Sinh lý gan y huế

1. SINHSINH
LÝLÝ
GANGAN

2.  Mục tiêuMục tiêu
 Trình bày được đặc điểm cấu tạo của ganTrình bày được đặc điểm cấu tạo của gan
 Nêu được các chức năng của ganNêu được các chức năng của gan

3.  CHỨC NĂNG CỦA GANCHỨC NĂNG CỦA GAN
 Chức năng chuyển hóaChức năng chuyển hóa
 Chức năng tạo mậtChức năng tạo mật
 Chức năng dự trữChức năng dự trữ
 Chức năng chống độcChức năng chống độc
 Chức năng nội tiết…Chức năng nội tiết…

4.  ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GANĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GAN
 Tế bào ganTế bào gan

5.  ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GANĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GAN
 Tiểu thuỳ ganTiểu thuỳ gan

6.  ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GANĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GAN
 Tiểu thuỳ ganTiểu thuỳ gan
Bè RemakBè Remak

7.  ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GANĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GAN

8.  ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GANĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA GAN
 Tuần hoàn ganTuần hoàn gan
400 ml400 ml
1000 ml1000 ml

9.  CHỨC NĂNG DỰ TRỮCHỨC NĂNG DỰ TRỮ
 Dự trữ máuDự trữ máu
 Lượng máu chứa trong gan khá lớnLượng máu chứa trong gan khá lớn
 Có thể giãn ra để chứa thêm 200 - 400 mlCó thể giãn ra để chứa thêm 200 - 400 ml
 Khi cần thiết, gan có thể co lại, đưa mộtKhi cần thiết, gan có thể co lại, đưa một
lượng máu vào hệ tuần hoànlượng máu vào hệ tuần hoàn
600 – 700 ml600 – 700 ml

10.  DỰ TRỮ MÁUDỰ TRỮ MÁU
SUY TIM PHẢISUY TIM PHẢI
Giảm gánh thất phảiGiảm gánh thất phải
GAN TOGAN TO

11.  DỰ TRỮ MÁUDỰ TRỮ MÁU

12.  DỰ TRỮ MÁUDỰ TRỮ MÁU
 Phản hồi gan - tĩnh mạch cổ (+)Phản hồi gan - tĩnh mạch cổ (+)
 Gan đàn xếpGan đàn xếp
GAN TOGAN TO
 Xơ gan timXơ gan tim

13.  DỰ TRỮ GLUCIDDỰ TRỮ GLUCID
100 g100 g
 Gan dự trữ glucid dưới dạngGan dự trữ glucid dưới dạng
glycogenglycogen
 Đủ cung cấp năng lượngĐủ cung cấp năng lượng
cho cơ thể vài giờcho cơ thể vài giờ

14.  DỰ TRỮ GLYCOGENDỰ TRỮ GLYCOGEN
FructoseFructose
Galactose GLUCOSE GLYCOGENGalactose GLUCOSE GLYCOGEN
MannoseMannose
Acid pyruvicAcid pyruvic
Acid lacticAcid lactic
Acid béoAcid béo
Acid amin...Acid amin...
Glucose máu
(0,8 - 1,2 g/L)

15.  DỰ TRỮ SẮTDỰ TRỮ SẮT
Ống tiêu hoáỐng tiêu hoá
TransferrinTransferrin
ApoferritinApoferritin
FerritinFerritin

16.  DỰ TRỮ BDỰ TRỮ B1212
 Gan có khả năng dự trữ vài miligam BGan có khả năng dự trữ vài miligam B1212
 Nhu cầu của cơ thể khoảng 3Nhu cầu của cơ thể khoảng 3 µµg/ngàyg/ngày
BB1212
 Ít khi thiếu máu do thiếu BÍt khi thiếu máu do thiếu B1212
 Cobalt (Cyanocobalamin)Cobalt (Cyanocobalamin)

17.  Thiếu máu do thiếu BThiếu máu do thiếu B1212
Không hấp thu được BKhông hấp thu được B1212
 Chế độ ăn không có BChế độ ăn không có B1212
 Thiếu yếu tố nộiThiếu yếu tố nội
 Viêm dạ dày mãn tínhViêm dạ dày mãn tính
 Cắt dạ dàyCắt dạ dày
 Cắt hồi tràngCắt hồi tràng
 Ăn chayĂn chay

18.  CHỨC NĂNG TẠO MẬTCHỨC NĂNG TẠO MẬT

19.  CHỨC NĂNG TẠO MẬTCHỨC NĂNG TẠO MẬT
NướcNước
Muối mậtMuối mật
Sắc tố mậtSắc tố mật
CholesterolCholesterol
Muối vô cơMuối vô cơ
Acid béoAcid béo
LecithinLecithin
MỡMỡ
Phosphase kiềmPhosphase kiềm
97%97%
0,7%0,7%
0,2%0,2%
0,06%0,06%
0,7%0,7%
0,15%0,15%
0,1%0,1%
0,1%0,1%
……

20.  Muối mậtMuối mật
 Là muối Kali hoặc Natri của các acid mậtLà muối Kali hoặc Natri của các acid mật
liên hợp có nguồn gốc từ cholesterolliên hợp có nguồn gốc từ cholesterol
 Là thành phần duy nhất trong dịch mật cóLà thành phần duy nhất trong dịch mật có
tác dụng tiêu hoátác dụng tiêu hoá

21. CholesterolCholesterol
Acid mậtAcid mật
ACID CHOLICACID CHOLIC
ACID CHENODESOXYCHOLICACID CHENODESOXYCHOLIC
Glycin, TaurinGlycin, Taurin
Acid mật liên hợpAcid mật liên hợp
ACID GLYCOCHOLICACID GLYCOCHOLIC
ACID TAUROCHOLICACID TAUROCHOLIC
NaNa++
, K, K++
Muối mậtMuối mật
GLYCOCHOLAT NATRI (KALI)GLYCOCHOLAT NATRI (KALI)
TAUROCHOLAT NATRI (KALI)TAUROCHOLAT NATRI (KALI)

22.  Muối mậtMuối mật
 Tác dụngTác dụng
 Nhũ tương hóa lipidNhũ tương hóa lipid
 Giúp hấp thu các sản phẩm tiêu hoá củaGiúp hấp thu các sản phẩm tiêu hoá của
lipid và các vitamin tan trong lipidlipid và các vitamin tan trong lipid

23.  Muối mậtMuối mật
 Chu trình ruột - gan của muối mậtChu trình ruột - gan của muối mật
 Thuốc giảm cholesterol máuThuốc giảm cholesterol máu
 CholestyraminCholestyramin
 Ỉa chảyỈa chảy

24.  Sắc tố mậtSắc tố mật
 Sắc tố mật (bilirubin trực tiếp, bilirubin kếtSắc tố mật (bilirubin trực tiếp, bilirubin kết
hợp) là một chất hình thành ở gan từ sảnhợp) là một chất hình thành ở gan từ sản
phẩm thoái hóa Hb trong cơ thể và sau đóphẩm thoái hóa Hb trong cơ thể và sau đó
được thải ra theo dịch mậtđược thải ra theo dịch mật
 Cho dấu hiệu để chẩn đoán tắc mậtCho dấu hiệu để chẩn đoán tắc mật

25.  Sắc tố mậtSắc tố mật
Thoái hóa HbThoái hóa Hb
Bilirubin tự doBilirubin tự do
BilirubinBilirubin
Glucuronyl transferaseGlucuronyl transferase ++
2UDPGA2UDPGA
(2 uridin diphosphoglucuronid)(2 uridin diphosphoglucuronid)
Bilirubin diglucuronidBilirubin diglucuronid
(Bilirubin trực tiếp)(Bilirubin trực tiếp)

26.  Sắc tố mậtSắc tố mật
Vàng da nhânVàng da nhân

27.  CholesterolCholesterol
 Gan đào thải cholesterol trong dịch mật đểGan đào thải cholesterol trong dịch mật để
góp phần điều chỉnh cholesterol máugóp phần điều chỉnh cholesterol máu
 Cholesterol hoàn toàn không tan trong mậtCholesterol hoàn toàn không tan trong mật
 Để tan được nó phải ở dưới dạng micelleĐể tan được nó phải ở dưới dạng micelle
cùng với muối mật và lecithincùng với muối mật và lecithin

28.  CholesterolCholesterol

29.  Sỏi cholesterolSỏi cholesterol

30.  Sỏi cholesterolSỏi cholesterol
Phòng ngừaPhòng ngừa
 Giảm ăn mỡ động vậtGiảm ăn mỡ động vật
 Ăn dầu thực vật, rauĂn dầu thực vật, rau
 Chất xơ trong rau ức chế hấp thu cholesterolChất xơ trong rau ức chế hấp thu cholesterol
 Điều trịĐiều trị
 Ngoại khoaNgoại khoa
 Nội khoaNội khoa

31. CholesterolCholesterol
Acid mậtAcid mật
ACID CHOLICACID CHOLIC
ACID CHENODESOXYCHOLICACID CHENODESOXYCHOLIC
Glycin, TaurinGlycin, Taurin
Acid mật liên hợpAcid mật liên hợp
ACID GLYCOCHOLICACID GLYCOCHOLIC
ACID TAUROCHOLICACID TAUROCHOLIC
NaNa++
, K, K++
Muối mậtMuối mật
GLYCOCHOLAT NATRI (KALI)GLYCOCHOLAT NATRI (KALI)
TAUROCHOLAT NATRI (KALI)TAUROCHOLAT NATRI (KALI)

32.  Sỏi cholesterolSỏi cholesterol
 Điều trị nội khoaĐiều trị nội khoa
 Acid chenodesoxycholicAcid chenodesoxycholic
 Acid ursodesoxycholicAcid ursodesoxycholic
UrsolvanUrsolvan

33.  CHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘCCHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘC
 Gan là một cơ quan bảo vệ cơ thể để chốngGan là một cơ quan bảo vệ cơ thể để chống
lại các tác nhân có hạilại các tác nhân có hại
 Xâm nhập qua đường tiêu hóaXâm nhập qua đường tiêu hóa
 Tạo ra do quá trình chuyển hóaTạo ra do quá trình chuyển hóa
 Chức năng chống độc của gan do cả tếChức năng chống độc của gan do cả tế
bào Kupffer và tế bào gan đảm nhiệmbào Kupffer và tế bào gan đảm nhiệm

34.  CHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘCCHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘC
 Tế bào KupfferTế bào Kupffer

35.  CHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘCCHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘC
 Giữ lại một số kim loại nặng như đồng, chì,Giữ lại một số kim loại nặng như đồng, chì,
thủythủy ngân... Sau đó, sẽ thải ra ngoài quangân... Sau đó, sẽ thải ra ngoài qua
đường mậtđường mật
 Bằng các phản ứng hóa học để biến các chấtBằng các phản ứng hóa học để biến các chất
độc thành chất không độc hoặc ít độc và thảiđộc thành chất không độc hoặc ít độc và thải
ra ngoài qua đường mật hoặc thậnra ngoài qua đường mật hoặc thận
 Tế bào ganTế bào gan

36.  CHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘCCHỨC NĂNG CHỐNG ĐỘC
 Phản ứng tạo ure từ NHPhản ứng tạo ure từ NH33
 Quá trình khử aminQuá trình khử amin
 Hấp thu từ ruột già vào máuHấp thu từ ruột già vào máu
 Tế bào gan sẽ chuyển NHTế bào gan sẽ chuyển NH33 thành ure quathành ure qua
chu trình ure và thải ra qua nước tiểuchu trình ure và thải ra qua nước tiểu

37.  CHU TRÌNH URECHU TRÌNH URE
Chu trình OrnitinChu trình Ornitin
Hepa-Merz
CarbamylCarbamyl
phosphatphosphat
CitrulinCitrulin
OrnitinOrnitin
ArpartatArpartat
ArginosuccinatArginosuccinat
ArgininArginin
UreUre
NHNH33

38.  Khử độc bằng các phản ứng hoá họcKhử độc bằng các phản ứng hoá học
 Acetyl hóaAcetyl hóa
 Oxy hóaOxy hóa
 Các phản ứng liên hợpCác phản ứng liên hợp
 Liên hợp sulfonicLiên hợp sulfonic
 Liên hợp với glycinLiên hợp với glycin
 Liên hợp với acid glucuronicLiên hợp với acid glucuronic

39.  Khử độc bằng các phản ứng hoá họcKhử độc bằng các phản ứng hoá học
Ức chếỨc chế
Hưng phấnHưng phấn
Hành động theo lý tríHành động theo lý trí

40.  Khử độc bằng các phản ứng hoá họcKhử độc bằng các phản ứng hoá học
Ức chếỨc chếHưng phấnHưng phấn
Hành động theo bản năngHành động theo bản năng

41.  CHỨC NĂNG NỘI TIẾTCHỨC NĂNG NỘI TIẾT
ErythropoietinErythropoietin
Dạng hoạt tính của vitamin DDạng hoạt tính của vitamin D

42. 1,25-Dihydroxycholecalciferol (Calcitriol)1,25-Dihydroxycholecalciferol (Calcitriol)
 Tạo dạng hoạt tính của vitamin DTạo dạng hoạt tính của vitamin D
Tiền vitamin DTiền vitamin D33 ở biểu bì da (7-Dehydrocholecalciferol)ở biểu bì da (7-Dehydrocholecalciferol)
Tia cực tím (ánh sáng mặt trời)Tia cực tím (ánh sáng mặt trời)
Vitamin DVitamin D33 (Cholecalciferol)(Cholecalciferol)
25-Hydroxylase (GAN)25-Hydroxylase (GAN)
25-Hydroxycholecalciferol (Calcidiol)25-Hydroxycholecalciferol (Calcidiol)
11αα -Hydroxylase (THẬN)-Hydroxylase (THẬN)