1. ΔΙΔΑΚΣΙΚΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΑ ΚΑΙ
ΔΙΑΠΟΛΙΣΙ΢ΜΙΚΗ ΜΑΘΗ΢Η ΢ΣΟ
ΔΗΜΟΣΙΚΟ ΢ΧΟΛΕΙΟ
Χριςτοσ Γκόβαρθσ
Παιδαγωγικό Σμιμα Δθμοτικισ Εκπαίδευςθσ
Πανεπιςτιμιο Θεςςαλίασ

2. Πολυπολιτιςμικι Κοινωνία και
Εκπαίδευςθ
• Η παιδαγωγικι διαχείριςη τθσ ετερογζνειασ του
μακθτικοφ πλθκυςμοφ ςυνιςτά ηθτοφμενο που
ςχετίηεται με τθν ποιότθτα τθσ παρεχόμενθσ
εκπαίδευςθσ.
• Πρόγραμμα PISA: υψθλζσ ςχολικζσ επιδόςεισ
επιτυγχάνονται ςε εκπαιδευτικά ςυςτιματα τα οποία
αντιμετωπίηουν τθ διαφορετικότητα ωσ παιδαγωγικι
πρόκλθςθ και όχι ωσ πρόβλθμα/επιβάρυνςθ

3. Πολιτιςμικζσ διαφορζσ και
Διαπολιτιςμικι Παιδαγωγικι
Η Διαπολιτιςμικι Παιδαγωγικι είναι ζνα ανομοιογενζσ
πεδίο επιςτθμονικοφ λόγου:
 Αναγνώριςθ του «εκνοπολιτιςμικοφ Άλλου» (Παιδαγωγικι τθσ
Συνάντθςθσ)
 Αναγνώριςθ του «εξελιςςόμενου Άλλου» (Παιδαγωγικι τθσ
Σφγκρουςθσ και Παιδαγωγικι τθσ Ποικιλομορφίασ)
Ο οριςμόσ του «Άλλου» είναι ηιτθμα κεντρικισ ςθμαςίασ για τθ
κεωρία και τθν πράξθ τθσ Διαπολιτιςμικισ Παιδαγωγικισ

4. Πολυπολιτιςμικότητα και εκπαίδευςθ
ςτθν Ελλάδα
• Μετατόπιςθ από τθ κζςθ τθσ αποςιϊπθςθσ
τθσ διαφορετικότθτασ ςτθ κζςθ του
ςεβαςμοφ τθσ πολιτιςμικισ και γλωςςικισ
πολυμορφίασ.
Από το «Πιςτεφουμε ςχεδόν όλοι ςτο ορθόδοξο χριςτιανικό
θρήςκευμα» (βιβλίο Κοινωνικισ και Πολιτικισ Αγωγισ, ΣΤϋ
Δθμοτικοφ) ςτο «ςεβαςμό τθσ πολιτιςμικισ ετερότθτασ των
ςυμπολιτών μασ» ( ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ)

5. ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ - Βαςικοί ςτόχοι:
 Λόγω τθσ γλωςςικισ και πολιτιςμικισ ποικιλομορφίασ
«πρζπει να ελαχιςτοποιηθεί αφενόσ το πιθανό ενδεχόμενο
τησ επιβολήσ ενόσ μονοδιάςτατου πολιτιςμικοφ μοντζλου
και αφετζρου η ενίςχυςη φαινομζνων ξενοφοβίασ και
ρατςιςμοφ» (ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ).
 Η πολυπολιτιςμικι κατάςταςθ «μπορεί να κεωρθκεί υγιισ
υπό το πρίςμα τθσ αναηωογόνθςθσ των κυρίαρχων
παραδόςεων (…) Η κατάςταςθ αυτι απαιτεί τθν ανάπτυξθ
κοινωνικών δεξιοτιτων, ςυνεργαςία και ςυμμετοχισ»
«…είναι απαραίτητο κάθε άτομο να μάθει να ςυμβιώνει με
τουσ άλλουσ (…) όμωσ, πρζπει να διατηρεί την εθνική και
πολιτιςμική του ταυτότητα μζςα από την ανάπτυξη τησ
εθνικήσ, πολιτιςτικήσ, γλωςςικήσ και θρηςκευτικήσ
αγωγήσ» (ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ)

6. Κάποια ςυμπεράςματα:
• Η ςυνάντθςθ με τον «άλλο» προβάλλει και ωσ
ευκαιρία εμπλουτιςμοφ του «εαυτοφ», αλλά
και ωσ κίνδυνοσ διάβρωςθσ/απϊλειασ αυτοφ.
• Η αμφικυμικι προςζγγιςθ του «άλλου» και οι
εντάςεισ που απορρζουν από αυτι ορίηουν το
πλαίςιο εντόσ του οποίου οφείλει να
επιτευχκεί ο διακθρυγμζνοσ ςτόχοσ τθσ
διαπολιτιςμικισ μάκθςθσ .

7. …και κάποια ερωτιματα:
• Πϊσ κα ενδυναμωκεί θ εκνικι ταυτότθτα
χωρίσ να αναπαραχκοφν εκνοκεντρικά
ςτερεότυπα για τουσ «άλλουσ»;
• Στο πλαίςιο τι είδουσ πρακτικϊν είναι εφικτι
θ οικοδόμθςθ μιασ αναςτοχαςτικισ και
ανοιχτισ ςτθ διαφορετικότθτα εκνικισ
ταυτότθτασ;

8. Σχολικά εγχειρίδια
• Τα περιεχόμενα επιλζγονται ζτςι, ϊςτε να
εκφράηουν τον κυρίαρχο λόγο που αφορά
ςτον αυτοπροςδιοριςμό μιασ εκνικισ
κοινωνίασ.
• Μζςω των περιεχομζνων διαχζονται
ταυτίςεισ οι οποίεσ είναι αντίςτοιχεσ τθσ
εκνικοφ αυτοπροςδιοριςμοφ μιασ κοινωνίασ

9. …και κάποια ερωτιματα
• Τι είδουσ «διαφορζσ» κεματοποιοφνται; (
πολιτιςμικζσ, γλωςςικζσ, κρθςκευτικζσ)
• Προωκείται μια ςυγκεκριμζνθ αντίλθψθ / κατανόθςθ
αυτϊν των «διαφορϊν»; (ουςιοκρατικι vs.
Πλουραλιςτικι);
• Σε ποιο πλαίςιο γίνεται αναφορά ςτισ «διαφορζσ»
• Οι αναφορζσ ςτισ «διαφορζσ» ζχουν άμεςο ι ζμμεςο
χαρακτιρα;
• Ποιεσ οι ςχζςεισ μεταξφ «εκνικοφ εαυτοφ» και
«εκνικοφ άλλου»;
• Ποιοί ςτόχοι διαπολιτιςμικισ μάκθςθσ είναι εμφανείσ;

10. Παραδείγματα:

11. Γλϊςςα ΔϋΔθμοτικοφ
Ενότθτα: Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίδιοι
΢τόχοσ: Θα γνωρίςουμε τι είναι ζνα διαπολιτιςμικό
ςχολείο
Το ςχολείο του κόςμου: «…Κάκε ομάδα μακαίνει τθ
γλϊςςα, τα τραγοφδια, τθν ιςτορία και τουσ χοροφσ
του τόπου τθσ…»
 Είναι το ςχολείο διαπολιτιςμικό;