ANG KABIHASNAN NG GRESYA
- klasikal na kabihasnan sa Kanluran (Occident)
Heograpiya
Hangganan:
Silangan – Aegean Sea
Kanluran – Ionian Sea
Timog – Mediterranean Sea
estratehikong lokasyon para sa kalakalan at pangingisda
mga daungan o look
maganda sa labas, ngunit mabato, mabundok at malubak sa
loob
highly motivated ang mga Griyego sa kanilang kapaligiran,
kaya’t mataas ang antas ng lakas at talino
HEOGRAPIYA:
Timog – Silangan ng Europe
Balkan Peninsula
Irregular ang baybay dagat at maraming magandang
daungan
Binubuo ng 1000 pulo
Crete – pinakamalaking pulo
Hindi nabiyayaan ng mainam na yamang likas ang
kalupaan ng Greece
75% - kabundukan
Mabato, hiwa-hiwalay, pulu-pulo, mabundok at hindi
patag ang mga lupain kaya ang nabuong kabihasnan ay
mga watak-watak na lungsod-estado
- kauna-unahang kabihasnang umusbong
sa Greece
Crete
Pinamunuan ni Haring Minos na anak ni Zeus at
Europa
Cretan – mahuhusay na manlalayag at
mangangalakal
Sir Arthur Evans – isang English na
arkeologong nakadiskubre sa
kabihasnangMinoan nang mahukay
ang Knossos noong 1899
Knossos – maunlad na lungsod at sentro ng
Minoan na nasira dahil sa lindol, pagkasunog at
pananalakay ng mga dayuhan
Minotaur – isang dambuhala na may ulo ng toro
at katawan ng tao na nasila ni Theseus, hari
ng Athens
MYCENAEAN
KABIHASNANG MYCENAEN
•Kilalang hari si King Agamemnon ng Mycenae
•Nadiskubre ni Heinrich Schliemann
•Mycenaean = Achaeans
•Mycenae – pinakamalaking lungsod ng
Mycenaean
•Ang karibal ng Troy, isang mayamang lungsod
sa Asia Minor
HELLENIC/ CLASSICAL GREECE (700 - 324
B.C.E.)
o Hellen – ninuno
o Hellenic – kabihasnan
o Hellas – bansa
o Hellenes – tao
Tinatayang nagsimula sa unang pagtatanghal ng
paligsahan ng mga laro bilang parangal kay Zeus
(Olympics, 776 BCE)
Mga Akda ni Homer:
Iliad – tungkol sa digmaan ng mga Griyego
at Trojan (Trojan War)
Odyssey – Odysseus – pagbalik
sa Greece matapos ang Trojan War
12 OLYMPIANS
Zeus
Jupiter
Chief God at pinuno ng Mt.Olympus; diyos
ng kalangitan, kidlat at hustisya.
Hera
Juno
Reyna ng mga Diyos at ng langit; diyosa ng mga
kababaihan, ng kasal at ng pagka – ina.
Poseidon
Neptune
Diyos ng Karagatan; lindol; gumawa ng ma kabayo
Demeter
Ceres
Diyosa ng Fertility, agrikultura, kapaligiran at mga
panahon
Hestia
Vesta
Diyosa ng tahanan
Aphrodite
Venus
Diyosa ng pag-ibig, kagandahan, desire, at fertility.
Apollo
Apollo
Diyos ng Araw, liwanag, pagpapagaling, musika, tula, propesiya,
archery at katotohanan
Ares
Mars
Diyod ng Digmaan, pagkagalit, at pagdanak ng Dugo
Artemis
Diana
Diyosa ng pangangaso, ng mga dalaga, at ng Buwan
Athena
Minerva
Diyosa ng Katalinuhan, at strategic battle.
Hephaestus
Vulcan
Panday ng mga Diyos; diyos ng apoy
Hermes
Mercury
Kartero ng mga Diyos; diyos ng komersyo, bilis,
magnanakaw at kalakalan
** Hades
Pluto
Diyos ng Impiyerno
LUNGSOD-ESTADO NG ATHENS AT SPARTA
Demokratikong Polis ng Athens
Demokratikong Polis
Cradle of the Western Civilization
Malapit sa karagatan (kalakalan)
Kapatagan na may mga burol at bundok
(Mt. Lyccabettus)
Iniwasan ang sentralisadong pamumuno at monarkiya
Pamahalaan
Isinilang ang DEMOKRASYA – pamahalaan ng nakararami
Solon (638-559 BCE)
Lumikha ng Council of 400
Pisistratus (608-527 BCE)
Cleisthenes
Ostracism – pinahihintulutan ang mga mamamayan na
palayasin ang sinumang opisyal na mapanganib sa Athens
Pericles (443 – 429 BCE)
Tugatog ng demokrasya
Pag-upo sa opisina ng mga karaniwang mamamayan
Direct Democracy – direktang nakababahagi ang mga
Athenians sa pagpili ng kinatawan at maaaring manungkulan
Subalit hindi kasama ang mga babae at banyaga
Kultura
Lahat ng mga lalaki ay edukado
Sa edad na 7 – 18 taong gulang, sila ay pinag-aaral sa mga
pribadong paaralan o mga pribadong tutor; walang
pampublikong paaralan
Pagbasa
Pagsulat
Math
Palakasan
Pagkanta at Paggamit ng mga instrumento
Pagdating ng 18 taong gulang, sila ay sumusumpa sa harap
ni Zeus, pamilya at kaibigan upang ganap ng maging
mamamayan ng Athens
Katungkulan: sa umaga - magtrabaho, sa gabi -
makipagpulong
Mandirigmang Polis ng Sparta
manidirigmang polis
matatagpuan sa Peloponnesus
sandatahang lakas at militar
pananakop ng lupain at pagpapalakas ng militar
Lacedaemon – dating pangalan
Oligarkiya
Karibal ng Athens
Pamahalaan
Mga Hari
lahi ni Hercules
2 inihahalal ng aristokrato
Pangunahan ang sundalo at panrelihyong ritwal
Assembly
kalalakihan lampas 30 taong gulang
magpasa ng mga batas, magpasya kung digmaan o
kapayapaan
Ephors at Elders
5 bagong miyembro ng Ephors
28 na tao lampas 60 taong gulang ang mga Elders
Uri ng Lipunan
Aristocrats – mayayaman, pakikidigma
Perioeci – mangangalakal, malalayang tao
Helots – magsasaka, alipin
Kultura
militaristiko – makagawa ng mga mamamayang magtatanggol
sa Sparta; maging pinakamalakas sa Gresya; manakop ng lupa
o 7 taong gulang ang simula ng training ng military
o 20 taong gulang magpapakasal
o 30 taong gulang maninirahan sa kampo military hanggang 60
taong gulang
May kalayaan ang mga kababaihan
o Makapagproduce ng malusog na bata
mahilig sa bugtong, sports
takot sa pagbabago
Xenophobia – takot sa dayuhan
Mas mahalaga ang militar
Polis – lungsod – estado mamamayan, teritoryo,
soberanya, pamahalaan
Malaya, may sariling pamahalaan at ang pamumuhay ng
mga tao ay nakasentro sa isang lungsod
Acropolis – pinakamataas na lugar ng lungsod – estado
kung saan itinatayo ang mga templo
Agora – bukas na lugar kung saan maaaring magtinda o
magtipun-tipon ang mga tao
ATHENS SPARTA
Layunin: matatalino malalakas
isip katawan
“Estado para sa Tao” “Tao para sa Estado”
Pamahalaan: Demokratiko – Oligarkiya – iilan
nakararami
==>”demos” – tao
==>”kratos” –
kapangyarihan
Ostracism –
pagpapatalsik ng
pinunong banta saAthens
Kultura: malalaya Laconic – Laconia
==> matipid magsalita
military culture
==> phalanx – depensa sa
digmaan
PERSIAN WARS
(449 - 479 B.C.E.)
pinamunuan ni Darius the Great
ang Persia
tinulungan ng Athens ang Eretria
sa Asia Minor
nagpadala ng hukbong pagdigma
sa Gresya
PERSIAN WARS Pinuno ng V Pinun Naganap
Gresya
S o ng
Persia
Battle of Marathon mag-isang nilabanan
Miltiades Darius
ngAthens dahil hindi tinulungan
(Athens) ngSparta, bunsod ng religious feast
at pamahiin
Battle of Thermopylae(isang pass o ipinagkalulo ni Ephialtes ang daan
makipot na pook) Leonidas Xerxes
tungo sa Thermoplyae
(Sparta) natalo ang 300 Spartans
Battle of Salamis (isang kipot sa Athens)
Themistocles Xerxes labanan sa tubig at lupa
(Athens)
Battle of Platea tuluyan nang bumalik ang mga
Mardonus Xerxes
Persiano sa kanilang lupain
(Athens)
PANAHON NI PERICLES:
ANG GOLDEN AGE NG ATHENS
Golden Age ng Democracy
Golden Age - pinakamataas na
antas ng:
kapangyarihan
kayamanan
kultura
kapayapaan
PERICLES
anak nina Xanthippus at Arigaste na nasa upper class
nakapangasawa ng isang Hateran na si Aspasta
guro: Anaxagoras (pulitika, pagdedebate), Damon
(musika) at Zeron (math)
statesman sa loob ng 40 taon
unang ideal na demoksrasya – lahat ay pantay-pantay
nagpatayo sa Parthenon, ang templo ni Athena
Naxos – pinasunog dahil sa pag-agaw ng Delian League
Cimon – karibal ni Pericles
Orator o mananalumpati
PAMANA NG GOLDEN AGE NG ATHENS
Pamana ng Golden Age ng Athens
demokrasya
trial by jury – paghaharap sa 500 jury
epics – mahahabang tula tungkol sa mga bayani at diyos
scientific method
architecture
theatre
Socratic Method – Question and Answer method
Philosophy
Olympics (karangalan ni Zeus)
Arkitektura
Mga Columns: Donic, Ionic, Corinthian
MGA AMBAG NG KABIHASNAN NG GRESYA
MGA DAKILANG GRIYEGO
Istruktura:
Parthenon – templo na parangal kay Athena
Phidias – gumawa ng palamuti ng Parthenon
Agora – parisukat na lugar bukas para sa mga
pagsasalo at pagtitipon
Temple of Olympian Zeus – templo parangal kay Zeus,
ang ang hari ng Olympian Gods
Agham
Pythagoras – Geometry (Pythagorean Theorem)
Archimedes – circumference ng bilog; specific gravity
Euclid – Ama ng Geometry
Aristarchus – rebolusyon at rotasyon ng mundo
Erastosthenes – circumference ng daigdig; latitude at
longitude sa mapa
Drama
Aristophanes – tanyag sa pagsulat ng komedya
Aeschylus,Sophocles, Euripedes – drama/trahedya
Medisina
Hippocrates – Ama ng Medisina
Herophilus – Ama ng Anatomy
Erasistratus – Ama ng Physiology
Kasaysayan
Herodotus – Ama ng Kasaysayan
Thucydides – sumulat ng History of the Peloponnesian
War
Pilosopiya
Socrates – katwiran at hindi emosyon ang dapat manaig
sa pag-uugali;
“the unexamined life is not worth living”
Plato – estudyante ni Socrates;
ang batas ay para sa lahat;
tanging mga pilosopo ang maaaring maging matalino at
magagaling na pinuno
Aristotle – estudyante ni Plato; guro ni Alexander the
Great
pinag-aralan ang mga hayop, halaman, astronomiya, at
pisika;
tiningnan ang iba’t ibang uri ng pamahalaan
PELOPONNESIAN WARS
(431 - 404 B.C.E.)
•Delian League – pagbubuklod-buklod ng
mga lungsod-estado sa Greece sa
pamumuno ng Athens
Hindi mapayapa dahil pinilit ng Athens na
pagbayarin ng buwis ang mga kasapi
Kinakamkam ng mga Athenians ang mga
lupain
Inilaan ang mga pinakamagandang
kalakal sa sarili
Naging daan para magpalawig ng
imperyong pangkalakalan ang Athens
DELIAN LEAGUE
Sa pamumuno ng Athens
Kasama ang 150 lungsod-estado
LABAN SA
PELOPONESSIAN LEAGUE
Sa pamumuno ng Sparta
kasama ang mga lungsod-estado sa Peloponnesus
tinalo
ng Sparta ang Athens noong
404 BCE
Battle of Leuctra – nawalan ng
pamumuno ang Sparta sa mga
nagsisigalot na polis
Naiwang hiwa-hiwalay
ang Greece
ANG MACEDONIA AT SI ALEXANDER THE GREAT
King Philip II
paghanga sa kulturang Greek
kinuha si Aristotle upang maging guro ng anak
sakupin at pag-isahin ang mga lungsod-estado ng Gresya
Labanan sa Chaeronea – nalupig ng Macedonia ang Greece
Planong sakupi ang Persia
Pinatay ng sariling boy-guard
ALEXANDER THE GREAT
Macedon
Ipinganak noon Hunyo 20, 356 BCE nina Philip II at
Olympias of Epirus
20 taong gulang noong mahirang na hari ng Macedon
(336 BCE)
Magaling na manlalaro
Estudyante ni Aristotle
pinakamagaling at pinakadakilang lider pangmilitar sa
kasaysayan ng daigdig
pinakamalaking imperyo sa daigdig
sinimulan niya ang pakikipagsapalaran sa dimaan nang
masugpo ang watak-watak na Gresya at idineklara ang
sarili bilang hari nito
Layunin – pag-isahin ang lahat ng tao at pagsamahin
ang mga kultura ng Greece, Egypt, Fertile Crescent
at India
Kultura ng Silangan + Kultura ng Kanluran
Hellenistiko – East and West Culture
Nagtatag ng 70 lungsod-estado, kabilang
ang Alexandria(Egypt)
Ang mga nasakop ay ginamit upang maglingkod sa
pamahalaan at sa kanyang hukbo
Hindi nagpapabayad ng buwis
KULTURANG HELLENISTIC
HELLENISTIC GREECE
Hellenic – kabihasnan
Hellenes – tao
Hellenistik – magkasamang kultura
ng Greece at Asia (Greco – Oriental)
Sentro: Alexandria (Egypt), Antioch (Syria)
Perganum (Asia Minor)
KASAYSAYAN NG PANANAKOP NI ALEXANDER THE
GREAT
334 BCE – tinawid ang Asia Minor kasama ang 35,000 hukbo
- Granicus River – unang labanan
- Pinalaya ang mga Greek sa Asia Minor
333 BCE – labanan sa Issus
- Alexander laban sa mga Persiano
- Umatras si King Darius III
- Nasakop ang Phoenicia
332 BCE – nasakop ang Egypt
- Ginawang pharaoh si Alexander
- Natatag ang Alexandrea - sentro ng kultura
331 BCE – labanan sa Gaugamela
- Persiano vs. Alexander
- Babylon
- Napasakamay ang lungsod ng Susa
- Persepolis
- itinuturing ni Darius III na royal city
- pinasunog
327 BCE – buong Imperyong Persiano ay nasakop
- Narating ang lambak ng Indus
- Labanan sa Pakistan – namatay si Bucephalus (paboritong
kabayo ni Alexander)
- Natigil ang pananakop
323 – namatay si Alexander the Great
- Nahati sa tatlong kaharian ang kanyang imperyo