Αδαμαντία Σπανακά, Άξονες Δημιουργίας Έντυπου Εκπαιδευτικού Υλικού

ΑΞΟΝΕΣ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
ΕΝΤΥΠΟΥ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ
ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ
ΣΠΑΝΑΚΑ

Σχεδιασμός
Περιεχομένου
Γλωσσικός
Οπτικός
Διδακτικός
και
Μαθησιακός

Αφορά στη φύση και τη δομή του
συγκεκριμένου γνωστικού
αντικειμένου που πρέπει να
μελετηθεί.

Οι πληροφορίες μπορεί να δίνονται:
είτε μέσα από ποικίλες πηγές,
δηλαδή, βιβλία του εμπορίου
σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο
που δεν είναι όμως σχεδιασμένω
για εξ αποστάσεως διδασκαλία και
μάθηση.
Σε αυτή την περίπτωση συντάσσεται
ένας Οδηγός Μελέτης.

Οι πληροφορίες μπορεί να δίνονται:
είτε μέσα από άρθρα
επιστημονικών περιοδικών, είτε
και με παράθεση σχετικών ενός
θέματος απόψεων διαφόρων
μελετητών χωρίς κανένα περαιτέρω
σχόλιο από τους συγγραφείς του
οδηγού μελέτης.

Η δομή του υλικού
είναι πολυμορφική.

Η δομή του υλικού στο ΕΑΠ είναι
συγκεκριμένη και μονοδιάστατη:
 Σκοπός
 Προσδοκώμενα Αποτελέσματα
 Έννοιες κλειδιά
 Εισαγωγικές Παρατηρήσεις
 Σύνοψη
 Λίστα ελέγχου Γνώσεων
 Ευρετήριο Όρων
 Γλωσσάρι
 Βιβλιογραφία
 Οδηγός για Περαιτέρω Μελέτη
 Απαντήσεις Ασκήσεων Αυτοαξιολόγησης
και Δραστηριοτήτων
 Κατάλογοι Πινάκων και Εικόνων
Πρακτικά,
τι περιλαμβάνει;

Αντιθέτως, πχ στο Open Univeristy
(M. Βρετανία) :
 Your Tutor Group (on-line)
 Course Structure (Blocks)
 Set books
 Web resources
 On-line debates στο Tutor-group
 Προσωπικές σημειώσεις του φοιτητή.
Πρακτικά,

Αντιθέτως, πχ στο Open Univeristy
(M. Βρετανία)
παρέχονται Οδηγίες:
 πώς να κρατά σημειώσεις
 πώς να χρησιμοποιεί τις πηγές στο
διαδίκτυο
 πώς να συμμετέχει στο forum
συζητήσεων με τους συμφοιτητές και τον
καθηγητή-σύμβουλο
Πρακτικά,

και

και
Στο επίκεντρο τίθεται ο
σπουδαστής γι’ αυτό και
αναφέρουμε τόσο τη διδακτική, όσο
και τη μαθησιακή του διάσταση.

και
Εστιάζει σε αρχές διδακτικής
μεθοδολογίας και θεωριών
μάθησης καθώς σχετίζεται με όλες
τις πλευρές της διδασκαλίας.

και
Όπως κάθε σοβαρή διδακτική
προσπάθεια, οφείλει να ξεκινά με
τον σαφή και ξεκάθαρο
προσδιορισμό των στόχων.
Ειδικά στην εκπαίδευση από
απόσταση ο σπουδαστής πρέπει να
γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τι κάνει,
γιατί το κάνει, πώς το κάνει και
αν εκείνο που του ζητείται το
κάνει σωστά.

και
Χάρτης Μαθήματος
Στην αρχή κάθε ενότητας ή και
κεφαλαίου δίνεται ένας χάρτης με
γραφική παρουσίαση της δομής.
Πρακτικά,

Χάρτης
Μαθήματος

και
Εισαγωγή
Υπάρχει πάντα,
ενώ μπορεί εμβόλιμα
να περιλαμβάνει ακόμη και
μία δραστηριότητα ή και
σχόλιο του συγγραφέα.
Πρακτικά,

και
Πρακτικά,
Χρόνος Μελέτης
Σαφώς προσδιορισμένος χρόνος
μελέτης, ο οποίος μπορεί να
επισημαίνεται εξ αρχής για ένα
κεφάλαιο ή και για κάθε
δραστηριότητα.

και
Πρακτικά,
Δραστηριότητες
Ποικίλουν, ανάλογα με το τι ζητούν
από τον σπουδαστή να κάνει.
Πχ:
 Αναστοχαστικές δραστηριότητες
 Γραπτές δραστηριότητες
 Δραστηριότητες Ανάγνωσης
 Δραστηριότητες Portfolio
 Δραστηριότητες Εφαρμογής

και
Πρακτικά,
Προηγούμενη Γνώση
Προσδιορίζεται πάντα ώστε να
επισημαίνεται τι χρειάζεται να
έχουν κατακτήσει οι σπουδαστές
για να κατανοήσουν το επόμενο
περιεχόμενο που ενδεχομένως έχει
διαφορετικό βαθμό δυσκολίας από
το προηγούμενο.
(πχ χρήση pretests)

και
Πρακτικά,
Προτάσεις
εναλλακτικών τρόπων χρήσης
και μελέτης κεφαλαίου
Αφιερώνεται μία υποενότητα στο
πλαίσιο ενός θέματος γαι να
προσδιορίσει ο συγγραφέας τη
λογική ανάπτυξης του θέματος με
βάση τα προσδοκώμενα
αποτελέσματα.

και
Πρακτικά,
Σύνδεση έντυπου και
οπτικοακουστικού υλικού
Στοιχείο που διευκολύνει τον
σπουδαστή στην εύκολη
αλληλεπίδρασή του με τα ποικίλα
υλικά που του παρέχει το ίδρυμα.

και
Πρακτικά,
Συμπέρασμα
Μπορεί να το ζητά ο συγγραφέας
από τους ίδιους
τους σπουδαστές στο τέλος
του κεφαλαίου,
αντί να τους δίνει έτοιμο.

Γλωσσικός

Γλωσσικός
Αναφέρεται στην αποτελεσματική
χρήση και σύνταξη του λόγου
ειδικά για εξ αποστάσεως
σπουδαστές.
Σχετίζεται άμεσα με το πεδίο της
επικοινωνίας και αλληλεπιδρά με
τα υπόλοιπα στοιχεία σχεδιασμού.

Γλωσσικός
Ένα άμεσο και φιλικό ύφος γραφής
διευκολύνει πολύ την
αλληλεπίδραση του σπουδαστή με
το υλικό, και αν οι συγγραφείς
προσέξουν, μπορούν να δώσουν
την αίσθηση ότι το ίδιο το κείμενο
‘μιλά’ σα να βρίσκεται ο συγγραφές
εκείνη την ώρα της μελέτης μαζί με
τον σπουδαστή.
Πρακτικά,

Γλωσσικός
Επιπρόσθετα, είναι πολύ
λειτουργική και πρακτική η χρήση
συνδετικών φράσεων ή η
δημιουργία ‘γέφυρας’ μεταξύ των
νοημάτων όπως ‘τώρα έχετε
ολοκληρώσει αυτό...’ ‘ στη συνέχεια
θα δούμε πώς αυτό περιγράφεται
στην πράξη...’ και άλλες παρόμοιες
συνδετικές και ταυτόχρονα
διευκρινιστικές εκφράσεις και
διατυπώσεις.
Πρακτικά,

Οπτικός

Οπτικός
Καλύπτει το γραφιστικό και
τυπογραφικό σχεδιασμό του
κειμένου με στόχο να περάσει
οπτικά τα μηνύματα στους εξ
αποστάσεως σπουδαστές.
ΑΔΑΜΑΝΤΙΑ ΣΠΑΝΑΚΑ

Οπτικός
«Ο οπτικός σχεδιασμός πρέπει
να προσθέτει προσωπικότητα
και ζωή στο έντυπο υλικό,
ενώ ταυτόχρονα πρέπει να
παραμένει αόρατος»
(Bureau for University Teaching Team, 2000)

Οπτικός
Θεμελιακό ρόλο στον επιτυχή
και άρτιο oπτικό σχεδιασμό,
επιτελεί:
Η ευκρίνεια:
«Το μέτρο της αντίληψης των
τυπογραφικών στοιχείων.
Μετράται με την ταχύτητα
αναγνώρισης των γραμμάτων
στη σελίδα»
(Ματθιόπουλος, 2002, σελ.159)

Οπτικός
επιτελεί:
Η αναγνωσιμότητα:
«το μέτρο της κατανόησης και της
σαφήνειας του κειμένου. Μετράται
με τον χρόνο που μπορούμε να
διαβάσουμε ένα κείμενο χωρίς
να κουραστούμε »
(Ματθιόπουλος, 2002, σελ.159)

Οπτικός
επιτελεί:
Η διάταξη του κειμένου:
«Κάθε τμήμα και επίπεδο κειμένου πρέπει να είναι
συνεπές με τα υπόλοιπα, και ταυτόχρονα, να
διατηρεί την ιδιαιτερότητα του και είναι κατά το
δυνατόν εναρμονισμένο με τη γενικότερη μορφή».
(Bringhurst, 2002, σελ.9)

Οπτικός
επιτελεί:
Η δομή (πρέπει να υποστηρίζει την
εύκολη πρόσβαση σε οποιοδήποτε
κεφάλαιο ή ενότητα του κειμένου):
«Όταν το εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό υλικό είναι χωρισμένο
σε ενότητες, ο φοιτητής μελετάει κάθε ενότητα ως ένα αυτοτελές έργο,
με αποτέλεσμα να μπορεί να αποτιμήσει την ύλη που έμαθε αλλά
ταυτόχρονα να μην αποθαρρύνεται από τον όγκο της ύλης».
(Holberg, 2002)

Οπτικός
Πρακτικά,
Τα βασικότερα στοιχεία που
διαμορφώνουν την οπτική δομή
του κειμένου:
 Ο τύπος και το μέγεθος της
γραμματοσειράς
 Η χρήση του κενού χώρου
 Η αντίθεση μεταξύ των στοιχείων του
κειμένου
 Η τοποθέτηση των γραφικών και
εικόνων στη διάταξη της σελίδας
 Το μέγεθος των περιθωρίων
 Το μήκος των γραμμών του κειμένου
 Το διάστιχο των γραμμών
(Αλεξάκη, 2014)

Οπτικός
Πρακτικά,
Τα βασικότερα ερωτήματα
αξιολόγησης που τίθεται σχετικά με
τη διαμόρφωση του εξ αποστάσεως
έντυπου εκπαιδευτικού υλικού:
 Η αναγνωσιμότητα του
κειμένου είναι ικανοποιητική σε
σχέση με τη γραμματοσειρά
που χρησιμοποιείται;

Οπτικός
Πρακτικά,
 Οι αισθητικές διαστάσεις
προκαλούν τον σπουδαστή να
διαβάσει το κείμενο;

Οπτικός
Πρακτικά,
 Ενισχύει το κείμενο τους
εκπαιδευομένους να έχουν
πρόσβαση σε διαφορετικές
ενότητες στο έντυπο;

Οπτικός
Πρακτικά,
 Βοηθάει ο σχεδιασμός του
κειμένου τους
εκπαιδευομένους να
σχεδιάσουν το δικό τους
μονοπάτι ανάγνωσης;

Σε κάθε περίπτωση:
Η συγγραφή ενός εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού
υλικού αποτελεί μία σύνθετη και χρονοβόρα
διαδικασία.

Σε κάθε περίπτωση:
Απαιτούνται δεξιότητες:
 διδακτικής και παιδαγωγικής μεθοδολογίας,
 σχεδιασμού γραφιστικού περιβάλλοντος ή
τουλάχιστον βασικών γνώσεων των
δυνατοτήτων που μας προσφέρουν σχετικά οι
ΤΠΕ
 γνώση χειρισμού του λόγου και
 δεξιότητα στην άμεση μετάδοση νοημάτων
και μηνυμάτων μέσα από το κατάλληλο ύφος
γραφής.

Και όλα αυτά με γνώμονα τους σπουδαστές,
των οποίων οι ανάγκες και οι προτιμήσεις
διαφοροποιούνται.
Όποιες και αν είναι όμως αυτές, ο στόχος είναι
ένας:
 Η τελική αυτονομία και ανάπτυξη μίας
κριτικής και αναστοχαστικής θεώρησης των
πραγμάτων, μέσα σε ένα μεταλλασσόμενο
πλαίσιο αναφοράς.

ΣΕΠ ΣΤΟ ΕΑΠ
madspa@otenet.gr
ΑΞΟΝΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΤΥΠΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Αδαμαντία Σπανακά, Άξονες Δημιουργίας Έντυπου Εκπαιδευτικού Υλικού

Empfohlen

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von Adamantia Spanaka

Mehr von Adamantia Spanaka (9)

Kürzlich hochgeladen

Kürzlich hochgeladen (6)

Αδαμαντία Σπανακά, Άξονες Δημιουργίας Έντυπου Εκπαιδευτικού Υλικού