Adult education

1. Ε.Α.Π.
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Μπουζάκης Γεράσιμος
Σχεδιασμός 20λεπτης μικροδιδασκαλίας η οποία υλοποιείται σε
οργανισμό εκπαίδευσης ενηλίκων.
Σελίδα 1 από 12

2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Μικροδιδασκαλία που θα σας παρουσιάσουμε είναι κομμάτι ενός προγράμματος
εκπαίδευσης που πραγματοποιείται σε σχολικό εργαστήριο Πληροφορικής Γυμνασίου και
γίνεται κατόπιν επιθυμίας των εκπαιδευτικών να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους σε
συγκεκριμένα προγράμματα υπολογιστών.
Οι καθηγητές που συμμετέχουν, εργάζονται στο ίδιο σχολείο τις πρωινές ώρες και είναι
διατεθειμένοι να αφιερώσουν χρόνο και χρήμα δυο απογεύματα της εβδομάδας για ένα μήνα
ώστε να βελτιώσουν την απόδοση τους στη χρήση Η/Υ.
Η συγκεκριμένη Μικροδιδασκαλία έχει σχεδιαστεί με βάση τις αρχές της Εκπαίδευσης
Ενηλίκων, που δίνει μεγάλη βαρύτητα στη συμμετοχή του εκπαιδευόμενου κατά τη διάρκεια
της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
Σελίδα 2 από 12

3. 1) Πληροφορίες για το πρόγραμμα
1.1 Τίτλος Προγράμματος, διάρκεια και τύπος οργανισμού.
Το πρόγραμμα εκπαίδευσης, στο οποίο θα βασιστεί η Μικροδιδασκαλία που θα σας
παρουσιάσουμε, έχει τίτλο «Χρήση προχωρημένων χαρακτηριστικών προγραμμάτων
γραφείου» είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και είναι ενδοσχολική επιμόρφωση συνολικής
διάρκειας 24 ωρών. Πραγματοποιείται Δευτέρα & Τετάρτη τις ώρες 17:00-17:45,
18:00-18:45 και 19:00-19:45 (τρίωρο) σε 4 εβδομάδες (4Χ6).
Η διάρθρωση του προγράμματος είναι η ακόλουθη:
Διδακτικές ενότητες
Διάρκεια
«Επεξεργασία Κειμένου»
6 ώρες
«Λογιστικά Φύλλα»
6 ώρες
«Διαδίκτυο»
6 ώρες
«Ηλεκτρονική Παρουσίαση»
6 ώρες
1.2 Πληθυσμός-στόχος
Απευθύνεται στο εκπαιδευτικό προσωπικό Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τα παρακάτω
χαρακτηριστικά. Οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν όλοι υπολογιστές στο σχολείο ή και στο
σπίτι, γνωρίζουν να χρησιμοποιούν προγράμματα επεξεργασίας κειμένου, πλοήγησης στο
διαδίκτυο αλλά παράλληλα έχουν αρκετά κενά και απορίες. Η ηλικία της ομάδας κυμαίνεται
από 27 έως και 60. Έχουν περιορισμένο ελεύθερο χρόνο μια και πολλοί είναι οικογενειάρχες.
Θέλουν όμως να μάθουν περισσότερα ώστε να χρησιμοποιήσουν πιο αποδοτικά τον Η/Υ. Γι’
αυτό εξάλλου πληρώνουν οι ίδιοι τον εκπαιδευτή τους.
2. Διδακτική Ενότητα «Λογιστικά Φύλλα»
Η Διδακτική Ενότητα που θα διδάξουμε από το παραπάνω πρόγραμμα ονομάζεται
«Λογιστικά Φύλλα» και είναι συνολικής διάρκειας 6 ωρών.
2.1 Πληροφορίες για τη σχεδίαση.
Για να σχεδιάσουμε το περιεχόμενο αυτής της Διδακτικής ενότητας λάβαμε σοβαρά τις
υποδείξεις των εκπαιδευόμενων πάνω στα προβλήματα και τις απορίες που έχουν
χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης όπως προείπαμε είναι
Σελίδα 3 από 12

4. αυτοχρηματοδοτούμενο που σημαίνει ότι συγκεκριμένες, διαμορφωμένες ανάγκες και
απαιτήσεις υπάρχουν εκ μέρους των εκπαιδευόμενων.
Έχουμε ήδη έρθει σε επαφή με την ομάδα των εκπαιδευόμενων, όπου ο καθένας τους μας
έχει δώσει γραπτά τι θέλει να περιέχει το πρόγραμμα. Εμείς επεξεργαστήκαμε τις προτάσεις
τους, ώστε το γνωστικό αντικείμενο να συμφωνεί με τις ανάγκες τους, τις παρουσιάσαμε
περιληπτικά στην ομάδα και καταλήξαμε από κοινού στα θέματα και στη χρονική διάρκεια
που αυτά θα καλύπτουν.
Επειδή το πρόγραμμα απευθύνεται σε ενήλικες πρέπει να σχεδιαστεί η Διδακτική Ενότητα
έτσι ώστε να ενισχύει την ενηλικιότητά τους. Θα πρέπει να φροντίσουμε οι εκπαιδευόμενοι
να εμπλακούν σε «πράξεις διερεύνησης», έτσι ώστε να προωθείται η ανεξάρτητη μάθηση
(Rogers,1999,σελ. 242).
Η ποσότητα της γνώσης εστιάζεται στα σημεία που έχουν αδυναμίες όλοι οι εκπαιδευόμενοι
γι’ αυτό μπορεί να φαίνεται λίγη η διάρκεια των 6 ωρών, αλλά όπως θα φανεί παρακάτω η
θεματολογία της ξεφεύγει από την τυπική παρουσίαση των χαρακτηριστικών και
δυνατοτήτων ενός προγράμματος λογιστικού φύλλου. Εξάλλου, στόχος μας είναι να
βοηθήσουμε τους εκπαιδευόμενους να συνεχίσουν τη μάθηση μόνοι τους (Rogers,1999, σελ.
245).
2.2 Οι στόχοι της Διδακτικής Ενότητας.
Σε επίπεδο γνώσεων:
•
να γνωρίσουν το στυλ αναφοράς Α1, το R1C1 και το 3-Δ
•
να γνωρίσουν τις έννοιες πεδίο, εγγραφή και Λίστα
•
να κατανοήσουν τη σύνταξη των ένθετων συναρτήσεων
•
να γνωρίσουν τις συγκεντρωτικές αναφορές και γραφήματα.
Σε επίπεδο δεξιοτήτων:
•
Να χρησιμοποιούν κατάλληλα τους διάφορους τύπους αναφοράς.
•
Να δημιουργούν λίστες και να ομαδοποιούν δεδομένα
•
Να δημιουργούν συγκεντρωτικές αναφορές και γραφήματα.
•
Να χρησιμοποιούν τις κατάλληλες συναρτήσεις για την εργασία τους.
Σελίδα 4 από 12

5. •
Επίσης να μάθουν να αναζητούν οι ίδιοι, χωρίς τη βοήθεια «ειδικών», τις
δυνατότητες που τους παρέχει το πρόγραμμα
Σε επίπεδο στάσεων:
•
να μην φοβούνται να πειραματίζονται με τις δυνατότητες του προγράμματος
•
να συνειδητοποιήσουν ότι τα προγράμματα ενός υπολογιστή είναι εργαλεία που
αλλάζουν συχνά μορφή και χαρακτηριστικά.
2.3_Τα βασικά θέματα της Διδακτικής Ενότητας «Λογιστικά Φύλλα».
Στον παρακάτω πίνακα καταγράφονται οι υποενότητες της Διδακτικής Ενότητας
Θέματα (υποενότητες)
Διδακτικές ώρες
(κατά προσέγγιση)
1. Αναφορές σε τύπους
2 ώρες
2. Ένθετες συναρτήσεις
1 ώρα
3. Λίστα
1 ώρα
4. Αναφορά Συγκεντρωτικού Πίνακα και Γραφήματος
2 ώρες
2.4 Η Μικροδιδασκαλία
Η 20λεπτη Μικροδιδασκαλία εντάσσεται στην πρώτη υποενότητα «Αναφορές σε τύπους»
που είναι συνολικής διάρκειας 2 ωρών. Με τη συγκεκριμένη Μικροδιδασκαλία ξεκινάμε
αυτή την υποενότητα. Στα 25 λεπτά που έπονται αναφερόμαστε στο στυλ αναφοράς R1C1.
Είναι ένα άγνωστο σχετικά στυλ, που χρησιμοποιείται όμως συχνά σε προχωρημένο επίπεδο.
Σελίδα 5 από 12

6. 2.5. Περιεχόμενο και εκπαιδευτικές τεχνικές που έπονται της Μικροδιδασκαλίας.
Ακολουθεί ο πίνακας που περιγράφει συνοπτικά το περιεχόμενο και τις εκπαιδευτικές
τεχνικές που θα ακολουθήσουν τη Μικροδιδασκαλία μας.
Θέματα (υποενότητες)
Διάρκεια Εκπαιδευτικές τεχνικές
(λεπτά)
Σύνδεση με το προηγούμενο στυλ αναφοράς
1’ (21ο)
Εισήγηση
Το στυλ αναφοράς R1C1
2’(23ο)
Εισήγηση
Εφαρμογή του R1C1
7’ (30ο)
Άσκηση ( σε ατομικό επίπεδο)
Εφαρμογή R1C1
7’ (37ο)
Μελέτη περίπτωσης σε
ομάδες. Συνδέεται με την
προηγούμενη άσκηση.
Παρουσίαση από τις ομάδες.
5’ (42ο)
Συζήτηση
Αξιολόγηση
1’ (43ο)
Συζήτηση, συμμετοχή
εκπαιδευτή
Σύνθεση/ Εξαγωγή συμπερασμάτων
2’ (45ο)
Σελίδα 6 από 12
Εισήγηση

7. ΣΧΕΔΙΟ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΙΚΡΟ∆Ι∆ΑΣΚΑΛΙΑΣ
Τίτλος Μικροδιδασκαλίας: Απόλυτη, Σχετική και Μεικτή Διεύθυνση στο στυλ Α1
Εκπαιδευτικοί στόχοι Μικροδιδασκαλίας:
Γνώσεις:
•
Να γνωρίσουν το στυλ αναφοράς Α1
•
Να κατανοήσουν πως ορίζεται η απόλυτη, σχετική και Μεικτή διεύθυνση στο στυλ
Α1
•
Να γνωρίσουν όλους τους συνδυασμούς αυτής της αναφοράς σε ένα τύπο.
Ικανότητες:
•
Να χρησιμοποιούν το στυλ αναφοράς Α1
•
Να μπορούν να επιλέγουν τον κατάλληλο τύπο απόλυτης και σχετικής διεύθυνσης.
•
Να μπορούν να ερμηνεύουν και να εξηγούν τη λειτουργία ενός τύπου.
Στάσεις:
Να ενισχυθεί η πεποίθηση ότι ο υπολογιστής είναι μια συσκευή που λειτουργεί με βάση
συγκεκριμένους κανόνες.
Θέµατα (Υποενότητες) Μικροδιδασκαλίας 20΄
Θέµατα (Υποενότητες)
∆ιάρκεια Εκπαιδευτικές Τεχνικές Εκπαιδευτικά Μέσα για
(λεπτά) για κάθε θέµα
κάθε θέµα
1. Παρουσίαση στόχων.
1’
Εισήγηση
Πίνακας μαρκαδόρου
2. Απόλυτη, Σχετική και
Μεικτή διεύθυνση στην
καθημερινή μας ζωή
2’
Καταιγισμός ιδεών
Πίνακας μαρκαδόρου
3. Απόλυτη, Σχετική και
Μεικτή διεύθυνση στα
Λογιστικά Φύλλα
10’
Ομάδες εργασίας
Έντυπα
Πρακτικής
άσκησης – ΗΥ και
διαλογικά πολυμέσα.
4. Παρουσίαση από τις
ομάδες των ασκήσεων.
5’
Συζήτηση,
ερωτήσεις-απαντησεις,
παρέμβαση εκπαιδευτή
Πίνακας μαρκαδόρου
5. Σύνθεση/ εξαγωγή
συμπερασμάτων.
2
Εισήγηση
Πίνακας μαρκαδόρου
Σελίδα 7 από 12

8. Αιτιολόγηση επιλογής εκπαιδευτικών τεχνικών.
Στην έναρξη της Μικροδιδασκαλίας ξεκινάμε με
εισήγηση που θεωρείται
αποτελεσματική όταν παρουσιάζουμε τους στόχους (Rogers A., 1999, σ.72).
Χρησιμοποιούμε τον πίνακα για να καταγράψουμε τους στόχους και τις λέξεις κλειδιά.
Συνεχίζουμε με την εκπαιδευτική τεχνική του καταιγισμού ιδεών (BrainStorming) για
να ενεργοποιήσουμε τους εκπαιδευόμενους να συμμετέχουν και μέσα από γνωστές
έννοιες να αρχίσουν να εμπλέκονται στη διεργασία της μάθησης στο καινούργιο
γνωστικό θέμα. Επίσης οι εκπαιδευόμενοι νιώθουν πιο άνετα και λειτουργούν σε
φιλικό κλίμα μεταξύ τους. Καταγράφουμε τις απόψεις τους στο πίνακα. (Courau
S.,2000, σ. 60-64).
Η μεγαλύτερη υποενότητα σε διάρκεια (10’) εντάσσει τους εκπαιδευόμενους σε
ομάδες εργασίας. Αυτή η εκπαιδευτική τεχνική δίνει την ευκαιρία στον
εκπαιδευόμενο να αναπτύξει την κριτική του σκέψη και να συνεργαστεί με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Θεωρείται από πολλούς μελετητές ως ακρογωνιαίος λίθος
της εκπαίδευσης ενηλίκων (ΒΑΪΚΟΥΣΗ Δ., ΒΑΛΑΚΑΣ Ι., ΚΟΚΚΟΣ Α.,
ΤΣΙΜΠΟΥΚΛΗ Α.,1999,σ.47) και (Noue D., Piveteau J., 1999, κεφ. 8). Ουσιαστικά
μέσα σε αυτό το δεκάλεπτο γίνεται η επεξεργασία των εννοιών της απόλυτης και
σχετικής διεύθυνσης στο στυλ αναφοράς Α1.
Συνεχίζουμε με την επόμενη εκπαιδευτική τεχνική, της συζήτησης και σε μικρό
βαθμό της συγγενικής τεχνικής των ερωτήσεων-απαντήσεων. Ο εκπαιδευτής
συμμετέχει στη συζήτηση μόνο στα σημεία που θέλει να δώσει διευκρινήσεις ή να
θέσει κάποια θέματα για περαιτέρω επεξεργασία και προβληματισμό. Επίσης, εάν
δούμε ότι η συζήτηση προσανατολίζεται σε θέματα που βρίσκονται έξω από τους
στόχους που έχουμε θέσει, διακριτικά στρέφουμε την προσοχή των εκπαιδευόμενων
πάλι εντός των πλαισίων της στοχοθεσίας μας.
Η συζήτηση είναι μια καλή ευκαιρία για να επιβεβαιωθεί η λειτουργία ως ομάδας, των
εκπαιδευόμενων. Επίσης, αναπτύσσεται η ικανότητα συνεργασίας των διδασκομένων
ως προς την αντιμετώπιση ζητημάτων (Α. ΚΟΚΚΟΣ, Α. ΛΙΟΝΑΡΑΚΗΣ,1998,
σελ.214). Εμείς σε αυτό το σημείο τη χρησιμοποιούμε ώστε οι εκπαιδευόμενοι να
μπορέσουν να διατυπώσουν ομαδικά τα συμπεράσματα και τις απόψεις τους.
Σελίδα 8 από 12

9. Ολοκληρώνουμε τη Μικροδιδασκαλία μας με εισήγηση στην οποία καταλήγουμε σε
συμπεράσματα με βάση αυτά που συζητήθηκαν. Κλείνουμε την εισήγηση με αναφορά
στους στόχους αυτής της Μικροδιδασκαλίας.
Αιτιολόγηση επιλογής εποπτικών μέσων διδασκαλίας.
Στην πρώτη υποενότητα της παρουσίασης των στόχων χρησιμοποιούμε τον πίνακα για
να γράψουμε τους στόχους, τις έννοιες και τις λέξεις-κλειδιά που θα μας
απασχολήσουν. Είναι το εποπτικό μέσο που προσφέρεται για την εισαγωγή σε μια
διδασκαλία. Συγκεντρώνει την προσοχή όλων των εκπαιδευομένων τόσο στους
στόχους που τίθενται όσο και στον εκπαιδευτή που γράφει και απευθύνεται στην
ομάδα. Είναι γνώριμο, οικείο και βοηθάει στην ανάπτυξη φιλικού μαθησιακού
κλίματος.
Συνεχίζουμε και στην επόμενη υποενότητα τη χρήση του πίνακα, καταγράφοντας τις
απόψεις των εκπαιδευόμενων. Ο πίνακας βοηθάει να γίνεται άμεσα η καταγραφή των
απόψεων και να είναι αναγνώσιμη από όλη την ομάδα. Ο πίνακας μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση και κατανόηση μιας κατάστασης (Noue D., Piveteau
J., 1999, σελ. 69).
Στην τρίτη υποενότητα, που οι εκπαιδευόμενοι δουλεύουν σε ομάδες εργασίας, τους
παρέχουμε έντυπα ασκήσεων και παράλληλα συνδέονται μέσω των υπολογιστών τους
σε συγκεκριμένο δικτυακό τόπο που υπάρχει πολυμεσική αλληλεπιδραστική
εφαρμογή. Τα έντυπα ασκήσεων είναι προσιτά στους εκπαιδευόμενους, ενώ το
πολυμεσικό υλικό προκαλεί ενδιαφέρον και δίνει ευελιξία στον δρόμο πορείας προς τη
μάθηση
(ΒΑΪΚΟΥΣΗ
Δ.,
ΒΑΛΑΚΑΣ
Ι.,
ΚΟΚΚΟΣ
Α.,
ΤΣΙΜΠΟΥΚΛΗ
Α.,1999,σ.140). Στα έντυπα μπορεί να γράφονται, να διορθώνονται απόψεις όλων των
μελών της ομάδας. Είναι κατάλληλα για την πραγματοποίηση ασκήσεων.
Στην τέταρτη υποενότητα, χρησιμοποιούμε τον πίνακα και ισχύουν τα ίδια
επιχειρήματα που αναπτύξαμε στην πρώτη και δεύτερη υποενότητα.
Στην πέμπτη υποενότητα ολοκληρώνεται η Μικροδιδασκαλία πάλι με τη χρήση
πίνακα. Τα ίδια επιχειρήματα που προαναφέρθηκαν για την καταλληλότητα της
χρήσης ισχύουν.
Προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα εποπτικά μέσα έτσι ώστε να εξυπηρετούν
καλύτερα τις ανάγκες της κάθε μιας υποενότητας ξεχωριστά. Είμαστε εναντίων των
Σελίδα 9 από 12

10. πολλών διαφορετικών εποπτικών μέσων διδασκαλίας. Ειδικά σε μια Μικροδιδασκαλία
που ο χρόνος είναι λίγος. Πρέπει να προσέχουμε να μην καταλήγουμε τελικά να
χρησιμοποιούμε το μέσο για το μέσο.
Σελίδα 10 από 12

11. ΣΥΝΟΨΗ
Στην παρούσα εργασία παρουσιάσαμε το σχέδιο μιας Μικροδιδασκαλίας μέσα
σε ένα ευρύτερο Διδακτικό Πλαίσιο. Επειδή απευθυνόμαστε σε ενήλικους μέσα
από τη χρήση εκπαιδευτικών τεχνικών προσπαθούμε αφενός να ικανοποιήσουμε
τις ανάγκες και προσδοκίες που περιμένουν από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα
αφετέρου να χρησιμοποιήσουμε τις βασικές αρχές Εκπαίδευσης Ενηλίκων ώστε
να μπορέσουν να αναπτύξουν την κριτική τους ικανότητα και να οδηγηθούν
μόνοι τους στην ανακάλυψη της νέας γνώσης.
Αναφερθήκαμε στους στόχους που θέλουμε να επιτευχθούν μέσα από τη
συγκεκριμένη
Διδακτική
Ενότητα
(που
κομμάτι
της
αποτελεί
η
Μικροδιδασκαλία που παρουσιάζουμε) και προχωρήσαμε στην αιτιολόγηση των
εκπαιδευτικών μεθόδων και εκπαιδευτικών μέσων που επιλέξαμε για κάθε
υποενότητα της Μικροδιδασκαλίας μας.
Σελίδα 11 από 12

12. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
•
Δ. ΒΕΡΓΙΔΗΣ, K. ABRAHAMSSON, M. DAVIS, R. FAY, (1999),
«Εκπαίδευση Ενηλίκων: Κοινωνική και Οικονομική Λειτουργία ΤΟΜΟΣ Β»,
ΠΑΤΡΑ, ΕΑΠ
•
Α. ΚΟΚΚΟΣ, Α. ΛΙΟΝΑΡΑΚΗΣ, (1998), «Ανοικτή και εξ αποστάσεως
εκπαίδευση: Σχέσεις διδασκόντων – διδασκομένων ΤΟΜΟΣ Β», ΠΑΤΡΑ,
ΕΑΠ
•
ROGERS A., (1999), «Η Εκπαίδευση Ενηλίκων»,Αθήνα, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
•
Courau S., (2000), «Τα βασικά «εργαλεία» του εκπαιδευτή ενηλίκων»,
Αθήνα, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
•
Noue D., Piveteau J., (1999), «Πρακτικός οδηγός του εκπαιδευτή»,
Αθήνα, ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ
Σελίδα 12 από 12