Διάγραμμα της έννοιας "Λαϊκισμός"

1. Λαϊκισμός
Ορισμός : Η κατ’ επίφαση λαϊκότητα, ό,τι προσπαθεί να
μοιάσει στο λαϊκό, αλλά τελικά δεν το προσεγγίζει.
Αποτελεί εξαπάτηση του λαού, υποκατάστασή του στον
ιστορικό του ρόλο, χειραγώγησή του για λόγους
χρησιμοθηρικούς.
Μορφές Λαϊκισμού :
1) Στην πολιτική  Επιβολή ενός « χαρισματικού ηγέτη » στις μάζες
με την πεποίθηση ότι θα ικανοποιήσει εθνικές, κοινωνικές και
πολιτικές διεκδικήσεις. Ωστόσο  περιορισμένη συμμετοχή του λαού
στην άσκηση της εξουσίας, χειραγώγηση, δημαγωγία,
προσωπολατρία, πατερναλιστικά καθεστώτα, διαφορά ανάμεσα στην
κοινωνική πραγματικότητα ( ο λαός κυρίαρχος της εξουσίας και στην
ίδια την πραγματικότητα)
2) Στην τέχνη  Εμφανίζεται με την μορφή της ανταπόκρισης των
δήθεν καλλιτεχνών σ’ αυτό που θέλει ο κόσμος, η κακογουστιά, η
άγνοια και η χυδαιότητα παρουσιάζονται ως λαϊκή ή μοντέρνα
τέχνη, υιοθέτηση μαζικής κουλτούρας, προβολή εμπορικού και
όχι ποιοτικού.
1

2. 3) Στη γλώσσα  χρήση λέξεων που προέρχονται από μία
ψεύτικη αργκό, ο Γ. Μπαμπινιώτης υποστηρίζει : « Για να
φανούμε λαϊκοί αντικαταστήσαμε τη δημοτική με μια
υπερδημοτική, με ένα πλήθος λέξεων που προέρχονται από
μία ψεύτικη αργκό ή από ξενόγλωσσα φωνήματα . » 
χρήση τέτοιας γλώσσας από πολιτικούς ηγέτες με σκοπό να
πείσουν για την λαϊκότητά τους.
4) Στην εκπαίδευση  Η εκάστοτε πολιτική εξουσία
εκμεταλλεύεται την ανάγκη των νέων για πανεπιστημιακή
μόρφωση με ρυθμίσεις και νόμους για εισαγωγή στα
πανεπιστήμια, η κολακεία του μαθητή, η υψηλή βαθμολογία
χωρίς αντίκρισμα πιστοποιούν , επίσης , την επικράτηση του
λαϊκισμού στην εκπαίδευση.
5) Στον τρόπο ζωής  όταν αυτός χαρακτηρίζεται από
βωμολοχία και αγένεια
2

3. Αίτια Λαϊκισμού :
1) Η ψυχολογία της μάζας που πολλές φορές επιδιώκει την
κολακεία
2) Η ελλιπής συμμετοχή του λαού στην δημόσια ζωή από
αδιαφορία ή αβελτηρία και η πολιτική αποξένωση, λόγω
απογοήτευσης ή έλλειψης ελεύθερου χρόνου.
3)Το συχνά χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του λαού και η
έλλειψη κριτικής σκέψης, ώστε να γίνεται διάκριση ανάμεσα
στον δημαγωγό και τον σωστό ηγέτη
4) Η γενικευμένη κρίση των αξιών
5)Τα Μ.Μ.Ε, που προβάλλουν λαϊκιστικά πρότυπα για
εμπορικούς λόγους
6)Η απουσία πνευματικών ηγετών που θα απομάκρυναν τον λαό
από λαϊκιστικά πρότυπα
1) Η επιτηδευμένη χρήση της γλωσσάς από τους
δημαγωγούς, που έχει ως στόχο την παραπλάνηση του λαού
2) Η προβολή του πατερναλιστικού προτύπου από
αυτούς που εκμεταλλεύονται τη ελλιπή συμμέτοχη στα κοινά
3

4. 3) Η παραπλανητική παρουσία του λαϊκισμού ως
δημοκρατικής κατάστασης, ενώ στην ουσία είναι
αντιδημοκρατική
4) Η ανάγκη πολλών λαών για αναφορά στο παρελθόν
για να επιβιώσουν, λόγω αδυναμίας να κριθούν στο παρόν
Συνέπειες – Αποτελέσματα :
1) Υπονόμευση της δημοκρατίας – Όλα όσα αναφέρονται
στον λαό εξυπηρετούν τις φιλοδοξίες του λαϊκιστή - Η δημοκρατία
γίνεται το προσωπείο του φασισμού - Επιβολή ολοκληρωτικών
καθεστώτων
2) Κυριαρχία μιας υποκουλτούρας σε πολιτικό και
κοινωνικό επίπεδο , η οποία παρουσιάζεται λαϊκή ενώ είναι μία
μίμησή της
3) Επιβολή ειδώλων και προτύπων ζωής στον αθλητικό –
πολιτικό – καλλιτεχνικό χώρο ως υποκατάστατα της λαϊκής
συνείδησης
4

5. 4) Κατάλυση της κριτικής ικανότητας και διαμόρφωση
ατόμων εύκολα χειραγωγήσιμων, που γίνονται άθυρμα στα χέρια
των ισχυρών
5) Υποβιβάζεται ο τρόπος ζωής του ατόμου, αφού
καταλύεται ο σεβασμός προς το πρόσωπό του
6) Η παράδοση εμπορευματοποιείται και χρησιμοποιείται
για ιδιοτελή συμφέροντα, η γλώσσα διαβρώνεται και η πολιτική
κουλτούρα κακοποιείται, αφού βασικές αρχές του δημοκρατικού
πολιτεύματος καταστρατηγούνται
Τρόποι Αντιμετώπισης :
1) Σφαιρική και ολοκληρωμένη γνώση –
Ανθρωπιστική παιδεία Καλλιέργεια κριτικής σκέψης και
κρίσης, υιοθέτηση δημοκρατικών αξιών, ευαισθητοποίηση
απέναντι στην παράδοση, στην κουλτούρα, στον πολιτισμό
2) Σωστή λειτουργία της δημοκρατίας, ώστε να μην
προωθούνται όσοι δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τον λαό
3) Συμμετοχή του λαού στα κοινά – Ενεργοποίησή
του – Άσκηση έλεγχου στην εξουσία
4) Προβολή ποιότητας και υψηλών προτύπων από
από τα Μ.Μ.Ε. και όχι ευτελών προτύπων και προώθηση
της μαζικότητας
5) Δραστηριοποίηση των πνευματικών ανθρώπων,
ώστε να στρέψουν τον λαό στις σωστές κατευθύνσεις, να
εκλαϊκεύουν την γνώση και να καλλιεργήσουν μία
πραγματική λαϊκή συνείδηση
5

6. “Ο λαϊκισμός αποτελεί εξαπάτηση του λαού, πολιτιστική
υποβάθμισή του,
υποκατάστασή του στον ιστορικό του ρόλου και διατήρησή
του στο περιθώριο των
εξελίξεων ”
Ι. Ε. Μανωλεδάκης
6

7. “Ο λαϊκισμός αποτελεί εξαπάτηση του λαού, πολιτιστική
υποβάθμισή του,
υποκατάστασή του στον ιστορικό του ρόλου και διατήρησή
του στο περιθώριο των
εξελίξεων ”
Ι. Ε. Μανωλεδάκης
6