tezi
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans TeziAbdullah Sipahi Yüksek Lisans Tezi
Abdullah Sipahi Yüksek Lisans Tezi
 
Bitime projesi sinav
Bitime projesi sinavBitime projesi sinav
Bitime projesi sinav
 
Su Raporu
Su RaporuSu Raporu
Su Raporu
 
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇
çOk kanalli yüzey dalga anali̇zi̇
 
DeVine Char project
DeVine Char projectDeVine Char project
DeVine Char project
 
Maden Aramalarında Gravite yöntem
Maden Aramalarında Gravite yöntemMaden Aramalarında Gravite yöntem
Maden Aramalarında Gravite yöntem
 
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
grafik çizimi(fazlası için www.tipfakultesi.org)
 
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdf
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdfAbdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdf
Abdullahsi̇pahi̇semi̇ne rpdf
 
Galeri̇ ve tünel açma
Galeri̇ ve tünel açmaGaleri̇ ve tünel açma
Galeri̇ ve tünel açma
 
Manyetotelluric Akımlar
Manyetotelluric AkımlarManyetotelluric Akımlar
Manyetotelluric Akımlar
 
Sismik Kayıtçı DAQlink
Sismik Kayıtçı DAQlinkSismik Kayıtçı DAQlink
Sismik Kayıtçı DAQlink
 
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi Öncel Akademi: Saha Sismolojisi
Öncel Akademi: Saha Sismolojisi
 
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM Yöntemler
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM YöntemlerJeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM Yöntemler
Jeotermal Araştırmalarda Elektrik/EM Yöntemler
 
Deney Raporu2
Deney Raporu2Deney Raporu2
Deney Raporu2
 

Ähnlich wie Jeofizikte Elektrik Yöntemler

Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligi
Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligiElektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligi
Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligiTeknikakademiisg
 
Elektrikle calismalarda isg
Elektrikle calismalarda isgElektrikle calismalarda isg
Elektrikle calismalarda isgISGUZEMONLINE
 
fet Transistörler
fet Transistörlerfet Transistörler
fet TransistörlerCihat Şahin
 
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...Mehmet Tosuner Hoca
 
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.org
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.orgElektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.org
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.orgMehmet Tosuner Hoca
 
Yaşamımızdaki Elektrik
Yaşamımızdaki ElektrikYaşamımızdaki Elektrik
Yaşamımızdaki ElektrikEzgimsi
 
Led'li işıldak
Led'li işıldakLed'li işıldak
Led'li işıldakProje Okulu
 
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdf
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdfELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdf
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdfmertkarahan3
 
Açık Kanal Eğitim Notları
Açık Kanal Eğitim NotlarıAçık Kanal Eğitim Notları
Açık Kanal Eğitim NotlarıÖzgür Sever
 
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnm
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnmKaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnm
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnms_talas
 
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxide
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxideZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxide
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxideserenler
 
elektrik ark.pptx
elektrik ark.pptxelektrik ark.pptx
elektrik ark.pptxDanyelOdac
 
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimienesulusoy
 
Hafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrr
Hafta-4-Antenler-pptx. AntenlerrrrrrrrrrHafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrr
Hafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrrbluewolf17
 
Izolator pdf
Izolator pdfIzolator pdf
Izolator pdfka_ka
 
1 akım trafoları
1 akım trafoları1 akım trafoları
1 akım trafolarıka_ka
 

Ähnlich wie Jeofizikte Elektrik Yöntemler (20)

Sensörler
Sensörler Sensörler
Sensörler
 
Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligi
Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligiElektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligi
Elektrikle calismalarda is sagligi ve guvenligi
 
Elektrikle calismalarda isg
Elektrikle calismalarda isgElektrikle calismalarda isg
Elektrikle calismalarda isg
 
fet Transistörler
fet Transistörlerfet Transistörler
fet Transistörler
 
Enerji-Band yapıları
Enerji-Band yapılarıEnerji-Band yapıları
Enerji-Band yapıları
 
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...
Elektrik Makinaları Ders Notumun Sunusu 1. Bölüm Temel Kavramlar ve Manyetizm...
 
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.org
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.orgElektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.org
Elektrik Makinaları Ders Notum - Mehmet Tosuner - www.kumanda.org
 
Yaşamımızdaki Elektrik
Yaşamımızdaki ElektrikYaşamımızdaki Elektrik
Yaşamımızdaki Elektrik
 
Led'li işıldak
Led'li işıldakLed'li işıldak
Led'li işıldak
 
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdf
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdfELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdf
ELEKTROMANYETİK ALAN TEORİSİ.pdf
 
Açık Kanal Eğitim Notları
Açık Kanal Eğitim NotlarıAçık Kanal Eğitim Notları
Açık Kanal Eğitim Notları
 
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnm
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnmKaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnm
Kaynağin fiziksel metalurjisi bahar dnm
 
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxide
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxideZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxide
ZnO Çinko Oksitler Sunum ZincOxide
 
elektrik ark.pptx
elektrik ark.pptxelektrik ark.pptx
elektrik ark.pptx
 
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi
6. Sınıf Fen Bilimleri 7. Ünite Elektriğin İletimi
 
Hafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrr
Hafta-4-Antenler-pptx. AntenlerrrrrrrrrrHafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrr
Hafta-4-Antenler-pptx. Antenlerrrrrrrrrr
 
Izolator pdf
Izolator pdfIzolator pdf
Izolator pdf
 
Testone katalog 2019-2020 -1
Testone katalog 2019-2020 -1Testone katalog 2019-2020 -1
Testone katalog 2019-2020 -1
 
1 akım trafoları
1 akım trafoları1 akım trafoları
1 akım trafoları
 
Yorungemsiler
YorungemsilerYorungemsiler
Yorungemsiler
 

Mehr von Şarlatan Avcısı

Yeralti Kirlilik Tespitinde GPR ve DES Yöntemlerinin Kullanımı
Yeralti Kirlilik Tespitinde   GPR ve DES Yöntemlerinin KullanımıYeralti Kirlilik Tespitinde   GPR ve DES Yöntemlerinin Kullanımı
Yeralti Kirlilik Tespitinde GPR ve DES Yöntemlerinin KullanımıŞarlatan Avcısı
 
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zma
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zmaLevha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zma
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zmaŞarlatan Avcısı
 
Madenciliğin i̇nsan üstündeki Etkileri
Madenciliğin i̇nsan üstündeki EtkileriMadenciliğin i̇nsan üstündeki Etkileri
Madenciliğin i̇nsan üstündeki EtkileriŞarlatan Avcısı
 
Filtre Tasarımı ve Temel Filtreler
Filtre Tasarımı ve Temel FiltrelerFiltre Tasarımı ve Temel Filtreler
Filtre Tasarımı ve Temel FiltrelerŞarlatan Avcısı
 
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...Şarlatan Avcısı
 
Introduction to Seismic Method
Introduction to Seismic MethodIntroduction to Seismic Method
Introduction to Seismic MethodŞarlatan Avcısı
 
İki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyon
İki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyonİki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyon
İki boyutlu süzgeçler ve KonvolüsyonŞarlatan Avcısı
 
Paleomantyetizma - Kıtaların Kayması
Paleomantyetizma - Kıtaların KaymasıPaleomantyetizma - Kıtaların Kayması
Paleomantyetizma - Kıtaların KaymasıŞarlatan Avcısı
 

Mehr von Şarlatan Avcısı (20)

Yeralti Kirlilik Tespitinde GPR ve DES Yöntemlerinin Kullanımı
Yeralti Kirlilik Tespitinde   GPR ve DES Yöntemlerinin KullanımıYeralti Kirlilik Tespitinde   GPR ve DES Yöntemlerinin Kullanımı
Yeralti Kirlilik Tespitinde GPR ve DES Yöntemlerinin Kullanımı
 
SECRET OF TSUNAMI WAVES
SECRET OF TSUNAMI WAVESSECRET OF TSUNAMI WAVES
SECRET OF TSUNAMI WAVES
 
Maden Kanunu
Maden KanunuMaden Kanunu
Maden Kanunu
 
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zma
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zmaLevha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zma
Levha Tektoni̇ği̇ ve Magmati̇zma
 
Madenciliğin i̇nsan üstündeki Etkileri
Madenciliğin i̇nsan üstündeki EtkileriMadenciliğin i̇nsan üstündeki Etkileri
Madenciliğin i̇nsan üstündeki Etkileri
 
Yer Radarı (GPR)
Yer Radarı (GPR)Yer Radarı (GPR)
Yer Radarı (GPR)
 
Yer Manyetigine Giris
Yer Manyetigine GirisYer Manyetigine Giris
Yer Manyetigine Giris
 
Manyetik aletler 02
Manyetik aletler 02Manyetik aletler 02
Manyetik aletler 02
 
Manyetik Aletler 01
Manyetik Aletler 01Manyetik Aletler 01
Manyetik Aletler 01
 
Etik Sorunsalı
Etik SorunsalıEtik Sorunsalı
Etik Sorunsalı
 
Plate Tectonics
Plate TectonicsPlate Tectonics
Plate Tectonics
 
Filtre Tasarımı ve Temel Filtreler
Filtre Tasarımı ve Temel FiltrelerFiltre Tasarımı ve Temel Filtreler
Filtre Tasarımı ve Temel Filtreler
 
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...
Fault Tectonics of the NE Black Sea Shelf and Its Relevance to Hydrocarbon Po...
 
Venedik
VenedikVenedik
Venedik
 
Introduction to Seismic Method
Introduction to Seismic MethodIntroduction to Seismic Method
Introduction to Seismic Method
 
Heyelan
HeyelanHeyelan
Heyelan
 
Ada Yayları
Ada YaylarıAda Yayları
Ada Yayları
 
İki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyon
İki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyonİki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyon
İki boyutlu süzgeçler ve Konvolüsyon
 
Paleomantyetizma - Kıtaların Kayması
Paleomantyetizma - Kıtaların KaymasıPaleomantyetizma - Kıtaların Kayması
Paleomantyetizma - Kıtaların Kayması
 
Arazide Yapılan Deneyler
Arazide Yapılan DeneylerArazide Yapılan Deneyler
Arazide Yapılan Deneyler
 

Jeofizikte Elektrik Yöntemler

  • 1. Jeofizikte Elektrik Yöntemler Editor: Beran Gürleme 100214050 kasım/2010
  • 2. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Jeofizikte elektrik yöntemleriyle arama; yer içinde doğal ve yapay yolla oluşan elektrik akımlarının meydana getirdiği etkilerin yeryüzünde ölçülerek değerlendirme prensibine dayanır.
  • 3. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Elektrik yöntemlerin temel ölçü parametreleri: ● Kayaçların (rezistivite) özelliği ● Elektrik indüklenme ve kapasite özelliği ● Kayaçların potansiyel özelliği ● Elektromanyetik alanı geçirme özelliği
  • 4. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) - Kayaçların özdirenç (rezistivite) özelliği ● Self Potansiyel (SP) - Kayaçların potansiyel özelliği ● Yapay Uçlaşma (IP) - Elektrik indüklenme ve kapasite özelliği
  • 5. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) ● Self Potansiyel (SP) ● Yapay Uçlaşma (IP)
  • 6. Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) Yöntemi ● DAÖ yöntemleri, iki elektrotla yere uygulanan akım ile farklı diğer iki elektrot arasındaki potansiyel farktan yararlanarak yerin derinlik özdirenç yapısının çıkarılmasıdır. (Özdirenç=Rezistivite = 1 / iletkenlik)
  • 7. Direnç ● Temel olarak direnç, verilen akım ile ölçülen potansiyel farkı arasındaki orantıdır. ● Ohm Kanunu : Direnç = Ohm (sembol = Ω)
  • 8. Direnç Temel amacımız özdirenci hesaplamaktır. Çünkü:Bu malzemenin fiziksel bir özelliğidir. Özdirencin tersi İletkenlik σ [Siemens/m] veya [mhos/m] olarak gösterilir.
  • 9. Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) Yöntemi ● Yeraltındaki yapıların özdirenci şunlara bağlıdır: ● Bazı metalik cevherlerin varlığına ● Madenler ● Yeraltı sıcaklık değişimleri ● Jeotermal Enerji ● Arkeolojik kalıntıların varlığına ● Mezar, eski yapı kalıntıları, vb.. ● Yeraltı suyunun varlığına ● Çözünmüş Tuz miktarı ● % Gözeneklilik ve geçirgenlik değeri
  • 10. ● Elektronik İletim Tipleri ● Elektronlarla iletim ● Elektrolitik (iyonik) ● İyonlarla iletim ● Dielektrik ● Elektronların indüksiyon sırasında hareket etmesi
  • 11. Yer içindeki İletim ● Kayaçlarda genel olarak iki tür iletim görülür. ● Elektronik iletim ⇒ Metalik (iletken) malzeme ● Elektrolitik (iyonik) iletim ⇒ Akışkanlar
  • 12. Kayaç & Minerallerin Özdirençleri
  • 13. Kayaç Özdirençleriyle ilgili Genel Kurallar Yüksek ρ Düşük ρ Magmatik kayaçlar Neden? Sıkılık/Boşluk suyunun az olması Metamorfik kayaçlar Neden? Basıncın fazla olması Sedimanter kayaçlar Neden? Bol gözenekli ve akışkan muhtevası Kil: Çok düşük özdirenç değeri
  • 14. Kayaç Özdirençleriyle ilgili Genel Kurallar Yaşlı Kayaçlar Neden? Gözeneklerin dolması için daha fazla zaman Genç Kayaçlar Neden? Gözenekliliğin fazla olması Yüksek ρ Düşük ρ
  • 15. Yüzeydeki Akım Kaynağı ● Yüzeydeki bir akım noktasından r kadar uzaklıkta oluşturacağı potansiyel: akım Akım çizgileri Eşpotansiyel çizgiler
  • 16. Yüzeydeki Akım Kaynağı Eşpotansiyel çizgiler (tek akım kaynağı için)
  • 17. Yüzeydeki Akım Kaynağı ● Genel olarak özdirenç çalışmalarında iki noktadan yere akım uygulanır. ● Akım ve potansiyel yüzeyleri gerçekte üç boyutludur.
  • 18. Yüzeydeki Akım Kaynağı C1 P1 P2 C2 Yeryüzü Akım (+) Akım (-) r akım + r akım - P
  • 19. Yüzeydeki Akım Kaynağı C1 P1 P2 C2 Eşpotansiyel çizgiler (tek akım kaynağı için)
  • 20. ● Dört elektrotlu herhangi bir elektrot dizilimi için potansiyel farkı C2 P1 C1 P2 yeryüzü I V r1 r2 r3 r4 ΔV: Yüzeydeki Akım Kaynağı
  • 21. ρ 2 ρ 1 Görünür Özdirenç x y ● Potansiyel farkı bağıntısında özdirenç terimi yalnız bırakılarak tekrar düzenlenirse: ● Eğer ortam homojen olsaydı bağıntıdan ortamın gerçek özdirenç değeri elde edilecekti. Fakat yer içi homojen olmadığından elde edilen değer «Görünür Özdirenç» değeridir.
  • 22. Görünür Özdirenç ● Akım elektrotları aralığı üstteki tabaka kalınlığından düşük seçildiğinde… ● Tüm akım çizgileri üst tabakanın içinde hareket edecektir ● Alttaki tabakanın etkisi yoktur ● Bu durumda ölçülen görünür özdirenç; gerçekte üst tabakanın özdirencidir. Fakat akım çizgileri farklı bir özdirenç değerine sahip bir tabaka sınırıyla karşılaştığında ne oluyor? Tabaka sınırı
  • 23. ● Tabakalı yeraltı yapılarında akım dağılımı tabaka özdirençleriyle orantılı olarak değişir. ● V/I oranı değişir ● Görünür özdirenç eğrisinin eğimi değişir ve böylece derinlikle görünür özdirenç değişimini incelenebilir. Homojen yeraltı yapısı Tabakalı yeraltı yapısı Tabaka sınırı Yeryüzü Akım Çizgileri Dağılımı
  • 24. Tipik Rezistivite Ölçüm Cihazı ● Rezistivite ölçüm cihazı, basit olarak voltölçer ve akımölçerin her ikisini de içeren sistemdir. ● Çoğu sistemlerde her bir ölçüm noktası için V/I oranı kaydedilir. ● Bu oran direnci verir. ● Elde edilen direnç, kullanılan açılım sistemine bağlı olarak geomretrik parametrelerin kullanılmasıyla özdirence dönüştürülür.
  • 25. ● Wenner-alfa ● Wenner-beta ● Wenner-gama ● Dipole-Dipole Elektrot Dizilimleri ● Wenner-Schlumberger ● Pole-Dipole ● Pole-Pole profil orta noktası
  • 27. Wenner-Beta Yeryüzü [2] Elektrot Dizilimleri
  • 33. Elektrot Dizilimleri Açılım Avantajları Dezavantajları Wenner 1. Yatay yapıların iyi haritalanması 2. Ölçü hassasiyeti 3. Kuvvetli sinyal gücü 1. Tüm elektrotların ölçüm sırasında hareket etmesi 2. Sığ değişimlere karşı duyarlı 3. Fazla derinlikler için uzun kablolara ihtiyaç duyulması 4. Düşey çözünürlüğün zayıf olması Schlumberger 1. Hem yatay hem düşey yönde ortalama duyarlılığın olması 2. Wenner açılımına göre daha derin araştırmaların yapılabilmesi 3. Dipole- dipole açılımına göre daha kuvvetli sinyal gücü 1. Arazide kafa karıştırıcı olabilmesi 2. Daha duyarlı ekipmana ihtiyaç duyması 3. Uzun kablolar gerektirmesi Dipole-Dipole 1. Düşey yapıların iyi haritalanması 2. Wenner açılımına göre daha iyi yatay veri kapsamı 1. Daha fazla akım gereksinimi 2. Düşey çözünürlüğün zayıf olması 3. Geniş açılımlarda daha zayıf sinyal gücü 4. Daha duyarlı ekipmana ihtiyaç duyması
  • 51. ÇOK ELEKTROTLU SİSTEM BİLEŞENLER Güç Ünitesi Alıcı-Verici Ünitesi Switcher Çoklu elektrot kablosu Alıcı-Verici Ünitesi
  • 52. ● Dizilim tipi Veri Toplama GEREKLİ PARAMETRELER ● Elektrotlar arasındaki mesafe ● Ölçü seviyesi ● Bağlı elektrot sayısı ● Akım uygulama süresi
  • 53. OTOMATİK ÖLÇÜ ALIMI Wenner-alfa (Cross-Section)
  • 54. OTOMATİK ÖLÇÜ ALIMI Wenner-alfa (Roll-along)
  • 55. YAPMA KESİT (PSEUDO SECTION) Genel olarak görünür özdirenç değerleri, seçilen elektrot açılım sisteminde elektrot aralıklarının ve yatay pozisyonlarının bir fonksiyonu olarak çizilir. ● Ölçü noktasının yatay lokasyonu ölçüm sırasındaki elektrot diziliminin orta noktasına verilir. ● Düşey lokasyonu ise elektrotlar arasındaki mesafenin bir oranı olarak verilir.
  • 56. DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI Wenner alfa Wenner beta Wenner gama TEK BLOK MODELİ Dipole-dipole Pole-pole Schlumberger Pole-dipole
  • 57. DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI Wenner alfa Wenner beta Wenner gama Dipole-dipole Pole-pole Schlumberger Pole-dipole İKİ BLOK MODELİ
  • 58. DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI Wenner alfa Wenner beta Wenner gama Dipole-dipole Pole-pole Schlumberger Pole-dipole İNCE DAYK MODELİ
  • 59. DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI KALIN DAYK MODELİ
  • 60. DİZİLİM TİPLERİNE GÖRE ÖZDİRENÇ HESAPLAMALARI Wenner alfa Wenner beta Wenner gama Dipole-dipole Pole-pole Schlumberger Pole-dipole FAY MODELİ
  • 61. LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR Dizilim tipi : Wenner-alfa Elektrot sayısı : 64 Elektrot aralıkları :2.5-5 m Yineleme sayısı : 5-12 Grup-A : Bölgedeki ana kayaç kumtaşı (150- 10000 ohm.m arası) Hedef değerler 700 ohm.m den az olan bölgeler. Özdirenç çalışmalarında bu grupta % 90 başarı. Oklarla gösterilen kuyularda beyaz bölgeler yeraltı suyunu göstermektedir YERALTI SUYU ARAMA ÇALIŞMASI KUZEY GANA
  • 62. LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR Dizilim tipi : Wenner-alfa Elektrot sayısı : 64 Elektrot aralıkları :5 m Yineleme sayısı : 8-10 Grup-B : Bölgedeki ana kayaç çamurtaşı, silttaşı (2-200 ohm.m arası) Hedef değerler 20-80 ohm.m den az olan bölgeler. Özdirenç çalışmalarında bu grupta % 60 başarı. Oklarla gösterilen kuyularda beyaz bölgeler yeraltı suyunu göstermektedir. YERALTI SUYU ARAMA ÇALIŞMASI KUZEY GANA
  • 63. LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR MAĞARA (BOŞLUK) ARŞTIRMASI- KUZEY ALMANYA Mağara ● Kuzey Almanya- Harz Dağları’nda mağara araştırması yapılmıştır. ● Mağaranın ana hattı büyük geniş odalarla kesilmiştir. Özdirenç profili
  • 64. LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALAR Dizilim tipi : Wenner-alfaRMS : % 3.2 Elektrot sayısı : 64 Elektrot aralıkları : 5 m Yineleme sayısı : 7 ● A-D-E-F-G BOŞ BÖLGELER ● B SEDİMAN İÇİNDEKİ GÖZENEKLİ BÖLGE ● C SUYA DOYGUN BÖLGE Boşluk Sediman MAĞARA (BOŞLUK) ARŞTIRMASI- KUZEY ALMANYA
  • 65. ÖRNEK ÇALIŞMALAR TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK Kocaeli Üniversitesi (Türkiye), Kiel Üniversitesi (Almanya) ve Bratislava Üniversitesi (Slovakya) tarafından ortaklaşa yapılan Uluslararası Arkeojeofizik Kursu (INCA-2008) kapsamında İznik bölgesindeki tümülüs üzerinde doğru akım özdirenç çalışması yapılmıştır.
  • 66. ÖRNEK ÇALIŞMALAR TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK B A C
  • 67. ÖRNEK ÇALIŞMALAR TÜMÜLÜS ÇALIŞMASI- İZNİK Dizilim tipi :Wenner-alfa RMS : % 3.1-5.6 Elektrot sayısı : 48 Profiller arası mesafe : 1m Elektrot aralıkları : 0.5 m Yineleme sayısı : 4-5
  • 68. ÖRNEK ÇALIŞMALAR ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA ● Kiel Üniversitesi tarafından Roma kentinin yakınlarındaki Gabii bölgesinde, Roma döneminin ilk çağlarından kalma şehir duvarı kalıntılarının saptanmasıyla iki farklı bölgede doğru akım özdirenç ve manyetik çalışmalar yapılmıştır.
  • 69. ÖRNEK ÇALIŞMALAR ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA Özdirenç Kesitleri Manyetik
  • 70. ÖRNEK ÇALIŞMALAR ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA
  • 71. ÖRNEK ÇALIŞMALAR ARKEOLOJİK KALINTI ARAŞTIRMASI- GABII/İTALYA
  • 72. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) ● Self Potansiyel (SP) ● Yapay Uçlaşma (IP)
  • 73. Self Potansiyel (SP) Yöntemi Self Potansiyel (SP) yöntemi, yeraltındaki elektrokinetik, elektrokimyasal gibi olaylar sonucu meydana gelen doğal akım akışının oluşturduğu gerilimi kullanan yöntemdir. Yöntem, yeryüzünde herhangi iki nokta arasındaki gerilim farkının ölçülmesi esasına dayanır.
  • 74. Yöntemin İşleyişi ● Jeofizik araştırmalarda kullanılan başlıca iki tip doğal potansiyel vardır. ● Elektrokinetik Potansiyel ● Mineralizasyon potansiyeli
  • 75. Mineralizasyon Potansiyeli ● Maden Jeofiziğinde kullanılır. ● Oksidasyon sonucu oluşan gerilimdir.
  • 76. Elektrokinetik Potansiyel ● Yeraltındaki suyun hareket etmesiyle oluşur. ● Hidrojeofizik, ve Arama Jeofiziği konularında kullanılır.
  • 84. Uygulama alanları ● Sülfürlü metalik minerallerin araştırılması ● Yeraltındaki su akışının saptanması ● Tatlı su – tuzlu su dokunaklarının belirlenmesi ● Baraj yada tanklardaki kaçakların görüntülenmesi ● Jeolojik yapıların (Fay, kontak v.b.) araştırılması
  • 87. Jeofizikte Elektrik Yöntemler ● Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) ● Self Potansiyel (SP) ● Yapay Uçlaşma (IP)
  • 88. Yapay Uçlaşma (IP) Yöntemi ● Yapay uçlaşma yöntemi, yer altına gönderilen akımın aniden kesilmesinden sonra ölçülen gerilim farkının aynı anda sıfıra düşmemesi ve belli bir süre azalarak devam etmesine neden olan yerin uçlaşma etkisini inceler.
  • 89. Yapay Uçlaşma (IP) Yöntemi Yapay Uçlaşma (IP) yöntemi, özellikle maden aramalarında çok yaygın olarak kullanılan elektrik yöntemlerindendir. ● Jeofizikte IP, yer içinde yapay elektrik kutuplanma olarak bilinir. ● Minerallerden oluşan bütün kayaçlar elektriksel özellik bakımından hemen hemen yalıtkandır. Bu nedenle kayaçlarda, akım kayacın gözeneklerini dolduran yeraltısuyu içerisinde iyonlar ile taşınır. ● Metalik olan, yani elektriği metallerdeki gibi ileten birkaç mineral vardır. Bunlar genellikle sülfit mineralleridir.
  • 90. Uçlaşma (Polarizasyon) Tipleri ● Başlıca iki tip polarizasyon tipi vardır. ● Elektrot Polarizasyonu ● Zar Polarizasyonu
  • 91. Elektrot Polarizasyonu ● Elektrik akımı yer içerisinde kayaç gözeneklerindeki eriyiğin iyonları ile taşınır. Bu iyonlar, mineral parçalarıyla karşılaştıklarında, metal sınırlarında toplanırlar. ● Bu andan itibaren akım mineral içerisindeki elektronlarla taşınmaya devam edecektir. ● Mineral etrafında akımın girdiği tarafta pozitif (+), çıktığı tarafta negatif (-) iyonlar toplanır. Böylece biriken yükler elektrik akımının akışına ters yönde bir voltaj yaratırlar. ● Akım kesildiğinde bu artık voltaj sürekli azalarak söner. Çünkü mineral yüzeyinde toplanan iyonlar tekrar
  • 92. Zar Polarizasyonu ● Kayaç içinde dağılmış ıslak kil mineralleri negatif yüklü olduklarından üzerinde bir iyon bulutu oluşur. ● Akım uygulandığında, pozitif iyonlar uygulanan akıma ters yönde hareket ederler. ● Akım kesildiğinde ise pozitif iyonlar tekrar kil mineralleri etrafındaki negatif iyonlara doğru hareket ederler. İyonların bu hareketi IP’ yi doğurur.
  • 93. Yapay Uçlaşma (IP) Ölçü Alımı ● Yapay uçlaşma yöntemi, DAÖ yönteminde olduğu gibi yere iki farklı noktadan akım uygulanarak yapılır. Genelde dipol-dipol dizilimi kullanılır. Yapay uçlaşma yönteminin arazi uygulaması iki şekilde yapılır. ● Zaman Ortamı ● Frekans Ortamı
  • 94. Zaman Ortamı Ölçü Alımı Yer içine DAÖ yönteminde olduğu gibi iki elektrot yardımıyla akım gönderilir. Uygulanan akım kesildiğinde ölçülen gerilim farkı hemen sıfır olmayacak zamanlar sönümlenecektir.
  • 95. Zaman Ortamı Ölçü Alımı Akım verildiği andaki voltajın, akım kesildikten belirli bir süre sonraki voltaja oranına IP etkisi denir.
  • 96. Frekans Ortamı Ölçü Alımı ● Frekans ortamı ölçümlerde farklı frekanslarda akım gönderilerek ölçümler yapılarak Frekans etkisi elde edilir.
  • 97. Frekans Ortamı Ölçü Alımı ● Frekans ortamı ölçümlerinden elde edilen bir diğer büyüklük ise Metalik Faktör(MF)dür. ● MF değeri, özdirenç değeri ile ters orantılı, ● FE ile doğru orantılıdır ● Maden cevheri özdirencinin yan kayaç özdirencinden düşük olduğu bölgelerde yüksek değerler verir. ● Diğer bir deyişle MF ve FE değerlerinin yüksek olduğu bölgeler iletken bölgelerdir.
  • 99. Uygulama Alanları ● Sülfürlü metalik minerallerin araştırılması ● Yeraltı suyu ve Jeotermal alanların saptanması ● Mermer araştırmaları
  • 100. KAYNAKLAR [0] E-RT-AN PE-KŞ-E-N & T-ÜR-K-ER Y-A-S Ders sunumları [1] www.appstate.edu/~marshallst/GLY3160/lectures/12_Resistivity.pptx [2] Loke, D.M. 1996,”Tutorial: 2-D and 3-D electrical imaging surveys”,, Lecture notes, www.geoelectrical.com [3] http://www.vegvesen.no/_attachment/182049/binary/349345 [4] www.wtsgeo.com [5] Boonchaisuk, S., 2007,”Two-dimensional direct current resistivity inversion : finite element method”, the degree of master science (physics), faculity of graduate studies Mahidol University. [6] Ewusi, A., Kuma, J. S., and Voigt, H. J., 2009,”Utility of the 2-D multi- electrode resistivity imaging technique in groundwater exploration in the Voltain sedimantary basin, Northern Ghana”, Nat. Resources Res., Vol. 18, No. 4 [7] Kaufman, G. Romanov, D., and Nielbock, R., 2011, “ Cave detection using multiple geophysical method: unicorn Harz Mountains, Germany”, Geophysics, 76, 3. [8] http://tomoquest.com/attachments/File/EEG_Electrical_Surveying_SP.pdf [9] http://esd.lbl.gov/research/projects/ersp/generalinfo/pi_meetings/april10/pdf/Revil.pdf [10] Gündogdu N.Y. 2005.Zaman Ortami Yapay Uçlasma Verilerinin Mühendislik Jeofiziginde Kullanilabilirliginin Arastirilmasi; Ankara Üniversitesi, Y.Lisans Tezi (yayinlanmamis). [11]http://www.epa.gov/esd/cmb/GeophysicsWebsite/pages/reference/methods/Surface_Geophysical_Methods/Electrical_Methods/Induced_Polarizatio n.htm [12] Candansayar, M., E., 2009, ‘’Yapay Uçlaşma Yöntemi’’ Elektrik Yöntemler Lisans Ders Notu, Ankara Üniversitesi. http://80.251.47.220/download/notlar/HID356/Hid356_5_YapayUclasma.pdf [13] http://jeofizik.comu.edu.tr/egitim/egitim/ders_notlari/jfm304/jfm304_ip