Sociolingüística

1. O galego e a súa historia
1900-1936

2. Poboación
- Aínda que a comezos do séc. XX comeza a aumentar a poboación a sangría da
emigación segue sendo moi grande: entre 1911 e 1940 marchou cara á América
preto de 1 millón de persoas.
- Dispersión territorial (comeza a concentración urbana migración
rural ás cidades e aumento da poboación costeira)
- País rural que carecía dunha metrópole.

3. economía:o agro
País dependente e atrasado: expostación de materias primas (madeira,
minerais, electricidade...), de man de obra barata e de capitais.
Inmobilismo das estruturas agrarias (foros). Coa chegada da
desamortización (1926) mellora a situación:
Os labregos acceden á propiedade.
Intodución de maquinaria e adubos minerais.
Eliminación do barbeito.
Aumenta a cabana gandeira.

4. economía: a industria
• Comeza un tímido despegue que se verá truncado no 1936.
• Eivas: a precariedade das vías de comunicación (os camiños de ferro).
• A indrustria conserveira.
• A construción naval (estaleiros de Barreras en Vigo e Bazán en Ferrol).
• A minería,controlada por capital foráneo.
• As empresas de electricidade.
• A industria turística vencellada aos baños de praia e aos balnearios.

5. Panorama político-social
Bipartidismo turnista: liberais e conservadores.
Existencia de redes caiquís.
A supremacía do poder do monarca: tiña a potestade para disolver as
Cortes.
Sufraxio non universal: en función da renda e masculino.
Amaño dos resultados das eleccións.
Consolidación das organizacións sindicais (UGT e CNT-CGR)

6. O agrarismo
Movemento de masas campesiñas
que loita pola redención ou
abolición dos foros e pola mellora
das concicións do agro.
Estivo encarnado por entidades
como Solidaridad Gallega ou a Liga
de Acción Gallega liderada por
Basilio Álvarez
Para ver esta película, debe
disponer de QuickTime™ y de
un descompresor .

7. As irmandades da fala
Nacen na Coruña o 18 de maio
de 1916.
O CORPUS TEÓRICO PLÁSMASE
EN: TEORÍA DO NACIONALISMO
GALEGO (RISCO) E DOCTRINA
NACIONALISTA (VILLAR PONTE)DOUS NÚCLEOS IMPORTANTES:
A CORUÑA E OURENSE QUE
ACABAN ROMPENDO NO 1922.
MOTIVOS: CARÁCTER DO
MOVEMENTO E
PARTICIPACIÓN POLÍTICA
DO MESMO.
COOFICIALIDADE DO GALEGO E OCOOFICIALIDADE DO GALEGO E O
CASTELÁNCASTELÁN
ELABORACIÓN DUNELABORACIÓN DUN
PLAN PEDAGÓXICOPLAN PEDAGÓXICO
PARA INTRODUCIR OPARA INTRODUCIR O
GALEGO NO ENSINOGALEGO NO ENSINO
ELABORACIÓN DUNELABORACIÓN DUN
DICIONARIO E UNHADICIONARIO E UNHA
GRAMÁTICAGRAMÁTICA
CÁTEDRACÁTEDRA
DE LINGUA EDE LINGUA E
LIT. GALEGALIT. GALEGA
NA USCNA USC

8. PRESENZA DUN DISCURSO DIGNIFICADOR DA LINGUA GALEGA.
AVANCE NO PROCESO DE NORMATIVIZACIÓN E CREACIÓN DUN
REXISTRO CULTO SOBRE O GALEGO: COMPENDIO DE
GRAMÁTICA GALLEGA (1919) DE CARRÉ; GRAMÁTICA DO IDIOMA
GALEGO (1922)DE LUGRÍS FREIRE...
ENORME PULO CUANTITATIVO E CUALITATIVO NO EMPREGO
LITERARIO DO GALEGO (GRUPO NÓS).
EMPREGO DA LINGUA GALEGA EN ÁMBITOS NOS QUE ESTABA
PROHIBIDA OU RELEGADA.
INICIO DA RECUPERACIÓN DA AUTÉNTICA TOPONIMIA DE
GALIZA.
CREACIÓN DE EDITORIAIS PARA A POTENCIACIÓN DO LIBRO EN
GALEGO: CÉLTIGA (FERROL, 1921), LAR (A CORUÑA, 1924)...
FUNDACIÓN DE COMPAÑÍAS DE TEATRO AMADORAS.
CREACIÓN DE PUBLICACIÓNS PERIÓDICAS MONOLINGÜES (A
NOSA TERRA)
CREACIÓN DO SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS (1923)
CENTRADO NO COÑECEMENTO DA REALIDADE GALEGA
(HISTORIA, XEOLOXÍA, ECONOMÍA, ARTE...)

9. o estado da lingua
A pesar da incidencia das Irmandades da Fala, a castelanización da
sociedade galega continuou avanzando así como os prexuízos cara ao
idioma.
En ámbitos de uso, o español era lingua case exclusiva.
Os influxos negativos máis determinantes foron a igrexa e o ensino.
Ningunha materia se daba en galego e castigábase o seu uso.
““Ellos, que en las relaciones de la vida familiar y en las relaciones con sus feligreses seEllos, que en las relaciones de la vida familiar y en las relaciones con sus feligreses se
expresaban siempre en gallego, pese a que una orden superior les exige a los pastores deexpresaban siempre en gallego, pese a que una orden superior les exige a los pastores de
almas que empleen para la difusión del Evangelio el idioma del país donde residan,almas que empleen para la difusión del Evangelio el idioma del país donde residan,
siempre desde el púlpito o el altar hacían sus prédicas en castellano, en un castellano tristesiempre desde el púlpito o el altar hacían sus prédicas en castellano, en un castellano triste
y pobre.”y pobre.”
Antón Villar PonteAntón Villar Ponte

10. as irmandades e o ensino
1922: publicación da primeira revista infantil en galego (As Roladas).
Coruña, 1924-1930: Escolas de Ensiño en galego promovidas por Ánxel
Casal.
Cofección das primeiras publicacións de carácter pedagóxico: Método de
lectura (1932) de Xosefina Iglesias; O libro das primeiras letras (1936) de Ben-
Cho Shey.
Propostas de galeguización do ensino para que fose empregado como
lingua vehicular: Ensaio “Nosos problemas educativos” publicado en 1918 en
A Nosa Terra por Johan Vicente Viqueira; “plan pedagóxico pra galeguizazón
das escolas” (revista Nós, 1921) de Vicente Risco.

11. A ditadura de Primo de Rivera (1923-1930)A ditadura de Primo de Rivera (1923-1930)
Supuxo un reforzo da castelanización e un obstáculo paraSupuxo un reforzo da castelanización e un obstáculo para
a normalización.a normalización.
Promúlganse normas que prhiben o uso da bandeiraPromúlganse normas que prhiben o uso da bandeira
galega e dos símbolos “separatistas”.galega e dos símbolos “separatistas”.
Imponse o emprego do castelán na documentación oficial eImponse o emprego do castelán na documentación oficial e
difúndense manuais escolares con prexuízos sobre odifúndense manuais escolares con prexuízos sobre o
galego.galego.
1925: prohíbense os materiais escolares que non estean en1925: prohíbense os materiais escolares que non estean en
galego.galego.
Castígase co traslado a outras comunidades a todo oCastígase co traslado a outras comunidades a todo o
profesorado que obstaculice o ensino da lingua oficialprofesorado que obstaculice o ensino da lingua oficial
(español).(español).

12. O partido galeguista e oO partido galeguista e o
estatuto de autonomíaestatuto de autonomía
1931: proclámase a II República e créase o Partido
Gaguista. Significa un novo renacer do idioma.
No programa do PG recóllese a galeguización do
ensino e a cooficialidade do galego e do español.
O PG tamén participou activamente na elaboración e
aprobación do primeiro Estatuto de Autonomía de
Galiza, aprobado o 28 de xuño de 1936. Este
recollía a cooficialidade de galego e castelán e
promovía o seu uso na escola.