1. สามัคคี
เภทคาฉันท์

2. จัดทาโดย
นางสาววิภาวรรณ ทองขาว เลขที่ ๑๙
นางสาวสุ ดารัตน์ มากอ้ น เลขที่ ๒๐
ชั้นมัธยมศึกษาปี ที่ ๖/๑
เสนอ
อาจารย์ นิตยา ทองดียง ิ่
โรงเรียนรัษฎานุประดิษฐ์ อนุสรณ์
อาเภอวังวิเศษ จังหวัดตรัง

3. วัสสการพราหมณ์ ทาการยุยงจนพระกุมารแตก
สามัคคีกน พระบิดาของกุมารแต่ ละองค์ เชื่อคาพระโอรส
ั
ต่ างกินแหนงแคลงใจกัน
สั ทธรา ฉันท์ ๒๑
● ครั้นล่ วงสามปี ประมาณมา สหกรณประดา
ลิจฉวีรา ชทั้งหลาย
ถอดคาประพันธ์
เวลาผ่านไปประมาณ ๓ ปี ความร่ วมมือกันระหว่าง
กษัตริ ยลิจฉวีท้ งหลาย
์ ั

4. ● สามัคคีธรรมทั้งหลาย มิตรภิทนะกระจาย
สรรพเสื่ อมหายน์ ก็เป็ นไป
ถอดคาประพันธ์
ความสามัคคีถูกทาลายลงสิ้ น ความเป็ นมิตรแตกแยก
ความเสื่ อม ความหายนะก็บงเกิดขึ้น
ั

5. ● ต่ างองค์ ทรงแคลงระแวงใน พระหฤทยวิสัย
ผู้พโรธใจ
ิ ระวังกัน ฯฯ
ถอดคาประพันธ์
กษัตริ ยต่างองค์ทรงระแวงแคลงใจ มีความขุ่นเคือง
์
ใจซึ่งกันและกัน

6. วัสสการพราหมณ์ ลองตีกลองเรียกประชุ ม กษัตริย์แต่ ละ
องค์ กเ็ พิกเฉย เมื่อแน่ ใจว่ ากษัตริย์ทุกองค์แตกสามัคคีแล้ว จึงส่ ง
ข่ าวให้ พระเจ้ าอชาตศัตรูยกกองทัพมาตีแคว้ นวัชชี
สาลินี ฉันท์ ๑๑
● พราหมณ์ ครู รู้ สังเกต ตระหนักเหตุถนัดครัน
ราชาวัชชีสรร พจักสู่ พนาศสม
ิ
ถอดคาประพันธ์
ั ่
พราหมณ์ผเู้ ป็ นครู สงเกตเห็นดังนั้น ก็รู้วาเหล่ากษัตริ ยลิจฉวีกาลัง
์
จะประสบความพินาศ

7. ● ยินดีบัดนีกจ
้ิ จะสั มฤทธิ์มนารมณ์
เริ่มมาด้ วยปรากรม และอุตสาหแห่ งตน
ถอดคาประพันธ์
จึงยินดีมากที่ภารกิจประสบผลสาเร็ จสมดังใจ หลังจาก
เริ่ มต้นด้วยความบากบันและความอดทนของตน
่

8. ● ให้ ลองตีกลองนัด ประชุ มขัตติย์มณฑล
เชิญซึ่งส่ าสากล กษัตริย์สู่ สภาคาร
ถอดคาประพันธ์
จึงให้ลองตีกลองนัดประชุมกษัตริ ยฉวี เชิญทุกพระองค์
์
เสด็จมายังที่ประชุม

9. ● วัชชีภูมีผอง สดับกลองกระหึมขาน
ทุกไท้ ไป่ เอาภาร ณ กิจเพือเสด็จไป
่
ถอดคาประพันธ์
ฝ่ ายกษัตริ ยวชชีท้ งหลายทรงสดับเสี ยงกลองดังกึกก้อง
์ั ั
ทุกพระองค์ไม่ทรงเป็ นธุระในการเสด็จไป

10. ● ต่ างทรงรับสั่ งว่ า จะเรียกหาประชุ มไย
เราใช่ เป็ นใหญ่ ใจ ก็ขลาดกลัว บ กล้ าหาญ
ถอดคาประพันธ์
ต่างองค์รับสังว่าจะเรี ยกประชุมด้วยเหตุใด เราไม่ได้
่
เป็ นใหญ่ใจก็ขลาด ไม่กล้าหาญ

11. ● ท่ านใดที่เป็ นใหญ่ และกล้ าใครมิเปรียบปาน
พอใจใคร่ ในการ ประชุมชอบก็เชิญเขา
ถอดคาประพันธ์
ผูใดเป็ นใหญ่ มีความกล้าหาญไม่มีผใดเปรี ยบได้ พอใจ
้ ู้
จะเสด็จไปร่ วมประชุมก็เชิญเขาเถิด

12. ● ปรึกษาหารือกัน ไฉนนั้นก็ทาเนา
จักเรียกชุมนุมเรา บ แลเห็นประโยชน์ เลย
ถอดคาประพันธ์
จะปรึ กษาหารื อกันประการใดก็ช่างเถิด จะเรี ยกเราไป
ประชุมมองไม่เห็นประโยชน์ประการใดเลย

13. ● รับสั่ งผลักไสส่ ง และทุกองค์ ธ เพิกเฉย
ไป่ ได้ ไปดังเคย
่ สมัครเข้ าสมาคมฯฯ
ถอดคาประพันธ์
่ ้ ็
รับสังให้พนตัวไป และทุกพระองค์กทรงเพิกเฉยไม่เสด็จ
ไปเข้าร่ วมการประชุมเหมือนเคย

14. ถอดคาประพันธ์
ั ่
พราหมณ์ผเู ้ ป็ นครู สงเกตเห็นดังนั้น ก็รู้วาเหล่ากษัตริ ยลิจฉวีกาลัง
์
จะประสบความพินาศ จึงยินดีมากที่ภารกิจประสบผลสาเร็ จสมดัง
ใจ หลังจากเริ่ มต้นด้วยความบากบันและความอดทนของตน จึงให้ลองตี
่
กลองนัดประชุมกษัตริ ยฉวี เชิญทุกพระองค์เสด็จมายังที่ประชุม ฝ่ ายกษัตริ ย ์
์
วัชชีท้ งหลายทรงสดับเสี ยงกลองดังกึกก้อง ทุกพระองค์ไม่ทรงเป็ นธุระในการ
ั
เสด็จไป ต่างองค์รับสังว่าจะเรี ยกประชุมด้วยเหตุใด เราไม่ได้เป็ นใหญ่ ใจก็
่
ขลาด ไม่กล้าหาญ ผูใดเป็ นใหญ่ มีความกล้าหาญไม่มีผใดเปรี ยบได้ พอใจจะ
้ ู้
เสด็จไปร่ วมประชุมก็เชิญเขาเถิด จะปรึ กษาหารื อกันประการใดก็ช่างเถิด จะ
เรี ยกเราไปประชุมมองไม่เห็นประโยชน์ประการใดเลย รับสังให้พนตัว ่ ้
็
ไป และทุกพระองค์กทรงเพิกเฉยไม่เสด็จไปเข้าร่ วมการประชุมเหมือนเคย

15. พระเจ้ าอชาตศัตรู เตรียมการยกทัพมาตีแคว้ นวัชชี
สุ รางคนางค์ ฉันท์ ๒๘
● บพิตรอชา ตสั ตตุรา
ชรัฐไกร สดับ ณ สาสน์
พระราชหทัย ธ ปรีดใด
ิ
บ เปรียบ บ ปาน
ถอดคาประพันธ์
พระเจ้าอชาตศัตรู กษัตริ ยแห่ งแคว้นอันยิงใหญ่ได้ทรงทราบ
์ ่
็
ความในสาสน์กทรงยินดีอย่างไม่มีส่ิ งใดเปรี ยบได้

16. ● พระเผยประภาษ กะมุขอมาตย์
บดีประธาน ตระเตรียมสกนธ์
พหลทหาร สมรรถชาญ
ประดังประดา
ถอดคาประพันธ์
ทรงมีพระราชโองการให้อมาตย์ผใหญ่จดเตรี ยม
ู้ ั
กองทัพล้วนแล้วแต่มีความสามารถจานวนมากมาย

17. ● สะพรึบสะพรั่ง ณ หน้ าและหลัง
ณ ซ้ ายและขวา ละหมู่ละหมวด
ก็ตรวจก็ตรา ประมวลกะมา
สิ มากประมาณ
ถอดคาประพันธ์
พรั่งพร้อมทั้งกองหน้า กองหลัง ปี กซ้าย ปี ก
ขวา แต่ละหมวดหมู่ตรวจตรารวบรวมมาอย่าง
มากมาย

18. ● นิกายเสบียง ก็พอก็เพียง
พโลปการ และสั ตถภัณ
ฑสรรพภาร จะยุทธราญ
กะเรียกระดม
ถอดคาประพันธ์
กองเสบียงตระเตรี ยมให้พอเพียง ทั้งการส่ งกาลัง
บารุ งและอาวุธยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ ก็จดเตรี ยมให้
ั
พร้อมสรรพ

19. ● ประชุมพยูห์ กระเกริกระกรู
กระหยิมนิยม
่ ละล้ วนสง่ า
มนาภิรมย์ บ ขามระทม
มิท้อริปู
ถอดคาประพันธ์
มีการเรี ยกประชุมพลอย่างเอิกเกริ ก แต่ละนาย
จิตใจครึ กครื้ น สง่างาม จิตใจเบิกบานไม่เกรงกลัว ไม่
ท้อถอยแก่ศตรู ั

20. ● สมานสมัคร ระเริงและรัก
จะรบศัตรู สนองพระคุณ
พระจุฬภู พิชัยลุชู
พระเกียรติไท
ถอดคาประพันธ์
มีความสามัคคีรื่นเริ งใจ มีใจรักจะทาสงครามกับศัตรู
เพื่อสนองพระเดชพระคุณพระมหากษัตริ ย ์ เอาชัยชนะมาเฉลิม
พระเกียรติ

21. ● จะดีจะงาม เพราะเข้ าสนาม
ประยุทธไกร เหมาะนามทหาร
ละคร้ านไฉน และสมกะใจ
บุรุษสมัญ
ถอดคาประพันธ์
่
ทหารจะงดงามเพียงใดก็เมื่ออยูในสนามรบ สละความ
ท้อถอยได้กสมศักดิ์ศรี ของลูกผูชาย
็ ้

22. ● ก็โห่ และฮึก ประหัฐคะคึก
ประกวดประชัน ณ ท้ องพระลาน
ประมาณอนันต์ อเนกสรร
พเตรียมคระไล ฯฯ
ถอดคาประพันธ์
ดังนั้นจึงโห่ร้องอย่างร่ าเริ งคึกคักแข่งขันกันอยู่ ณ หน้า
พระลานจานวนมากมายเตรี ยมพร้อมจะออกเดินทาง

23. ถอดคาประพันธ์
พระเจ้าอชาตศัตรู กษัตริ ยแห่งแคว้นอันยิงใหญ่ได้ทรงทราบความใน
์ ่
็
สาสน์กทรงยินดีอย่างไม่มีสิ่งใดเปรี ยบได้ ทรงมีพระราชโองการให้อมาตย์
ผูใหญ่จดเตรี ยมกองทัพล้วนแล้วแต่มีความสามารถจานวนมากมาย พรั่งพร้อม
้ ั
ทั้งกองหน้า กองหลัง ปี กซ้าย ปี กขวา แต่ละหมวดหมู่ตรวจตรารวบรวมมาอย่าง
มากมาย กองเสบียงตระเตรี ยมให้พอเพียง ทั้งการส่ งกาลังบารุ งและอาวุธ
ยุทโธปกรณ์ต่าง ๆ ก็จดเตรี ยมให้พร้อมสรรพ มีการเรี ยกประชุมพลอย่าง
ั
เอิกเกริ ก แต่ละนายจิตใจครึ กครื้ น สง่างาม จิตใจเบิกบานไม่เกรงกลัว ไม่
ท้อถอยแก่ศตรู มีความสามัคคีรื่นเริ งใจ มีใจรักจะทาสงครามกับศัตรู เพื่อสนอง
ั
พระเดชพระคุณพระมหากษัตริ ย ์ เอาชัยชนะมาเฉลิมพระเกียรติ ทหารจะ
งดงามเพียงใดก็เมื่ออยูในสนามรบ สละความท้อถอยได้กสมศักดิ์ศรี ของ
่ ็
ลูกผูชาย ดังนั้นจึงโห่ร้องอย่างร่ าเริ งคึกคักแข่งขันกันอยู่ ณ หน้าพระลานจานวน
้
มากมายเตรี ยมพร้อมจะออกเดินทาง

25. การสรรคา เป็ นการเลือกใช้คาที่สื่อความคิด
และอารมณ์ได้อย่างงดงาม ดังนี้
๑.๑) การเลือกช้าได้ อย่ างถูกต้ องตรงตามความหมายทีต้องการ ่
มีการใช้คาที่ประณี ตเป็ นพิเศษเมื่อกล่าวถึงสิ่ งศักดิ์สิทธิ์
พระมหากษัตริ ย ์ ครู อาจารย์ จะใช้คาศัพท์ภาษาบาลีสนสกฤตซึ่งเป็ น
ั
ภาษาสู งต้องแปลความทุกคา
พราหมณ์ครู รู้สงเกต
ั ตระหนักเหตุถนัดครัน
ราชาวัชชีสรร พจักสู่ พินาศสม
ยินดีบดนี้กิจ
ั จะสัมฤทธิ์มนารมณ์
เริ่ มมาด้วยปรากรม และอุตสาหแห่งตน
ให้ลองตีกลองนัด ประชุมขัตติยมณฑล ์
เชิญซึ่งส่ าสากล กษัตริ ยสู่ สภาคาร
์

26. ๑.๒) การใช้ คาศัพท์ เหมาะแก่ เนือเรื่องและฐานะ
้
ของบุคคลในเรื่อง
บพิตรอชา ตสัตตุรา
ชรัฐไกร สดับ ณ สาสน์
พระราชหทัย ธ ปรี ดิใด
บ เปรี ยบ บ ปาน

27. ๑.๓) การเลือกใช้ เลือกคาโดยคานึงถึงเสี ยง
(๑) การใช้คาที่เน้นเสี ยงหนักเบา ในบทร้อยกรอง
ประเภทคาฉันท์ กาหนดเสี ยงหนักเบาไว้แน่นอนตามแบบแผนที่
ยึดถือกัน
ก็โห่และฮึก ประหัฐคะคึก
ประกวดประชัน ณ ท้องพระลาน
ประมาณอนันต์ อเนกสรร
พเตรี ยมคระไล ฯฯ
สะพรึ บสะพรั้ง ณ หน้าและหลัง
ณ ซ้ายและขวา ละหมู่ละหมวด
ก็ตรวจก็ตรา ประมวลกะมา
สิ มากประมาณ

28. (๒) เล่นสัมผัสชุดคาและชุดเสี ยง
สมานสมัคร ระเริ งและรัก
จะรบศัตรู สนองพระคุณ
พระจุฬภู พิชยลุชู
ั
พระเกียรติไท
๒) การใช้ โวหาร ทาให้เกิดความไพเราะในการถ่ายทอดความหมาย
ของเนื้อหาทาให้ผอ่านจิตนาการเห็นภาพชัดเจน
ู้

29. ๒.๑) บรรยายโวหาร ใช้คาให้เห็นภาพชัดตามลาดับเหตุการณ์
พระเผยประภาษ กะมุขอมาตย์
บดีประธาน ตระเตรี ยมสกนธ์
พหลทหาร สมรรถชาญ
ประดังประดา
นิกายเสบียง ก็พอก็เพียง
พโลปการ และสัตถภัณ
ฑสรรพภาร จะยุทธราญ
กะเรี ยกกระดม

30. ๒.๒) พรรณนาโวหาร เป็ นการสร้างมโนภาพให้ผอ่านเกิดภาพขึ้นในใจ
ู้
หรื อมองเห็นภาพบรรยากาศที่กวีตองการ
้
พราหมณ์ครู รู้สงเกต
ั ตระหนักเหตุถนัดครัน
ราชาวัชชีสรร พจักสู่ พินาศสม
ยินดีบดนี้กิจ
ั จะสัมฤทธิ์มนารมณ์
เริ่ มมาด้วยปรากรม และอุตสาหแห่งตน
ให้ลองตีกลองนัด ประชุมขัตติยมณฑล ์
เชิญซึ่งส่ าสากล กษัตริ ยสู่ สภาคาร
์

31. ๒.๓) อุปมาโวหาร เป็ นการกล่าวเปรี ยบเทียบ
เพื่อให้ผอ่านเข้าใจและเห็นภาพชัดเจนยิงขึ้น
ู้ ่
ประชุมพยูห์ กระเกริ กระกรู
กระหยิมนิยม
่ ละล้วนสง่า
มนาภิรมย์ บ ขามระทม
มิทอริ ปู
้

32. จบการนาเสนอ
แล้ วค่ ะ