Polska - Węgry

1. POLSKA – WĘGRY
1956
DLACZEGO?

2. Wydarzenia z 1956 roku w Polsce i na
Węgrzech były „krzykiem narodów” o
wolność w każdej dziedzinie życia, ale były
też konsekwencją polityki międzynarodowej
10-ciu powojennych lat.

3. II Wojna Światowa zakończyła się w Europie w
maju 1945 roku. Jednak, gdyby postawić pytanie,
kto w niej odniósł zwycięstwo, odpowiedź nie
byłaby jednoznaczna.
Państwa sprzymierzone z Niemcami znalazły się na
„zakręcie” swojej historii, ale w podobnym
położeniu były państwa wchodzące w skład koalicji
antyhitlerowskiej.

4. Sytuacja narodów
europejskich była
niewątpliwie
wynikiem
konferencji w
Teheranie, Jałcie
i Poczdamie.

5. Dzień zwycięstwa na Hitlerem paradoksalnie nie
dla wszystkich oznaczał zwycięstwo,
a w rzeczywistości stał się triumfem jednego
totalitaryzmu nad drugim.
Europa Środkowa i
Wschodnia znalazły się w
rękach Stalina, który nie
miał zamiaru respektować
żadnych ustaleń
międzysojuszniczych (prawa
człowieka czy prawo do
kształtowania ustroju):

6. - Konsekwencje – rozpad kontynentu na dwa bloki polityczno militarne
- Europa Zachodnia ruszyła drogą ku dobrobytowi.
Plan Marshalla, z którego korzystano, miał przywrócić „normalność
gospodarczą”, a co za tym idzie polityczną, bez której nie mógł istnieć
pokój
- To i zagrożenie ze Wschodu stało się początkiem jednoczącej się
Europy
- Państwa uzależnione od Moskwy, jak Polska i Węgry, zmuszono do
odrzucenia tego planu i przyjęcia radzieckich wzorców politycznych
- i gospodarczych

7. Winston Churchill
rozpoczął propagowanie
hasła Stanów
Zjednoczonych Europy.
Dziś głoszone przez niego
słowa mogą być nam
bardzo bliskie.
W Hadze w 1948 mówił
tak:

8. „Musimy tworzyć wizje takiej zjednoczonej Europy,
której moralne fundamenty zdobędą sobie
szacunek i wdzięczność ludzkości, i której siła
fizyczna będzie tak potężna, że nikt nie odważy się
zakłócić jej spokojnego działania.
Mam nadzieję ujrzeć taką Europę, w której
mieszkańcy i mieszkanki każdego kraju uwierzą, że
być Europejczykiem znaczy tyle co należeć do ich
własnej ojczyzny, a w każdym rozległym zakątku
tej krainy będą czuć, że są naprawdę u siebie w
domu”.

9. WĘGRY PO 1945 r.
Zajęcie Węgier przez Armię
Czerwoną oznaczało powrót do
kraju emigrantów z 1919 roku
takich jak:
- Matyas Rakosi
- Ernö Gerö
- Imre Nagy
Ich zadaniem było odbudowanie
partii komunistycznej.

10. Wyniki wyborów z 1945 roku mogą
świadczyć o tym, iż były one wolne,
ponieważ komuniści uzyskali tylko
17,4 % głosów. Było to jednak
wstępem do walki politycznej o sile,
której niech świadczy fakt, że
premier węgierskiego rządu Ferenc
Nagy w trakcie oficjalnej wizyty we
Francji w 1947 r. poprosił o azyl
polityczny.
W 1948 roku doprowadzono do połączenia partii
socjaldemokratycznej z komunistyczną co dało
początek wzmocnieniu represji stalinowskich
odbywających się pod dyktaturą Matyasa Rakosiego.

11. POLSKA PO 1945 roku
Zajęcie terytorium Polski przez oddziały rosyjskie, akcje
Wachlarz i Burza oraz funkcjonowanie 200-tysięcznej armii
podziemnej związanej z rządem londyńskim
determinowało działania komunistów.
Dekret o zbrodniarzach wojennych i ich pomocnikach
uczynił z żołnierzy AK współpracowników i sojuszników
Hitlera.
Proces „16” i ustawa o ujawnianiu się żołnierzy podziemia
pozwoliły na infiltracje powojennej konspiracji.

12. W sferze politycznej próbą zbadania
nastrojów było referendum z 1946 r.
Stało się ono „poligonem” do przygotowania
sfałszowanych wyborów 1947 roku.
Rok 1948 podobnie jak na Węgrzech
przyniósł połączenie PPS z PPR i utworzenie
PZPR.

13. Próby forsowania
„polskiej drogi do
socjalizmu” zakończyły
się oskarżeniem
Władysława Gomułki
o odchylenie prawicowo-
nacjonalistyczne i jego
uwięzieniem.

14. W obydwu państwach trwała przyspieszona sowietyzacja.
System komunistyczny stworzył własną kategorię przeciwników
politycznych, który nie miał nic wspólnego z rzeczywistością.
W wolnym świecie, za żelazną kurtyną, cytowany wcześniej Churchill
stwierdził, że sowieccy „przyjaciele” niczego nie podziwiają tak jak siły,
a prezydent Truman, mówił o konieczności pomocy dla wolnych
narodów, które stawiają opór ujarzmieniu.
Rzeczywistość była jednak inna…
Dopiero śmierć Stalina 5 marca 1953 stała się preludium do zmian nie
tylko w ZSRR, ale także w pozostałych krajach. Wstępem do nich miały
być wypadki berlińskie z 1953 roku, ale faktycznie okazał się nim XX
zjazd KPZR z lutego 1956.

15. Nikita Chruszczow w swym
referacie przedstawił nowe tezy
polityki ZSRR na arenie
międzynarodowej:
- Odejście od tezy, że III Wojna
Światowa jest nieuchronna
- Konieczne jest pokojowe
współistnienie państw o
przeciwstawnych systemach
społecznych
- O wyniku konfrontacji między
socjalizmem a kapitalizmem
zdecyduje rezultat rywalizacji
ekonomicznej

16. Dla takich państw jak Węgry czy Polska istotniejsze
znaczenie miał tajny referat mówiący o :
- Kulcie jednostki
- Zatraceniu krytycyzmu
- Wypaczeniach i naruszeniach socjalistycznej
praworządności
- Zbrodniach Stalina
Było to niewątpliwe usprawiedliwienie do „zmiany
warty w Moskwie”.

17. XX zjazd stał się przyczyną wrzenia wśród
inteligencji, młodzieży, aktywu partyjnego i
zwykłych ludzi.
Stał się szansą na zmiany.
Ich ceną była krew niewinnych ludzi
marzących o wolności.

18. WYSTĄPIENIE
WŁADYSŁAWA GOMUŁKI
http://www.youtube.com/watch?v=pwQTHsMSDF8

19. Źródła
- Norman Davies „Europa”
- „Historia Europy” pod red. A. Mączak
- „Historia Polski 1914-1990” W. Roszkowski
- „Historia powszechna 1945- 1992” P.
Radzikowski
- „Wykłady z historii powszechnej” K.
Szelągowska