1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ
Ο Α‘ Παγκόσμιος πόλεμος και η ρωσική
επανάσταση (1914-1918)
Σε αυτό το κεφάλαιο θα εξετάσουμε:
•τα αίτια του Α‘ Παγκόσμιου πολέμου,
τις φάσεις και την έκβασή του
•τη διαφωνία Βενιζέλου-Κωνσταντίνου
για τη στάση της Ελλάδας στον Α‘ Παγκόσμιο πόλεμο
•την επανάσταση του 1917 στη Ρωσία
•την πολιτική πραγματικότητα μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο
και την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών.

2. ΕΝΟΤΗΤΑ 31
Τα αίτια, η έκρηξη και τα μέτωπα του Α‘
Παγκόσμιου πολέμου

3. Τα
αίτια
ιμπεριαλισμός
εθνικισμός
μιλιταρισμός

4. • Ιμπεριαλισμός
http://el.wikipedia
• καπιταλισμός (Κεφαλαιοκρατία- Μονοπώλια)
• Αποικιοκρατία
(σχολικό βιβλίο: εν.15 αποικιοκρατία και
αποικιακοί ανταγωνισμοί)
• http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/65/51

5. ιμπεριαλισμός
η τάση ενός κράτους
να επεκτείνει
την οικονομική και πολιτική του
επιρροή
σε βάρος άλλων κρατών ή λαών,
χρησιμοποιώντας
τη στρατιωτική ή οικονομική του
υπεροχή
http://www.greek-language.gr

6. 1. Τα αίτια του πολέμου: ο ιμπεριαλισμός
Το βιομηχανικό δυναμικό κάθε έθνους αναγκάζεται να
παράγει, να υπερπαράγει.
Αυτή την υπερπαραγωγή πρέπει να τη διαθέσουμε.
Κι έτσι ριχνόμαστε στις παγκόσμιες αγορές
ενώ κλείνουμε τη δική μας αγορά με προστατευτικά
μέτρα. […]
Έτσι με φυσική νομοτέλεια, η μία χώρα βαδίζει
εναντίον της άλλης, συγκρούεται μαζί της.
Ποια θα εξασφαλίσει την οριστική υπεροχή
των εθνικών βιομηχανικών της προϊόντων και με ποιο
τρόπο; […] Μήπως με πόλεμο;
Η Αγγλία και η Γερμανία
αλληλοΰποβλέπονται˙
ο πόλεμος είναι η μόνη τους λύση.
Α. Μερχέμ, Η εργατική ζωή, 1911.
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/65/522,1914/

7. Ερωτήσεις:
• Πώς προσπαθεί να διαθέσει την
υπερπαραγωγή της κάθε βιομηχανική
χώρα, κατά την πηγή;
• Ποιες ευρωπαϊκές χώρες ήταν οι κύριοι
αντίπαλοι στον ιμπεριαλιστικό
ανταγωνισμό κατά την πηγή;

8. εθνικισμός
μ μ μ μΑναθέτου ε σε ια ο άδα αθητών να
μαναζητήσουν τον ορισ ό του όρου
Ε Ν Ο Τ Η Τ Α 6, σελ. 26
Τα επαναστατικά κινήματα των ετών 1820-1821 στην Ευρώπη
Εθνικές διεκδικήσεις και η αρχή των εθνοτήτων
1. Δύο διαφορετικές αντιλήψεις για το έθνος
http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-C105/65/517,1891/
http://www.greek-language.gr
http://el.wikipedia
(βλέπε γλωσσάριο).

9. εθνικισμός
1.η απόλυτη και με πάθος προσήλωση των ατόμων στο
έθνος τους,
η οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την εχθρότητα
προς άλλα έθνη·
2. η άποψη που ενθαρρύνει την έκφραση και την
καλλιέργεια
της εθνικής συνείδησης·
η αφοσίωση των ατόμων στο έθνος στο οποίο ανήκουν,
χωρίς όμως καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης
άλλου έθνους· εθνισμός, πατριωτισμός.
http://www.greek-language.gr

10. 3. (ιστ.) η πολιτική άποψη και κίνηση, που
εκδηλώθηκε κατά το 19ο κυρίως αι. και
αναγνώριζε και
αποδεχόταν τις εθνικές διαφορές και ιδιομορφίες
ως βάση για τη σύσταση και λειτουργία των
πολιτικών κοινοτήτων:
Στα τέλη του 19ου αι., το κίνημα του εθνικισμού
άρχισε να χάνει το φιλελεύθερο και διεθνιστικό
του χαρακτήρα,
και να γίνεται συντηρητικότερο ακόμη και
αντιδραστικό.
εθνικισμός
http://www.greek-language.gr

11. 2. Τα αίτια του πολέμου: ο εθνικισμός
Ο θρίαμβος των εθνών
συνεπήρε ολόκληρη την Ευρώπη
με μια μεταδοτική κίνηση
που κάνει ολόκληρη την ήπειρο να ενδιαφέρεται
για οποιαδήποτε αλλαγή επέρχεται
σε μια από τις χώρες που την απαρτίζουν.
Συγχρόνως το εθνικό συναίσθημα
μετατράπηκε σιγά σιγά
σε ένα αλαζονικό και απόλυτο πάθος,
που δεν ικανοποιείται παρά μόνο
με την εξύψωση ενός κράτους σε βάρος των άλλων.
S. Berstein & P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης,
μτφρ. Α.Κ. Δημητρακόπουλος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1997, τόμ. 2, σ. 266.

12. Ερωτήσεις
• Σε τι μετατράπηκε το εθνικό συναίσθημα στις
ευρωπαϊκές χώρες;
• Γιατί η λέξη εθνικισμός έχει αποκτήσει αρνητική
σημασία, ενώ η αρχική του σημασία αναφέρεται
στον πατριωτισμό και τη φιλοπατρία;

13. Civilians join German soldiers on their first mile's march towards Paris.
http://www.english.illinois.edu/maps/ww1/photoessay.htm

14. French Soldiers, also joined by civilians, on their way to Berlin
Online source: http://www.worldwar1.com/pharc003.htm

15. Μιλιταρισμός
(στρατοκρατία):
Ο υπερτονισμός των στρατιωτικών αξιών
Ο μιλιταρισμός εκφράστηκε με τον ανταγωνισμό
των εξοπλισμών μεταξύ της Γερμανίας και των άλλων
ευρωπαϊκών δυνάμεων και με την προβολή του
πολέμου ως μέσου επίλυσης των διεθνών διαφορών.

16. Μιλιταρισμός
(στρατοκρατία):
κυριαρχία του στρατού
στα πλαίσια μιας κοινωνίας ή ενός κράτους,
η οποία εκδηλώνεται ως
υποταγή όλων των δραστηριοτήτων
στη στρατιωτική σκοπιμότητα
και στην προετοιμασία για πόλεμο·
Ως αντίδραση στο μιλιταρισμό αναπτύχθηκε
το ειρηνιστικό κίνημα.
http://www.greek-language.gr

17. Russian soldiers with band in St. Petersburg.

18. μιλιταρισμός
3. Τα αίτια του πολέμου: ο μιλιταρισμός
Μας εκπαίδευσαν δέκα εβδομάδες σ’ ένα
στρατόπεδο
κι αυτό το διάστημα μας επηρέασε πιο βαθιά
από τα δέκα χρόνια του σχολείου.
Μάθαμε πως ένα γυαλιστερό κουμπί βαραίνει
περισσότερο
από τέσσερις τόμους του Σοπενάουερ [Γερμανός
φιλόσοφος].

19. Ξαφνιασμένοι στην αρχή,
ύστερα πικραμένοι
και στο τέλος αδιάφοροι
παραδεχτήκαμε πως,
σημασία δεν έχει
ο νους μα η βούρτσα των παπουτσιών,
το πνεύμα μα το σύστημα,
η ελευθερία μα τα γυμνάσια.
Ε.Μ. Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο, μτφρ. Σ.
Βουρδουμπά.

20. • Ο αφηγητής είναι ένας δεκαοχτάχρονος γερμανός
στρατιώτης που κατατάχθηκε εθελοντής μαζί με τους
συμμαθητές από πατριωτισμό.. Ποια συναισθήματα
προκάλεσε σ’ αυτόν και στους συμμαθητές του η
στρατιωτική ζωή;
• Γιατί το βιβλίο αυτό κατατάσσεται στην αντιπολεμική
λογοτεχνία;

21. Ο ιμπεριαλισμός
η επιθετική προσπάθεια
της ταχύτατα
αναπτυσσόμενης Γερμανίας
να καλύψει τις ανάγκες της
σε πρώτες ύλες, καύσιμα
και αγορές
μέσω της αναδιανομής
του παγκόσμιου πλούτου
και των αποικιών.

22. Χώρες που συμμετείχαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο
(κόκκινο: Κεντρικές Δυνάμεις, μπλε: Αντάντ και σύμμαχοί της)
http://el.wikipedia.org

24. Ο εθνικισμός
•οι πολιτικές αποφάσεις
είχαν πάψει πλέον να αφορούν μόνο τους
ηγέτες,
•οι συμπεριφορές των λαών είχαν βαρύτητα.
•Οι λαοί της Ευρώπης
δεν επιθυμούσαν τον πόλεμο.
Δεν ήταν, ωστόσο, και διατεθειμένοι
να καταπνίξουν τα εθνικά τους αισθήματα
για να διατηρηθεί η ειρήνη.

25. Ο ενθουσιασμός για τον πόλεμο
Berlin students on their way to enlist.

26. These care-free French troops would soon learn
the realities of war in the industrial age.

27. Ο μιλιταρισμός
ενισχυόταν διαρκώς,
επιταχύνοντας την πορεία προς τον πόλεμο.
Η ανάπτυξη της γερμανικής πολεμικής
βιομηχανίας
της Γερμανίας
ώθησαν και τις άλλες Δυνάμεις
στην κλιμάκωση των στρατιωτικών εξοπλισμών.
Παράλληλα, όλο και πιο πολλές φωνές
τόνιζαν τη σημασία και την αξία του πολέμου
ως μέσου επίλυσης των διεθνών διαφορών.

29. http://www.english.illinois.edu/maps/ww1/photoessay.htm

30. German 17cm gun on rail mount. The recoil would propel the carriage 100 feet down the siding
Online source: http://www.worldwar1.com/pharc005.htm

31. German soldier standing next to a giant rail gun shell.
Online source: http://www.worldwar1.com/pharc005.htm

32. Τα αντίπαλα στρατόπεδα
• Η Αντάντ
Εγκάρδια Συνεννόηση
(Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία)
• Οι Κεντρικές Δυνάμεις
Τριπλή Συμμαχία
(Γερμανία, Αυστροουγγαρία και Ιταλία)

36. Η δολοφονία του διαδόχου του αυστριακού θρόνου
Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο της
Βοσνίας
από ένα νεαρό Σέρβο εθνικιστή (Ιούνιος 1914).
Ο διάδοχος των Αψβούργων, σε επίσκεψή
του στο Σαράγεβο λίγες μέρες πριν από τη
δολοφονία του, που ήταν και η αφορμή της
έναρξης του Α` Παγκοσμίου Πολέμου

37. http://hromatopoios.blogspot.com/2010/04/blog-post_25.html
Πηγή: www.delivery.superstock.com

39. Η Αυστροουγγαρία
κήρυξε τον πόλεμο στη Σερβία (Ιούλιος 1914).
Η Ρωσία και η Γαλλία
εκδήλωσαν τη συμπαράστασή τους στη
Σερβία,
Η Γερμανία
τάχθηκε στο πλευρό της Αυστροουγγαρίας.
Στα επόμενα τέσσερα χρόνια
έγιναν συνολικά
εξήντα κηρύξεις πολέμων.
Κήρυξη του Μεγάλου Πολέμου

40. Η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία
ήταν ένα διττό μοναρχικό κράτος στην Κεντρική Ευρώπη
από το 1867 ως το 1918, οπότε και διαμελίστηκε
μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ 1830 -
1916)

41. Τα κύρια μέτωπα
• Το δυτικό, στα γαλλογερμανικά σύνορα

42. Οι Γερμανοί εισέβαλαν στο Βέλγιο
και κινήθηκαν προς το Παρίσι,
αλλά αποκρούστηκαν από τον γαλλικό στρατό
(μάχη του Μάρνη).

43. Αμέσως, η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη
Γερμανία.
Γερμανοί και Γάλλοι
έσκαψαν σε μια γραμμή εκατοντάδων χιλιομέτρων
(δυτικό μέτωπο) χαρακώματα,
όπου οι συνθήκες ζωής ήταν τραγικές.

44. Ο πόλεμος των χαρακωμάτων
Georg Schöbel, Erstürmung der 285 Argonnen 13. Juli 1915

46. «Ουδέτερη ζώνη» στο Δυτικό Μέτωπο (Α' Παγκόσμιος Πόλεμος)
http://www.english.illinois.edu/maps/ww1/photoessay.htm

47. Η ζωή στα
χαρακώματα.

51. 2. Η ζωή στα
χαρακώματα.

62. 2. Η ζωή στα
χαρακώματα.

63. η ρωσική προέλαση στην Α. Πρωσία
ανακόπηκε από γερμανικές δυνάμεις.
Το ανατολικό, στην ανατολική
Πρωσία
Πηγή: www.britanica.com

64. Ρώσοι στρατιώτες
περιμένοντας
γερμανική επίθεση
Ρώσοι στρατιώτες στη μάχη
του Τάννενμπουργκ πέφτουν
νεκροί από βλήματα οβίδας

65. Στα τέλη του 1914 τα μέτωπα
σταθεροποιήθηκαν.
Τον Οκτώβριο του 1914
μπήκε στον πόλεμο
και η Οθωμανική αυτοκρατορία
στο πλευρό των Κεντρικών
Δυνάμεων.
Ο Μωάμεθ Ε΄
http://el.wikipedia.org

66. Συμμαχίες και ανακατατάξεις
Κεντρικές Δυνάμεις
ή
Τριπλή Συμμαχία
Εγκάρδια ή Τριπλή
Συνεννόηση (Αντάντ)
Βασικοί
σύμμαχοι πριν
την έναρξη του
πολέμου (1914)
• Γερμανία
• Αυστροουγγαρία
• Ιταλία
•Αγγλία
•Γαλλία
•Ρωσία
Ανακατατάξεις
συμμαχιών
• Ιταλία (1915)
Νέοι σύμμαχοι • Οθωμανική
Αυτοκρατορία (1914)
• Βουλγαρία (1915)
•Σερβία (1914)
•Μαυροβούνιο (1914)
•Ρουμανία (1916)
•Πορτογαλία (1916)
•Ελλάδα (1917)
•ΗΠΑ (1917)

67. Συμμαχίες και ανακατατάξεις
η Βουλγαρία
συμμάχησε με τις Κεντρικές Δυνάμεις,
οι οποίες,
έχοντας και τη συνεργασία του
σουλτάνου,
σχεδόν κυριάρχησαν στα Βαλκάνια.
1915

68. Η Αντάντ,
για να ανοίξει τα Στενά
και να βοηθήσει τη
Ρωσία,
οργάνωσε μεγάλη
επιχείρηση
κατάληψης των
Δαρδανελίων
που αποκρούστηκε, από
τον οθωμανικό στρατό.
Συμμαχίες και ανακατατάξεις
(Φεβρουάριος 1915)

70. Τότε η Αντάντ αποβίβασε στρατεύματά
της
στη Θεσσαλονίκη και μετέφερε τον
πόλεμο στην Ελλάδα, που παρέμενε ακόμη
ουδέτερη.
(Οκτώβριος 1915)

71. Η Ιταλία
συμμάχησε με την Αντάντ,
αφού έλαβε υποσχέσεις
ότι μετά το τέλος του πολέμου
θα της παραχωρηθούν εδάφη,
(και τμήμα της Μ. Ασίας).
1915

72. Οι επιχειρήσεις το 1916
Τον Φεβρουάριο του 1916
οι Γερμανοί έκαναν μεγάλη επίθεση στο
Βερντέν,
η οποία κόστισε χιλιάδες νεκρούς αλλά δεν άλλαξε τα
δεδομένα.

73. • Η μάχη του Βερντέν ήταν μια από τις κρισιμότερες
μάχες του Α' παγκόσμιου πόλεμου και έλαβε χώρα στο
δυτικό μέτωπο.
• Αντίμαχοι ήταν ο γερμανικός και ο γαλλικός στρατός
που πολέμησαν από
• τις 21 Φεβρουαρίου μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου 1916
• γύρω από την πόλη Βερντέν στη βορειοανατολική
Γαλλία
• Η μάχη του Βερντέν οδήγησε σε απώλειες δραματικού
μεγέθους: πάνω από 250.000 νεκρούς και περίπου
μισό εκατομμύριo τραυματίες. Ήταν η πιο μακροχρόνια
μάχη και μια από τις πιο αιματηρές στον πρώτο
παγκόσμιο πόλεμο.
• Τόσο για την Γαλλία όσο και για την Γερμανία
αντιπροσωπεύει την φρίκη του πολέμου, παρόμοια με
τη μάχη του Σομμ που την ακολούθησε τον ίδιο χρόνο.

77. Γάλλοι στρατιώτες με αντιασφυξιογόνες μάσκες αντιμετωπίζουν
τα χημικά αέρια των Γερμανών, οι οποίοι τα χρησιμοποιούσαν
παρά την απαγόρευση των Συνθηκών της Χάγης

79. Οι επιχειρήσεις το 1916
Η γαλλοβρετανική επίθεση στο Σομ
1 Ιουλίου-18 Νοεμβρίου 1916
επανέφερε το δυτικό μέτωπο στην αρχική θέση του.

80. • Η Μάχη του Σομμ που έγινε το 1916, ήταν μια από τις πιο
ολέθριες μάχες του πρώτου παγκόσμιου πολέμου. Με
περισσότερα από ένα εκατομμύριο θύματα ήταν και μια από
τις πιο αιματηρές μάχες στην ανθρώπινη ιστορία. Οι
συμμαχικές δυνάμεις προσπάθησαν να περάσουν μέσα από
το γερμανικό μέτωπο κατά μήκος μιας εκτάσεως 40 χλμ.
βόρεια και νότια του ποταμού Σομμ στη βόρεια Γαλλία. Ένας
από τους στόχους της μάχης ήταν να αποσπάσουν τις
γερμανικές δυνάμεις από τη μάχη του Βερντέν. Στο τέλος
της μάχης, οι απώλειες στον Σομμ ήταν μεγαλύτερες
εκείνων του Βερντέν.

81. Την πρώτη ημέρα της μάχης, την 1η Ιουλίου
1916, ο βρετανικός στρατός θρήνησε
57.470 θύματα, συμπεριλαμβανομένων
19.240 νεκρών.
Η 1η Ιουλίου ήταν η πιο αιματηρή ημέρα
στην ιστορία του βρετανικού στρατού. Τις
ίδιες και παρόμοιες απώλειες είχαν όμως
και οι άλλοι στρατοί.
Ένας Γερμανός ανώτερος υπάλληλος (ο
λοχαγός φον Χέντινγκ) περιέγραψε την
ημέρα αυτή ως τον «λασπώδη τάφο του
γερμανικού πεζικού».

82. Ο Βρετανός ιστορικός Σερ Τζέιμς Έντμοντς
δήλωσε:
"Δεν είναι υπερβολή αν υποστηρίξουμε ότι τα
θεμέλια της τελικής νίκης στο δυτικό μέτωπο
τέθηκαν με την μάχη του Σομμ το 1916."
Για πρώτη φορά, ο Βρετανικός πληθυσμός
γνώρισε τη φρίκη του πολέμου με την
προβολή της προπαγανδιστικής ταινίας
The Battle of the Somme,
η οποία περιείχε αυθεντικές σκηνές γυρισμένες
τις πρώτες ημέρες στο πεδίο της μάχης.

83. Βρετανία: 419.654
Γαλλία: 204.253
Σύνολο: 623.907μεταξύ των
οποίων 146.431 νεκροί ή
αγνοούμενοι
Γερμανία: 434.515
(από τους οποίους 164.055
νεκροί ή αγνοούμενοι)
Απώλειες

84. British troops on their way to the front. Jun-1916.

85. Preparing to "hop the bags" outside Beaumont Hamel.
1st Battalion, Lancashire Fusliers. 1-Jul-1916.

87. Έκρηξη νάρκης, 7:20 το απόγευμα της 1ης Ιουλίου του 1916

88. Στρατιώτες της Νέας Γης σε χαράκωμα τροφοδοσίας, στις 1 Ιουλίου
1916.

89. Evacuating an early casualty. 1-Jul-1916.

90. The results of artillery bombardment.
The once tree lined road to Guillemont. Aug-1916.

91. British assisting wounded German prisoners. 3-Jul-1916.

92. Removing a wounded soldier at Beaumont Hamel. 1-Jul-1916.

93. Abandoned German trench at Beaumont Hamel. 1-Jul-1916.

94. Pιronne during the Battle of the Somme, 1916--Robert Carlson.
"Don't be angry, just be amazed,"
was the calling card left by Germans on the destroyed town hall
of Pιronne after their withdrawal to the Hindenberg Line.
The sign is on display in Pιronne today in the Historial de la grande guerre.
Online source:
http://raven.cc.ukans.edu/~kansite/ww_one/photos/bin02/imag0166.jpg

95. Online source: http://raven.cc.ukans.edu/~kansite/ww_one/photos/bin02/imag0157.jpg

96. Η καμπή του 1917 – Προς το τέλος του πολέμου
Ιδεολογία που ανατρέπει τα γεγονότα
Γαλλία Ρωσία Γερμανία
Σοσιαλιστική ιδεολογία
1917: Ανάπτυξη ισχυρού
αντιπολεμικού κινήματος
με σοσιαλιστική ιδεολογία
Ανταρσίες στο μέτωπο:
Κατάπνιξη με εκτελέσεις
δεκάδων στρατιωτών
Φεβρουάριος 1917:
Ανατροπή τσάρου –
Νέα φιλελεύθερη
Κυβέρνηση
Οκτώβριος 1917:
Σοσιαλιστική επανάσταση
Συνθήκη ειρήνης Γερμανίας
και Σοσιαλιστικής Ρωσίας
Φθινόπωρο 1918:
Σοσιαλιστική επανάσταση
Ανατροπή αυτοκράτορα
Γουλιέλμου
Στην εξουσία:
Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα
Οι Κεντρικές Δυνάμεις και
οι σύμμαχοί τους άρχισαν
να συνθηκολογούν

97. Η καμπή του 1917
• Ρωσία:
• επανάσταση τον Φεβρουάριο του 1917 που
ανέτρεψε τον τσάρο.
• Η φιλελεύθερη ρωσική κυβέρνηση ανατράπηκε
από νέα
σοσιαλιστική επανάσταση τον Οκτώβριο του 1917.
• Η σοσιαλιστική Ρωσία αποσύρθηκε από
τον πόλεμο.
• Σύναψε συνθήκη ειρήνης
Μπρεστ-Λιτόφσκ, 3 Μαρτίου 1918

98. Ο Λένιν, όντας ταγμένος κατά του πολέμου, καλούσε τους στρατιώτες
να πολεμήσουν κατά των κυβερνήσεών τους.
Στη φωτό, μεταμφιεσμένος κάπου στη Μόσχα, την περίοδο που
ετοίμαζε
την επανάσταση κατά της τσαρικής δυναστείας

99. Η καμπή του 1917
Σχεδόν ταυτόχρονα
συμμάχησαν με την Αντάντ οι ΗΠΑ
(Απρίλιος 1917),
που με τους 1.000.000 περίπου στρατιώτες
και τα άφθονα υλικά μέσα που διέθεσαν
επηρέασαν καταλυτικά την έκβαση του πολέμου.

100. American navel ordnance on wheels; a 14in., 30 mile gun.
Online source: http://www.worldwar1.com/pharc005.htm

101. Ελλάδα: εισήλθε στον πόλεμο
τον Ιούνιο του 1917 ως σύμμαχος της Αντάντ.
Η καμπή του 1917

102. Προς το τέλος του πολέμου
1918:
οι Κεντρικές δυνάμεις συνθηκολογούν.
Σοσιαλιστική επανάσταση στη Γερμανία
ανατρέπει τον Γουλιέλμο Β’
στην εξουσία το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα.

103. 8.000.000 νεκροί,
20.000.000 τραυματίες και τεράστιες υλικές
καταστροφές.
Γάλλος βετεράνος σε ένα δρόμο του Παρισιού

104. Βρετανοί στρατιώτες, τυφλωμένοι από τα χημικά αέρια των Γερμανών

106. Μια συγκλονιστική φωτογραφία της φρίκης των τελευταίων μαχών του πολέμου
στο Ιταλικό μέτωπο. Πτώματα Ιταλών στρατιωτών σ' ένα χαράκωμα που
κατελήφθη κατά την επίθεση του Ιουνίου από τους Αυστριακούς

107. Γάλλοι στρατιώτες νεκροί από τα χημικά αέρια των Γερμανών.
Ο θάνατος ήταν φρικτός. Οι στρατιώτες στην προσπάθειά τους
να αποφύγουν τα συμπτώματα της ασφυξίας ανέπνεαν ολοένα
και με μεγαλύτερη ένταση και ολοένα και περισσότερη ποσότητα
αερίων εισερχόταν στα πνευμόνια τους έως ότου πέθαιναν από ασφυξία

108. Πηγή: http://el.wikipedia.org

109. Πηγή: http://el.wikipedia.org

110. Συνέπειες στον οικονομικό Τομέα
• Η Ευρώπη εξέρχεται κατεστραμμένη από τον
πόλεμο.
• Η καπιταλιστική Ευρώπη του 19ου αιώνα,
δανειστής ολόκληρου του κόσμου, είναι
χρεωμένη στις ΗΠΑ και τα δημόσια οικονομικά
των κρατών της είναι κλονισμένα.
• Οι υλικές καταστροφές επηρεάζουν ουσιαστικά
την παραγωγή, η οποία μειώνεται σχεδόν στο
μισό, σε σχέση με την προπολεμική περίοδο.
• Ευνοούνται, έτσι, οι νέες εξωευρωπαϊκές
δυνάμεις, η Ιαπωνία και, κυρίως, οι ΗΠΑ.

111. Ηθικός και λογοτεχνικός τομέας
• Η φρίκη του πολέμου προκαλεί μια
συγκλονιστική κρίση συνείδησης στους
Ευρωπαίους.
• Άρνηση των παραδοσιακών αξιών,
• φυγή στο παράλογο,
• αμφισβήτηση της κατεστημένης
κοινωνικής τάξης
• αναζήτηση εξόδου στη γενική ανατροπή,
απ' όπου θα πηγάσει
το κύμα υπερρεαλισμού στην τέχνη και τη
λογοτεχνία.

112. http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23574&subid=2&pubid=63035148
ΑΝΤΡΕ ΜΠΡΕΤΟΝ (1896-1966)
O Αντρέ Μπρετόν
(1896-1966)
ήταν σημαντικός Γάλλος λογοτέχνης,
ποιητής, δοκιμιογράφος
και ο κυριότερος θεωρητικός του
υπερρεαλισμού.

115. http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathextra_100029_27/07/2006_160155