สุขภาพกับการป้องกันโรค

1. การป้องกันโรค การป้องกันโรค

2. ทางติดต่อของเชื้อโรค ได้แก่ 1. ทางการหายใจหรือสูดดม นับว่าเป็นทางที่สำคัญที่สุด ผู้ป่วยจะปล่อยเชื้อโรคออกมากับน้ำมูก น้ำลาย เสมหะ โดยการไอหรือจาม เกิดเป็นละอองฝอยกระจายอยู่ในอากาศ ถ่ายทอดให้ผู้อื่นโดยการสูดดมละอองเชื้อโรคเข้าไป ทำให้ติดเชื้อป่วยเป็นโรค ตัวอย่างเช่น วัณโรค ไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ ไข้คอตีบ ไอกรน และหัด เป็นต้น

3. 2. ทางการกิน โดยการกินอาหารหรือน้ำดื่มที่มีเชื้อโรคปนเปื้อนเชื้อโรคจะเข้าไปเพิ่มจำนวนในลำไส้ ออกมากับอุจจาระแล้วปนเปื้อนกับอาหารหรือเครื่องดื่ม ติดต่อสู่ผู้อื่นต่อไป ตัวอย่างเช่น อหิวาตกโรคบิดไข้ไทฟอยด์หรือไข้รากสาดน้อย โปลิโอตับอักเสบพยาธิใบไม้ในตับ พยาธิตืดหมู พยาธิตืดวัว พยาธิใบไม้ในปอด และพยาธิตัวจี๊ด เป็นต้น

4. 3. ทางผิวหนัง ทางบาดแผล รอยถลอกหรือฉีดยา โดยทั่วไปผิวหนังและเยื่อบุของคนปกติจะสามารถป้องกันการบุกรุกของเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย แต่ถ้าเกิดบาดแผลหรือรอยถลอก หรือแทงเข็มผ่านไปก็จะทำให้เชื้อโรคเข้าไปเพิ่มจำนวนได้ ตัวอย่างเช่น โรคพิษสุนัขบ้า บาดทะยัก และหนองฝี เป็นต้น

5. แมลงหลายชนิดเป็นพาหะนำโรค เช่น ยุงหมัดเห็บเหา และไร แมลงจะกัดกินเลือดผู้ป่วยที่มีเชื้อโรคเข้าไป เชื้อโรคไปเพิ่มจำนวนในตัวแมลงและเมื่อแมลงไปกัดกินเลือดผู้อื่นก็จะปล่อยเชื้อถ่ายทอดไป ตัวอย่างเช่น มาลาเรียไข้เลือดออก และไข้สมองอักเสบ เป็นต้น แมลงบางชนิดเป็นพาหะนำโรคโดยเป็นสื่อกลางนำเชื้อจากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งโดยตรงไม่มีการเพิ่มจำนวนของเชื้อ เช่น โรคไวรัสตับอักเสบ บี เป็นต้น

7. 4. ทางเพศสัมพันธ์ โรคที่ติดต่อทางเพศเดิมเคยเรียกว่า กามโรค ปัจจุบันเรียกว่า โรคที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งมีมากมายหลายโรค เช่น หนองใน ซิฟิลิส หูดหงอนไก่ เริม และแผลริมอ่อน

8. 5. ทางรกและช่องคลอด ถ้ามารดามีการติดเชื้อโรคบางอย่างขณะตั้งครรภ์ ทำให้ทารกติดเชื้อ เกิดความพิการแต่กำเนิด แท้ง หรือตายตั้งแต่แรกคลอด เชื้อที่สำคัญได้แก่ ซิฟิลิสหัดเยอรมัน เป็นต้น

9. โรคติดต่อในประเทศไทย โรคติดต่อตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข และโรคติดต่อที่ต้องแจ้งความ เรียงตามลำดับดังนี้ 1. โรคติดต่ออันตราย มีอยู่ 4 โรค ได้แก่ อหิวาตกโรคไข้ทรพิษไข้เหลือง และกาฬโรค

10. 2. โรคติดต่อตามประกาศกระทรวงสาธารสุขลงวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ.2524 มีอยู่ 44 โรค คือ อหิวาตกโรคกาฬโรคไข้ทรพิษไข้เหลืองไข้กาฬหลังแอ่นคอตีบไอกรนโรคบาดทะยักโปลิโอไข้หัดไข้หัดเยอรมันโรคคางทูมไข้อีสุกอีใสไข้หวัดใหญ่ไข้สมองอักเสบไข้เลือดออกโรคพิษสุนัขบ้าโรคตับอักเสบโรคตาแดงจากไวรัส อาหารเป็นพิษ โรคบิดบะซิลลารี (bacillary dysentery) โรคบิดอะมีบา (amoebic dysentery) ไข้รากสาดน้อยไข้รากสาดเทียมไข้รากสาดใหญ่สครับไทฟัส (scrub typhus) มูรีนไทฟัส (murine typhus) วัณโรคโรคเรื้อนไข้จับสั่นแอนแทร็กซ์ (antrax) โรคทริคิโนซิส (trichinosis) โรคคุดทะราดโรคเล็พโทสไปโรซิสซิฟิลิสหนองในหนองในเทียมกามโรคของต่อมและท่อน้ำเหลือง แผลริมอ่อน แผลกามโรคเรื้อรังที่ขาหนีบ โรคไข้กลับซ้ำโรคอุจจาระร่วง โรคแผลเรื้อรัง และโรคเท้าช้าง

11. 3. โรคติดต่อที่ต้องแจ้งความมีอยู่ 15 โรค ได้แก่ อหิวาตกโรคกาฬโรคไข้ทรพิษไข้เหลืองคอตีบบาดทะยักในเด็กเกิดใหม่ โปลิโอไข้สมองอักเสบไข้พิษสุนัขบ้าไข้รากสาดใหญ่แอนแทร็กซ์โรคทริคิโนซิสไข้กาฬหลังแอ่นโรคคุดทะราดระยะติดต่อ โรคเอดส์ (AIDS) หรือกลุ่มอาการภูมิคุ้มกันโรคเสื่อม

12. โรคไม่ติดต่อ โรคไม่ติดต่อหมายถึง โรคที่เกิดจากความผิดปกติหรือความเสื่อมโทรมของร่างกายและจิตใจ ไม่สามารถที่จะติดต่อไปหาบุคคลอื่นได้ เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง โรคนิ่วโรคจิต และโรคประสาทโรคความดันเลือดต่างๆเป็นต้น

13. เนื่องจากปัญหาสาธารณสุขไทยได้เปลี่ยนไปตามการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม จากสังคมเกษตรสู่สังคมอุตสาหกรรม ส่งผลกระทบต่อการดำรงชีวิตของประชาชน เช่น การบริโภคเปลี่ยนไป มีวิถีชีวิตที่รีบเร่ง การออกกำลังกายน้อยลง และมีความเครียดเพิ่มขึ้น สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังซึ่งเป็นโรคที่ไม่ติดต่อกำลังทวีความรุนแรงขึ้น จากสถิติปัญหาสาธารณสุขไทยมีอุบัติการณ์ของโรคเพิ่มขึ้น 5 อันดับแรกของผู้ป่วยที่มารักษาในโรงพยาบาลล้วนเป็นโรคที่ไม่ติดต่อ

14. โรคที่เกิดกับผู้หนึ่งผู้ใดแล้ว ทำให้ผู้นั้นเจ็บป่วย หรือตาย แต่ไม่แพร่ขยายไปสู่ผู้อื่น โรคนี้มีสาเหตุมาจาก - พิษของแบคทีเรีย เช่น พิษจากแผล ฝี หนอง - พิษของเชื้อรา เช่น อะฟลาทอกซิน - พิษจากสารเคมี เช่น สารพิษกำจัดศัตรูพืช - พิษธรรมชาติในพืชและสัตว์ เช่น คางคก เห็ดพิษ

15. โรคขาดสารอาหาร

16. โรคขาดสารอาหาร คือ โรคที่เกิดจากภาวะโภชนาการบกพร่อง ทำให้ร่างกายขาดสารอาหาร บางชนิด สารอาหารมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีหน้าที่แตกต่างกันออกไป บางชนิดร่างกายต้องการมาก บางชนิดร่างกายต้องการน้อย หากรับประทานอาหารไม่ถูกหลักโภชนาการก็จะเป็นโรคขาดสารอาหารได้ ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ ดังนี้

17. สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคขาดสารอาหาร 1. รับประทานอาหารไม่เพียงพอ เกิดขึ้นเนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น ความยากจนไม่มีเงินซื้ออาหารมารับประทาน ความ ห่างไกลความเจริญ การเดินทางไปซื้ออาหารมารับประทานลำบาก จึงรับประทานแต่อาหารที่หาได้ในท้องถิ่นของตน ขาดแคลนอาหาร เนื่องจากอยู่ในภาวะสงคราม เกิดอุทกภัย ผลผลิตต่ำ เป็นต้น

18. 2.รับประทานอาหารไม่ถูกต้อง เกิดเนื่องจากขาดความรู้เกี่ยวกับการรับประทานอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ ไม่มีความรู้ว่าอาหาร ชนิดใดให้ประโยชน์อย่างไรและป้องกันโรคใด หรือมีนิสัยการรับประทานอาหารไม่ถูกต้อง เลือกรับประทานเฉพาะอาหารที่ชอบ หรือมี ความเชื่อผิดๆเกี่ยวกับการรับประทานอาหารตามขนบธรรมเนียมประเพณีในท้องถิ่นนั้นๆ 3.มีความผิดปกติของร่างกาย เช่น มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร ทำให้ดูดซึมอาหารบางชนิดได้น้อย หรือมีอาการ แพ้อาหารบางชนิด เช่นอาหารทะเล ไข่ เป็นต้น

19. โรคขาดสารอาหารที่สำคัญและพบเห็นบ่อยในประเทศไทย มีดังนี้ โรคขาดโปรตีนและแคลอรี

20. โรคขาดวิตามินเอ โรคขาดวิตามินบีหนึ่ง

21. โรคขาดวิตามินบีสอง โรคขาดวิตามินซี

22. โรคขาดธาตุแคลเซียมและฟอสฟอรัส โรคขาดธาตุเหล็ก

23. โรคขาดธาตุไอโอดีน โรคอ้วน