2. Kloosterliturgie – spirituele Wellness?
Contemplatief?
„Gezangen van de woestijn en de nacht“
(Klaus Berger)
Geleefd?
„Levensordening als weg naar inzicht in de
waarheid en schoonheid“
(Paul van Geest)
Ascetisch?
„Herontdekking van liturgie als ascese van
tijd en ruimte in het getijdengebed”
(David Steindl-Rast)
3. Zoeken naar balans en zoeken naar God
Uit balans – Plicht of activisme
Contemplatieve liturgie – Benedictus
Geleefde liturgie – Augustinus
Ascetische liturgie – Thomas a Kempis
Zoeken naar balans – Liturgie vieren
4. Uit balans – plicht en activisme
Veldimpressies van huidige zusters:
„Iedere dag werd tijdens het ontbijt uit de
Navolging van Christus voorgelezen”.
„Als je een deel van het getijdengebed
gemist had, moest je dat inhalen – ook na
de nacht doorgewerkt te hebben in het
ziekenhuis“.
“Ik heb ook wel eens iets tijdens de
hoogmis in moeten halen”.
5. Contemplatieve liturgie – Benedictus
“Wij geloven, dat God overal tegenwoordig
is, en dat de ogen van de Heer op iedere
plaats goeden en kwaden gadeslaan. Maar
laten wij het toch vooral zonder enige twijfel
geloven, als wij deelnemen aan het
dienstwerk voor God” (RB 19, 1-2)
„Laten wij bedenken in welke gesteltenis wij
voor het aanschijn van God en van zijn
engelen moeten staan en verrichten wij ons
psalmgezang zó, dat ons hart in harmonie
is met onze woorden“ (RB 19, 6-7)
6. Contemplatieve liturgie – Benedictus
“Terwijl de broeders nog sliepen, stond de
man Gods Benedictus, die al begonnen
was aan de nachtwake vóór het uur van het
nachtelijk officie, aan het venster en bad tot
de almachtige Heer. Terwijl hij naar buiten
keek in het holle van de nacht, zag hij
plotseling hoe een van boven neerdalend
licht het nachtelijk duister geheel verdreef
en zo intens begon te glanzen dat dit licht,
opstralend te midden van de duisternis, het
daglicht overtrof”
Gregorius der Grote VB XXXV, 2
7. Geleefde liturgie – Augustinus
“De herontdekking van de Regel heeft aan
de afgeslotenheid van de kloosters
definitief een einde gemaakt. […]
Augustinus heeft het tenslotte van
Benedictus gewonnen. […] Hoe veel groter
Augustinus ook is dan Benedictus, de twee
hadden elkaar meteen begrepen in beider
bijna gelijke mededeling dat het innerlijk
bidden met het uiterlijke moet
overeenstemmen. Dat is het begin van de
contemplatie. Van de eeuwigheid ook. Het
onderhouden van de monotone
kloosterregel is het voorspel daartoe”.
Kees Fens
8. Geleefde liturgie – Augustinus
„Niet de sociale positie van hun rijke ouders, maar
de gemeenschap met hun arme broeders dient
voor hen een bron van trots te worden“ (RA 1).
„Wijd u trouw aan het gebed op de daarvoor
aangewezen uren en tijden. In de gebedsruimte
doet niemand iets anders dan waarvoor die ruimte
is bestemd en waarom hij zo heet“ (RA 2; vgl. RB).
“Of u nu loopt of stilstaat, bij al uw bewegingen
mag u niemand aanstoot geven; alles moet passen
bij uw heilige levensstaat. Ook al valt uw oog eens
op een vrouw, u mag de blik nooit strak op iemand
gericht houden” (RA 4).
9. Ascetische liturgie – Thomas a Kempis
“Een edele minnaar vindt geen rust in de
gave maar in mij boven alle gave. Niet dat
daarom alles verloren is als je eens over
mij of over mijn heiligen minder goede
gevoelens hebt dan je zou willen. Dat
goede en zoete gevoelen dat je soms
bemerkt, is het gevolg van nabije genade
en een zekere voorsmaak van het hemelse
vaderland. Men moet er niet te veel op
steunen want het komt en gaat” (IV, 6, 8-
11)
Thomas a Kempis, Imitatio Christi
10. Ascetische liturgie – Thomas a Kempis
“Achtzaamheid achteraf [de communie] is
niet minder vereist dan innige
voorbereiding vooraf. Want de juiste
achtzaamheid is op haar beurt de beste
voorbereiding op het verkrijgen van grotere
genade. Vandaar dat iemand zich heel
ongeschikt maakt als iemand zich terstond
te veel in uiterlijke troost uitput. Hoed je
voor veelpraterij, blijf in je binnenkamer en
geniet van je God” (III, 12, 18-21).
Thomas a Kempis, Imitatio Christi
11. Spirituele Wellness? Liturgie vieren!
Contemplatief!
Ingebed in het leven van de gemeenschap – ora,
lege et labora (Benedictus)
Geleefd!
Uiterlijk in overeenstemming met het innerlijk in
liminele gemeenschap (Augustinus)
Ascetisch!
Gericht op de uiteindelijke vereniging met God die je
reeds nu kunt proeven (Thomas a Kempis)
12. Zoeken naar balans – Liturgie vieren
„Er ontstond in de tweede helft van de
20e
eeuw een enorme behoefte aan
nieuwe liturgische teksten en
gezangen. Soeterbeeck liet zich in die
periode niet onbetuigd. De zusters
toonden de kracht van hun canoniale
traditie en stelden hun kloosterkapel
open voor nieuwe ideeën en creatieve
vormen. […] Het werd een druk
bezocht oord van liturgisch leven“.
(Rudolf van Dijk, In: Priorij Soeterbeeck, p. 70)
13. Zoeken naar balans – Liturgie vieren
Laten we dan eindelijk eens wakker worden en
opletten!
Waakzaam zijn – gericht op alles in de kerk en
daarbuiten;
nederig – niet alleen op onszelf lettend;
levendig – liturgisch in alles wat wij doen en laten;
aanstekelijk – opdat we doorgeven wat we ervaren;
gelovig – dit is: gericht op de alles Overstijgende!
Wij willen daarom een liturgische oefenschool gaan
stichten voor de zintuigen.
Ontvlucht niet de smaakvolle weg die aan het begin
altijd onwennig is.
Naarmate je voortgang maakt en in balans komt,
verruimt zich je hart
en ontdek je onmetelijke innerlijke regionen en de
Bron van alles die daarin opwelt
Parafrase op de Proloog van de RB
Th. Quartier: De Kovel 2010
