Νεοελληνική Φιλολογία: Αντικείμενο, πρακτικές, κύριες κατευθύνσεις

1. Tάσος A. Καπλάνης
Νεοελληνική Φιλολογία: Αντικείμενο,
πρακτικές, κύριες κατευθύνσεις

2. Το αντικείμενο
• Η νεοελληνική φιλολογία είναι η επιστήμη που
μελετά τα λογοτεχνικά κείμενα.
• Την απασχολούν και τα βασικά συστατικά στοιχεία
των κειμένων (συγγραφέας, αναγνώστης, θέμα,
γλώσσα) και τα στοιχεία που σχετίζονται με αυτά
(ιστορία, κριτική).
• Καθώς η έννοια της λογοτεχνίας είναι μια έννοια
ρευστή που μεταβάλλεται στο χρόνο και το χώρο, η
φιλολογία προκειμένου να αποφύγει τους
αποκλεισμούς εστιάζει στη μελέτη της
γραμματείας.

3. Κύριες κατευθύνσεις
• Εκδοτική: η νεοελληνική φιλολογία ασχολείται
με την έκδοση των κειμένων της νεοελληνικής
γραμματείας
• Ιστορικογραμματολογική: η νεοελληνική
φιλολογία ασχολείται με τη μελέτη και ένταξη
των κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας στο
ιστορικογραμματολογικό τους πλαίσιο
• Θεωρητική/διεπιστημονική: η νεοελληνική
φιλολογία ασχολείται με τη μελέτη και ένταξη
των κειμένων της νεοελληνικής γραμματείας στο
πλαίσιο ευρύτερων θεωρητικών αναζητήσεων
(τοπικών, διεθνών, διεπιστημονικών)

4. Η φιλολογία ως έκδοση των κειμένων:
τύποι εκδόσεων
• Φωτομηχανική: φωτογραφική αναπαραγωγή
του κειμένου, χωρίς καμία εκδοτική παρέμβαση
• Διπλωματική: κατά κώδικα, χωρίς παρεμβάσεις
του επιμελητή
• Κριτική: με βάση όλους τους μάρτυρες του
κειμένου, με εκδοτικές παρεμβάσεις που
ποικίλλουν ανάλογα με τη μέθοδο που
επιλέγεται
• «Χρηστική/εκλαϊκευτική»
• «Φιλολογική/επιστημονική»

5. Η φιλολογία ως
ιστορικογραμματολογική ανάλυση
Μελέτες επικεντρωμένες σε:
• ένα κείμενο ενός συγγραφέα
• πολλά κείμενα ενός συγγραφέα
• πολλούς συγγραφείς και κείμενα
• ευρύτερες συνθέσεις επικεντρωμένες σε
μία εποχή, ένα λογοτεχνικό ρεύμα/κίνημα,
μία γενιά, κοκ.
• ιστορίες της λογοτεχνίας

6. Η φιλολογία ως
θεωρητική/διεπιστημονική ανάλυση
Μελέτες επικεντρωμένες σε:
• θεωρητικά ζητήματα
• συγκριτολογικά ζητήματα (με άλλες
γραμματείες)
• διεπιστημονικά ζητήματα (με άλλες
επιστήμες)