SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo

Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf

•
•
sinsunca
sinsunca

POSVETA POKLONICIMA SUNCA “O nevini sinovi prirode, o mudrosti prosta najsjajnija! Do rođenja sv’jeta istinoga, vi presretni poklonici sunca! Vi ste vjerni nebeski sinovi, vas svjetila luče životvorne nose k tvorcu, lučah istočniku; luč je sjajna bogoslovija vam, luč vam žertvu u nebo uvodi, luč vam tvorca osvjetljava dušu!” (Petar P. Njegoš, Luča Mikrokozma, Pjevanje VI, odlomak)

Wissenschaft
1 von 357
Downloaden Sie, um offline zu lesen
1 Geneza stećaka i dvovjerje krstjana - istina o krstjanima dvovjercima - Petko Nikolić Mystic Book
2 Petko Nikolić, čitač zapisa u godovima vremena
3 GENEZA STEĆAKA I DVOVJERJE KRSTJANA - o stećcima i krstjanima dvovjercima - Petko Nikolić Mystic Book
4 Copyright © 2018 by Petko Nikolic Ova publikacija u cjelini ili u dijelovima ne smije se um- nožavati, preštampavati ili prenositi u bilo kojoj formi ili bilo kojim sredstvom bez dozvole autora, niti može biti na bilo koji drugi način ili bilo kojim drugim sredstvom distribuirano ili umnožavano bez odobrenja autora. Sva prava za objavljivanje ove knjige zadržava autor.
5 POSVETA POKLONICIMA SUNCA “O nevini sinovi prirode, o mudrosti prosta najsjajnija! Do rođenja sv’jeta istinoga, vi presretni poklonici sunca! Vi ste vjerni nebeski sinovi, vas svjetila luče životvorne nose k tvorcu, lučah istočniku; luč je sjajna bogoslovija vam, luč vam žertvu u nebo uvodi, luč vam tvorca osvjetljava dušu!” (Petar P. Njegoš, Luča Mikrokozma, Pjevanje VI, odlomak) ……………… ……………… ………………… …………………. …………….. ………………. ………………. ………………. ……………………
6 Sadržaj Predgovor 9 Ko su krstjani dvovjerci 11 Nemanjin sabor 19 Dajbog i Semargl iz Studenice 29 Babuni u Zakonopravilu sv. Save 31 O Stefanu Nemanji 36 Ko su babuni 27 Stećci i solarni simboli 43 Druidski kameni prestoli 50 Stećak iz Glisnice 64 Božije žezlo 66 O babunskoj riječi 74 Druidski kameni oltari 76 Natpis na kamenu iz Varne 82 Sjećanje na prošlost 85 Zora sviće 91 Pita i spirala 92 Znak ekvinocija (ravnodnevnice) 94 Nebeski romb i spirale 102 Sazviježđe Jednoroga 106 Sunčevi kolovrati 107 Svarogove svastike 109 Ilirska svastika 110 Krstovi 113 Dvostruki (dupli) krstovi 114 Plameni rog “Ր” 118 Simbol Y (Ra) 123 Simbol ⅄ (mraz) 128 Babe i babuni 129 Laži rimokatoličkih izvora 133 Apolo Patareus 138
7 Patareus i patareni 147 Božija ruka mira i blagoslova 150 Simbol Božije ruke 164 Laži bošnjačkih izvora 168 Stećci svjedoče 181 Pošteni Bošnjak o Jurjevu 188 Zmajevi 193 “Ase” u natpisima stećaka 197 Božić Svarožić 199 Badnjak 203 Dvovjerje Srba 206 Kolede i Bog Dodo 208 Stećak iz Donje Zgošće 212 Orion 222 Simbol dana (dagaz) 223 Sazviježđe Bika 224 Vilni krst belog Vida Lile i ljiljani 230 Sunčeve ljestve 234 Soha, Sohara, Zohari i Sohotnik 236 Sunčev presto u danu Vidovdana 241 O starosti stećaka 242 Srušena kapišća i zabranjene slave 245 Nekoliko kumira iz kapišća 248 Nemanjići nisu slavili slavu 258 O zabranama Krsnih slava 260 Motiv isplaženog jezika 261 Laž svetosavlja 267 Baba Jaga i jagorčevina 270 Svastika proljeća i ljeta 273 Cenzura ili totalno neznanje 278 Ruke Sunca 279 Simboli grmljavine 281
8 Simboli od iskona 282 Srblji poluvirci 289 O Testamenut gosta Radina 290 Sunce proljeća i ljeta 298 (H)oroz 300 Gospod, vladar i car 306 Komin i Gomin 307 Poklonjenje Suncu 310 Crnobog 313 Sunčeva ekliptika 316 Simboli zore i dana 317 Va slavu i čast – panaija 318 Spuštene ruke 319 Kuća Sunca 320 Sunčevo drvo života 321 Razni simboli 322 Kresnik 329 Oreol (torak) 331 Semargl 332 Kovrtan 334 Posjek 334 Vajuni iz Studenice 335 Božije oko 338 Epona – boginja ravnodnevnice 340 Preklesavanje stećaka 341 Simboli su hijeroglifi 342 Uništavanje stećaka 346 Mač koji tamani Srpstvo 349 Literatura 350 O autoru 357 ………..…… ………………………….
9 PREDGOVOR Čiji smo mi Balkanci: svoji ili tuđi? Potomci časnih slobodarskih predaka zarobiše sebe u tuđine. Prestali smo biti ono što smo bili vijekovima prije pojave hrišćanstva i pojave islama. I jedno i drugo prvo je primila naša ondašnja plemićka gospoda, a narod je durao onako kako je morao zlim prilikama pritisnut, ali bez obzira da li su primili hriš- ćanstvo ili islam, preci naši čuvahu mnoga prehrišćanska i mnoga preislamska vjerovanja. A mi današnji Balkanci? Šta smo mi danas i čiji smo mi danas? Sveti Juraj nije ni hrišćanski, ni kršćanski, nije ni islamski. Sveti Juraj je naš zajednički. A koji je pravi Bog? Je li to Bog hrišćanski, Bog kršćanski ili je pravi Bog islam- ski? To pitanje za razumnog čovjeka je glupo pitanje, jer svi znaju da je Bog samo Jedan Jedini i Predvječno Vječni Viš- nji Bog. Da li Bog djecu dijeli po vjerama, ili djecu po vjera- ma počinju da dijele ljudi koji će imati koristi od svojih bu- dućih istomišljenika kad odrastu. Da Bog želi, da On to hoće, On bi svakom novorođenom djetetu dao znanje o pravilima hrišćanske, kršćanske ili islamske vjere. A znamo da nije ta- ko. Djeca se ne rađaju ni kao hrišćani, ni kao kršćani, a, bo- gami, ni kao muslimani. Ono što je od Boga potrebno čovje- ku, to je već napisano na srcu svakog malog djeteta: ljubav! Mala djeca zla u sebi nemaju, već samo ljubav, čednost, be- zazlenost. Djeca se zlu uče uz ljude odrastajući. Svakom začetom djetetu Bog daje svoj Duh, dio se- be i taj dio Boga dječjim rođenjem postaje na svijetu potpuno nova osoba sa svojom slobodnom voljom. Da je ispravna samo hrišćanska vjera, da je Bog samo hrišćanski, ili samo kršćanski, zar bi Bog dopustio rađanjanje djece i nehriš-
10 ćanima? Da je ispravna samo islamska vjera, zar bi Bog do- pustio da se rađaju djeca nemuslimana? Sva sreća pa Jedan Jedini Predvječno Vječni Višnji Bog ne sluša ni hrišćane, ni kršćane ni muslimane, jer kad bi bilo po željama pripadnika pomenutih religija, ili bi nestalo hrišćana, ili bi nestalo krš- ćana, ili bi nestalo muslimana. Isto kao što ne dijeli malu djecu po religijskoj pripa- dnosti, tako Jedan Jedini Predvječno Vječni Višnji Bog ne dijeli ni ljude po religijama i ne daje jednima ovakve, drugi- ma onakve zakone. Pravim Božijim vjernicima Božiji zakoni rođenjem su ispisani na srcima i svaka odrasla osoba zna šta je od Boga, a šta od Boga nije. Zato je pobožnost bila veća u ona vremena nepismenih i neukih, a od kad počeše knjige isčitavati, uveća se zlo u svijetu i biva da sto veći knjiški vjernik, sve veći čovjekomrzac i zlikovac. Svojim rođenjem djeca ne mogu odabrati u kojoj će se religiji roditi i u kojoj ce sredini živjeti, te su djeca rastući prisiljena da uzimaju religiju onih od kojih su se rodili. Ali je Božija istina da će samo ljudi čistog srca stati pred Boga i biće od Boga nagradjeni za tu čistotu, a onima koji zlo čine, njima ce se njihovo zlo vratiti kad pred Jednog Jedinog Pred- vječno Vječnog Višnjeg Boga stanu. Autor
11 KO SU KRSTJANI DVOVJERCI Ko su krstjani dvovjerci i šta je krstjansko parvo- slavlje? To je prehrišćanska srbska vjera u Boga Prava, Boga Pravde, spojena sa vjerom u Isusa Hrista. To je krstjansko pravoslavlje. Ono u stvari označava način na koji su stari Srbi sreli Hrista, kako su Ga prihvatili, kako su Ga dožiljava- li i izražavali kroz vijekove u svojim sopstvenim narodnim, društvenim, ekonomskim i političkim uslovima. To je rodo- vjerno pravoslavno krstjanstvo, u svijetu jedinstveni stil vje- re i hrišćanstva. Srpsko pravoslavno krstjanstvo nije otro- doksno (istinsko) vizantijsko hrišćanstvo, jer je vizantijsko ortodoksno hrišćanstvo strogo sankcionisalo sva odstupanja od dogmatsko-kanonskog ustrojstva vizantijskog (romej- skog) hrišćanstva, čiji su dogmati i kanoni definisani na Sedam vaseljenskih sabora. Čak i danas pravoslavni Srbi kanonski se razlikuju od ostalih ortodoksnih hrišćanskih crkava. Pogledajmo tri kanona Trulskog (5/6 vaseljenskog) sabora koji su Srbima u ispovijedanju vjere u Hrista oduvijek bili strani i nikad od Srba nisu prihvaćeni: “Правило 51: Одлучно забрањује овај свети и васељенски са- бор, да бивају такозвани лакрдијаши и њихова прикази- вања, за тијем приказивања ловачка и плесања на позор- ницама. А који повриједи ово правило, и ода се чему од овога што је забрањено, ако је клирик, нека се свргне, ако ли је свјетовњак, нека се одлучи.” “Правило 61: Који се обраћају гатарама, или такозваним сто- тницима, или другим сличнима, да од њих дознаду,
12 што желе открити, нека сходно ономе што су већ оци наши у погледу њих наредили, подлегну правилу о шес- тогодишњем кајању. Истој казни морају се подвргнути и они који воде медвједице или сличне животиње на развесељавање, а на штету простога свијета, те варају- ћи, казују лудорије о срећи, о судби, о родословљу, и мноштво других таквих ствари; а исто и такозвани гони- оци облака и они, који се чарањем баве, који праве амајлије противу чаролија, и гатари. А који упорни у то- ме остану, и неће да се одврате и уклоне од таквих штет- них и незнабожачких измишљотина, наређујемо, да са свијем из цркве прогнани буду, као што и света правила налажу; јер каквог опћења има свијетлост са тамом? Као што апостол каже, или како се удара црква Божија са идолима? Или какав дијел има вјерни са невјерником? Како ли се слаже Христос са велијаром? (2.Кор.6:14–16)” “Правило 62: Такозване календе, бота, брумалије и зборишта, што се бивајупрви дан мјесеца марта, наређујемо, да све то са свијем престане код вјерних. Исто тако осуђујемо и јавне женске плесове, као непристојне, и који могу наносити много штете и погибели, а једнако и плесове и обреде, које било да људи или жене изводе по неком старом обичају, несвојственоме хришћанскоме животу, у част лажно названих код ненезнабожаца богова, - наре- ђујући, да не смије никакав човијек надијевати женску хаљину, нити жена такову хаљину, која је прилична људима; тако исто не смију надјевати ни кринке, било комичке, било сатиричке, било трагичке; за тијем не смије се призивати име мрскога Диониса (Бахуса), кад се гази грожђе у бадњама, нити замећати смијех, кад се вино у бачве лијева, нити заводити по незнању или по
13 сујети оно, што из демонске обмане потиче. Према томе, који се у напријед усуде, знајући ово, учинити шта од онога, што је горе споменуто, заповиједамо, да такови буду свргнути, ако су клирици, ако ли су свијетовњаци, да се одлуче.” “Правило 65: Заповиједамо, да од сада има престати ложење ватра, које неки чине кад су младине пред својим твор- ницама или кућама, пак по неком старом обичају то бе- зумно прескачу. А који тако што учини, ако је клирик, нека се свргне, ако ли је свијетовњак, нека се одлучи; јер је у четвртој књизи царстава написано: и начини Мана- сија олтар свој војсци небеској у два тријема дома Гос- подња и дјецу своју провођаше кроз ватру и врачаше и гаташе, и уреди оне, што врачају у утровицама и умножи гатаре и узбуди, да се чини све што је зло пред Госпо- дом, да изазове гњев Његов. (2.Цар.21,5- 6)” U kanonima se spominju zabrane: - gatari: čitanje iz plećke (pleća), proricanje; - lakrdijaši: poklade, maškare, vučari, dodole, kraljičke pje- sme, kolede, đurđevdanski običaji, ladarice…; - stotnici: stogodišnji kalendari; - gonioci oblaka: vjetrogonje (vjedogonje); - kolende: koledarske svečanosti; - zborišta: narodni zborovi na grebljima, igrištima i trzna- ma; - javni ženski plesovi: djevojke i žene u kolu uz svadbe, lazarice, dodole, kraljičke, mitološke pjesme i igranje kola o mobama i druga igranja u kolu uz prigodne svečanosti; - plesovi i obredi po nekom starom običaju: igranje kola, krsne slave, Badnji dan, kuvanje varice na Varindan, kolske i krštonoske pjesme, pogrebni običaji i svi drugi vjerski
14 običaji zabranjeni kanonima vizantijske varijante hrišćan- stva, odnosno kanonima zvanične državne crkve Rimskog i Romejskog carstva; - komičke haljine: pokladne mačkare (maškare), lazarice; - loženje vatri i preskakanje vatri: ivanjski krijesi, petro- vske lile, paljenje badnjaka; čaranje: svako gatanje, trava vida i vid, saljevanje strave, gatanje u ovčije pleće; - zamećati smijeh: pošalice, šaljive priče, zagonetke, igre tipa "ja posijah jednu tikvu, nikoše mi tri"; - rodoslovlje: rodoslovlje je svojevrsna narodna porodična plemenska istorija; - amajlije: vrpce protiv uroka, privjesci i ukrasi sa sim- bolima starih božanstava kao ličnih čuvara. Sve ove zabrane liče na približavanje ondašnjem islamu i sadrže puno razloga za progon i nas današnjih pra- voslavaca krstjana, a kamo li u vrijeme Nemanjića. Prije Ne- manjića Srbija je bila rascjepkana plemenska paganohriš- ćanska zemlja bez crkve tipa ortodoksnog državno-ideolo- škog hrišćanstva Romejskog carstva. Kao novi vladar Raške i vazal Vizantije Nemanja se svojski trudio na implementaciji vizantijske verzije držav- nog ustrojstva i crkvene organizacije u svojoj državi. Znao je da srpsku Crkvu treba da iskoristi kao stub ideološke pot- pore svoje vlast isto onako kako su crkvu koristili svi dota- dašnji vizantijski vladari. U tome su mu pomagali progrčki episkopi koji su osjetili pravi momenat da u tradicionalnu srbsku narodnu crkvu konačno implementiraju sve dogmate i kanone definesane na Vaseljenskim saborima i da do tada nezavisnu apostolsku srbsku crkvu u formiraju po dogmat- sko-kanonskom modelu vizantijske crkve, što automatski znači i priznavanje crkvene vlasti carigradskog patrijarha i nasljedno pravo vlasti Nemanjinog potomstva.
15 Zato Nemanja rješava da reformom Crkve u svojoj državi zatre sve zakone običajnog prava Srba i sve paganske običaje u vjeri Srba, te da time učvrsti svoju vlast i nasljedno pravo svojih potomaka, a time ujedno i da zadobije još veću naklonost, podršku i zaštitu vizantijskih svjetovnih i crkve- nih vlasti. Zato je uslijedio vješto montirani i nemilosrdni Nemanjin napad na "poluvjerce - jeretike", njihovo ubijanje, rastur i progon. Nemanja je vatrom uništio sve dotadašnje knjige i spise kao kulturno-istorijsko i duhovno naslijeđe srbskog naroda. Time je zatro svu srbsku istoriju i zatro sve tragove srbske kulture i duhovnosti do vremena njegove vla- sti. Da bi sakrili ovo nehrišćansko djelo Nemanje (potonjeg sveca), srpska grkopravoslavna crkva (SPC) je od tada do danas ostala nijema na krv i oganj Nemanjinog mača nad vlastitim narodom i zato SPC i dalje o tome ćuti i ne kontrira rimokatoličkim lažima o "bogumilima" u Nemanjinoj Srbiji i o "bogumilima" u Crkvi bosanskoj. Dušanov zakonik krstjane dvovjerce naziva polu- vjercima: "9. О полувершима: И ако се нађе полуверац, који је узео хришћанку, ако усхте, да се крсти у хришћанство, а ако се не крсти, да му се узме жена и деца и да им се даде део куће, а он да се изагна." (Душанов законик, Члaн 9) "U Srbiji opet zvali su ih Babunima jer ih je najviše bilo oko planine Babune nad Prilepom u Maćedoniji, ili Po- luvercima, jer su se dosta držali i Pravoslavlja. - Međutim, oni sami u Bosni i Hercegovini nazivahu se uvek samo Hriš- ćanima ili Krstjanima.” (1) “Broj Bogomola bio je u to doba već prilično velik, pa su i neka ugledna vlastelasrpska pripadala toj jeresi, koja
16 je bila mnogo bliža starom srpskom Mnogoboštvu nego Pra- voslavlje.” (2) “Balkanske gravure, s prikazom para jahača okrenu- tih jedan prema drugome, upućuju da su ta božanstava mitra- istička, a ne grčka. Međutim, uključenjem ljiljana i svastika na njihovim gravurama stećaka, pretpostavljam da je Daleki istok porijeklo kulta, original magova, kroz magovski surba- nizam snažno prisutan u Bugarskoj, te u paganskoj Rusiji, također. Možda su ove ikone slikane ili gravirane od surba- nita/hrišćansko 'dvovjerje’.” (3) “Kad je prestala bila u narodu propoved istinite vere u srpskim predelima, i kad je prostota bila ovladala u narodu te se usled toga pojaviše i umnožiše jeresi i svako zlo u naro- du: tada srpski vladaoci do Nemanje ne obraćahu na to paž- nju svoju, i nisu se ni malo brinuli, da ta zla iskorene, sve dotle, dok se nije pojavio veliki župan Stefan Nemanja. Nemanja je prvi otpočeo da i ovo zlo tamani u srpskom narodu. Ali je u ovome malo uspeo, i ako je mnoge i za to izbio i proterao iz zemlje; pa čak i vampire palio. Ta nesre- ćna mana i bolest, koja beše prenesena u narod još iz nezna- boštva, beše se tako duboko ukorenila, da ju je bilo čisto ne- moguće uništiti. Ona je u narodu vazda trajala, pa čak i danas u XIX prosvećenom veku još u veliko traje.” (4) “Ali i ako su se Srbi pokrstili i pak su zadržali i na dalje mnoge svoje običaje iz neznaboškog doba. Tako su o prazniku Božiću, vršili sve one običaje koje su vršili o nez- naboškom prazniku Koledu: ložili Badnjak, mesili česnicu; imali polažajnika i t. d. što i danas traje. Isto tako zadržato je, i do današnjeg dana održano je, neznaboško verovanje u: vile, veštice, zmajeve snove, vradžbine i t. d. što treba isko- renjivati, jer je to neistinitio i štetno.“ (5)
17 Sl. 1. Isplaženi jezik kao motiv na stećcima dokaz je da se radi o prehrišćanskom bogu rata i bogu ljetnih vrućina (Knežak kod Nevesinja, srednji vijek). “Po povratku iz Carigrada Nemanja ustane protivu bogumila i ostataka mnogoboštva. Dva glavna uzroka pokre- nula su ga na takvu radnju. Bogumili su štitili plemenski
18 sklop i bili protivnici crkvene jerarhije. Kako je bilo preve- deno jevanđelje na slovenski jezik, oni u njemu nađu oslonac za “КРЬCTIANCKO” bratstvo. Nemanja je ništio plemenski život i zavodio državnu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumilima. Zato ih Nemanja oglasi svojim pro- tivnicima, a jerarhija jereticima i protivnicima Božijim.” (6) Poznato je da su krstjani imali jerarhiju svoje Crkve: djed, strojnici, gosti, starci. Dakle krstjani “bogumili” nisu bili protiv crkvene jerarhije, već su bili protiv jerarhije vizan- tijske Ortodoksne i jerarhije Rimokatoličke crkve. …………………. (1) Radoslav M. Grujić, Pravoslavna Srpska Crkva, Izdavačka knjižarnica Gece Kona, Beograd, 1921; II izdanje (reprint) Svetlost – Kalenić, Kragujevac, 1989, str. 38. (2) Ibid., str. 14. (3) John Smith, Christianiti’s Greatest Controversy – Prelude to Genocide, Archangel Publishing, Victoria, Aus- tralia, 2004. p. 176-177. (4) Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Kraljevska srpska državna štamparija, Beograd, 1895, str. 29. (5) Milan S. Ubavkić, Istorija Srba po domaćim i stranim izvorima i piscima, Knjiga I, Drugo prerađeno i do- punjeno izdanje, Štampano u Kr. sr. državnoj štampariji u Beogradu, 1886, str. 82. (6) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga na- roda, Knjiga II, Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beo- grad, 1888, str. 25.
19 NEMANJIN SABOR Sl. 2. Nemanjin sabor protiv jeretika: desno u donjem dijelu slike su poluvjerci (freska iz 13. vijeka, crkva Sv. Ahilija u Arilju). O sazivanju Nemanjinog sabora protiv krstjana: “Dođe jedan od pravovernih vojnikâ njegovih, pa, pav na kolena, s uzbuđenjem i uniženjem mnogim govoraše mu: - Gospodine, ja sam među najhuđim slugama tvo- jim najmanji, i, videv usrdnost tvoju prema vladici tvome gospodu Isusu Hristu, i prečistoj vladičici Bogorodici, i ovim svetim ugodnicima njihovim, zaštitnicima tvojim, koji krep- kim dlanom podržavaju tvoju vlast nepovređenu, usudih se javiti tvojoj moći da se mrska ti i trikleta jeres već ukorenjuje u državi tvojoj.
20 A ovaj prečasni sveti moj gospodin, ni malo ne zadocnev, odmah prizva svoga arhijereja, po imenu Jefti- mija, i črnce s igumanima svojima, i časne jereje, i starce i velmože svoje, od maloga do velikoga, pa govoraše sveti- telju, i črncima, i svima sabranima: - Dođite i vidite, oci i braćo, ako sam i najhuđi među braćom svojom, ali Gospod Bog i prečista vladičica Bogo- rodica, mati njegova, ne gleda na lice čovečje, nego udostoji mene najhuđega, koji verujem u jednobitnu nearzdeljivu Trojicu, da čuvam ovo predano mi stado, koje vidite sada, da se ne poseje kukolj lukavoga i odvratnoga đavola. I nikako nisam mislio da je on u oblasti mojoj, a već sad čujem da se lukavi brzo ukorenio i da hulu nanosi na svetoga Duha i da deli nedeljivo božastvo, što govoraše bezumni Arije, prese- cajući nedeljivo božastvo, što rekoše sveti i bogonosni oci: "Ko ti, Spase, rizu razdra?", reče: "Arije, bezumni, koji Trojicu preseče." Tako i ovi bezumni idu za učenjem njego- vim, i ne znajući, bednici, da će, pošto su tako verovali, sići s njim, trikletim, na dno skrovišta adovih. I dok je govorio ovaj Sveti, i dok je bila velika pre- pirka, dođe kći jednoga od velmožâ njegovih parvovernih, udata za muža od tih krivovernih, koja je bila u njih i saznala nečiste odvratnosti njihove, ali se nimalo ne kosnu vere nji- hove, i, pavši k nogama Svetoga, ispovedaše jasno, govo- reći mu: - Gospodine, gospodine moj, evo vidim kako tvoja vladavina ispituje o ovoj mrskoj i odvratnoj veri: uistinu, gospodine moj, bih isprošena po bračnom zakonu, u oca mojega, sluge tvoga, koji je mislio da je jednoverstvo u tvo- joj državi. I bih u tih zakonoprestupnika, i videh, gospodine, da zaista služe otpadniku od slave božje, samome sotoni. I ne mogući trpeti smrada gluhih kumira i mrske jeresi,
21 istrgavši se iz ruke njihove i prebegavši, vapijem državi tvo- joj: porazi krstom one koji se bore s nama, da nauče nečastivi neprijatelji kako je moćna vera tvoja, gospodine. A Sveti, izvedav ovu pred sabor svoj, sabran protivu te lukave jeresi, izobliči krivoverje njihovo, i savetova se sa svetiteljem svojim Jeftimijem i sa časnim črncima, i sa vel- možama svojim, i, nimalo ne zadocnev, posla posla na njih vojsku, naoružanu od slavnih svojih, govoreći: - Revnujući porevnovah za Gospodom Bogom sve- držiocem. Kao nekada prorok Ilija, koji je ustao na bestidne je- reje, i on izobliči bezboštvo njihovo, i jedne popali, druge raznim kaznama kazni, treće progna iz države svoje a do- move njihove, i sve imanje sakupiv, razda prokaženim i ubo- gim. Učitelju i načelniku njihovu jezik ureza u grlu nje- govu, što ne ispoveda Hrista, sina božjeg. Knjige njegove nečastive spali, i izagna ga, zapretiv da se nikako ne ispo- veda niti pominje trikleto ime. I sasvim iskoreni tu prokletu veru, da se i ne po- minje nikako u državi njegovoj, nego da se slavi jednobitna i nerazdeljiva i životvorna Trojica: Otac i Sin i sveti Duh, svagda i sad i uvek na veke vekova. Amin.” (Stefan Prvo- venčani, Život Svetog Simeona) Kumiri su idoli, zar ne? Da li su bogumili koristili ikakve kumire, bilo kakve idole? Ne, ni govora! Dakle, ovi jeretici što imaju kumire nisu bogumili, nego neka druga vjera. Koja bi to mogla biti vjera? To je vjera Srba koji slave slave, onih što pjevaju koledarske pjesme i vrše koledarske obrede, to su oni što sijeku i pale Badnjak uoči Božića, koji savijaju trube i trube uoči Jurjeva dana (Đurđevdana), oni
22 koji izlaze na jurjevdanski uranak i na Jurjevdan kite kućne kapije vijencima cvijeća, oni što pale vatre uoči Ivanjdana, oni sto preko livada i njiva pjevaju dodolske pjesme pri- zivajući kišu, oni sto slave Vidovdan, oni što na Varin dan bacaju kuvanu varicu na izvore i potoke moleći Boga za ro- dnu godinu, prate drevne pogrebne običaje i na greblja izno- se panaiju i hranu... Sl. 3. Prvim znakom na lijevoj strani prikazan je dan zimskog solsticija. Od polovine tog dana počinju tri mjeseca zime. Proljetni ekvinocij označen je Jurjem pod lukom neba. Od polovine proljetnog ekvinocija do polovine dana ljetnog solsticija su tri mjeseca. Tad je Vidovdan koji je označen krstom. Od polovine tog dana do polovine dana jesenjeg ekvinocija su tri mjeseca i to su tri prva znaka s desna (srednjevijekovni stećak, Zijemlje polje, “Lugarnica” Mostar). Freska iz crkve Sv. Ahilija u Arilju prikazuje Nema- njin sabor opisan u "Žitiju Svetog Simeona" Stefana Prvo- venčanog. I šta vidimo? Vidimo dvije grupe arhijereja on- dašnje Crkve u različitim odeždama. Lijevo i oko Nemanje, sa oreolima svetosti oko glava, jesu ondašnji arhijereji Crkve
23 koji su bili prihvatili vizantijsku (romejsku) verziju hriš- ćanstva i već su u odeždama vizantijskog stila sa svetačkim oreolima oko glava. Nemanja sa svetackim oreolom prika- zan je kako sjedi između dva grkoortodoksna arhijereja obu- čena u odežde vizantijskog stila. Njihove glave okrenute su Nemanji kao svjedočanstvo njihove poslušnosti Nemanji, ali i njihovog uticaja na Nemanju i njihovih savjeta Nemanji. Sl. 4. Nemanjin sabor: na desnoj strani slike su arhijereji poluvjerci, detalj freske crkve Sv. Ahilija, Arilje (u Nemanjino vrijeme to je bila manastirska crkva). Da li su bogumilski prvošvestenici nosili vladičanske odore ovakvog stila? Nisu, jer bogumilsko sveštenstvo nije imalo ni hramove ni svešteničke odežde. Ovo su bili hrišćani srpske narodne crkve potekle iz prvih dana apostolskog pro- povijedanja hrišćanstva, a nisu bili hrišćani vizantijske feu- dalne varijante hrišćanstva, koju u Srbiju među Srbe prvi uvodili Nemanja, vizantijski vazal, i sin mu Sava, grčki mo- nah. Te "jeretike" Nemanja je sažegao ognjem i mačem. Arhijereji desno (Sl. 2, 4) jesu arhijereji tradicionalne srpske
24 varijante pravoslavlja, koji su od pristalica vizantijske vari- jante hrišćanstva nazvani bogumili, a kasnije poluvjerci. Oko glava poluvjeraca nema oreola, ali su obučeni u crkvene arhijerejske odežde sa episkopskim omoforima na kojima su krstovi. To što su svi arhijereji prikazani na fresci obučeni u službene episkopske odežde, jasno pokazuje da je Nemanjinom saboru prethodila zajednička liturgija svih na fresci prikazanih arhijereja. Pitanje za sve nas: zašto u javnosti nema više foto- grafija ovih fresaka, zasto ih kriju? Kriju ih upravo zbog raz- loga kojim se bavi ova tema: bogumila u Srbiji nije bilo, bilo su samo hrišćanski krstjani, Srbi koji su u hrišćanstvu saču- vali običaje svoje prehrišćanske pravoslavne vjere: badnjak, slavu, pratili koledarske datume, pratili dodolske običaje, …. I pošto nisu mogli potpuno iskorijeniti te običaje u srpskom narodu, jer je vlast Nemanjića nestala i uskoro su Turci pokorili Srbiju, srbski prehrišćanski vjerski motivi na nadgrobnicima i prehrišćanski običaji preživjeli su sve vije- kove. Onda se sa grupom lažnih srpskih nacionalista vladika Nikolaj Velimirović dosjetio da tu našu srbsku varijantu pra- voslavlja, naše srbsko krstjansko pravoslavlje nazove sveto- savljem. Sveti Sava zatirao našu vjeru, a eto srpsko pravo- slavlje nazvaše po svetom Savi. To je istorijska i crkvena laž, radi veličanja kulta svetog Save i preko njega jačanje romej- skog ortodoksnog hrišćanstva radi istrebljenja srpskog krst- janstva u Srbima. Na priloženoj fotografiji (Sl. 4) prikazana je grupa krstjanskih vladika. Oko njihovih glava nema oreola, a iznad njih još stoji čitljiv natpis na kojem ćirilicom piše POLU- VERNIE. Da bogumili nisu bili dio Pravoslavne crkve i da su djelovali izvan Pravoslavlja, Nemanja ne bi ni zvao na Sa- bor, niti bi se oni takvom pozivu odazvali. Isto je tako pozna-
25 to da bogumilski sveštenici svojim službenim odijevanjem (odeždama) nisu imitirali sveštenstvo Pravoslavne crkve, već su hodali u crnim mantijama sa kapuljačama na glavama. Sl. 5. Dvovjerci (“poluvjerci”) sa krstovima na omoforu. Konstantinopoljski monah Evtimije Zigaben (Eut- hymios Zigabenos) bio je čovjek od povjerenja cara Aleksija
26 I Komnina (1081-1118. god.). Evo kako je Zigaben opisao izgled grčkih bogumila: “Odijevaju se poput monaha: uzimaju /monašku/ odeždu kao mamac da sakriju vuka u pitomo krzno, kako bi radi odežde imali lakši pristup i zgodu za razgovor, i kako bi bez podrozenja lijepo govoreći bacali otrov u uši svojih slušatelja.” (Πανοπλια δογματικη, κεφαλαιον κζ´- J. P. Migne, Patrologija Greaca, tom. CXXX, col. 1273, Paris, prvo izdanje 1865). Ana Komnena u svojoj “Aleksijadi” (486. str.) govo- ri o bogumilskom oblačenju: “Bogumili su iznosili na vidik verozakonsku strogost i pokoru. Od dugokosih svetskih ljudi malo njih je pristajalo uz bogumilsku sledbu. Ona se sakrivala pod plaštem i kuku- ljačom. Kad si video čoveka turobna, do nosa pokrivena, koji hoda pognute glave i potajno mrmlja neke molitve, bio bi siguran da je taj čovek bogumil.” “Nakon burnih scena, rešeno, da se bogomili nasilno iskorene. Taj zaključak, naravno, nije primljen bez otpora i Nemanja je morao krenuti na bogomile krstaški rat; u tome ratu oni su bili razbijeni i podlegli. Mnogo je pristalice nove vere tom prilikom pobijeno, mnogo ih se razbeglo po okol- nim pokrajinama, ali su se mnogi pritajili i ostali u državi, čuvajući učenje i veru, koja je godila njihovu duhu i odgo- varala njihovim nazorima.” (1) Sve to govori da bogumila u Nemanjinoj državi nije bilo, a ovi poluvjerci su pravoslavci koji su u svoje hriš- ćanstvo unijeli pravoslavne običaje svoje prehrišćanske vje- re: badnjak, Mali Božić, za Ivanjdan su palili vatre, za Đurđevdan odvrtali trube, kitili kuće vijencima cvijeća, izlazili na đurđevdanski uranak, slavili slave, davali daće,
27 obilježavali Vidovdan, održavali kraljičke i koledarske sve- čanosti, uz dodolske pjesme izlazili na njive uz sušna vre- mena, saljevali strave, čitali iz pleća kao sto je opisano u Njegoševom "Gorskom vijencu", dakle su čnili sve ovo što i mi još po nešto od toga činimo. Sl. 6. Sunčevo drvo života sa četiri godišnja doba i ljetnim solsticijem, tj. Vidovdanom (Stupari, Rastik, Kladanj). Pojedinci u svojim lažima babune definišu kao rimo- katolike. Nemanjići nikad nisu progonili rimokatolike, nego su ih smatrali blagodatnom Crkvom (svi osim cara Dušana) što se jasno vidi iz “Život Svetoga Simeona” Stefana Prvovjenčanog: kad govori o Nemanjinom krštenju u Ri- mokatoličkoj crkvi, kaže “po volji božjoj se udostoji” i za Nemanju kaže da je “sisao mleko obeju dojki”, što sim- bolično podrazumijeva jednu majku Crkvu sa dvije dojke: rimokatolicizam i pravoslavlje. Osim toga, rimokatolici su žestoko progonili babune - bogumile. Zar bi rimokatolici sami sebe mačem i ognjem po Bosni, Humu i Dalmaciji progonili? Naravno da ne bi!
28 Da tvrdnja o rimokatolicima nije tačna, to svjedoči i sljedeći rimokatolički u kojem se govori o bosanskom Kuli- nu banu: “A poslije se oženi sa sestrom Stjepana Nemanje, ko- ja bijaše bogomilka, i on postade sljedbenik iste vjere. Još godine 1174. bio je otajni njihov sljedbenik i u isto sljedbe- ništvo privukao je svoju sestru Anu, njezina čovjeka Miro- slava, brata mu Konstantina i svog šuru Stjepana Nemanju, raškog župana;….” (2) Tako Nemanjin prelazak iz rimokatolicizma u krstjansko pravoslavlje rimokatolički izvor naziva Nemanjinim prelas- kom u bogumile i to je jasno da su "bogumili" bili pravo- slavci srpske krstjanske crkve. Govoreći o Nemanji episkop Nikanor Ružičić, istoričar crkve, kaže: “U smeri tom, on je pre svega upotrebio bio svu svo- ju moć na uništenje bogumilske jeresi, koju, zaista i protera iz svoje države.” (3) “Uzrok prvom trpljenju latinske vere i njezinih popo- va beše veza, koju je on održavao preko Srba rimokatolika sa rimskim papom koji tada vođaše u svetu glavnu reč.” (4) ……………………. (1) Stanoje Stanojević, Istorija srpskoga naroda, Štamparija “Dositije Obradović”, Beograd, 1908, str. 116. (2) Primjeri bosanskohercegovačke pismenosti i knji- ževnosti od 11. do 19. stoljeća, Bosanski franjevci – ilirici, Ivan Jukić, str. 79-80, Izbor, transkripcija, predgovor i rječnik Darija Gabarić-Bagarić, HDK Napredak, Zagreb – Sarajevo, 2004. (3) Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga II, Beograd, Kraljevska srpska državna štamparija, 1895, str. 16. (4) Ibid., str. 16-17.
29 DAJBOG I SEMARGL IZ STUDENICE Sl. 7. Dajbog na fasadi iznad zapadnog portala Studenice. U zreloj ljudskoj dobi Nemanja je u Rašku došao kao rimokatolik i u Crkvi sv. Petra i Pavla u Rasu kod Novog Pazara primio pravoslavno miropomazanje od krstjanskih sveštenika i time postao pravoslavni krstjanin. Studenicu je Nemanja sazidao 1172. g. i to svjedoče prehrišcanski motivi na fasadi Crkve Presvete Bogorodice i svjedoči zapis u ma- nastiru Kalenić: "ОТ РОЖДЕСТВА ХРИСТОВА 1172 СОЗДАНЪ БEШЕ MOНАСТЫРЬ СТУДЕНИЦА, ХРАМ УСПЕ- НЇЕ ПРЕСВЕТЫE БОГОРОДИЦЫ." (1)
30 Sl. 8. Semargl nad zapadnim portalom Studenice. Semargl (Семарьглъ) je srpsko (slovensko) prehriš- ćansko božanstvo sjemena, rasta i roda. U sebi sadrži meta- fizička značenja spoja sva četiri elemanta prirode: zemlje, vazduha, vode i vazduha. U Semarglu je sjeme i energija Mokoši (vode), Stribora (vazduha), Radogosta (sunca) i Dajboga (zemlje u plodovima ljetine). On je ptica sa psećom glavom ili kao krilati pas iz čijih usta izlaze rastuće loze zemaljskog roda. Ime Semargl nastalo je od dvije riječi: a) SEMA > seme, semja, zemjja i b) sanskritskog AGRA ( अग्र ) = prvo, početno, originalno: SEMA + AGRA > SEMA- ĀGRA > SEMĀGRA = SEME PRVO. SEMĀGRA meta- tezom RG postaje SEMĀRGLA, a zaštitnik SEMĀRGLE je SEMĀRGL. .............................. (1) Ljubomir Stojanović, Stari srpski zapisi i natpisi, Knjiga III, Beograd, Državna štamparija Kraljevine Srbije, 1905, str. 34.
31 BABUNI U ZAKONOPRAVILU SV. SAVE "Ilovički prepis Zakonopravila svetoga Save" nastao je 1262. godine. U tom prepisu Zakonopravila pominju se bogomili - babuni kao učenici masalijanske jeresi: "Određenije, grčki spis o masalijanskoj jeresi ima kratak naslov, koji u prevodu na srpski jezik glasi: ‘O ma- salijanima, sada bogumilima’. Taj naslov je Vizantincima bio dovoljan, a u Zakonopravilu (gl. 42.) ovako je proširen: ‘O masalajanima koji se sada zovu bogomili - babuni". (1) Ko su bili masalijani i jesu li babuni nemanjićkog vremena bili učenici masalijana? Da li sveti Sava govori istinu kad bogumile - babune iz vremena svog 13. vijeka poredi sa je- reticima iz 5-6. vijeka? Mesalijani (sirijski: m'salijane – molitelji) ili euhiti (grčki: euhitai, od euhomai - moliti) ili entuzijasti (grčki: ἐνθουσιασμός en teo - u bogu; oduševljeni, nadahnuti) bili su pripadnici hrišćanskog asketskog pokreta koji se pojavlju- je u Siriji krajem 4. veka, a odatle se kasnije širi u Malu Aziju i Trakiju. Šta su vjerovali masalijani? Pogledajmo šta u 42. glavi Savinog Zakonopravila piše o mesalijanima: Glava 42: “O m a s a l i j a n i m a k o j i s e s a d a z o v u b o g o m i l i – b a b u n i Bolujući od mahinejske jeresi, masalijani izumeše i druga oskrnavljenja. Tako govore koješta – da su čovječji um zaposeli besovi, da je čovječja priroda združena sa be- sovskom i da krštenje ne usavršava čoveka; ni pričesće mu ne pomaže, nego samo molitva koju oni izgovaraju. A go- vore i to, da su zla po prirodi u nama, i da duša pripajanje Ženikovo oseća kao i žena kad se spoji sa mužem svojim.
32 Gnušaju se krsta. Bogorodicu ne poštuju. Oni koji hoće, među njima, odrezuju svoje decorodne udove. Kunu se bez bojazni. Zaklinju se lažno. Proklinju jeres svoju. Zasitivši se takve pagube, Elefterije Paflagonski uz to izume ono što nje- mu i priliči, te zapovedi da monah sa dvema ženama na postelji spava, i da se jednu godinu uzdržava, a nadalje da se bez stida spaja i sa svojim srodnicama, ne stideći se nimalo.” (Ilovički prepis, l. 2056 -206a.) Iz 61. glave: “A o v o j e u s e d m o m s v i t k u t r e ć i h k n j i g a, j e r e s i 4 …4. Masalijani koji se nazivaju molabnici, a oku- pljaju se sa ovima, i oni koji su od jelinske jeresi obmanuti i zovu se pohvalnici i martirijani i satanijani”. (2) Sveti Sava kaže da se nekadašnji mesalijani u njegovo vri- jeme kriju pod imenom bogomili - babuni. Pa kaže da se oni gnušaju krsta, da se ne pričešćuju, ne poštuju Bogorodicu, bludniče sa ženama, spavaju sa svojim rodicama. I ništa od svega ovog ne spominje Stefan Prvovenčani u svom “Žitiju Svetog Simeona.” Pogledajmo šta istoričar crkve piše: “Bogumilski kaluđeri su bili takvi, kakvih se, upra- vo, nije ni do tada nalazilo, niti ih se danas nalazi u hrišć. crkvi. Oni se nazivahu: ‘СВЕТИ КРСЬТЬIAHE’. I zaista, po čednosti i spoljnom i vidnom životu njihovu oni su bili sveti.” (3) Zašto zagovornici postojanja bogumila izostavljaju ove dijelove Zakonopravila Svetog Save i ne žele da se pozi- vaju na njih? Zato jer je i njima jasno da Sveti Sava kleveće i laže. Ali zato pristalice bogumila često citiraju "Sinodik pravoslavlja" (Trebnik manastira Svete Trojice kod Plevlja,
33 Spomenik Srpske Kraljevske Akademije, LVI. Izdao Ljubo- mir Stojanović): “26. Zli jeretici, trikleti babuni, koji se lažno nazi- vaju hrišćanima, i koji se rugaju našoj pravoj veri, izosta- vljajući iz svetih knjiga reči i preokrečući na zloverje, i koji se otkidaju od svete i pravoslavne crkve, i koji se rugaju sve- tome i časnome krstu, i koji se rugaju svetim ikonama i ne klanjaju im se – da budu prokleti. 27. Oni koji veruju u babunsku veru i koji primaju njihova učenja, i koji im se klanjaju, i koji drže veru njihovu – i ti da budu prokleti. 28. Oni koji znaju one koji su babunske vere i koji ih primaju u svoje zemlje, i koji ih čuvaju – i ti da budu prokleti. 29. Oni koji ne proklinju sve zle jeresi, a pre svega jeretike, koji se nazivaju babunima – prokleti da budu. 32. I svaki babunin da bude proklet.” (4) “I na sav glas razglasiti: Rastudije bosanski, i Rado- mir, i Dražilo, i Tolko, i Tvrtko, i Tvrdoš, i svi koji se nazi- vaju hrišćanima i hrišćankama, a ne klanjaju se svetim iko- nama i krstu časnom – da budu prokleti.” (5) Jedno je poštovati krst i ikone, drugo je klanjati se krstu i ikonama kako naređuju kanoni romejskog (vizantijskog) i rimskog hrišćanstva. Prisustvo brojnih i raznolikoh krstova i ikona kao motiva na stećcima svjedoči o njihovom pošto- vanju od strane bosanskih krstjana. Preci bosanskih krstjana poštovali su krstove i prije hrišćanstva, jer su krstovi simboli Sunca i svjetlosti, ali se krstjani nisu povinovali kanonima grkopravoslavne varijante hrišćanstva da se krstu i ikonama ljudi moraju klanjati kao vidljivom Bogu. To je bilo dovolj- no da ih grkohrišćani oglase jereticima:
34 “Jer, kao što smo rekli, poštovanje koje ukazujemo blagodarnim saslužiteljima pokazuje blagonaklonost prema zajedničkom Vladici, i poštovanje prema ikoni prelazi na prvolik. To je, naime, nezapisano predanje, kao što je klanja- nje ka istoku, klanjanje krstu i mnoštvo drugoga što je tome slično.” (Sv. Jovan Damaskin, tačno izloženje Pravoslavne vjere, 89. O ikonama). Jovan Damaskin je umro 749. godine i do njegovog vremena nisu postojali kanoni o klanjanju krstu i ikonama, nego se on poziva na "crkveno predanje" što nije nikakav stvarni dokaz, jer je mnogo izmišljenih novina ušlo u crkvu pod izgovorom “crkvenog predanja”. Kanoni su doneseni tek 787. godine u Nikeji na Šestom vaseljenskom saboru: “Јer čast koja se odaje ikoni (liku) prelazi na origi- nal (prvolik) i ko se poklanja ikoni, poklanja se ličnosti ono- ga koji je na njoj naslikan.” (Oros Šestog vaseljenskog sabo- ra) Drugi razlog da su pomenuti Rastudije, Radomir, Dražilo, Tolko, Tvrtko i Tvrdoš oglašeni jereticima može bi- ti čisto političko-crkveno pitanje što oni nisu htjeli da se pripoje zvaničnoj državnoj crkvi nemanjićke države. Crkva je u prednemanjićkoj Srbiji postojala kao jed- na organizovana Crkva sa arhijerejima, sveštenstvom i naro- dom. Na Nemanjinom saboru osuđena je neka “jeres”. Koja? Ona “jeres” koju je osudio Šesti vaseljenski sabor već po- menutim kanonima i Sedmi vaseljenski sabor zbog neklanja- nja krstu i ikonama. To su pravoslavni krstjani. U isto vrijeme dvovjerci su postojali i u Rusiji. I tamo su ih zvali dvovjercima, a njihovu vjeru “язычество (двоеверие)”, ali je i njih snalazila ista tragična sudbina kao i srbske dvovjerce u vrijeme Nemanjića: pogrom i istreb- ljenje iz jednog razloga:
35 “Jer je sveubilački đavo nasejao štetnu plevu i uko- renio je u srca njihova, i odvratio ih od Tvorca svojega, da služe gluhim kumirima, pa ih je, štaviše, doveo i do pisanja njihova da ih rine na dno skrovišta adovih.” (Stefan Prvo- venčani, Život Svetog Simeona). Bogumili nisu imali kumire (idole), već su kumire imali Srbi rodovjerci i poslije njih Srbi dvovjerci. Njihovi kumiri (tkz.“babe”) bili su simbolima označeni i u zemlju pobijeni kameni biljezi i kamene stolice na astronomskim osmatra- čnicama i stećci sa svetim solarnim simbolima. Ali, glavni razlog genocida nad krstjanima “jereticima” je ovaj: “Bogumili su štitili plemenski sklop i bili protivnici crkvene jerarhije.” (6) Krstjanska crkva nije priznavala jerarhijsku vlast romejske Ortodoksne crkve i carigradskog patrijarha, već je sebe sma- trala i zvala samostalnom apostolskom crkvom.. “Nemanja je ništio plemenski život i zavodio držav- nu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumili- ma. Zato ih Nemanja oglasi svojim protivnicima, a jerarhija jereticima i protivnicima Božijim.” (7) ……………………. (1) Miodrag M. Petrović, Pomen bogumila – babuna u Zakonopravilu Svetoga Save i “Crkva Bosanska”, Beo- grad, 1955, str. 5-6. (2) Ibid., str. 11-12. (3) Episkop Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Beograd, Kraljevska srpska državna štam- parija, 1895, str. 367. (4) Ibid., str. 20-21. (5) Ibid., str. 26-27. (6) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga naro- da, Knjiga II, Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beo- grad, 1888, str. 25. (7) Ibid.
36 O STEFANU NEMANJI “A kako su u zemlji toj i latinski jereji, to se po volji božjoj udostoji da u hramu tom primi i latinsko krštenje.” (Stefan Prvovenčani, Život Svetog Simeona) Gle čuda: za Stefana Nemanjića, sina Nemanjinog, rimokatolicizam nije jeres, nego za Nemanjino krštenje u Rimokatoličkoj crkvi kaže da se Nemanja “po volji božjoj udostoji da u hramu tom primi i latinsko krštenje.” Zar rimokatolicizam za ortodoksnu crkvu nije jeres? Zar je to krštenje dostojno krštenje? Očito se vidi da za Stefa- na Nemanjića rimokatolicizam nije jeres i krštenje kod rimo- katolika za njega je “dostojno i po Božjoj volji.” I nastavlja Stefan o svom ocu Nemanji: “A kad se vratio otac njegov u stolono mesto, opet se udostoji da primi drugo krštenje iz ruku svetitelja i arhijereja usred srpske zemlje, u hramu svetih i sveslavnih i vrhovnih apostolâ Petra i Pavla, idući za vladikom svojim pastirom Hristom, kao što Pismo kaže: ‘Sisao si mleko iz obeju dojki’, tj. izvršilac je Staroga i Novoga zaveta.” Za Nemanjino krštenje u Rimokatoličkoj crkvi i ka- snije u Pravoslavnoj Crkvi Stefan Prvovjenčani kroz poređe- nje kaže: “Sisao si mleko iz obeju dojki”. Dakle po Stefanu Prvovjenčanom rimokatolicizam i pravoslavlje dvije dojke jedne majke, tj. dva dijela jedne Crkve, što je laž, jer je rimokatolicizam jeres koja ispovijeda da Sveti Duh ishodi i od Oca i od Sina (jeres filioque). U svojoj “Žičkoj besedi o pravoj very” Sveti Sava je diplomatski izbjegao da ispovijedi da Sveti Duh od Oca is- hodi, čak i ne pominje Svetog Duha po dogmatu Nikeo – carigradskog “Simvola vjere”, već samo pominje Oca i Sina, a Svetog Duha pominje samo u kontekstu Svete Trojice bez i jedne jedine riječi o ishođenju Duha Svetog. Sve je to bila politika, a ne vjera i istina Jevanđelja.
37 Sl. 9. Krstom na velikoj ploči prikazana su godišnja doba sa zimskim i ljetnim solsticijem. Tri “noge” u dnu su jesen (lijevo) i zima (desno), a između je linija zimske kratkodnevnice (zimski solsticij, prvi dan zime). Stefan Nemanja je prvi srbski revolucionar koji je zatro stari, a uspostavio novi društveni poredak. Šta je revo- lucija, evo kratke definicije sa Vikipedije:
38 "Revolucija je, u opštem slučaju, radikalna promje- na drušvenih odnosa. U političkom označava korjenitu pro- menu društvenog uređenja. Riječ revolucija znači preobrat. U nekim revolucijama učestvuje veliki broj ljudi, ili čak većina neke socijalne grupacije ili naroda, dok neke revo- lucije vodi samo mala grupa revolucionara." Kako je Nemanja stvorio svoju državu na koju su današnji Srbi toliku ponosni i slave Nemanju kao prvog i najvećeg srpskog državotvoritelja (svi znaju da je to laž) i slave ga kao jednog od najvećih svetaca (istorija zna da je i to velika laž). Prvo da vidimo ko je Stevan Nemanja? Ime Nemanjinog oca je nepoznato, prezime nepozna- to: "Kad su sinovi arhonta dukljanskog Mihale osvojili Rašku 1072. god. ded Nemanjin beše odveden u Dukljansku gde mu se rodio sin Stevan. Za vreme velikih meteža (1114.), po smrti Vladimira II, kralj Đorđe osvoji Rašku i odvede oca Nemanjinog u Dukljansku gde mu se rodio otrok...." (1) Zavida, Desa ili Stevan? Ko je Nemanjin otac? Prezime niko ne zna, pravog oca niko ne zna. U Duklji je Nemanja rođen, tamo se krstio u rimokatoličkoj crkvi. U zrelim godinama dolazi Nemanja u Rašku. Istoričari nigdje ne spominju da li je došao sam ili sa odabranom oružanom grupom po već unaprijed planiranom zadatku koji će provesti u djelo. Sad da vidimo kakvo je stanje i kakav poredak bio u Raškoj prije dolaska Stefana Nemanje: "Godine 1161. on počne 'zidati' hram sv. Nikole... blizu sv. Bogorodice na ušću reke Banjske. Ovako samo- stalno postupanje Nemanjino nije se moglo složiti s plemen- skim življenjem i zadrugarskom upravom Vukanića. Braća
39 nisu mogla priznati Nemanju za vladaoca, nego su ga sma- trali kao zadrugara, po čijoj smrti njegovu državu trebao je da nasledi onaj knez, kome bi ista zadrugarska oblast pri- pala po običajima zadrugarske pravde i vladavine, a ne Ne- manjinim sinovima." (2) Koja braća Nemanjina i otkud Nemanji braća u Raškoj? Zar su ovi Vukanići Nemanjina braća i po kojoj liniji: rođena braća nisu mogli biti, jer Nemanji se prezime ne zna? Ovim se pokušava legalizovati Nemanjin dolazak i ostanak u Raš- koj kao dolazak kod svoje braće i na svoju zemlju. I šta biva dalje? "Zidanjem crkava i zamaka, Nemanja se smatrao samostalnim vladaocem i upravljao 'ni skim nesaopšteno'." (3) "On ne govori kao zadrugar, nego kao samostalni vladalac, a u 'Boga su mnoge milosti', pa će on svakome po zasluzi dati. Ovde izlazi na vidik ličnost, a ne zadruga." (4) Nije ličnost, nego bezbožna zla sebičnost koja se opravdava "Božijom zaslugom". Vukanići pozovu Nemanju na zadruž- ni zbor, pitaju ga zna li šta radi, zna li da ne može to da radi, ali on ne sluša i oni ga okuju i stave u zatvor. U to vrijeme vizantijski car Manuilo smjenjuje Uroša II "najstarijeg izme- đu Nemanjne braće" (5), oslobađa Nemanju iz zatvora i po- stavlja Nemanju na čelo vazalne države. I tada Nemanja počinje pokolj i istrijebljenje svoje istorodne braće župana po svoj Raškoj: "Nemanja je posle svog oslobođenja, s jedne strane, slao caru spomoćnu vojsku u ratu protiv Ugarske, a s druge strane, otvorio rat protiv svoje braće." (6)
40 "Dok je Nemanja ništio svoje srodnike i supar-nike kneževe i župane, dotle je Manuilo ratovao s Ugarskom." (7) "Posle svoga zbavljenja, Nemanja je otvorio rat sa svojim srodnicima i županima. Njih 12 pogubio, a ostali utekli u grčko carstvo, u Dubrovnik i kud je ko mogao." (8) Sl. 10. Dvostruki krst na stećaku (19. v., Dići, Ljig). Vertikala je simbol Sunčevog kretanja sjever-jug i obratno, a četiri kraka poprečnih linija su četiri godišnja doba. Dva ukošena “roga” u vrhu su proljeće (desno) i ljeto, a dvije “noge” u dnu su jesen (lijevo) i zima.
41 Nemanja je pobio i rastjerao sve župane i knezove i tako uništio zadružni život Srba, ukinuo vijekovno običajno pra- vo i postao apsolutistički monarh Raške. Da li je pobio i sve potomke župana i knezova koje je stigao, o tome istorija ćuti, a vjerovatno jest, jer tako se onda radilo pri istrijebljenju konkurenata na presto. I tako u Raškoj nema više ni župana ni knezova osim Nemanje, ali ima još neko ko sutra može reći Nemanji: "Ne, ti na to nemaš pravo!" To je srpska narodna crkva dvovjernih krstjana, tkz. "bogumila". Uz Nemanju je Grk episkop Jevtimije, te se sprema genocid protiv Srba krstjana i dota- dašnje srpske crkve, jer to su Srbi kršteni po ortodoksnom obredu, ispovijedali su ortodoksni Simvol vjere, ali je sav narod u svom životu pratio i svoje stare prehrišćanske obi- čaje: "Po povratku iz Carigrada, Nemanja ustane protiv bogumila i ostatka mnogoboštva. Dva glavna uzroka pokre- nula su ga na takvu radnju. Bogumili su štitili plemenski sklop i bili protivnici crkvene jerarhije. Kako je bilo preve- deno jevanđelje na slovenski jezik, oni u njemu nađu oslonac za ‘krstjansko’ bratstvo. Nemanja je ništio plemenski život i zavodio državnu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumilima." (9) Nije tačno da ovi "bogumili" nisu imali svoju crkvenu jerar- hiju i to istorija zna, već su samo bili protiv jerarhijskih propisa Ortodoksne i Rimokatoličke crkve po kojima Cari- gradska patrijaršija ili Rim imaju jurisdikciju nad srpskom crkvom: “Bogumili su težili da urede svoju crkvenu jerarhiju slično jerarhiji prve Hristove crkve. U smeru tom, oni su priznali i postavili jedno lice za starešinu sviju, koje bi na zemlji predstavljalo samoga Hrista, i ovome su dali dvanaest
42 pomoćnika, koji opet predstavljahu dvanaest apostola i učitelja….” (10) I tako je Nemanja uveo Srbe u građanski, rat otimaju- ći, ubijajući, sakateći, rušeći, žareći i paleći sve prethodno, pa su čak i sve knjige iz vremena prije Nemanje do zadnje popaljene. Zadrugarstvo sa narodnim običajnim pravom je ukinuto i na srpski narod pao je teški Nemanjin teret vizantij- skog feudalizma. Sa Nemanjom sloboda je izbjegla iz Srbije. Dakle je Nemanja prvi revolucionar među Srbima, jer je revolucija radikalna promjena društvenih odnosa. Podržavati Nemanjin način uspostavljanja države znači opravdavati Pavelićev genocid nad Srbima pri uspo- stavljanju NDH-a 1941-1945. god. kao i opravdavati progon Srba iz Hrvatske u vremenu od 1991-1995. godine. Taj me- tod je jezuitski metod po kojem "Cilj opravdava svako sred- stvo." ................................. (1) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga naro- da, Knjiga druga, Beograd Kraljevsko-srpska državna štam- parija, 1888, str. 7. (2) Ibid., str. 12. (3) Ibid., str. 13. (4) Ibid. (5) Ibid., str. 14. (6) Ibid. (7) Ibid. str. 15. (8) Ibid., str. 16. (9) Ibid., str. 25-26. (10) Episkop Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Beograd, Kraljevska srpska državna štam- parija, 1895, str. 363.
43 STEĆCI I SOLARNI SIMBOLI Sl. 11. Majanski bog Tlaloc: obrve, nos i usta su kao Božije žezlo, a oči su spirale kao simboli proljeća i ljeta. Ispod je motiv na stećaku (Donji Bakići, Klisa, Olovo).…
44 Sl. 12. Stećak sa motivom raspetog Hrista (Drežnica, Mostar). Sl. 13. Triskelion na stećcima (Doljevići kod Srebrenice).
45 Sl. 14. Stećak sa triskelima u Zvorniku.
46 Sl. 15. Nebeska soha sa oltarom Sunca Vidovdana (stećak nišan krstjanina koji je konvertirao u islam).
47 Sl. 16. Motiv na stećku: triskelion (Sveta Trojica) na prestolu Vidovdana (Han Hreša, Sarajevo). Sl. 17. Stećak sa Svarogovom svastikom nalazi se u Opravdićima kod Bratunca.
48 Sl. 18. Veles (Volos) na ilustraciji Miroslavljevog jevanđelja. Knez Miroslav bijaše krstjanin dvovjerac. KO SU BABUNI? Babuni se pominju u 85. članu Dušanovog zakonika: "I ko rekne babunsku reč, ako bude vlastelin, da plati sto perpera, ako li bude sebar da plati dvanaest perpera i da se bije štapovima." Otrcanu priču o nekakvim babunima (bogumilima) sa planine Babune u Makedoniji već svi znamo. A šta je ba- bunska riječ iz Dušanovog zakonika, evo prvo objašnjenje i evo dokaza za riječ "babun": irsko (gaelik) “babun” ili “babhun” znači “tor za stoku” , hebrejsko “bachon”, da- našnje srpsko “bačija” (1). Gaelik babun je kameni tor (srednjevijekovni srbski naziv za svetački oreol je “torak” što je izvedeno od riječi “tor”, jer bukvalno značenje riječi “tor” je “krug”). Čoban je babun, babulj je kamen (riječ babulj sačuvana
49 je u Kninskoj Krajini (2), a kameni kumiri prehrišćana, dakle i dvovjeraca (“poluvjeraca”) krstjana, zvani su babe. Babun, izvor u Hercegovini, zapadno od Mostara. Babuna, selo u Boki. Postoji još i ime plemena Babuni, koje G. Balaščev ubicira u blizini Bitolja (3). Zababon, boboane u madjarskom i poljskom i danas znači sujevjerje, prazno- vjerje, gatanje. Baboane u rumunskom znači čaranje, ča- rolije, vradžbine, gatanje (4). Babunska riječ je riječ čobana, za ondašnju aristokratiju to je riječ prostaka, psovka ili nepristojna riječ ili drevna pre- hrišćanska molitva (gata) i to nema nikakve veze sa bogumi- lima. Babunu su za srbsku vlastelu Dušanovog doba bili pro- sti ljudi nižeg staleža, čobani, sebri, meroposi, seljaci po- luvjerci. Ono što su za učene Grke i Rimljane bili varvari, to su za srpsku gospodu bili babuni. Pogledajmo i ovu sličnost: i danas na indonezijskom otoku Madura seljaci koji zemljoposjednicima obrađuju zemlju za jednu petinu žitog prinosa zovu se babuni i ta petina dijeli se među tim radnicima (5), baš kao što je bilo seljacima u feudalnoj Romeji i u feudalnoj državi Nemanjića. ……………………. (1) Edward O'Reilly, John O'Donovan, An Irish-En- glish Dictionary, Dublin: James Duffy, 1821, p. 44. (2) Vladimir Ardalić, Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slovena, Bukovica: narodni život i običaji, JAZU, Zagreb, 1902. (3) Petar Skok, Etimolologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Knjiga I, JAZU, Zagreb, 1971, str. 84. (4) Ibid. (5) Gerben Nooteboom, Forgotten People: Poverty, Risk and Social Security in Indonesia: The Case of the Ma- durese, Bril, Leiden/Boston, 2014, p. 83-84.
50 DRUIDSKI KAMENI PRESTOLI Sl. 19. Druidski kameni prestoli na magalitskoj opservatoriji Kokino Brdo, Makedonija. Sl. 20. Druidski kameni presto (Devil armchair,Rennes-les- Bains, Rennes-le-Chateau, France).
51 Sl. 21. Druidski kameni presto (Hag’s chair, Ireland).…
52 Sl. 22. Druidski kameni presto (Dream Seat at Castlerigg, Cumbria, England). Sl. 23. Druidski kameni presto (Llangernyw village, Conwy, North Wales, England).
53 Sl. 24. Druidski kameni presto (Druids Chair and Well or St Brigid’s Well or St. Brigit’s Well, Ireland).
54 Sl. 25. Druidski kameni presto (St. Usteli, Cornwall, Southern England). Sl. 26. Druidski kameni prestol (Russia, Кудепстинский культовый камень с сидениями, Кудепста, Сочи).
55 Sl. 27. Druidska sudijska stolica (The Druid's Judgment Seat, village of Killiney, Ireland (From ‘A Hand-book of Irish Antiquities” by William F. Wakeman).
56 Sl. 28. Druidski kameni presto na 745 m nadmorske visine (brdo Vratar kod Rogatice).
57 Sl. 29. Druidski kameni prestoli u Ošanićima kod Stoca.
58 Sl. 30. Druidski kameni presto u Zemaljskom muzeju u Sarajevu.
59 Sl. 31. Kameno druidsko prestolje u selu Rutoši, Nova Varoš. Sl. 32. Druidski presto između Temske i Toplog Dola odmarališta elektrodistribucije (tromeđa Pirot - Knjaževac – Svrljig).
60 Sl. 33. Druidski presto kod bunara u crnogorskom selu Donji Brisk (Skadarska Krajina). Lokaliteti druidskih kamenih prestola u BiH • Vratar (u široj okolini Rogatice) • Hrtar (utvrda kod Višegrada) Višegrad • Samobor (kod Goražda) • Kovin (u Polimlju kod Prijepolja)
61 • Sokol (na ušću Pive i Tare) • Kulina (uz rijeku Bistricu, lijevu pritoku Drine) • Duroš (kod rijeke Bistrice, lijeve pritoke Drine) • Jeleč (kod Foče), • Tođevac (kod Foče) • Donja Bukovica (kod Konjica) • Klek (kod Prozora) • Fojnica (kod Gackog) • Zovi do (kod Nevesinja) • Jasenik (kod Gackog) • Brajčin laz (kod Gackog) • Kosor (kod Blagaja) • Ošanići (kod Stoca) • Ključ (kod Gackog) • Gornji Turani (kod Trebinja) • Grab (kod Ljubuškog) • Znetve, Viduša (kod Kaknja) • Rutoši, Nova Varoš • Donji Brisk, Skadarska Krajina • Temska - Topli Do (kod odmarališta elektrodistribucije na tromeđi Pirot - Knjaževac – - Svrljig). Pored solarnog krsta i grana trolisnog nebeskog drve- ta života, na kamenom prestolu u Gornjim Turanima kod Trebinja predstavljen je Sunčev ratnik Sveti Vid. Na Svetovidovom štitu je linija nebeskog ekvatora sa šest podioka i to je vrijeme od šest mjeseci od zimskog sol- sticija početkom zime (rođenje Svarožića), do ljetnog sol- sticija (Vidovdana). Desno iznad su simboli četiri godisnja doba na koji- ma je označena jačina Sunca po godišnjim dobima: jesen i zima imaju po tri “zastavice”, četiri “zastavice” simboli su
62 proljeća, a pet “zastavica” simbolično pokazuju najjaču sna- gu ljetnog Sunca. Sl. 34. Druidski kameni presto u Gornjim Turanima kod Trebinja. Pošto su prvenstveno služili za astronomska osma- tranja i praćenje nebeskih zbivanja, druidski kemeni prestoli bili su na istaknutim kotama, vidikovcima. Na njima su u ve- like praznične dane sjedili znalci nebeskih prilika i sudije, prvosveštenici, druidi, djedovi. Ta prestolja simbolično su predstavljala prestole boga Sunca i na njih su imali pravo da sjedaju samo prvosveštenici u velike kalendarske praznike i narodne starješine u vrijeme donošenja važnih plemenskih odluka. Kad je širenjem hrišćanstva druidsko sveštenstvo potisnuto do nestanka, kameni prestoli su služili lokalnim feudalcima, koji su preuzeli zakonodavnu sudijsku ulogu druida.
63 Sl. 35. Druidski kameni prestol sa solarnim drvetom života sa hrastovim lišćem. Hrast je Perunovo drvo i Svarožićev badnjak (Bukovica, Konjic).
64 STEĆAK IZ GLISNICE Sl. 36. Ukrašeni stećak iz Glisnice, opština Pljevlja.
65 Sl. 37. Četiri kružna dijela oko centralnog kruga (Sunca) su četiri godišnja doba. Sličan motiv je na keltskom novčiću iz Panonije s kraja stare ere (slika desno). Sl. 38. Žezlo Boga Sunca kao motiv na stećku iz Glisnice kod Pljevalja.
66 BOŽIJE ŽEZLO Sl. 39. Božije žezlo na pećinskom crtežu (Cueva del Bujeo, Spain). Prvi dan ljeta, dan ljetne dugodnevnice na ljetni sol- sticij (Vidovdan) simbolično se prikazuje kao Božije žezlo. To je dan sa najviše sunčanih sati u godini. Univerzalni je drevni simbol prikazivan širom svijeta počev od praisto- rijskih pećinskih crteža do naših srenjevijekovnih stećaka. Božije žezlo je simbol plodnosti, rađanja, rasta, života i bes- mrtnosti. Nosač žezla (drška) predstavlja nebeski pravac Sun- čevog kretanja sjever-jug, a dvije grane u vrhu simboli su proljeća sa istočne i ljeta sa zapadne strane neba.
67 U danu dugodnevnice proljeće traje sve do momen- ta kad se Sunce popne na svoje carsko prestolje u najvišoj tački na zenitu sjevernog neba i od tog momenta u tom da- nu nastaje ljeto. Ta tačka je mjesto gdje se na držaču žezla račvaju grane proljeća i ljeta. Sl. 40. Božije žezlo na indijanskom petroglifu prekolumbovskog vremena (Chacabuco, Atacama Desert, Chile). Sl. 41. Indijanski petroglif sa Božijim žezlom (Casa Malpais, Arizona).
68 Sl. 42. Božije žezlo na indijanskom petroglifu (Paria Plateau, Arizona). Sl. 43. Božije žezlo na solarnoj lađi (petroglyphs, Tanum, Sweden).
69 Sl. 44. Božije žezlo na figurini južnoameričkih Indijanaca (Huari Wari, Peru, 700-800 g. st. ere). Sl. 45. Božije žezlo na keramičkom idolu iz neolita.
70 Sl. 46. Božiji žezal (8. vijek, Celtic Lichfield Gospels). Sl .47. Božije žezlo na stećku (Gradac, Banja Koviljača).
71 Sl. 48. Božija žezla na stećku (Čevljanovići, Olovo). Sl. 49. Božiji žezlo na Vače situli (Narodni muzej Slovenije, Ljubljana). Sl. 50. Božije žezlo (stećak, Uzarići, Šarampovo, Mostar).
72 Sl. 51. Keltski novac: božanstvo drži Božije žezlo (uvećano). Sl. 52. Božije žezlo u ruci Svetovida kao motiv na stećku iz Donje Zgošće kod Kaknja (replika)..
73 . Božije Sl. 53. Božije žezlo na stećaku (Rastićevo, Jezero, Kupres). Sl. 54. Božije žezlo na krstu vremena (Kutine, Kalinovik).
74 O BABUNSKOJ RIJEČI Član 85. Dušanovog zakonika kaže: “85. O babunskoj reči: … I ko rekne babunsku reč, ako bude vlastelin, da plati sto perpera, ako li bude sebar da plati dvanaest perpera i da se bije stapovima.” Dušanov zakonik je po članu 85. kažnjavao vlasteli- na sa 100 perpera, a onoga ko nije bio vlastelin globom od 12 perpera i batinanjem za izgovorenu babunsku riječ, tj. za psovku koja nije nekome direktno upućena, nego se, kao i danas, u govoru Srba koristila kao “poštapalica”. To je nepristojna, bezobrazna riječ. Valtazar Bogišić je 1906.g. pisao da običajno pravo Grblja i Paštrovića nije lokalnog karaktera nego da korijene vuče iz pravnog sistema srednje- vijekovne srpske države. Aleksandar Solovjev je ustanovio da se u srpskom primorju pod mletačkom i austrijskom vlašću sudilo po Za- koniku cara Dušana. Peraški "Proglas protiv psovke", od 25. avgusta 1624. g., izričito propisuje da sudsko vijeće treba da izrekne kaznu po "zakonima kralja Stefana". Još malo citata iz Dušanovog zakonika: “6. О јереси латинској И за јерес латинску, што су обратили хришћане у азимство, да се врате опет у хришћанство, ако се нађе ко пречувши и не повративши се у хришћанство, да се казни како пише у закону светих отаца. 7. О јереси латинској И да постави Велика црква протопопе по свима градовима и трговима, да поврате хришћане од јереси латинске, који су се обратили у веру латинску, и да им
75 даде заповест духовну и да се врати сваки у хришћан- ство. 8. О латинском попу: И поп латински, ако се нађе, обративши хриш- ћанина у веру латинску, да се казни по закону светих отаца.” 9. О полувершима: И ако се нађе полуверац, који је узео хришћанку, ако усхте, да се крсти у хришћанство, а ако се не крсти, да му се узме жена и деца и да им се даде део куће, а он да се изагна 10. О јеретику: И ко се нађе као јеретик, живећи међу хришћа- нима, да се ожеже по образу и да се изагна, а ко би га тајио, и тај да се ожеже.” I kao što se vidi u Dušanovom zakoniku se pominje latinska jeres. To je rimokatolicizam. Pominju se jeretici uopšte (Čl.10). Ali u članu 9. Dušanovog zakonika imeno- vani su poluvjerci. Vidi se po Zakoniku da poluvjerci nisu rimokatolici, jer je rimokatolicizam označen kao latinska je- res. Poluvjerci nisu jeretici, što znači da su pravilno ispovije- dali pravoslavnu vjeru, ali nisu ni punopravni članovi ondaš- nje zvanične nemanjićke državne crkve ortodoksnog romej- skog hrišćanstva, jer nisu potpuno odbacili prehrišćansku vjeru i zato su Zakonikom diskrimisani. Bogumila u Duša- novom zakoniku nema, jer ih nije ni bilo. Pod babunima car Dušan smatra prosti narod, niži stalež, “divljake i prostake Sebre”, one što klešu kamene ido- le, kumire ili babe. To je taj narod i ta vjera koji je od Nema- nje stradao, jer nisu prihvatali vizantijski stil hrišćanstva, nego su hrišćanstvo uklopili u svoju pređašnju djedovsku vjeru i živjeli i sa Svarožićem i sa Hristom, sa Bijelim Vidom
76 i sa Hristom, sa Triglavom kao sa Svetom Trojicom i sa pre- hrišćanskim narodnim običajima i simbolima. To su Srbi ko- ji ne htjedoše da se pokore od Nemanjića nametanom vizan- tijskom stilu hrišćanstva vizantijskom feudalnom poretku. DRUIDSKI KAMENI OLTARI Sl. 55. Druidski kameni žrtveni oltar (Bronze Age Stone Circle, Doddington Moor, Northumberland, England). "Čudno klesani kamen u Dobrunu kod Višegrada, poz- nat kao 'šareni kamen' (Pl. CXV 8) izgleda da je bio nešto drugo, a ne nadgrobni spomenik. To je mogao biti žrtveni kamen, jer je gornja površina izbrazdana radi oticanja neke tečnosti." (1) ......................... (1) Marian Wenzel, Ukrasni motivi na stećcima, Vese- lin Masleša, Sarajevo, 1965, str. 426.
77 Sl. 56. Druidski kameni olltar (žrtvenik) sa kolovratima sa prehrišćanskog svetilišta na obližnjem brdu premješten je u portu Manastira Dobrun kod Višegrada).
78 Sl. 57. Natpis sa druidskog oltara u Dubrunu kod Višegrada. U kolovratu (prvi krug s desna) upisana su dva slov- na znaka. Čitani s desna u lijevo daju riječ CO (SO), što na skitsko-sarmatskom znači SUNCE. U srednjem krugu Sun- ca, ćirilicom piše JA-P-B-T-O, tj. JAROVITO. U trećem krugu s desna ćirilicom piše CI (SI), što znači SIJA. Sve to znači: СO ѢРВTO CI, odnosno SUNCE JUROVITO (JEROVITO, JAROVITO) SI (SIJAJ, SJAJ; SIJA).
79 Sl. 58. Kamen u prvom planu je druidski kameni žrtvenik, Stonehenge. Sl. 59. Žrtveni oltar ispred dolmena (Burren, Ireland).
80 Sl. 60. Kameni oltar na brdu Glavice, selo Ljuljac kod Novog Pazara. Sl. 61. Druidski oltar u Šudikovu (Berane, Crna Gora).
81 Sl. 62. Ovaj natpis na Šudikovskom kvadru čita se s lijeva u desno: JU-I-RA-L = JU-IR-AL = JUIRAL = IDE ŽIVOTNA KRASOTA. Sanskritsko yū ( यु ) znači ide (1); īr ( ईर् ) znači rastući, ži- votni (2); al, ( अल् ) je krasni (3). Jūrṇí, Jūrja znači plame- ni, ognjeni, žaroviti, ljuti, brzi, sunce. (4) Sl. 63. Na ovoj strani Šudikovskog kvadra piše: J-U- RA-J = JURAJ. ……………………. (1,2,3,4) Sir Monier Monier-Williams, A Sanskrit-Eng- lish Dictionary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, pp. 853, 170, 93, 424.
82 NATPIS NA KAMENU IZ VARNE Sl. 64. Zapis na kamenu nađenom u selu Bjala kod Varne, u Bugarskoj čita se s desna u lijevo: JU-I-RA-I-K = = JUIRAIK = PLAMTEĆI, ŽAROVITI = JUROVITI, JAROVITI.
83 Sl. 65. Stećak krstača sa runom YU (Vođeni, Ljubinja).
84 Sl. 66. Radgost, kip na češkoj planini Radhošt, sa runama kao solarnim simbolima YU.
85 SJEĆANJE NA PROŠLOST Sl. 67. U stijenu su uklesana hetitska božanstva sa simbolima ekvinocija (markirano okvirom) koji ishode iz drveta života (Yazılıkaya, Bogazkale, Turkey). Sl. 68. Simbol ljetnog solsticija (stećak, Orah, Bileća).
86 Sl. 69. Antropomorfno Sunce sa simbolom ljetnog solsticija na stećku (staro greblje, Ugljevik).
87 Sl. 70. Simbol Φ na petroglifima (lijevo: Toulou Shelter, Ndele, Central African Republic, gvozdeno doba; desno: Petroglyphs Provintial Park, Ontario, Canada). Sl. 71. Ruke kao simbol Φ na stećku (Radimlja, Mostar).
88 Sl. 72. Ruke slonjene na bok (Φ) simbol su ekvninocija na dan ravnodnevnice (stećak, Smrtići, Sokolac). Sl. 73. Ruke u znaku Φ (keramički idol, 2. milenijum st. ere, Dupljaja, Bela Crkva, Banat).
89 Sl. 74. Ruke u znaku Φ (idol iz Harape (keramika, Harappa, Kot Diji faza, 3000-2600. god. st. ere). Sl. 75. Znak Φ u podu crkve (St. Germain church, Flamanville, Manche, Normandy, France)...…
90 Sl. 76. Ruke u znaku simbola Φ (stećak, sredina 19. v. staro groblje kod crkve Presvete Bogorodice, Negotin).
91 ZORA SVIĆE Sl. 77. Akhet, simbol starih Egipćana, Sunce između dvije planine (istok i zapad): zora, vidik, horizont. Sl. 78. Stećak iz okoline Rogatice: Sunce između dvije planine (istok i zapad): zora, vidik, horizont. Četiri krivudave linije su četiri godišnja doba.
92 PITA I SPIRALA Sl. 79. Pita Sl. 80. Pita ili “spirala” (stećak, Jela šuma, Olovo).
93 Oblike spirala Srbi od davnina nazivaju pita. Dakle su to solarne pite, a ne nekakve spirale ili federi. Sanskritsko pitā ( पिता ) znači otac (1). Vedski bog Prajapita znači otac naroda (praja znači narod, a pita znači “otac”. Prajapita je prorokovano božanstvo iz Munovog zakonika koje treba da dođe da spasi svijet. Sanskritsko pīṭha je Sunce (2). Sl. 81. Solarni simboli sačuvani su kroz tradiciju šaranja slavskih krsnih hljebova Srba centralne Bosne. Sinonim za riječ “hljeb” je riječ “somun” (sanskritska riječ “somya” jedno je od imena Sunca). ……………………. (1) Sir Monier Monier-Williams, A Sanskrit-English Dictionary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, p. 627. (2) Ibid., p. 629.
94 ZNAK EKVINOCIJA (RAVNODNEVNICE) Sl. 82. Raspored zone dana i noći na dan ravnodnevnice (ekvinocija). Tog dana Sunce se krece linijom nebeskog ekvatora. Sa tog pravca zrake Sunca padaju tačno pod 90 stepeni prema Zemljinom ekvatoru ( ekvator je horizontalna linija preko zone dana). Sl. 83. Ravnodnevnica kao motiv na stećeku (Rudo Polje, Gacko).
95 Sl. 84. Petroglif Indijanaca Kolumbije: dva Sunca na liniji nebeskog ekvatora: proljetni i jesenji ekvinocij (Mataven River, Orinoko region, Colombia). Sl. 85. Piktski petroglif (The stone at Struan, Scotland).
96 Sl. 86. Sunce na nebeskom ekvatoru (indijanski petroglif, The Black Mountain Rock Art District, Mojave Desert, Barstow, San Bernardino County, California), a ispod je srednjevijekovni stećak kod Nikšića.
97 Sl. 87. Simbol Φ (ϕ: indijanski petroglifi (iznad: Grapevine Canyon, Laughlin. Nevada, USA; ispod: Gold Canyon, Arizona). Isti simbol je na stećku (Rastićevo, Kupres).
98 Sl. 88. Solarni simbol na trnokopu (Donja Kamenica kod Knjaževca., vlasništvo Olivera Jelenkovića).
99 Sl. 89. Detalj sa megalitske statue na Uskršnjim ostrvima (Easter Island statues).. Sl. 90. Kineski znak “zhōng” znači “sredina”. Desno je petroglif (Ingá Stone, Brazil). Proljetni i jesenji ekvinociji (ravnodnevnice) dešava- ju se na liniji nebeskog ekvatora koji je sredina Sunčevog kretanja sjever-jug. Ako je elipsasti dio na sredini vertikale,
100 znači da je obilježena ravnodnevnica; ako je na vrhu vertikale , označen je ljetni solsticij na dan dugodnevnice; na dnu vertikale to je znak zimskog solsticija na dan kratkodne- vnice). Sl. 91. Simbol Φ) na stećku (Zijemlje polje, Mostar). Sl. 92. Peroglif u Uzbekistanu (18 km od grada Navoiy).
101 Sl. 93. Znak ravnodnevnica na stećku (Čičevo, Konjic). Sl. 94. Simboli solsticija i ekvinocija na stećku krstači (Uboško, Ljubinje).
102 NEBESKI ROMB I SPIRALE Sl. 95. Rombovi i spirale na kultnom hljebu (Vinčanska kultura). Romb je simbol nebeskog hrama, premudrosti, znanja i kreativnosti Tvorca. Sl. 96. Romboidni simboli neba na neolitskim petroglifima (Newgrange, Ireland).
103 Sl. 97. Petroglif južnoameričkih Indijanaca (Ilha de Santa Catarina, Little Sister Island, Brazil). Sl. 98. Romb na stećcima u Dobrom polju kod Trnova (lijevo) i na stećku u Slivno Ravno, Prović, Opuzen.
104 Sl. 99. Stećak sa rombovima (Opličići, Stolac). Sl. 100. Sunce na vrhu piramide i obelisk. Na stećcima je predstavljen ljetni solsticij na Vidov- dan: Sunce je na vrhu nebeske piramide i na vrhu obeliska kao cvijet života i kolo vremena (Sl. 100). Cvijet sa šest latica označava šest mjeseci, tj. pola godine: tri mjeseca proljeća i tri mjeseca ljeta. Ujedno je to Sunčev cvijet života
105 (stećak lijevo). Na stećku desno nalaze se četiri mala kruga kao simboli Sunca sa četiri godišnja doba. Sve je uramljeno pitama (spiralama) kao simbolima nebeske svjetlosti, kos- mosa i vremena. Ispod slike stećaka je glagoljično slovo “S” koje takođe predstavlja Sunce na nebeskoj piramidi o ljet- nom solsticiju prvog dana ljeta. Sl. 101. Bogovi proljeća i ljeta svrnuli jelena (Oriona), a pas je sazviježđe Malog psa (motiv na stećku iz Pogrebnice, Hodovo kod Stoca). Na ovom stećku prikazan je jelen sa Suncem na glavi. To je Vidovdan 21. juna, ljetni solsticij kad je Sunce tačno iznad sazviježđa Orion (na sanskritu sazviježđe Orion zove se “Mriga”, što znači “jelen”). Pas je sazviježđe Malog, a psi i Velikog psa (Canis Minor i Canis Major). Desni konjanik predstavlja sv. Jurja (Jurjevdan, Đurđevdan), a lijevi predsta- vlja Peruna (Ilindan). Jurjevdan (Đurđevdan) je 6. maja, dok je Ilindan 2. avgusta. Tačno na sredini između ovih praznika je 21. jun, ljetni solsticij, kraj proljeća i početak ljeta. To je najduži dan u godini i tog dana je tradicionalni narodni Vi- dovdan.
106 SAZVIJEŽĐE JEDNOROGA Sl. 102. Ljetni solsticij o Vidovdanu 21. Juna: Sunce u vrhu rogova sazviježđa Bika tačno na “krstu” vertikale sjever- - jug i poprečnog pravca ekliptike iznad Oriona, a lijevo se vidi sazviježđe Malog psa (Canis Minor). Ispod Malog psa je sazviježđe Jednorog (Monoceros). Na stećku sa lokacije Provići (Slivno Ravno kod Opuzena) predstavljeno je sazviježđe Jednoroga.
107 SUNČEVI KOLOVRATI Sl. 103. U krugu desno je Sunce sa dvanaest mjeseci, sunčevo kolo, kolovrt (stećak, Risovac, Blidinje).
108 Sl. 104. Na stećku u donjem redu su pite (spirale) sunca proljeća i ljeta, a perunika je prvi dan ljeta i kolovrti su simboli vremena proljeća, ljeta i dugodnevnice na Vidovdan (gornja sekcija stećka).
109 SVAROGOVE SVASTIKE Sl. 105. X-krst u krugu godine sa četiri odaje godišnjih doba (lijevo). Tu je Svetovid sunčane glave sa svojim sunčanim konjem i Svarogova svastika sa četiri godišnja doba među krakovima. Šestokraka zvijezda iznad jelena (Oriona) i psa (sazviježđe Mali pas) simbol je šest mjeseci vremena nebeskog hrama u kome Sunce boravi u dane proljeća i ljeta. (Kalufi, Dobro polje, Trnovo).
110 ILIRSKA SVASTIKA Sl.106. Trojanska svastika (Schliemann, “Ilios”, fig. 1865). Sl. 107. Trojanska svastika (Pisana stijena, Višegrad).
111 Sl. 108. Svastika na Pisanoj stijeni (Žlijeb između Višegrada i Bajine Bašte, foto: dr. um. Elda Stanković), a ispod je ista svastika na Tibetu (Protohistoric period, Nubra valley, Ladakh, Far Western Tibet; Photo: Viraf Mehta, Gurgaon, Haryana, India).
112 Sl. 109. Lijevo od vrha Sunčeve piramide je ilirska svastika (stećak, sredina 19. v., Rajac, Negotin).
113 KRSTOVI Sl. 110. Krstovi godišnjih doba na šamanskom bubnju u Tuvi (jugoistočni Sibir, Rusija) i krst godišnjih doba sa stećka (Krtinje kod Ljubinja).
114 DVOSTRUKI (DUPLI) KRSTOVI Sl. 111. Dvostruki krst američkih Indijanaca (petroglif, Rinconada Canyon, New Mexico, USA). Sl. 112. Dvostruki krstovi na stećcima u Vrlici kod Knina: vertikala je nebeski pravac sjever-jug, a poprečne linije su zima i proljeće sa jedne, ljeto i jesen sa druge strane.
115 Sl. 113. Petroglifi meksičkih Indijanaca sa duplim krstom (Museo de Sonora, México).
116 Sl. 114. Stilizovani dupli krstovi na stećcima (s lijeva: Banjevići, Drinja a; Vranjevo selo, Neum i Slivno Ravno, Opuzen). U dnu stećka iz Banjevića je zimski, a na vrhu ljetni solsticij. Na stećku iz Vranjeva su godišnja doba, kao i na stećku u Slinvom Ravnom kojeg krasi kolovrt ispod jeseni. Ispod znaka zime je dno vremena kalendarske godine Tu se završava kolo stare i počinje nova godina na prestolu Sunca na dan zimskog solsticija (“polumjesec”). Ljetni solsticij je prikazan kao oštri piramidalni vrh. Sl. 115. Trostruki krst: četiri poprečna kraka su četiri godišnja doba, a krakovi u sredini su proljetni i jesenji ekvinocij (ravnodnevnice). Linija između krakova je vertikala sjever-jug sa zimskim i ljetnim solsticijem na vrhovima (G. Studenci, Ljubuški)..
117 Sl. 116. Dupli krst na stećku (19. v. Dići, Ljig).
118 PLAMENI ROG “Ր” Sl. 117. Rog “Ր” (sumerski cilindar, 2000 g. st. e.). Sl. 118. Sedam bogova sa rogom “Ր” (Mohenjo-daro, Indija, 3000-2600. g. st. e.).
119 Sl. 119. Preistorijski piktogram antropomorfne figure sa znakom Ր na glavi (Ennedi Plateau, Chad). To je znak plamena, znak Sunčeve vatre.
120 Sl. 120. Simbol Ր na stećku (Vuksan Lekić, Tuzi, C. Gora).
121 Sl. 121. Znak Ր na stećku (Zeleno polje, Rogatica).…. Sl. 122. Znak Ր na pečatu sumerskog cara Sargona (L. A. Waddell, Egyptian Civilization: its Sumerian Origin and Real Chronology, London, Luzak & Co., 1930, p. 181). Fonetsko značenje sumerskog Ր bilo je par (u san- skritu per) što znači gospodar, gospod (1). Sanskritsko pe- ru ( िेरु ) je spasavajući, dostavljač, vatra, sunce (2). Slika 123. prikazuje svastiku na petroglifu južno- američkih Indijanaca (Toro Muerto, Peru). To je Sunce oko
122 kojeg su krst i svastika sa četiri kukasta znaka Ր. U sredini slike je krst sa četiri Ր na stećku u Zelenom polju kod Roga- tice. Znak Ր je i feničansko slovo P. Sl. 123. Znak Ր kao drevni oblik broja 7 (u vrhu slike). ……………………. (1) Laurence Austine Waddell, Egyptian Civilization: its Sumerian Origin and Real Chronology, London, Luzak & Co., 1930, p. 4. (2) Monier Monier-Williams, A Sanskrit-English Dicti- onary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, p. 648.
123 SIMBOL Y (RA) Sl. 124. Simbol Y (Ra) na pećinskom crtežu (kameno doba, Chauvet Cave, France). Sl. 125. Simboli Y (Ra) na petroglifima (lijevo: Shuwayamas, Saudi Arabia; desno: indijanski petroglif u Arizoni).
124 Sl.126. Simbol Y (Ra) na piktografu juznoameričkih Indijanaca (Las Cuevas de Traful, Neuquén Province, Argentina) i na stećku (Kamnesko kod Olova). Mistični znak Y (Ra) poznat je još od vremena preis- torijskih pećinskih crteža. U knjizi "Morals and Dogma" Albert Pajk (Albert Pike) pretpostavlja da je ovaj znak sim- bol boga Sunca (Amun-ra) i da upućuje na hindu-molitvenu riječ AUM i Bo-žije Trojstvo. Pajk takođe kaže: “A ⸫ U ⸫ M ⸫ sveta riječ hinduizma, znači Troje- dini Bog, Životodavavalac, Životozaštitnik, Životorazori- telj: predstavljen je mističnim znakom Y ?” (1) “Mistični simbol Y je također mnogo cijenjen aluzi- jom na trojedinog Boga; tri posebne linije od kojih se sastoji formiraju jedan, i taj jedan je od tri. Ovo je bilo dejstvu za- branjenog imena božanstva; Tetraktis od Pitagore i Tetragra- maton od Jevreja.” (2)
125 Sl. 127. Simbol Y (Ra) na indijanskom petroglifu ima dvije grane sa po tri grančice. To je stilizovano Božije žezlo ljetnog solsticija (dugodnevnice). Jedna grana je proljeće sa svoja tri mjeseca trajanja, a druga ljeto sa tri mjeseca. Zapadnjaci nisu saznali smisao simbola Y i zato ga nazivaju mističnim simbolom, simbolom koji kazuje zabra- njeno ime Trojedinog Boga. To je znak koji će svaki Srbin nazvati rakljom ili račvom: osnova ovih riječi je ra i to je najstarije ime Sunca: Ra. Sl. 128. Simbol Y (Ra) na indijanskom petroglifu (McConkie Ranch, Utah, USA) i na stećku (Donji Bakići, Olovo).
126 “Ovo Y ili oblik dvokuke može se vidjeti među dre- vnim egipatskim skulputrama montiran na istostranični trou- gao, ali ja se nisam susreo ni sa jednom eventualnom in- terpretacijom njegovog navodnog smisla, iako se čini da se povremeno koristi od strane masona.” (3) Sl. 129. Indijanski petroglif (Painted Rock Petroglyphs Site, Arizona) i stećak (Gvozno, Kalinovik). Sl. 130. Simbol Ra (Y) na stećcima u Kamenskom kod Olova (lijevo) i u Zvirićima kod Ljubuškog.
127 Sl. 131. Simbol Y (Ra) na stećku u Vuksan Lekaju, Tuzi. Sl. 132. Simbol Y (Ra): raklje, rašlje, rad, ralo, rano, rasviće raširiti, rastirati, razglasiti, razdvojiti, razgaliti). ……………………. (1) Albert Pike, Morals and Dogma, New York, Robert Macoy, 1878, p. 82. (2) Rev. George Oliver,The History of Initiation, Lon- don, 1841, p. 83. (3) John E. Dove, On Geometrical and other Symbols, The Builder, Volume 21, April 4, 1863, p. 245.
128 SIMBOL “MRAZ” (⅄) Sl. 133. Hijeroglif ⅄ znači “ono što mrzi”. Krst sa obrnutim ⅄ u postolju (stećak, Kovačići, Nevesinje). Egipatski hijeroglif Y znači āb: “AB znači otac, slično hebrejskom ‫בא‬. Često je nalaženo u sastavu kao u Ab- el, Ab-on, Ab-or.” (1) Dakle je Y (Ra) značilo Sunce, tj. otac, jer znak Y pokazuje na nebu viskoko podignuto Sunce, dok obrnuto ⅄ znači neš to što je neprijateljsko. To je neprijateljsko vrijeme teške stu- deni i snijega u kasnu jesen i ranu zimu kad je Sunce nisko spušteno u dnu južnog neba. Simbol mraz ili mrz (⅄) je obrnuto vrijeme, obrnuto nebo, obrnuto Sunce. Zato postolja mnogih krstova na stećcima imaju znak obrnutog ⅄. ......................... (1) Jacob Bryant and William Holwell, A Mythologi- cal, Etymological, and Historical Dictionary, London, 1793, p. 1.
129 BABE I BABUNI Sl. 134. Kumir “baba”(Kernosovka stele, Ukraina). Sl. 135. Motiv na stećku isti je motivima “babi” iz Ukrajine (Banjdo, Podvelež, Mostar). Dvovjerci krstjani (poluvjerci Dušanovog zakonika) klesali su kamen i pravili stećke i kumire koji se pominju u djelu “Život Svetog Simeona” Stefana Prvovenčanog. “Ba- buni” su bili stočari, čobani, ratari, “gatari” koji su se molili
130 po prehrišćanskom običaju, gatali vremena po zvijezdama i pticama, hrišćani koji su držali tradicionalne narodne običaje iz vremena prije primanja hrišćanstva. Sl. 136. Krst oblika “babe” sa antropomorfnim prikazom glave (Kilbroney County Down, Northern Ireland).
131 Sl. 137. Krst sa antropomorfnim prikazom glave Sunca, tkz. “ankh krst” (lat. crux ansata), simbol života i besmrtnosti. Ovaj stećak je iz 1840. g. i nalazi se na greblju uz staru crkvu u selu Dići kod Ljiga.
132 Sl. 138. Stećci kao kumiri“babe” u Podveležu kod Mostara (lijevo) i Kokorini kod Gackog. Šesti vaseljenski sabor donosi odluke o zabrani i is- korijenjivanju gatanja i sujevjerja kao i svih običaju kroz ko- je se to ispoljava. Sedmi vaseljenski sabor donosi kanone o obožavanju krsta i ikona i proglašavaju jereticima sve koji to po razumu vjere odbijaju. Njih Nemanja mačem i ognjem progoni i mnogi pobjegoše zapadno od Nemanjine države preko Drine kod jednovjerne braće u Bosnu i tu nastaviše da čuvaju svoj stil hrišćanske vjere, vjere u Hrista koju su du- hovnom prirodom nakalemili na svoje prehrišćansko vjero- vanje i prehrišćanske običaje. I u Bosni ih progoni druga nevolja: krvavi krstaški
133 napadi papinog rimokatolicizma, koji stalnim nasrtajem ognjem i mačem nastojaše da istrijebi "proklete patarene" i da im nametnu svoje rimsko kvazihrišćanstvo, koje oni zovu "pravom virom". U vremeni između 1930-1937. g. grupa srpskih beo- gradskih klerofašista i kvazinacionalista na celu sa episko- pom Nikolajem Velimirovićem krstjansku verziju hrišćan- stva nazvaše svetosavljem, koje definisaše kao “pravosla- vlje srbskog stila i iskustva”. Ne, nije to svetosavlje, nego je pravo slavlje pravoslavlje po Bogu Pravu, Bogu Pravde iz iskonske srpske vjere. Pravoslavlje je kamen temeljac srp- skog identiteta koji srpski neprijatelji oduvek žele da unište. LAŽI RIMOKATOLIČKIH IZVORA Pišući o Kulinu banu jedan rimokatolički izvor tvrdi sljedeće: “Kasnije pako kad se patareni u Bosni pojave, onda na molbu i poticanje rimskih papah, ugarski kralj i, progo- neći patarene, povrijede bosanskih banah nezavisnost, kako ćemo svojim redom vidjeti. X. Kulin God. 1168-1204 – 36 Sin Borića, rođen godine 1145, po smrti otca svoga stupi na njegovo dostojanstvo godine 1168. Slijedeće godine sjedinivši se sa svojim svojacim sinovima Dešinim: Miro- slavom, Konstantinom i Stjepanom Nemanjom, ustane proti- va Radoslavu, posljednjem kralju dalmatinskom, sinu kralja Draginje, i ovoga iz Zete protjera. Radoslav i brat mu Ivaniš prebjegnu u Dubrovnik; i budući da ih Dubrovčani na zahti- jevanje Kulinovo i Dešino ne htjedoše predati, to ovi vojsku dignu na Dubrovčane, al bijahu od ovih pobijeđeni. Ovi ban izpočetka svog vladanja bio je pravi katolik, kako se vidi iz
134 poslanice papina Legata Teobalda na njega pisane godine 1180. A poslije nek se oženi sa sestrom Stjepana Nemanje, koja bijaše bogomilka, i on postade sljedbenik iste vjere. Još godine 1174. bio je otajni njihov sljedbenik i u isto sljed- beništvo privukao je svoju sestru Anu, njezina čovjeka Miro- slava, brata mu Konstantina i svog šuru Stjepana Nemanju, raškog župana; dapače protjerane iz Splita i Trogira bogomi- le u svoju ih državu primi. Razumivši ova, Emerik, kralj ugarski, prisili ga ići u Rim k papi, da ondje obeća ostaviti bogomilstvo; on istina ode u Rim i pod zakletvu obeća da unapredak nit će on slijediti nauk bogomilah, niti iste trpiti u svojoj zemlji; al kako vidimo iz poslanice Vulkana, kralja srbskog, na papu Inocencija III. godine 1199. pisane, Kulin opet se je povratio na krivovjerstvo.” (1) Nemanja bogumil!? Nemanjina sestra bogumilka!? Knez Miroslav bogumil!? Kulin Ban bogumil!? Šta je ovo? Zašto rimokatolici tvrde da je Stefan Nemanja bio bogumil? Evo zašto: iz pera Nemanjinog biografa Stefana Prvovenčanog vidjeli smo da je Nemanja sve do srednje ljudske dobi bio rimokatolik, pa se ponovo krstio u Pravoslavnoj crkvi krstja- na i postao pravoslavac tradicionalne srpske Pravoslavne crkve krstjana dvovjeraca. Citirani rimokatolički izvor njih zove bogumilima i patarenima. Zato je i Nemanja ponovnim krštenjem za rimokatolike postao bogumil. Nemanjina ses- tra, knez Mirolav, Kulin ban i njegova sestra su te pravos- lavne krstjanske vjere. Te pravoslavne krstjane navedeni ri- mokatolički izvor naziva čas bogumilima, čas patarenima, a ortodoks sveti Sava zove krstjane “masalijani koji su sada bogomili - babuni.” Pa nastavlja već citirani rimokatolički izvor i kaže: “Videći se Kulin stiješnjen sa svih stranah, ostavi bo- gomilstvo posve, i buduć, da je biskup Danijel bio umro, to on postavi biskupom Radogosta, kog čini posvetit po Ber- nardu, arcibiskupu dubrovačkom, sagradi svojim troškom
135 dvije crkve, koje isti Bernardo posveti, ban ga lijepo nada- rivši vrati u Dubrovnik; godine pako 1202. Bernarda spome- nutog i archiđakona dubrovačkoga sa još nekoliko svojih Bošnjakah, kao poslanike papi Inocenciju III. poslao je s darovima, da izjave njegovu poslušnost i podložnost prama rimskoj stolici, moleći da mu papa svog poslanika pošalje, koji će mu biti od velike pomoći u obraćenju krivovjer- nikah. Papa ovo poslaničtvo dragovoljno primi, i pošalje mu svoga poslanika Ivana Casaemaria, svoje kapele nadstoj- nika. Ovi poslanik među mnogim obrati i nekakve kaluđere sv. Vasilije. Prednjaci dakle od patarenah i ovi saemarija, svoje kapele nadstojnika. Ovi poslaku papinu. Poslanik zatim ode u Ugarsku k Emeriku, povedši sa sobom rečene prednjake – njih dvojicu – kod kralja bio je tada i sin Kulinov, koji pred poslanikom, kraljem i arcibiskupom ko- ločkim, obeća na ime svoje i otčevo, da više niti će oni slije- diti nauk patarenski, niti će u svojoj zemlji dopustiti, da drugi slijedi, i ako bi ovo obećanje prestupio, da plati 1.000 mar- kah srebra. Dva pako ona prednjaka, na ime svoje braće obećaše sva ona obslužit koja im od papina poslanika budu naložena, obećanje ovo zakletvom potvrdiše. Sva ova vidi iz knjige kralja Emerika na papu Inocencija III. pisane godi- ne 1204. Kod Farlatija pag. 46 t. I.” (2) Otkud bogumilima kaluđeri? Bogumili se jesu oblačili u crne mantije sa kapuljačama kao kaluđeri, ali bogumili nisu imali kaluđere. Citiranom rimokatoličkom autoru Nemanja je iz rimokatolizma prešao u bogumile, knez Miroslav i Kulin ban bili su bogumil, ali gle: “bogumili” ili “patareni” po fresci iz crkve sv. Ahilija u Arilju imaju arhijereje u svešte- ničkim odorama i k tome još evo i kaluđere imaju. Dakle to nisu bogumili mahineji, nego paganohrišćani, poluvjerci, tj. dvovjerni krstjani. “4. Skoro svi spomenici s natpisima pripadaju feu- dalcima i slobodnim ljudima.
136 5. Grobne formulacije u natpisima iz Hercegovine su skoro istovjetne sa grobnim natpisima iz zapadne Evrope i susjedne Dalmacije. 6. Velik broj grobalja i crkava (pravoslavnih i kato- ličkih) iz novog vijeka se nalazi na srednjovjekovnim nekro- polama. Ova činjenica potvrdjuje kontinuitet ortodoksije. 7. U posljednje vrijeme su otkrivene zidine od 7 kasnosrednjovjekovnih crkava u Humskoj Zemlji, od kojih je jedna trobrodna romaničkog stila (XII-XIII v.) u Gornjoj Bijeloj kod Konjica, gdje su, u XV vijeku, živjeli neki krstjani bosanske crkve (Cvjetko krstjanin). Izvori i spo- menici s natpisima spominju 8 crkava u Humskoj Zemlji, od kojih neke i danas postoje. Intezivneg zidanja crkava u kasnom srednjem vijeku bilo je i u Travuniji, gdje su, prema pisanim izvorima, tobože živjeli heretici, patareni. 8. Apsolutna većina bosansko-humskih povelja, pi- sanih pro foro interno i pro foro externo, ima znak krsta u početku ili na kraju teksta. Povelje sa Zapada, iz Hrvatske i zapadne Bosne rijetko imaju znak krsta u tekstu. 9. Neki domaći izvori trebinjsko-mrkanskih biskupa iz XVII vijeka nazivaju pravoslavne iz Hercegovine pata- renima, manihejima i hereticima." (3) Đorđe Ćapin se poziva na Vasu Glušca i kaže: “Po njima, stanovnici Bosne su ‘jeretici’, ‘mani- heji’, ‘patareni’, a njihova zemlja rasadnik svih mogućih zala i jeresi, kao uostalom i ostale pravoslavne zemlje. Za Rimokatoličku crkvu toga doba jeretik je svaki hrišćanin, dakle i pravoslavni, i prije svega pravoslavni, koji ne priz- naje apsolutnu vlast pape, rimokatoličke dogme i latinski obred. (Do danas je taj stav znatno ublažen). Sam termin ‘patareni’, ‘paterini’, kojim se najčešće označavaju stano- vnici Bosne, označava one koji uče da Duh Sveti ishodi od Oca (ex Patre), dakle pravoslavne, za razliku od rimo- katolika koji uče da ishodi od Oca i Sina (ex Patre Filioque.” (4)
137 Zašto Rimokatolička crkva samo krstjane zove pata- renima, a ne zove tako i ortodoksne hrišćane romejske crkve iako su i oni učili kao i krstjani? Zašto krstjane zovu pata- renima, a ortodokse šizmaticima? Ovo pitanje baca sumnju na Glušćevu tvrdnju da su rimokatolici krstjane zvali pata- renima zbog učenja da sveti Duh ishodi od Oca (ex Patre). Srpski dvovjerci živjeli su širom Srbije, južno od rijeke Dri- ne i zapadno sve preko Dalmacije. Tu su ostavili svoje broj- ne tragove na nadgrobnim biljezima, mramorima ili stećcima i u rijetkim spomenicima Crkve bosanske. Još je srpski knez Časlav Klonimirović (932-960. g.), koji je poslije bjekstva iz Bugarske u Srbiji priznao vrhovnu romejsku vlast, pisao Lekapenusu da se u zabitoj Bosni nalaze jeretici i pagani najgoreg soja. Dakle svakako je u vidu imao bosanske krstja- ne dvovjerce. Čest motiv na spomenicima je Svetovid sa des- nom rukom blagoslova i mnogi drugi solarni simboli od drevnih vremena baštinjeni širom svijeta. Zaista: zašto je Rimokatolička crkva ortodokse zvala šizmaticima, a krstjane patarenima? …………………….. (1) Primjeri bosanskohercegovačke pismenosti i knjiže- vnosti od 11. do 19. stoljeća, Bosanski franjevci –ilirici, Ivan Jukić, Izbor, transkripcija, predgovor i rječnik Darija Gaba- rić-Bagarić, HDK Napredak, Zagreb – Sarajevo, 2004, str. 79-80. (2) Ibid., str. 81. (3) Marko Vego, Srednjevjekovni nadgrobni spomenici BiH, Ljubuški, Sarajevo, 1954, str. 212. (4) Đorđe Ćapin, Mit o bogumilima, Časopis "Pogledi" br. 179. Kragujevac, septembar 1995, str. 24-25 i časopis "Vidoslov – Sabornik eparhije Zahumsko-hercegovačke i Primorske" br. 9., Trebinje 1996, str. 59-62.
138 APOLO PATAREUS “PĂTĂRA (-orum) grad u Likiji, na istočnoj strani ušće Ksantosa sa prostranom lukom, hramom i proročištem Apolona PATAREUSA.” (1) "Kolosalna Memnonova statua u Tebi je Patora, ili proročki lik. Bila je Patara u Likiji; Petra u Ahaji sličnog je značenja. Pethor i Pethora bijaše mjesto gdje je lažni prorok Balam boravio. Čini se da je to mjesto u Arabiji, kasnije poznato svetilište Alilat, od Rimljana nazvano Petra. Πατηρ, Pater, kada se koristi u religijskim obraća- njima Grka i Rimljanja, ne znači Otac, Roditelj, već se odno- si na božanski uticaj božanstva zvanog Pator. Ne samo bogo- vi, već hijerofanti u mnogim hramovima, posebno sveštenici koji su u obavljali proslave misterija, bili su Patari: dakle je to nesumljivo religijski termin uvezen iz Egipta." (2) Za Apolona znamo da je bio bog Sunca, ali šta znači ono PATAREUS, to niko nije znao da objasni već samo kažu da je nadimak po likijskom gradu PATARI gdje je bio čuveni Apolonov hram sa proročištem. Neki u riječi PATAR naziru riječ PETAR (stijena), ali priznaju da u to nisu sigurni, ali se slažu da nadimak PATAREUS potiče iz Egipta. I da ne gubimo vrijeme, prelazimo na objašnjenje riječi PATAREUS. Riječ je složena od dva dijela: PATA + REUS. REUS se može se objasniti latinskim "reuīsō" [RE- + VISO] sa značenjem "novi povratak", "nova posjeta" ili samo "povratak" (3). Pogledajmo: PATA-RE-US i PATA-RE-VISO. U obe riječi RE znači PONOVO, OPET. Riječ VISO je POSJETA (vizita) i nje u riječi PATAREUS nema.
139 Sl. 139. Povratnici RE- znači OPET, PONOVO. Sa sufiksom -US daje REUS i to imenuje vršioca radnje kao PONAVLJAČ jer opet radi ono što je već radio: on je POVRATNIK koji PONAVLJA prethodno urađeno. Pošto Sunce, tj. Apolon, konstantno mijenja svoju poziciju na nebu, svake godine na isti dan istog mjeseca dolazi na istu poziciju i eto PONAVLJAČA, eto POVRATNIKA. Pogledajmo geografske POVRATNIKE: to su prav- ci istok-zapad (Sl. 139). Sunce putuje nebom od istoka ka zapadu i dvaput u godini putuje istim POVRATNIKOM.
140 Kad se penje sjeverno ka ljetu na prvi dan proljeća (ekvi- nocij), putuje tačno linijom nebeskog ekvatora i tom istom linijom putuje i kad se spušta ka zimi na prvi dan jeseni. To putovanje Sunca predstavljeno je horizontalnom linijom na solarnom krstu (Sl. 140). Sl. 140. Krsna kuća Sunca. Ali šta je ono PATA u PATAREUS? Sanskritsko PAṬARA ( िटर ) je SVJETLOSNI ZRAK, a PATARA je ( ितर ) znači LET, LETENJE, dakle se misli na SUNCE.
141 Sl. 141. Značenje imena “Patares” je podizanje Sunce vertikalnim pravcem jug-sjever (zimski solsticij-ljetni solsticij ili Tropic of Capricorn – Tropic of Cancer). "PAT. Vrsta egipatskog žezla korištenog od starješi- na ili glava porodica." (4) Štapovi današnjih vladika zovu se PATERICE. Kod starih Egipćana žezlo je PAT, kod episkopa je PATERICA. "PATESI. Zamjenik cara. Asirsko ime za rane nam- jesnike Haldeje." (5) Kanariski (Kannada) jezik je jezik indijskih Dravida,
142 ogranak sanskrita. Kanarisko PATA znači PUT (6). Kana- risko PATI je MUŽ, GOSPODAR, KRALJ (7), ali je i PRO- MJENA, RAZMJENA (8). Kanarisko PATTI je HEROJ (9), PATTU je PRIDRUŽIVANJE, SPAJANJE, Sl. 142. Štap paterica.
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf
Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf

Empfohlen

Stecci, laz i bogumili.pdf
Stecci, laz i bogumili.pdfStecci, laz i bogumili.pdf
Stecci, laz i bogumili.pdfsinsunca
 
хришћанство
хришћанствохришћанство
хришћанствоangelinabrankovic51
 
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacija
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacijaPojava i razvoj kršćanstva treća prezentacija
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacijaStrukovnaskola
 
Konstantinopolj
KonstantinopoljKonstantinopolj
Konstantinopoljtanjaragaji
 
Judaizam
Judaizam Judaizam
Judaizam Sladjana Bozic
 
Snalaženje u prošlosti
Snalaženje u prošlostiSnalaženje u prošlosti
Snalaženje u prošlostiVale Shau
 
Metalno doba
Metalno dobaMetalno doba
Metalno dobaClaudia Soldatic
 
Nastanak i sirenje hriscanstva
Nastanak i sirenje hriscanstvaNastanak i sirenje hriscanstva
Nastanak i sirenje hriscanstvaИсторијска ризница
 

Empfohlen

Stecci, laz i bogumili.pdf
Stecci, laz i bogumili.pdfStecci, laz i bogumili.pdf
Stecci, laz i bogumili.pdfsinsunca
 
хришћанство
хришћанствохришћанство
хришћанствоangelinabrankovic51
 
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacija
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacijaPojava i razvoj kršćanstva treća prezentacija
Pojava i razvoj kršćanstva treća prezentacijaStrukovnaskola
 
Konstantinopolj
KonstantinopoljKonstantinopolj
Konstantinopoljtanjaragaji
 
Judaizam
Judaizam Judaizam
Judaizam Sladjana Bozic
 
Snalaženje u prošlosti
Snalaženje u prošlostiSnalaženje u prošlosti
Snalaženje u prošlostiVale Shau
 
Metalno doba
Metalno dobaMetalno doba
Metalno dobaClaudia Soldatic
 
Nastanak i sirenje hriscanstva
Nastanak i sirenje hriscanstvaNastanak i sirenje hriscanstva
Nastanak i sirenje hriscanstvaИсторијска ризница
 
Islamska umetnost
Islamska umetnostIslamska umetnost
Islamska umetnostTea990
 
Srpskoslovenski jezik
Srpskoslovenski jezikSrpskoslovenski jezik
Srpskoslovenski jezikОсновна школа "Миливоје Боровић" Мачкат
 
Svetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjanaSvetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjanasinsunca
 
Židovstvo
ŽidovstvoŽidovstvo
ŽidovstvoNikolina Novaković
 
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančicaTragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančicaVaska Sotirov-Djukic
 
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kulturaSkripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kulturaMartina Matijaško
 
Romanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnjeRomanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnjeTihomir Bogović
 
Monoteizam
Monoteizam Monoteizam
Monoteizam elena228
 
ислам
исламислам
исламangelinabrankovic51
 
Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0Vale Shau
 
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijatureUkrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijatureVaska Sotirov-Djukic
 
Стари Словени Марија Бојовић
Стари Словени Марија БојовићСтари Словени Марија Бојовић
Стари Словени Марија БојовићОсновна школа "Миливоје Боровић" Мачкат
 
Хришћанство
ХришћанствоХришћанство
ХришћанствоUcionica istorije
 
Crkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstvaCrkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstvaVale Shau
 
Srednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srbaSrednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srbaDušan Novakov
 
Humanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.pptHumanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.pptSanelaCD
 
Judaizam i hriscanstvo
Judaizam i hriscanstvoJudaizam i hriscanstvo
Judaizam i hriscanstvoangelinabrankovic51
 
Crkveni raskol
Crkveni raskolCrkveni raskol
Crkveni raskolDoris Jambrišak
 
Rascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnovaRascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnovaMarko Bartolić
 
Romanicki stil
Romanicki stil Romanicki stil
Romanicki stil art2you
 
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdfPetko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdfsinsunca
 

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Islamska umetnost
Islamska umetnostIslamska umetnost
Islamska umetnostTea990
 
Svetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjanaSvetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjanasinsunca
 
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančicaTragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančicaVaska Sotirov-Djukic
 
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kulturaSkripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kulturaMartina Matijaško
 
Romanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnjeRomanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnjeTihomir Bogović
 
Monoteizam
Monoteizam Monoteizam
Monoteizam elena228
 
Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0Vale Shau
 
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijatureUkrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijatureVaska Sotirov-Djukic
 
Crkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstvaCrkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstvaVale Shau
 
Srednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srbaSrednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srbaDušan Novakov
 
Humanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.pptHumanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.pptSanelaCD
 
Rascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnovaRascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnovaMarko Bartolić
 
Romanicki stil
Romanicki stil Romanicki stil
Romanicki stil art2you
 

Was ist angesagt? (20)

Islamska umetnost
Islamska umetnostIslamska umetnost
Islamska umetnost
 
Srpskoslovenski jezik
Srpskoslovenski jezikSrpskoslovenski jezik
Srpskoslovenski jezik
 
Svetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjanaSvetosavlje protiv krstjana
Svetosavlje protiv krstjana
 
Židovstvo
ŽidovstvoŽidovstvo
Židovstvo
 
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančicaTragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
Tragom pisane baštine - Glagoljica i bosančica
 
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kulturaSkripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
Skripta povijest starog egipta religija, povijest, kultura
 
Romanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnjeRomanski i gotski stil gradnje
Romanski i gotski stil gradnje
 
Monoteizam
Monoteizam Monoteizam
Monoteizam
 
ислам
исламислам
ислам
 
Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0Kameno doba 3.0
Kameno doba 3.0
 
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijatureUkrasi bosanskih rukopisa - minijature
Ukrasi bosanskih rukopisa - minijature
 
Стари Словени Марија Бојовић
Стари Словени Марија БојовићСтари Словени Марија Бојовић
Стари Словени Марија Бојовић
 
Хришћанство
ХришћанствоХришћанство
Хришћанство
 
Crkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstvaCrkva i širenje kršćanstva
Crkva i širenje kršćanstva
 
Srednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srbaSrednjovekovna kultura srba
Srednjovekovna kultura srba
 
Humanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.pptHumanizam i renesansa.ppt
Humanizam i renesansa.ppt
 
Judaizam i hriscanstvo
Judaizam i hriscanstvoJudaizam i hriscanstvo
Judaizam i hriscanstvo
 
Crkveni raskol
Crkveni raskolCrkveni raskol
Crkveni raskol
 
Rascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnovaRascjep zapadne crkve i njezina obnova
Rascjep zapadne crkve i njezina obnova
 
Romanicki stil
Romanicki stil Romanicki stil
Romanicki stil
 

Mehr von sinsunca

Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdfPetko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdfsinsunca
 
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdf
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdfVelika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdf
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdfPetko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdfPetko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdfPetko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdfPetko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdfsinsunca
 
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdfPetko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdfsinsunca
 
Perunovi zapisi.pdf
Perunovi zapisi.pdfPerunovi zapisi.pdf
Perunovi zapisi.pdfsinsunca
 
Hronologija Velike piramide.pdf
Hronologija Velike piramide.pdfHronologija Velike piramide.pdf
Hronologija Velike piramide.pdfsinsunca
 
Chronology of the Great Pyramid.pdf
Chronology of the Great Pyramid.pdfChronology of the Great Pyramid.pdf
Chronology of the Great Pyramid.pdfsinsunca
 
Tragom Tracana.pdf
Tragom Tracana.pdfTragom Tracana.pdf
Tragom Tracana.pdfsinsunca
 
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdf
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdfThe Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdf
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdfsinsunca
 
Solomon's Temple.pdf
Solomon's Temple.pdfSolomon's Temple.pdf
Solomon's Temple.pdfsinsunca
 
Heti su nasi.pdf
Heti su nasi.pdfHeti su nasi.pdf
Heti su nasi.pdfsinsunca
 
Srbistika.pdf
Srbistika.pdfSrbistika.pdf
Srbistika.pdfsinsunca
 
Vidoslov.pdf
Vidoslov.pdfVidoslov.pdf
Vidoslov.pdfsinsunca
 
Kosovo i Piramida.pdf
Kosovo i Piramida.pdfKosovo i Piramida.pdf
Kosovo i Piramida.pdfsinsunca
 
Vrata vremena.pdf
Vrata vremena.pdfVrata vremena.pdf
Vrata vremena.pdfsinsunca
 
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdf
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdfEtimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdf
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdfsinsunca
 

Mehr von sinsunca (20)

Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdfPetko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Slava Sunca (Srbi su Tribali).pdf
 
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Govor Sunca.pdf
 
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdf
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdfVelika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdf
Velika Piramida i Biblija - Prepotopska ladja kod Viminacijuma.pdf
 
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdfPetko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdf
Petko Nikolic Vidusa, Solomonov hram (kodovi).pdf
 
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdfPetko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Tragom Ilira.pdf
 
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdfPetko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdf
Petko Nikolic Vidusa, Zabranjeno z nanje.pdf
 
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdfPetko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Ilirija i Albanija.pdf
 
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdfPetko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdf
Petko Nikolic Vidusa: Stecci, rijeci i simboli.pdf
 
Perunovi zapisi.pdf
Perunovi zapisi.pdfPerunovi zapisi.pdf
Perunovi zapisi.pdf
 
Hronologija Velike piramide.pdf
Hronologija Velike piramide.pdfHronologija Velike piramide.pdf
Hronologija Velike piramide.pdf
 
Chronology of the Great Pyramid.pdf
Chronology of the Great Pyramid.pdfChronology of the Great Pyramid.pdf
Chronology of the Great Pyramid.pdf
 
Tragom Tracana.pdf
Tragom Tracana.pdfTragom Tracana.pdf
Tragom Tracana.pdf
 
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdf
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdfThe Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdf
The Great Pyramid, Solomon's temple and the Earth.pdf
 
Solomon's Temple.pdf
Solomon's Temple.pdfSolomon's Temple.pdf
Solomon's Temple.pdf
 
Heti su nasi.pdf
Heti su nasi.pdfHeti su nasi.pdf
Heti su nasi.pdf
 
Srbistika.pdf
Srbistika.pdfSrbistika.pdf
Srbistika.pdf
 
Vidoslov.pdf
Vidoslov.pdfVidoslov.pdf
Vidoslov.pdf
 
Kosovo i Piramida.pdf
Kosovo i Piramida.pdfKosovo i Piramida.pdf
Kosovo i Piramida.pdf
 
Vrata vremena.pdf
Vrata vremena.pdfVrata vremena.pdf
Vrata vremena.pdf
 
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdf
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdfEtimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdf
Etimologija, mistika i ezoterija - Knjiga I.pdf
 

Geneza stecaka i dvovjerje Srba.pdf

  • 1. 1 Geneza stećaka i dvovjerje krstjana - istina o krstjanima dvovjercima - Petko Nikolić Mystic Book
  • 2. 2 Petko Nikolić, čitač zapisa u godovima vremena
  • 3. 3 GENEZA STEĆAKA I DVOVJERJE KRSTJANA - o stećcima i krstjanima dvovjercima - Petko Nikolić Mystic Book
  • 4. 4 Copyright © 2018 by Petko Nikolic Ova publikacija u cjelini ili u dijelovima ne smije se um- nožavati, preštampavati ili prenositi u bilo kojoj formi ili bilo kojim sredstvom bez dozvole autora, niti može biti na bilo koji drugi način ili bilo kojim drugim sredstvom distribuirano ili umnožavano bez odobrenja autora. Sva prava za objavljivanje ove knjige zadržava autor.
  • 5. 5 POSVETA POKLONICIMA SUNCA “O nevini sinovi prirode, o mudrosti prosta najsjajnija! Do rođenja sv’jeta istinoga, vi presretni poklonici sunca! Vi ste vjerni nebeski sinovi, vas svjetila luče životvorne nose k tvorcu, lučah istočniku; luč je sjajna bogoslovija vam, luč vam žertvu u nebo uvodi, luč vam tvorca osvjetljava dušu!” (Petar P. Njegoš, Luča Mikrokozma, Pjevanje VI, odlomak) ……………… ……………… ………………… …………………. …………….. ………………. ………………. ………………. ……………………
  • 6. 6 Sadržaj Predgovor 9 Ko su krstjani dvovjerci 11 Nemanjin sabor 19 Dajbog i Semargl iz Studenice 29 Babuni u Zakonopravilu sv. Save 31 O Stefanu Nemanji 36 Ko su babuni 27 Stećci i solarni simboli 43 Druidski kameni prestoli 50 Stećak iz Glisnice 64 Božije žezlo 66 O babunskoj riječi 74 Druidski kameni oltari 76 Natpis na kamenu iz Varne 82 Sjećanje na prošlost 85 Zora sviće 91 Pita i spirala 92 Znak ekvinocija (ravnodnevnice) 94 Nebeski romb i spirale 102 Sazviježđe Jednoroga 106 Sunčevi kolovrati 107 Svarogove svastike 109 Ilirska svastika 110 Krstovi 113 Dvostruki (dupli) krstovi 114 Plameni rog “Ր” 118 Simbol Y (Ra) 123 Simbol ⅄ (mraz) 128 Babe i babuni 129 Laži rimokatoličkih izvora 133 Apolo Patareus 138
  • 7. 7 Patareus i patareni 147 Božija ruka mira i blagoslova 150 Simbol Božije ruke 164 Laži bošnjačkih izvora 168 Stećci svjedoče 181 Pošteni Bošnjak o Jurjevu 188 Zmajevi 193 “Ase” u natpisima stećaka 197 Božić Svarožić 199 Badnjak 203 Dvovjerje Srba 206 Kolede i Bog Dodo 208 Stećak iz Donje Zgošće 212 Orion 222 Simbol dana (dagaz) 223 Sazviježđe Bika 224 Vilni krst belog Vida Lile i ljiljani 230 Sunčeve ljestve 234 Soha, Sohara, Zohari i Sohotnik 236 Sunčev presto u danu Vidovdana 241 O starosti stećaka 242 Srušena kapišća i zabranjene slave 245 Nekoliko kumira iz kapišća 248 Nemanjići nisu slavili slavu 258 O zabranama Krsnih slava 260 Motiv isplaženog jezika 261 Laž svetosavlja 267 Baba Jaga i jagorčevina 270 Svastika proljeća i ljeta 273 Cenzura ili totalno neznanje 278 Ruke Sunca 279 Simboli grmljavine 281
  • 8. 8 Simboli od iskona 282 Srblji poluvirci 289 O Testamenut gosta Radina 290 Sunce proljeća i ljeta 298 (H)oroz 300 Gospod, vladar i car 306 Komin i Gomin 307 Poklonjenje Suncu 310 Crnobog 313 Sunčeva ekliptika 316 Simboli zore i dana 317 Va slavu i čast – panaija 318 Spuštene ruke 319 Kuća Sunca 320 Sunčevo drvo života 321 Razni simboli 322 Kresnik 329 Oreol (torak) 331 Semargl 332 Kovrtan 334 Posjek 334 Vajuni iz Studenice 335 Božije oko 338 Epona – boginja ravnodnevnice 340 Preklesavanje stećaka 341 Simboli su hijeroglifi 342 Uništavanje stećaka 346 Mač koji tamani Srpstvo 349 Literatura 350 O autoru 357 ………..…… ………………………….
  • 9. 9 PREDGOVOR Čiji smo mi Balkanci: svoji ili tuđi? Potomci časnih slobodarskih predaka zarobiše sebe u tuđine. Prestali smo biti ono što smo bili vijekovima prije pojave hrišćanstva i pojave islama. I jedno i drugo prvo je primila naša ondašnja plemićka gospoda, a narod je durao onako kako je morao zlim prilikama pritisnut, ali bez obzira da li su primili hriš- ćanstvo ili islam, preci naši čuvahu mnoga prehrišćanska i mnoga preislamska vjerovanja. A mi današnji Balkanci? Šta smo mi danas i čiji smo mi danas? Sveti Juraj nije ni hrišćanski, ni kršćanski, nije ni islamski. Sveti Juraj je naš zajednički. A koji je pravi Bog? Je li to Bog hrišćanski, Bog kršćanski ili je pravi Bog islam- ski? To pitanje za razumnog čovjeka je glupo pitanje, jer svi znaju da je Bog samo Jedan Jedini i Predvječno Vječni Viš- nji Bog. Da li Bog djecu dijeli po vjerama, ili djecu po vjera- ma počinju da dijele ljudi koji će imati koristi od svojih bu- dućih istomišljenika kad odrastu. Da Bog želi, da On to hoće, On bi svakom novorođenom djetetu dao znanje o pravilima hrišćanske, kršćanske ili islamske vjere. A znamo da nije ta- ko. Djeca se ne rađaju ni kao hrišćani, ni kao kršćani, a, bo- gami, ni kao muslimani. Ono što je od Boga potrebno čovje- ku, to je već napisano na srcu svakog malog djeteta: ljubav! Mala djeca zla u sebi nemaju, već samo ljubav, čednost, be- zazlenost. Djeca se zlu uče uz ljude odrastajući. Svakom začetom djetetu Bog daje svoj Duh, dio se- be i taj dio Boga dječjim rođenjem postaje na svijetu potpuno nova osoba sa svojom slobodnom voljom. Da je ispravna samo hrišćanska vjera, da je Bog samo hrišćanski, ili samo kršćanski, zar bi Bog dopustio rađanjanje djece i nehriš-
  • 10. 10 ćanima? Da je ispravna samo islamska vjera, zar bi Bog do- pustio da se rađaju djeca nemuslimana? Sva sreća pa Jedan Jedini Predvječno Vječni Višnji Bog ne sluša ni hrišćane, ni kršćane ni muslimane, jer kad bi bilo po željama pripadnika pomenutih religija, ili bi nestalo hrišćana, ili bi nestalo krš- ćana, ili bi nestalo muslimana. Isto kao što ne dijeli malu djecu po religijskoj pripa- dnosti, tako Jedan Jedini Predvječno Vječni Višnji Bog ne dijeli ni ljude po religijama i ne daje jednima ovakve, drugi- ma onakve zakone. Pravim Božijim vjernicima Božiji zakoni rođenjem su ispisani na srcima i svaka odrasla osoba zna šta je od Boga, a šta od Boga nije. Zato je pobožnost bila veća u ona vremena nepismenih i neukih, a od kad počeše knjige isčitavati, uveća se zlo u svijetu i biva da sto veći knjiški vjernik, sve veći čovjekomrzac i zlikovac. Svojim rođenjem djeca ne mogu odabrati u kojoj će se religiji roditi i u kojoj ce sredini živjeti, te su djeca rastući prisiljena da uzimaju religiju onih od kojih su se rodili. Ali je Božija istina da će samo ljudi čistog srca stati pred Boga i biće od Boga nagradjeni za tu čistotu, a onima koji zlo čine, njima ce se njihovo zlo vratiti kad pred Jednog Jedinog Pred- vječno Vječnog Višnjeg Boga stanu. Autor
  • 11. 11 KO SU KRSTJANI DVOVJERCI Ko su krstjani dvovjerci i šta je krstjansko parvo- slavlje? To je prehrišćanska srbska vjera u Boga Prava, Boga Pravde, spojena sa vjerom u Isusa Hrista. To je krstjansko pravoslavlje. Ono u stvari označava način na koji su stari Srbi sreli Hrista, kako su Ga prihvatili, kako su Ga dožiljava- li i izražavali kroz vijekove u svojim sopstvenim narodnim, društvenim, ekonomskim i političkim uslovima. To je rodo- vjerno pravoslavno krstjanstvo, u svijetu jedinstveni stil vje- re i hrišćanstva. Srpsko pravoslavno krstjanstvo nije otro- doksno (istinsko) vizantijsko hrišćanstvo, jer je vizantijsko ortodoksno hrišćanstvo strogo sankcionisalo sva odstupanja od dogmatsko-kanonskog ustrojstva vizantijskog (romej- skog) hrišćanstva, čiji su dogmati i kanoni definisani na Sedam vaseljenskih sabora. Čak i danas pravoslavni Srbi kanonski se razlikuju od ostalih ortodoksnih hrišćanskih crkava. Pogledajmo tri kanona Trulskog (5/6 vaseljenskog) sabora koji su Srbima u ispovijedanju vjere u Hrista oduvijek bili strani i nikad od Srba nisu prihvaćeni: “Правило 51: Одлучно забрањује овај свети и васељенски са- бор, да бивају такозвани лакрдијаши и њихова прикази- вања, за тијем приказивања ловачка и плесања на позор- ницама. А који повриједи ово правило, и ода се чему од овога што је забрањено, ако је клирик, нека се свргне, ако ли је свјетовњак, нека се одлучи.” “Правило 61: Који се обраћају гатарама, или такозваним сто- тницима, или другим сличнима, да од њих дознаду,
  • 12. 12 што желе открити, нека сходно ономе што су већ оци наши у погледу њих наредили, подлегну правилу о шес- тогодишњем кајању. Истој казни морају се подвргнути и они који воде медвједице или сличне животиње на развесељавање, а на штету простога свијета, те варају- ћи, казују лудорије о срећи, о судби, о родословљу, и мноштво других таквих ствари; а исто и такозвани гони- оци облака и они, који се чарањем баве, који праве амајлије противу чаролија, и гатари. А који упорни у то- ме остану, и неће да се одврате и уклоне од таквих штет- них и незнабожачких измишљотина, наређујемо, да са свијем из цркве прогнани буду, као што и света правила налажу; јер каквог опћења има свијетлост са тамом? Као што апостол каже, или како се удара црква Божија са идолима? Или какав дијел има вјерни са невјерником? Како ли се слаже Христос са велијаром? (2.Кор.6:14–16)” “Правило 62: Такозване календе, бота, брумалије и зборишта, што се бивајупрви дан мјесеца марта, наређујемо, да све то са свијем престане код вјерних. Исто тако осуђујемо и јавне женске плесове, као непристојне, и који могу наносити много штете и погибели, а једнако и плесове и обреде, које било да људи или жене изводе по неком старом обичају, несвојственоме хришћанскоме животу, у част лажно названих код ненезнабожаца богова, - наре- ђујући, да не смије никакав човијек надијевати женску хаљину, нити жена такову хаљину, која је прилична људима; тако исто не смију надјевати ни кринке, било комичке, било сатиричке, било трагичке; за тијем не смије се призивати име мрскога Диониса (Бахуса), кад се гази грожђе у бадњама, нити замећати смијех, кад се вино у бачве лијева, нити заводити по незнању или по
  • 13. 13 сујети оно, што из демонске обмане потиче. Према томе, који се у напријед усуде, знајући ово, учинити шта од онога, што је горе споменуто, заповиједамо, да такови буду свргнути, ако су клирици, ако ли су свијетовњаци, да се одлуче.” “Правило 65: Заповиједамо, да од сада има престати ложење ватра, које неки чине кад су младине пред својим твор- ницама или кућама, пак по неком старом обичају то бе- зумно прескачу. А који тако што учини, ако је клирик, нека се свргне, ако ли је свијетовњак, нека се одлучи; јер је у четвртој књизи царстава написано: и начини Мана- сија олтар свој војсци небеској у два тријема дома Гос- подња и дјецу своју провођаше кроз ватру и врачаше и гаташе, и уреди оне, што врачају у утровицама и умножи гатаре и узбуди, да се чини све што је зло пред Госпо- дом, да изазове гњев Његов. (2.Цар.21,5- 6)” U kanonima se spominju zabrane: - gatari: čitanje iz plećke (pleća), proricanje; - lakrdijaši: poklade, maškare, vučari, dodole, kraljičke pje- sme, kolede, đurđevdanski običaji, ladarice…; - stotnici: stogodišnji kalendari; - gonioci oblaka: vjetrogonje (vjedogonje); - kolende: koledarske svečanosti; - zborišta: narodni zborovi na grebljima, igrištima i trzna- ma; - javni ženski plesovi: djevojke i žene u kolu uz svadbe, lazarice, dodole, kraljičke, mitološke pjesme i igranje kola o mobama i druga igranja u kolu uz prigodne svečanosti; - plesovi i obredi po nekom starom običaju: igranje kola, krsne slave, Badnji dan, kuvanje varice na Varindan, kolske i krštonoske pjesme, pogrebni običaji i svi drugi vjerski
  • 14. 14 običaji zabranjeni kanonima vizantijske varijante hrišćan- stva, odnosno kanonima zvanične državne crkve Rimskog i Romejskog carstva; - komičke haljine: pokladne mačkare (maškare), lazarice; - loženje vatri i preskakanje vatri: ivanjski krijesi, petro- vske lile, paljenje badnjaka; čaranje: svako gatanje, trava vida i vid, saljevanje strave, gatanje u ovčije pleće; - zamećati smijeh: pošalice, šaljive priče, zagonetke, igre tipa "ja posijah jednu tikvu, nikoše mi tri"; - rodoslovlje: rodoslovlje je svojevrsna narodna porodična plemenska istorija; - amajlije: vrpce protiv uroka, privjesci i ukrasi sa sim- bolima starih božanstava kao ličnih čuvara. Sve ove zabrane liče na približavanje ondašnjem islamu i sadrže puno razloga za progon i nas današnjih pra- voslavaca krstjana, a kamo li u vrijeme Nemanjića. Prije Ne- manjića Srbija je bila rascjepkana plemenska paganohriš- ćanska zemlja bez crkve tipa ortodoksnog državno-ideolo- škog hrišćanstva Romejskog carstva. Kao novi vladar Raške i vazal Vizantije Nemanja se svojski trudio na implementaciji vizantijske verzije držav- nog ustrojstva i crkvene organizacije u svojoj državi. Znao je da srpsku Crkvu treba da iskoristi kao stub ideološke pot- pore svoje vlast isto onako kako su crkvu koristili svi dota- dašnji vizantijski vladari. U tome su mu pomagali progrčki episkopi koji su osjetili pravi momenat da u tradicionalnu srbsku narodnu crkvu konačno implementiraju sve dogmate i kanone definesane na Vaseljenskim saborima i da do tada nezavisnu apostolsku srbsku crkvu u formiraju po dogmat- sko-kanonskom modelu vizantijske crkve, što automatski znači i priznavanje crkvene vlasti carigradskog patrijarha i nasljedno pravo vlasti Nemanjinog potomstva.
  • 15. 15 Zato Nemanja rješava da reformom Crkve u svojoj državi zatre sve zakone običajnog prava Srba i sve paganske običaje u vjeri Srba, te da time učvrsti svoju vlast i nasljedno pravo svojih potomaka, a time ujedno i da zadobije još veću naklonost, podršku i zaštitu vizantijskih svjetovnih i crkve- nih vlasti. Zato je uslijedio vješto montirani i nemilosrdni Nemanjin napad na "poluvjerce - jeretike", njihovo ubijanje, rastur i progon. Nemanja je vatrom uništio sve dotadašnje knjige i spise kao kulturno-istorijsko i duhovno naslijeđe srbskog naroda. Time je zatro svu srbsku istoriju i zatro sve tragove srbske kulture i duhovnosti do vremena njegove vla- sti. Da bi sakrili ovo nehrišćansko djelo Nemanje (potonjeg sveca), srpska grkopravoslavna crkva (SPC) je od tada do danas ostala nijema na krv i oganj Nemanjinog mača nad vlastitim narodom i zato SPC i dalje o tome ćuti i ne kontrira rimokatoličkim lažima o "bogumilima" u Nemanjinoj Srbiji i o "bogumilima" u Crkvi bosanskoj. Dušanov zakonik krstjane dvovjerce naziva polu- vjercima: "9. О полувершима: И ако се нађе полуверац, који је узео хришћанку, ако усхте, да се крсти у хришћанство, а ако се не крсти, да му се узме жена и деца и да им се даде део куће, а он да се изагна." (Душанов законик, Члaн 9) "U Srbiji opet zvali su ih Babunima jer ih je najviše bilo oko planine Babune nad Prilepom u Maćedoniji, ili Po- luvercima, jer su se dosta držali i Pravoslavlja. - Međutim, oni sami u Bosni i Hercegovini nazivahu se uvek samo Hriš- ćanima ili Krstjanima.” (1) “Broj Bogomola bio je u to doba već prilično velik, pa su i neka ugledna vlastelasrpska pripadala toj jeresi, koja
  • 16. 16 je bila mnogo bliža starom srpskom Mnogoboštvu nego Pra- voslavlje.” (2) “Balkanske gravure, s prikazom para jahača okrenu- tih jedan prema drugome, upućuju da su ta božanstava mitra- istička, a ne grčka. Međutim, uključenjem ljiljana i svastika na njihovim gravurama stećaka, pretpostavljam da je Daleki istok porijeklo kulta, original magova, kroz magovski surba- nizam snažno prisutan u Bugarskoj, te u paganskoj Rusiji, također. Možda su ove ikone slikane ili gravirane od surba- nita/hrišćansko 'dvovjerje’.” (3) “Kad je prestala bila u narodu propoved istinite vere u srpskim predelima, i kad je prostota bila ovladala u narodu te se usled toga pojaviše i umnožiše jeresi i svako zlo u naro- du: tada srpski vladaoci do Nemanje ne obraćahu na to paž- nju svoju, i nisu se ni malo brinuli, da ta zla iskorene, sve dotle, dok se nije pojavio veliki župan Stefan Nemanja. Nemanja je prvi otpočeo da i ovo zlo tamani u srpskom narodu. Ali je u ovome malo uspeo, i ako je mnoge i za to izbio i proterao iz zemlje; pa čak i vampire palio. Ta nesre- ćna mana i bolest, koja beše prenesena u narod još iz nezna- boštva, beše se tako duboko ukorenila, da ju je bilo čisto ne- moguće uništiti. Ona je u narodu vazda trajala, pa čak i danas u XIX prosvećenom veku još u veliko traje.” (4) “Ali i ako su se Srbi pokrstili i pak su zadržali i na dalje mnoge svoje običaje iz neznaboškog doba. Tako su o prazniku Božiću, vršili sve one običaje koje su vršili o nez- naboškom prazniku Koledu: ložili Badnjak, mesili česnicu; imali polažajnika i t. d. što i danas traje. Isto tako zadržato je, i do današnjeg dana održano je, neznaboško verovanje u: vile, veštice, zmajeve snove, vradžbine i t. d. što treba isko- renjivati, jer je to neistinitio i štetno.“ (5)
  • 17. 17 Sl. 1. Isplaženi jezik kao motiv na stećcima dokaz je da se radi o prehrišćanskom bogu rata i bogu ljetnih vrućina (Knežak kod Nevesinja, srednji vijek). “Po povratku iz Carigrada Nemanja ustane protivu bogumila i ostataka mnogoboštva. Dva glavna uzroka pokre- nula su ga na takvu radnju. Bogumili su štitili plemenski
  • 18. 18 sklop i bili protivnici crkvene jerarhije. Kako je bilo preve- deno jevanđelje na slovenski jezik, oni u njemu nađu oslonac za “КРЬCTIANCKO” bratstvo. Nemanja je ništio plemenski život i zavodio državnu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumilima. Zato ih Nemanja oglasi svojim pro- tivnicima, a jerarhija jereticima i protivnicima Božijim.” (6) Poznato je da su krstjani imali jerarhiju svoje Crkve: djed, strojnici, gosti, starci. Dakle krstjani “bogumili” nisu bili protiv crkvene jerarhije, već su bili protiv jerarhije vizan- tijske Ortodoksne i jerarhije Rimokatoličke crkve. …………………. (1) Radoslav M. Grujić, Pravoslavna Srpska Crkva, Izdavačka knjižarnica Gece Kona, Beograd, 1921; II izdanje (reprint) Svetlost – Kalenić, Kragujevac, 1989, str. 38. (2) Ibid., str. 14. (3) John Smith, Christianiti’s Greatest Controversy – Prelude to Genocide, Archangel Publishing, Victoria, Aus- tralia, 2004. p. 176-177. (4) Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Kraljevska srpska državna štamparija, Beograd, 1895, str. 29. (5) Milan S. Ubavkić, Istorija Srba po domaćim i stranim izvorima i piscima, Knjiga I, Drugo prerađeno i do- punjeno izdanje, Štampano u Kr. sr. državnoj štampariji u Beogradu, 1886, str. 82. (6) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga na- roda, Knjiga II, Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beo- grad, 1888, str. 25.
  • 19. 19 NEMANJIN SABOR Sl. 2. Nemanjin sabor protiv jeretika: desno u donjem dijelu slike su poluvjerci (freska iz 13. vijeka, crkva Sv. Ahilija u Arilju). O sazivanju Nemanjinog sabora protiv krstjana: “Dođe jedan od pravovernih vojnikâ njegovih, pa, pav na kolena, s uzbuđenjem i uniženjem mnogim govoraše mu: - Gospodine, ja sam među najhuđim slugama tvo- jim najmanji, i, videv usrdnost tvoju prema vladici tvome gospodu Isusu Hristu, i prečistoj vladičici Bogorodici, i ovim svetim ugodnicima njihovim, zaštitnicima tvojim, koji krep- kim dlanom podržavaju tvoju vlast nepovređenu, usudih se javiti tvojoj moći da se mrska ti i trikleta jeres već ukorenjuje u državi tvojoj.
  • 20. 20 A ovaj prečasni sveti moj gospodin, ni malo ne zadocnev, odmah prizva svoga arhijereja, po imenu Jefti- mija, i črnce s igumanima svojima, i časne jereje, i starce i velmože svoje, od maloga do velikoga, pa govoraše sveti- telju, i črncima, i svima sabranima: - Dođite i vidite, oci i braćo, ako sam i najhuđi među braćom svojom, ali Gospod Bog i prečista vladičica Bogo- rodica, mati njegova, ne gleda na lice čovečje, nego udostoji mene najhuđega, koji verujem u jednobitnu nearzdeljivu Trojicu, da čuvam ovo predano mi stado, koje vidite sada, da se ne poseje kukolj lukavoga i odvratnoga đavola. I nikako nisam mislio da je on u oblasti mojoj, a već sad čujem da se lukavi brzo ukorenio i da hulu nanosi na svetoga Duha i da deli nedeljivo božastvo, što govoraše bezumni Arije, prese- cajući nedeljivo božastvo, što rekoše sveti i bogonosni oci: "Ko ti, Spase, rizu razdra?", reče: "Arije, bezumni, koji Trojicu preseče." Tako i ovi bezumni idu za učenjem njego- vim, i ne znajući, bednici, da će, pošto su tako verovali, sići s njim, trikletim, na dno skrovišta adovih. I dok je govorio ovaj Sveti, i dok je bila velika pre- pirka, dođe kći jednoga od velmožâ njegovih parvovernih, udata za muža od tih krivovernih, koja je bila u njih i saznala nečiste odvratnosti njihove, ali se nimalo ne kosnu vere nji- hove, i, pavši k nogama Svetoga, ispovedaše jasno, govo- reći mu: - Gospodine, gospodine moj, evo vidim kako tvoja vladavina ispituje o ovoj mrskoj i odvratnoj veri: uistinu, gospodine moj, bih isprošena po bračnom zakonu, u oca mojega, sluge tvoga, koji je mislio da je jednoverstvo u tvo- joj državi. I bih u tih zakonoprestupnika, i videh, gospodine, da zaista služe otpadniku od slave božje, samome sotoni. I ne mogući trpeti smrada gluhih kumira i mrske jeresi,
  • 21. 21 istrgavši se iz ruke njihove i prebegavši, vapijem državi tvo- joj: porazi krstom one koji se bore s nama, da nauče nečastivi neprijatelji kako je moćna vera tvoja, gospodine. A Sveti, izvedav ovu pred sabor svoj, sabran protivu te lukave jeresi, izobliči krivoverje njihovo, i savetova se sa svetiteljem svojim Jeftimijem i sa časnim črncima, i sa vel- možama svojim, i, nimalo ne zadocnev, posla posla na njih vojsku, naoružanu od slavnih svojih, govoreći: - Revnujući porevnovah za Gospodom Bogom sve- držiocem. Kao nekada prorok Ilija, koji je ustao na bestidne je- reje, i on izobliči bezboštvo njihovo, i jedne popali, druge raznim kaznama kazni, treće progna iz države svoje a do- move njihove, i sve imanje sakupiv, razda prokaženim i ubo- gim. Učitelju i načelniku njihovu jezik ureza u grlu nje- govu, što ne ispoveda Hrista, sina božjeg. Knjige njegove nečastive spali, i izagna ga, zapretiv da se nikako ne ispo- veda niti pominje trikleto ime. I sasvim iskoreni tu prokletu veru, da se i ne po- minje nikako u državi njegovoj, nego da se slavi jednobitna i nerazdeljiva i životvorna Trojica: Otac i Sin i sveti Duh, svagda i sad i uvek na veke vekova. Amin.” (Stefan Prvo- venčani, Život Svetog Simeona) Kumiri su idoli, zar ne? Da li su bogumili koristili ikakve kumire, bilo kakve idole? Ne, ni govora! Dakle, ovi jeretici što imaju kumire nisu bogumili, nego neka druga vjera. Koja bi to mogla biti vjera? To je vjera Srba koji slave slave, onih što pjevaju koledarske pjesme i vrše koledarske obrede, to su oni što sijeku i pale Badnjak uoči Božića, koji savijaju trube i trube uoči Jurjeva dana (Đurđevdana), oni
  • 22. 22 koji izlaze na jurjevdanski uranak i na Jurjevdan kite kućne kapije vijencima cvijeća, oni što pale vatre uoči Ivanjdana, oni sto preko livada i njiva pjevaju dodolske pjesme pri- zivajući kišu, oni sto slave Vidovdan, oni što na Varin dan bacaju kuvanu varicu na izvore i potoke moleći Boga za ro- dnu godinu, prate drevne pogrebne običaje i na greblja izno- se panaiju i hranu... Sl. 3. Prvim znakom na lijevoj strani prikazan je dan zimskog solsticija. Od polovine tog dana počinju tri mjeseca zime. Proljetni ekvinocij označen je Jurjem pod lukom neba. Od polovine proljetnog ekvinocija do polovine dana ljetnog solsticija su tri mjeseca. Tad je Vidovdan koji je označen krstom. Od polovine tog dana do polovine dana jesenjeg ekvinocija su tri mjeseca i to su tri prva znaka s desna (srednjevijekovni stećak, Zijemlje polje, “Lugarnica” Mostar). Freska iz crkve Sv. Ahilija u Arilju prikazuje Nema- njin sabor opisan u "Žitiju Svetog Simeona" Stefana Prvo- venčanog. I šta vidimo? Vidimo dvije grupe arhijereja on- dašnje Crkve u različitim odeždama. Lijevo i oko Nemanje, sa oreolima svetosti oko glava, jesu ondašnji arhijereji Crkve
  • 23. 23 koji su bili prihvatili vizantijsku (romejsku) verziju hriš- ćanstva i već su u odeždama vizantijskog stila sa svetačkim oreolima oko glava. Nemanja sa svetackim oreolom prika- zan je kako sjedi između dva grkoortodoksna arhijereja obu- čena u odežde vizantijskog stila. Njihove glave okrenute su Nemanji kao svjedočanstvo njihove poslušnosti Nemanji, ali i njihovog uticaja na Nemanju i njihovih savjeta Nemanji. Sl. 4. Nemanjin sabor: na desnoj strani slike su arhijereji poluvjerci, detalj freske crkve Sv. Ahilija, Arilje (u Nemanjino vrijeme to je bila manastirska crkva). Da li su bogumilski prvošvestenici nosili vladičanske odore ovakvog stila? Nisu, jer bogumilsko sveštenstvo nije imalo ni hramove ni svešteničke odežde. Ovo su bili hrišćani srpske narodne crkve potekle iz prvih dana apostolskog pro- povijedanja hrišćanstva, a nisu bili hrišćani vizantijske feu- dalne varijante hrišćanstva, koju u Srbiju među Srbe prvi uvodili Nemanja, vizantijski vazal, i sin mu Sava, grčki mo- nah. Te "jeretike" Nemanja je sažegao ognjem i mačem. Arhijereji desno (Sl. 2, 4) jesu arhijereji tradicionalne srpske
  • 24. 24 varijante pravoslavlja, koji su od pristalica vizantijske vari- jante hrišćanstva nazvani bogumili, a kasnije poluvjerci. Oko glava poluvjeraca nema oreola, ali su obučeni u crkvene arhijerejske odežde sa episkopskim omoforima na kojima su krstovi. To što su svi arhijereji prikazani na fresci obučeni u službene episkopske odežde, jasno pokazuje da je Nemanjinom saboru prethodila zajednička liturgija svih na fresci prikazanih arhijereja. Pitanje za sve nas: zašto u javnosti nema više foto- grafija ovih fresaka, zasto ih kriju? Kriju ih upravo zbog raz- loga kojim se bavi ova tema: bogumila u Srbiji nije bilo, bilo su samo hrišćanski krstjani, Srbi koji su u hrišćanstvu saču- vali običaje svoje prehrišćanske pravoslavne vjere: badnjak, slavu, pratili koledarske datume, pratili dodolske običaje, …. I pošto nisu mogli potpuno iskorijeniti te običaje u srpskom narodu, jer je vlast Nemanjića nestala i uskoro su Turci pokorili Srbiju, srbski prehrišćanski vjerski motivi na nadgrobnicima i prehrišćanski običaji preživjeli su sve vije- kove. Onda se sa grupom lažnih srpskih nacionalista vladika Nikolaj Velimirović dosjetio da tu našu srbsku varijantu pra- voslavlja, naše srbsko krstjansko pravoslavlje nazove sveto- savljem. Sveti Sava zatirao našu vjeru, a eto srpsko pravo- slavlje nazvaše po svetom Savi. To je istorijska i crkvena laž, radi veličanja kulta svetog Save i preko njega jačanje romej- skog ortodoksnog hrišćanstva radi istrebljenja srpskog krst- janstva u Srbima. Na priloženoj fotografiji (Sl. 4) prikazana je grupa krstjanskih vladika. Oko njihovih glava nema oreola, a iznad njih još stoji čitljiv natpis na kojem ćirilicom piše POLU- VERNIE. Da bogumili nisu bili dio Pravoslavne crkve i da su djelovali izvan Pravoslavlja, Nemanja ne bi ni zvao na Sa- bor, niti bi se oni takvom pozivu odazvali. Isto je tako pozna-
  • 25. 25 to da bogumilski sveštenici svojim službenim odijevanjem (odeždama) nisu imitirali sveštenstvo Pravoslavne crkve, već su hodali u crnim mantijama sa kapuljačama na glavama. Sl. 5. Dvovjerci (“poluvjerci”) sa krstovima na omoforu. Konstantinopoljski monah Evtimije Zigaben (Eut- hymios Zigabenos) bio je čovjek od povjerenja cara Aleksija
  • 26. 26 I Komnina (1081-1118. god.). Evo kako je Zigaben opisao izgled grčkih bogumila: “Odijevaju se poput monaha: uzimaju /monašku/ odeždu kao mamac da sakriju vuka u pitomo krzno, kako bi radi odežde imali lakši pristup i zgodu za razgovor, i kako bi bez podrozenja lijepo govoreći bacali otrov u uši svojih slušatelja.” (Πανοπλια δογματικη, κεφαλαιον κζ´- J. P. Migne, Patrologija Greaca, tom. CXXX, col. 1273, Paris, prvo izdanje 1865). Ana Komnena u svojoj “Aleksijadi” (486. str.) govo- ri o bogumilskom oblačenju: “Bogumili su iznosili na vidik verozakonsku strogost i pokoru. Od dugokosih svetskih ljudi malo njih je pristajalo uz bogumilsku sledbu. Ona se sakrivala pod plaštem i kuku- ljačom. Kad si video čoveka turobna, do nosa pokrivena, koji hoda pognute glave i potajno mrmlja neke molitve, bio bi siguran da je taj čovek bogumil.” “Nakon burnih scena, rešeno, da se bogomili nasilno iskorene. Taj zaključak, naravno, nije primljen bez otpora i Nemanja je morao krenuti na bogomile krstaški rat; u tome ratu oni su bili razbijeni i podlegli. Mnogo je pristalice nove vere tom prilikom pobijeno, mnogo ih se razbeglo po okol- nim pokrajinama, ali su se mnogi pritajili i ostali u državi, čuvajući učenje i veru, koja je godila njihovu duhu i odgo- varala njihovim nazorima.” (1) Sve to govori da bogumila u Nemanjinoj državi nije bilo, a ovi poluvjerci su pravoslavci koji su u svoje hriš- ćanstvo unijeli pravoslavne običaje svoje prehrišćanske vje- re: badnjak, Mali Božić, za Ivanjdan su palili vatre, za Đurđevdan odvrtali trube, kitili kuće vijencima cvijeća, izlazili na đurđevdanski uranak, slavili slave, davali daće,
  • 27. 27 obilježavali Vidovdan, održavali kraljičke i koledarske sve- čanosti, uz dodolske pjesme izlazili na njive uz sušna vre- mena, saljevali strave, čitali iz pleća kao sto je opisano u Njegoševom "Gorskom vijencu", dakle su čnili sve ovo što i mi još po nešto od toga činimo. Sl. 6. Sunčevo drvo života sa četiri godišnja doba i ljetnim solsticijem, tj. Vidovdanom (Stupari, Rastik, Kladanj). Pojedinci u svojim lažima babune definišu kao rimo- katolike. Nemanjići nikad nisu progonili rimokatolike, nego su ih smatrali blagodatnom Crkvom (svi osim cara Dušana) što se jasno vidi iz “Život Svetoga Simeona” Stefana Prvovjenčanog: kad govori o Nemanjinom krštenju u Ri- mokatoličkoj crkvi, kaže “po volji božjoj se udostoji” i za Nemanju kaže da je “sisao mleko obeju dojki”, što sim- bolično podrazumijeva jednu majku Crkvu sa dvije dojke: rimokatolicizam i pravoslavlje. Osim toga, rimokatolici su žestoko progonili babune - bogumile. Zar bi rimokatolici sami sebe mačem i ognjem po Bosni, Humu i Dalmaciji progonili? Naravno da ne bi!
  • 28. 28 Da tvrdnja o rimokatolicima nije tačna, to svjedoči i sljedeći rimokatolički u kojem se govori o bosanskom Kuli- nu banu: “A poslije se oženi sa sestrom Stjepana Nemanje, ko- ja bijaše bogomilka, i on postade sljedbenik iste vjere. Još godine 1174. bio je otajni njihov sljedbenik i u isto sljedbe- ništvo privukao je svoju sestru Anu, njezina čovjeka Miro- slava, brata mu Konstantina i svog šuru Stjepana Nemanju, raškog župana;….” (2) Tako Nemanjin prelazak iz rimokatolicizma u krstjansko pravoslavlje rimokatolički izvor naziva Nemanjinim prelas- kom u bogumile i to je jasno da su "bogumili" bili pravo- slavci srpske krstjanske crkve. Govoreći o Nemanji episkop Nikanor Ružičić, istoričar crkve, kaže: “U smeri tom, on je pre svega upotrebio bio svu svo- ju moć na uništenje bogumilske jeresi, koju, zaista i protera iz svoje države.” (3) “Uzrok prvom trpljenju latinske vere i njezinih popo- va beše veza, koju je on održavao preko Srba rimokatolika sa rimskim papom koji tada vođaše u svetu glavnu reč.” (4) ……………………. (1) Stanoje Stanojević, Istorija srpskoga naroda, Štamparija “Dositije Obradović”, Beograd, 1908, str. 116. (2) Primjeri bosanskohercegovačke pismenosti i knji- ževnosti od 11. do 19. stoljeća, Bosanski franjevci – ilirici, Ivan Jukić, str. 79-80, Izbor, transkripcija, predgovor i rječnik Darija Gabarić-Bagarić, HDK Napredak, Zagreb – Sarajevo, 2004. (3) Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga II, Beograd, Kraljevska srpska državna štamparija, 1895, str. 16. (4) Ibid., str. 16-17.
  • 29. 29 DAJBOG I SEMARGL IZ STUDENICE Sl. 7. Dajbog na fasadi iznad zapadnog portala Studenice. U zreloj ljudskoj dobi Nemanja je u Rašku došao kao rimokatolik i u Crkvi sv. Petra i Pavla u Rasu kod Novog Pazara primio pravoslavno miropomazanje od krstjanskih sveštenika i time postao pravoslavni krstjanin. Studenicu je Nemanja sazidao 1172. g. i to svjedoče prehrišcanski motivi na fasadi Crkve Presvete Bogorodice i svjedoči zapis u ma- nastiru Kalenić: "ОТ РОЖДЕСТВА ХРИСТОВА 1172 СОЗДАНЪ БEШЕ MOНАСТЫРЬ СТУДЕНИЦА, ХРАМ УСПЕ- НЇЕ ПРЕСВЕТЫE БОГОРОДИЦЫ." (1)
  • 30. 30 Sl. 8. Semargl nad zapadnim portalom Studenice. Semargl (Семарьглъ) je srpsko (slovensko) prehriš- ćansko božanstvo sjemena, rasta i roda. U sebi sadrži meta- fizička značenja spoja sva četiri elemanta prirode: zemlje, vazduha, vode i vazduha. U Semarglu je sjeme i energija Mokoši (vode), Stribora (vazduha), Radogosta (sunca) i Dajboga (zemlje u plodovima ljetine). On je ptica sa psećom glavom ili kao krilati pas iz čijih usta izlaze rastuće loze zemaljskog roda. Ime Semargl nastalo je od dvije riječi: a) SEMA > seme, semja, zemjja i b) sanskritskog AGRA ( अग्र ) = prvo, početno, originalno: SEMA + AGRA > SEMA- ĀGRA > SEMĀGRA = SEME PRVO. SEMĀGRA meta- tezom RG postaje SEMĀRGLA, a zaštitnik SEMĀRGLE je SEMĀRGL. .............................. (1) Ljubomir Stojanović, Stari srpski zapisi i natpisi, Knjiga III, Beograd, Državna štamparija Kraljevine Srbije, 1905, str. 34.
  • 31. 31 BABUNI U ZAKONOPRAVILU SV. SAVE "Ilovički prepis Zakonopravila svetoga Save" nastao je 1262. godine. U tom prepisu Zakonopravila pominju se bogomili - babuni kao učenici masalijanske jeresi: "Određenije, grčki spis o masalijanskoj jeresi ima kratak naslov, koji u prevodu na srpski jezik glasi: ‘O ma- salijanima, sada bogumilima’. Taj naslov je Vizantincima bio dovoljan, a u Zakonopravilu (gl. 42.) ovako je proširen: ‘O masalajanima koji se sada zovu bogomili - babuni". (1) Ko su bili masalijani i jesu li babuni nemanjićkog vremena bili učenici masalijana? Da li sveti Sava govori istinu kad bogumile - babune iz vremena svog 13. vijeka poredi sa je- reticima iz 5-6. vijeka? Mesalijani (sirijski: m'salijane – molitelji) ili euhiti (grčki: euhitai, od euhomai - moliti) ili entuzijasti (grčki: ἐνθουσιασμός en teo - u bogu; oduševljeni, nadahnuti) bili su pripadnici hrišćanskog asketskog pokreta koji se pojavlju- je u Siriji krajem 4. veka, a odatle se kasnije širi u Malu Aziju i Trakiju. Šta su vjerovali masalijani? Pogledajmo šta u 42. glavi Savinog Zakonopravila piše o mesalijanima: Glava 42: “O m a s a l i j a n i m a k o j i s e s a d a z o v u b o g o m i l i – b a b u n i Bolujući od mahinejske jeresi, masalijani izumeše i druga oskrnavljenja. Tako govore koješta – da su čovječji um zaposeli besovi, da je čovječja priroda združena sa be- sovskom i da krštenje ne usavršava čoveka; ni pričesće mu ne pomaže, nego samo molitva koju oni izgovaraju. A go- vore i to, da su zla po prirodi u nama, i da duša pripajanje Ženikovo oseća kao i žena kad se spoji sa mužem svojim.
  • 32. 32 Gnušaju se krsta. Bogorodicu ne poštuju. Oni koji hoće, među njima, odrezuju svoje decorodne udove. Kunu se bez bojazni. Zaklinju se lažno. Proklinju jeres svoju. Zasitivši se takve pagube, Elefterije Paflagonski uz to izume ono što nje- mu i priliči, te zapovedi da monah sa dvema ženama na postelji spava, i da se jednu godinu uzdržava, a nadalje da se bez stida spaja i sa svojim srodnicama, ne stideći se nimalo.” (Ilovički prepis, l. 2056 -206a.) Iz 61. glave: “A o v o j e u s e d m o m s v i t k u t r e ć i h k n j i g a, j e r e s i 4 …4. Masalijani koji se nazivaju molabnici, a oku- pljaju se sa ovima, i oni koji su od jelinske jeresi obmanuti i zovu se pohvalnici i martirijani i satanijani”. (2) Sveti Sava kaže da se nekadašnji mesalijani u njegovo vri- jeme kriju pod imenom bogomili - babuni. Pa kaže da se oni gnušaju krsta, da se ne pričešćuju, ne poštuju Bogorodicu, bludniče sa ženama, spavaju sa svojim rodicama. I ništa od svega ovog ne spominje Stefan Prvovenčani u svom “Žitiju Svetog Simeona.” Pogledajmo šta istoričar crkve piše: “Bogumilski kaluđeri su bili takvi, kakvih se, upra- vo, nije ni do tada nalazilo, niti ih se danas nalazi u hrišć. crkvi. Oni se nazivahu: ‘СВЕТИ КРСЬТЬIAHE’. I zaista, po čednosti i spoljnom i vidnom životu njihovu oni su bili sveti.” (3) Zašto zagovornici postojanja bogumila izostavljaju ove dijelove Zakonopravila Svetog Save i ne žele da se pozi- vaju na njih? Zato jer je i njima jasno da Sveti Sava kleveće i laže. Ali zato pristalice bogumila često citiraju "Sinodik pravoslavlja" (Trebnik manastira Svete Trojice kod Plevlja,
  • 33. 33 Spomenik Srpske Kraljevske Akademije, LVI. Izdao Ljubo- mir Stojanović): “26. Zli jeretici, trikleti babuni, koji se lažno nazi- vaju hrišćanima, i koji se rugaju našoj pravoj veri, izosta- vljajući iz svetih knjiga reči i preokrečući na zloverje, i koji se otkidaju od svete i pravoslavne crkve, i koji se rugaju sve- tome i časnome krstu, i koji se rugaju svetim ikonama i ne klanjaju im se – da budu prokleti. 27. Oni koji veruju u babunsku veru i koji primaju njihova učenja, i koji im se klanjaju, i koji drže veru njihovu – i ti da budu prokleti. 28. Oni koji znaju one koji su babunske vere i koji ih primaju u svoje zemlje, i koji ih čuvaju – i ti da budu prokleti. 29. Oni koji ne proklinju sve zle jeresi, a pre svega jeretike, koji se nazivaju babunima – prokleti da budu. 32. I svaki babunin da bude proklet.” (4) “I na sav glas razglasiti: Rastudije bosanski, i Rado- mir, i Dražilo, i Tolko, i Tvrtko, i Tvrdoš, i svi koji se nazi- vaju hrišćanima i hrišćankama, a ne klanjaju se svetim iko- nama i krstu časnom – da budu prokleti.” (5) Jedno je poštovati krst i ikone, drugo je klanjati se krstu i ikonama kako naređuju kanoni romejskog (vizantijskog) i rimskog hrišćanstva. Prisustvo brojnih i raznolikoh krstova i ikona kao motiva na stećcima svjedoči o njihovom pošto- vanju od strane bosanskih krstjana. Preci bosanskih krstjana poštovali su krstove i prije hrišćanstva, jer su krstovi simboli Sunca i svjetlosti, ali se krstjani nisu povinovali kanonima grkopravoslavne varijante hrišćanstva da se krstu i ikonama ljudi moraju klanjati kao vidljivom Bogu. To je bilo dovolj- no da ih grkohrišćani oglase jereticima:
  • 34. 34 “Jer, kao što smo rekli, poštovanje koje ukazujemo blagodarnim saslužiteljima pokazuje blagonaklonost prema zajedničkom Vladici, i poštovanje prema ikoni prelazi na prvolik. To je, naime, nezapisano predanje, kao što je klanja- nje ka istoku, klanjanje krstu i mnoštvo drugoga što je tome slično.” (Sv. Jovan Damaskin, tačno izloženje Pravoslavne vjere, 89. O ikonama). Jovan Damaskin je umro 749. godine i do njegovog vremena nisu postojali kanoni o klanjanju krstu i ikonama, nego se on poziva na "crkveno predanje" što nije nikakav stvarni dokaz, jer je mnogo izmišljenih novina ušlo u crkvu pod izgovorom “crkvenog predanja”. Kanoni su doneseni tek 787. godine u Nikeji na Šestom vaseljenskom saboru: “Јer čast koja se odaje ikoni (liku) prelazi na origi- nal (prvolik) i ko se poklanja ikoni, poklanja se ličnosti ono- ga koji je na njoj naslikan.” (Oros Šestog vaseljenskog sabo- ra) Drugi razlog da su pomenuti Rastudije, Radomir, Dražilo, Tolko, Tvrtko i Tvrdoš oglašeni jereticima može bi- ti čisto političko-crkveno pitanje što oni nisu htjeli da se pripoje zvaničnoj državnoj crkvi nemanjićke države. Crkva je u prednemanjićkoj Srbiji postojala kao jed- na organizovana Crkva sa arhijerejima, sveštenstvom i naro- dom. Na Nemanjinom saboru osuđena je neka “jeres”. Koja? Ona “jeres” koju je osudio Šesti vaseljenski sabor već po- menutim kanonima i Sedmi vaseljenski sabor zbog neklanja- nja krstu i ikonama. To su pravoslavni krstjani. U isto vrijeme dvovjerci su postojali i u Rusiji. I tamo su ih zvali dvovjercima, a njihovu vjeru “язычество (двоеверие)”, ali je i njih snalazila ista tragična sudbina kao i srbske dvovjerce u vrijeme Nemanjića: pogrom i istreb- ljenje iz jednog razloga:
  • 35. 35 “Jer je sveubilački đavo nasejao štetnu plevu i uko- renio je u srca njihova, i odvratio ih od Tvorca svojega, da služe gluhim kumirima, pa ih je, štaviše, doveo i do pisanja njihova da ih rine na dno skrovišta adovih.” (Stefan Prvo- venčani, Život Svetog Simeona). Bogumili nisu imali kumire (idole), već su kumire imali Srbi rodovjerci i poslije njih Srbi dvovjerci. Njihovi kumiri (tkz.“babe”) bili su simbolima označeni i u zemlju pobijeni kameni biljezi i kamene stolice na astronomskim osmatra- čnicama i stećci sa svetim solarnim simbolima. Ali, glavni razlog genocida nad krstjanima “jereticima” je ovaj: “Bogumili su štitili plemenski sklop i bili protivnici crkvene jerarhije.” (6) Krstjanska crkva nije priznavala jerarhijsku vlast romejske Ortodoksne crkve i carigradskog patrijarha, već je sebe sma- trala i zvala samostalnom apostolskom crkvom.. “Nemanja je ništio plemenski život i zavodio držav- nu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumili- ma. Zato ih Nemanja oglasi svojim protivnicima, a jerarhija jereticima i protivnicima Božijim.” (7) ……………………. (1) Miodrag M. Petrović, Pomen bogumila – babuna u Zakonopravilu Svetoga Save i “Crkva Bosanska”, Beo- grad, 1955, str. 5-6. (2) Ibid., str. 11-12. (3) Episkop Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Beograd, Kraljevska srpska državna štam- parija, 1895, str. 367. (4) Ibid., str. 20-21. (5) Ibid., str. 26-27. (6) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga naro- da, Knjiga II, Kraljevsko-srpska državna štamparija, Beo- grad, 1888, str. 25. (7) Ibid.
  • 36. 36 O STEFANU NEMANJI “A kako su u zemlji toj i latinski jereji, to se po volji božjoj udostoji da u hramu tom primi i latinsko krštenje.” (Stefan Prvovenčani, Život Svetog Simeona) Gle čuda: za Stefana Nemanjića, sina Nemanjinog, rimokatolicizam nije jeres, nego za Nemanjino krštenje u Rimokatoličkoj crkvi kaže da se Nemanja “po volji božjoj udostoji da u hramu tom primi i latinsko krštenje.” Zar rimokatolicizam za ortodoksnu crkvu nije jeres? Zar je to krštenje dostojno krštenje? Očito se vidi da za Stefa- na Nemanjića rimokatolicizam nije jeres i krštenje kod rimo- katolika za njega je “dostojno i po Božjoj volji.” I nastavlja Stefan o svom ocu Nemanji: “A kad se vratio otac njegov u stolono mesto, opet se udostoji da primi drugo krštenje iz ruku svetitelja i arhijereja usred srpske zemlje, u hramu svetih i sveslavnih i vrhovnih apostolâ Petra i Pavla, idući za vladikom svojim pastirom Hristom, kao što Pismo kaže: ‘Sisao si mleko iz obeju dojki’, tj. izvršilac je Staroga i Novoga zaveta.” Za Nemanjino krštenje u Rimokatoličkoj crkvi i ka- snije u Pravoslavnoj Crkvi Stefan Prvovjenčani kroz poređe- nje kaže: “Sisao si mleko iz obeju dojki”. Dakle po Stefanu Prvovjenčanom rimokatolicizam i pravoslavlje dvije dojke jedne majke, tj. dva dijela jedne Crkve, što je laž, jer je rimokatolicizam jeres koja ispovijeda da Sveti Duh ishodi i od Oca i od Sina (jeres filioque). U svojoj “Žičkoj besedi o pravoj very” Sveti Sava je diplomatski izbjegao da ispovijedi da Sveti Duh od Oca is- hodi, čak i ne pominje Svetog Duha po dogmatu Nikeo – carigradskog “Simvola vjere”, već samo pominje Oca i Sina, a Svetog Duha pominje samo u kontekstu Svete Trojice bez i jedne jedine riječi o ishođenju Duha Svetog. Sve je to bila politika, a ne vjera i istina Jevanđelja.
  • 37. 37 Sl. 9. Krstom na velikoj ploči prikazana su godišnja doba sa zimskim i ljetnim solsticijem. Tri “noge” u dnu su jesen (lijevo) i zima (desno), a između je linija zimske kratkodnevnice (zimski solsticij, prvi dan zime). Stefan Nemanja je prvi srbski revolucionar koji je zatro stari, a uspostavio novi društveni poredak. Šta je revo- lucija, evo kratke definicije sa Vikipedije:
  • 38. 38 "Revolucija je, u opštem slučaju, radikalna promje- na drušvenih odnosa. U političkom označava korjenitu pro- menu društvenog uređenja. Riječ revolucija znači preobrat. U nekim revolucijama učestvuje veliki broj ljudi, ili čak većina neke socijalne grupacije ili naroda, dok neke revo- lucije vodi samo mala grupa revolucionara." Kako je Nemanja stvorio svoju državu na koju su današnji Srbi toliku ponosni i slave Nemanju kao prvog i najvećeg srpskog državotvoritelja (svi znaju da je to laž) i slave ga kao jednog od najvećih svetaca (istorija zna da je i to velika laž). Prvo da vidimo ko je Stevan Nemanja? Ime Nemanjinog oca je nepoznato, prezime nepozna- to: "Kad su sinovi arhonta dukljanskog Mihale osvojili Rašku 1072. god. ded Nemanjin beše odveden u Dukljansku gde mu se rodio sin Stevan. Za vreme velikih meteža (1114.), po smrti Vladimira II, kralj Đorđe osvoji Rašku i odvede oca Nemanjinog u Dukljansku gde mu se rodio otrok...." (1) Zavida, Desa ili Stevan? Ko je Nemanjin otac? Prezime niko ne zna, pravog oca niko ne zna. U Duklji je Nemanja rođen, tamo se krstio u rimokatoličkoj crkvi. U zrelim godinama dolazi Nemanja u Rašku. Istoričari nigdje ne spominju da li je došao sam ili sa odabranom oružanom grupom po već unaprijed planiranom zadatku koji će provesti u djelo. Sad da vidimo kakvo je stanje i kakav poredak bio u Raškoj prije dolaska Stefana Nemanje: "Godine 1161. on počne 'zidati' hram sv. Nikole... blizu sv. Bogorodice na ušću reke Banjske. Ovako samo- stalno postupanje Nemanjino nije se moglo složiti s plemen- skim življenjem i zadrugarskom upravom Vukanića. Braća
  • 39. 39 nisu mogla priznati Nemanju za vladaoca, nego su ga sma- trali kao zadrugara, po čijoj smrti njegovu državu trebao je da nasledi onaj knez, kome bi ista zadrugarska oblast pri- pala po običajima zadrugarske pravde i vladavine, a ne Ne- manjinim sinovima." (2) Koja braća Nemanjina i otkud Nemanji braća u Raškoj? Zar su ovi Vukanići Nemanjina braća i po kojoj liniji: rođena braća nisu mogli biti, jer Nemanji se prezime ne zna? Ovim se pokušava legalizovati Nemanjin dolazak i ostanak u Raš- koj kao dolazak kod svoje braće i na svoju zemlju. I šta biva dalje? "Zidanjem crkava i zamaka, Nemanja se smatrao samostalnim vladaocem i upravljao 'ni skim nesaopšteno'." (3) "On ne govori kao zadrugar, nego kao samostalni vladalac, a u 'Boga su mnoge milosti', pa će on svakome po zasluzi dati. Ovde izlazi na vidik ličnost, a ne zadruga." (4) Nije ličnost, nego bezbožna zla sebičnost koja se opravdava "Božijom zaslugom". Vukanići pozovu Nemanju na zadruž- ni zbor, pitaju ga zna li šta radi, zna li da ne može to da radi, ali on ne sluša i oni ga okuju i stave u zatvor. U to vrijeme vizantijski car Manuilo smjenjuje Uroša II "najstarijeg izme- đu Nemanjne braće" (5), oslobađa Nemanju iz zatvora i po- stavlja Nemanju na čelo vazalne države. I tada Nemanja počinje pokolj i istrijebljenje svoje istorodne braće župana po svoj Raškoj: "Nemanja je posle svog oslobođenja, s jedne strane, slao caru spomoćnu vojsku u ratu protiv Ugarske, a s druge strane, otvorio rat protiv svoje braće." (6)
  • 40. 40 "Dok je Nemanja ništio svoje srodnike i supar-nike kneževe i župane, dotle je Manuilo ratovao s Ugarskom." (7) "Posle svoga zbavljenja, Nemanja je otvorio rat sa svojim srodnicima i županima. Njih 12 pogubio, a ostali utekli u grčko carstvo, u Dubrovnik i kud je ko mogao." (8) Sl. 10. Dvostruki krst na stećaku (19. v., Dići, Ljig). Vertikala je simbol Sunčevog kretanja sjever-jug i obratno, a četiri kraka poprečnih linija su četiri godišnja doba. Dva ukošena “roga” u vrhu su proljeće (desno) i ljeto, a dvije “noge” u dnu su jesen (lijevo) i zima.
  • 41. 41 Nemanja je pobio i rastjerao sve župane i knezove i tako uništio zadružni život Srba, ukinuo vijekovno običajno pra- vo i postao apsolutistički monarh Raške. Da li je pobio i sve potomke župana i knezova koje je stigao, o tome istorija ćuti, a vjerovatno jest, jer tako se onda radilo pri istrijebljenju konkurenata na presto. I tako u Raškoj nema više ni župana ni knezova osim Nemanje, ali ima još neko ko sutra može reći Nemanji: "Ne, ti na to nemaš pravo!" To je srpska narodna crkva dvovjernih krstjana, tkz. "bogumila". Uz Nemanju je Grk episkop Jevtimije, te se sprema genocid protiv Srba krstjana i dota- dašnje srpske crkve, jer to su Srbi kršteni po ortodoksnom obredu, ispovijedali su ortodoksni Simvol vjere, ali je sav narod u svom životu pratio i svoje stare prehrišćanske obi- čaje: "Po povratku iz Carigrada, Nemanja ustane protiv bogumila i ostatka mnogoboštva. Dva glavna uzroka pokre- nula su ga na takvu radnju. Bogumili su štitili plemenski sklop i bili protivnici crkvene jerarhije. Kako je bilo preve- deno jevanđelje na slovenski jezik, oni u njemu nađu oslonac za ‘krstjansko’ bratstvo. Nemanja je ništio plemenski život i zavodio državnu centralizaciju, crkvenu jerarhiju, pa se sukobi s bogumilima." (9) Nije tačno da ovi "bogumili" nisu imali svoju crkvenu jerar- hiju i to istorija zna, već su samo bili protiv jerarhijskih propisa Ortodoksne i Rimokatoličke crkve po kojima Cari- gradska patrijaršija ili Rim imaju jurisdikciju nad srpskom crkvom: “Bogumili su težili da urede svoju crkvenu jerarhiju slično jerarhiji prve Hristove crkve. U smeru tom, oni su priznali i postavili jedno lice za starešinu sviju, koje bi na zemlji predstavljalo samoga Hrista, i ovome su dali dvanaest
  • 42. 42 pomoćnika, koji opet predstavljahu dvanaest apostola i učitelja….” (10) I tako je Nemanja uveo Srbe u građanski, rat otimaju- ći, ubijajući, sakateći, rušeći, žareći i paleći sve prethodno, pa su čak i sve knjige iz vremena prije Nemanje do zadnje popaljene. Zadrugarstvo sa narodnim običajnim pravom je ukinuto i na srpski narod pao je teški Nemanjin teret vizantij- skog feudalizma. Sa Nemanjom sloboda je izbjegla iz Srbije. Dakle je Nemanja prvi revolucionar među Srbima, jer je revolucija radikalna promjena društvenih odnosa. Podržavati Nemanjin način uspostavljanja države znači opravdavati Pavelićev genocid nad Srbima pri uspo- stavljanju NDH-a 1941-1945. god. kao i opravdavati progon Srba iz Hrvatske u vremenu od 1991-1995. godine. Taj me- tod je jezuitski metod po kojem "Cilj opravdava svako sred- stvo." ................................. (1) Pantelija Slavkov Srećković, Istorija srpskoga naro- da, Knjiga druga, Beograd Kraljevsko-srpska državna štam- parija, 1888, str. 7. (2) Ibid., str. 12. (3) Ibid., str. 13. (4) Ibid. (5) Ibid., str. 14. (6) Ibid. (7) Ibid. str. 15. (8) Ibid., str. 16. (9) Ibid., str. 25-26. (10) Episkop Nikanor Ružičić, Istorija Srpske Crkve, Knjiga druga, Beograd, Kraljevska srpska državna štam- parija, 1895, str. 363.
  • 43. 43 STEĆCI I SOLARNI SIMBOLI Sl. 11. Majanski bog Tlaloc: obrve, nos i usta su kao Božije žezlo, a oči su spirale kao simboli proljeća i ljeta. Ispod je motiv na stećaku (Donji Bakići, Klisa, Olovo).…
  • 44. 44 Sl. 12. Stećak sa motivom raspetog Hrista (Drežnica, Mostar). Sl. 13. Triskelion na stećcima (Doljevići kod Srebrenice).
  • 45. 45 Sl. 14. Stećak sa triskelima u Zvorniku.
  • 46. 46 Sl. 15. Nebeska soha sa oltarom Sunca Vidovdana (stećak nišan krstjanina koji je konvertirao u islam).
  • 47. 47 Sl. 16. Motiv na stećku: triskelion (Sveta Trojica) na prestolu Vidovdana (Han Hreša, Sarajevo). Sl. 17. Stećak sa Svarogovom svastikom nalazi se u Opravdićima kod Bratunca.
  • 48. 48 Sl. 18. Veles (Volos) na ilustraciji Miroslavljevog jevanđelja. Knez Miroslav bijaše krstjanin dvovjerac. KO SU BABUNI? Babuni se pominju u 85. članu Dušanovog zakonika: "I ko rekne babunsku reč, ako bude vlastelin, da plati sto perpera, ako li bude sebar da plati dvanaest perpera i da se bije štapovima." Otrcanu priču o nekakvim babunima (bogumilima) sa planine Babune u Makedoniji već svi znamo. A šta je ba- bunska riječ iz Dušanovog zakonika, evo prvo objašnjenje i evo dokaza za riječ "babun": irsko (gaelik) “babun” ili “babhun” znači “tor za stoku” , hebrejsko “bachon”, da- našnje srpsko “bačija” (1). Gaelik babun je kameni tor (srednjevijekovni srbski naziv za svetački oreol je “torak” što je izvedeno od riječi “tor”, jer bukvalno značenje riječi “tor” je “krug”). Čoban je babun, babulj je kamen (riječ babulj sačuvana
  • 49. 49 je u Kninskoj Krajini (2), a kameni kumiri prehrišćana, dakle i dvovjeraca (“poluvjeraca”) krstjana, zvani su babe. Babun, izvor u Hercegovini, zapadno od Mostara. Babuna, selo u Boki. Postoji još i ime plemena Babuni, koje G. Balaščev ubicira u blizini Bitolja (3). Zababon, boboane u madjarskom i poljskom i danas znači sujevjerje, prazno- vjerje, gatanje. Baboane u rumunskom znači čaranje, ča- rolije, vradžbine, gatanje (4). Babunska riječ je riječ čobana, za ondašnju aristokratiju to je riječ prostaka, psovka ili nepristojna riječ ili drevna pre- hrišćanska molitva (gata) i to nema nikakve veze sa bogumi- lima. Babunu su za srbsku vlastelu Dušanovog doba bili pro- sti ljudi nižeg staleža, čobani, sebri, meroposi, seljaci po- luvjerci. Ono što su za učene Grke i Rimljane bili varvari, to su za srpsku gospodu bili babuni. Pogledajmo i ovu sličnost: i danas na indonezijskom otoku Madura seljaci koji zemljoposjednicima obrađuju zemlju za jednu petinu žitog prinosa zovu se babuni i ta petina dijeli se među tim radnicima (5), baš kao što je bilo seljacima u feudalnoj Romeji i u feudalnoj državi Nemanjića. ……………………. (1) Edward O'Reilly, John O'Donovan, An Irish-En- glish Dictionary, Dublin: James Duffy, 1821, p. 44. (2) Vladimir Ardalić, Zbornik za narodni život i običaje Južnih Slovena, Bukovica: narodni život i običaji, JAZU, Zagreb, 1902. (3) Petar Skok, Etimolologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika, Knjiga I, JAZU, Zagreb, 1971, str. 84. (4) Ibid. (5) Gerben Nooteboom, Forgotten People: Poverty, Risk and Social Security in Indonesia: The Case of the Ma- durese, Bril, Leiden/Boston, 2014, p. 83-84.
  • 50. 50 DRUIDSKI KAMENI PRESTOLI Sl. 19. Druidski kameni prestoli na magalitskoj opservatoriji Kokino Brdo, Makedonija. Sl. 20. Druidski kameni presto (Devil armchair,Rennes-les- Bains, Rennes-le-Chateau, France).
  • 51. 51 Sl. 21. Druidski kameni presto (Hag’s chair, Ireland).…
  • 52. 52 Sl. 22. Druidski kameni presto (Dream Seat at Castlerigg, Cumbria, England). Sl. 23. Druidski kameni presto (Llangernyw village, Conwy, North Wales, England).
  • 53. 53 Sl. 24. Druidski kameni presto (Druids Chair and Well or St Brigid’s Well or St. Brigit’s Well, Ireland).
  • 54. 54 Sl. 25. Druidski kameni presto (St. Usteli, Cornwall, Southern England). Sl. 26. Druidski kameni prestol (Russia, Кудепстинский культовый камень с сидениями, Кудепста, Сочи).
  • 55. 55 Sl. 27. Druidska sudijska stolica (The Druid's Judgment Seat, village of Killiney, Ireland (From ‘A Hand-book of Irish Antiquities” by William F. Wakeman).
  • 56. 56 Sl. 28. Druidski kameni presto na 745 m nadmorske visine (brdo Vratar kod Rogatice).
  • 57. 57 Sl. 29. Druidski kameni prestoli u Ošanićima kod Stoca.
  • 58. 58 Sl. 30. Druidski kameni presto u Zemaljskom muzeju u Sarajevu.
  • 59. 59 Sl. 31. Kameno druidsko prestolje u selu Rutoši, Nova Varoš. Sl. 32. Druidski presto između Temske i Toplog Dola odmarališta elektrodistribucije (tromeđa Pirot - Knjaževac – Svrljig).
  • 60. 60 Sl. 33. Druidski presto kod bunara u crnogorskom selu Donji Brisk (Skadarska Krajina). Lokaliteti druidskih kamenih prestola u BiH • Vratar (u široj okolini Rogatice) • Hrtar (utvrda kod Višegrada) Višegrad • Samobor (kod Goražda) • Kovin (u Polimlju kod Prijepolja)
  • 61. 61 • Sokol (na ušću Pive i Tare) • Kulina (uz rijeku Bistricu, lijevu pritoku Drine) • Duroš (kod rijeke Bistrice, lijeve pritoke Drine) • Jeleč (kod Foče), • Tođevac (kod Foče) • Donja Bukovica (kod Konjica) • Klek (kod Prozora) • Fojnica (kod Gackog) • Zovi do (kod Nevesinja) • Jasenik (kod Gackog) • Brajčin laz (kod Gackog) • Kosor (kod Blagaja) • Ošanići (kod Stoca) • Ključ (kod Gackog) • Gornji Turani (kod Trebinja) • Grab (kod Ljubuškog) • Znetve, Viduša (kod Kaknja) • Rutoši, Nova Varoš • Donji Brisk, Skadarska Krajina • Temska - Topli Do (kod odmarališta elektrodistribucije na tromeđi Pirot - Knjaževac – - Svrljig). Pored solarnog krsta i grana trolisnog nebeskog drve- ta života, na kamenom prestolu u Gornjim Turanima kod Trebinja predstavljen je Sunčev ratnik Sveti Vid. Na Svetovidovom štitu je linija nebeskog ekvatora sa šest podioka i to je vrijeme od šest mjeseci od zimskog sol- sticija početkom zime (rođenje Svarožića), do ljetnog sol- sticija (Vidovdana). Desno iznad su simboli četiri godisnja doba na koji- ma je označena jačina Sunca po godišnjim dobima: jesen i zima imaju po tri “zastavice”, četiri “zastavice” simboli su
  • 62. 62 proljeća, a pet “zastavica” simbolično pokazuju najjaču sna- gu ljetnog Sunca. Sl. 34. Druidski kameni presto u Gornjim Turanima kod Trebinja. Pošto su prvenstveno služili za astronomska osma- tranja i praćenje nebeskih zbivanja, druidski kemeni prestoli bili su na istaknutim kotama, vidikovcima. Na njima su u ve- like praznične dane sjedili znalci nebeskih prilika i sudije, prvosveštenici, druidi, djedovi. Ta prestolja simbolično su predstavljala prestole boga Sunca i na njih su imali pravo da sjedaju samo prvosveštenici u velike kalendarske praznike i narodne starješine u vrijeme donošenja važnih plemenskih odluka. Kad je širenjem hrišćanstva druidsko sveštenstvo potisnuto do nestanka, kameni prestoli su služili lokalnim feudalcima, koji su preuzeli zakonodavnu sudijsku ulogu druida.
  • 63. 63 Sl. 35. Druidski kameni prestol sa solarnim drvetom života sa hrastovim lišćem. Hrast je Perunovo drvo i Svarožićev badnjak (Bukovica, Konjic).
  • 64. 64 STEĆAK IZ GLISNICE Sl. 36. Ukrašeni stećak iz Glisnice, opština Pljevlja.
  • 65. 65 Sl. 37. Četiri kružna dijela oko centralnog kruga (Sunca) su četiri godišnja doba. Sličan motiv je na keltskom novčiću iz Panonije s kraja stare ere (slika desno). Sl. 38. Žezlo Boga Sunca kao motiv na stećku iz Glisnice kod Pljevalja.
  • 66. 66 BOŽIJE ŽEZLO Sl. 39. Božije žezlo na pećinskom crtežu (Cueva del Bujeo, Spain). Prvi dan ljeta, dan ljetne dugodnevnice na ljetni sol- sticij (Vidovdan) simbolično se prikazuje kao Božije žezlo. To je dan sa najviše sunčanih sati u godini. Univerzalni je drevni simbol prikazivan širom svijeta počev od praisto- rijskih pećinskih crteža do naših srenjevijekovnih stećaka. Božije žezlo je simbol plodnosti, rađanja, rasta, života i bes- mrtnosti. Nosač žezla (drška) predstavlja nebeski pravac Sun- čevog kretanja sjever-jug, a dvije grane u vrhu simboli su proljeća sa istočne i ljeta sa zapadne strane neba.
  • 67. 67 U danu dugodnevnice proljeće traje sve do momen- ta kad se Sunce popne na svoje carsko prestolje u najvišoj tački na zenitu sjevernog neba i od tog momenta u tom da- nu nastaje ljeto. Ta tačka je mjesto gdje se na držaču žezla račvaju grane proljeća i ljeta. Sl. 40. Božije žezlo na indijanskom petroglifu prekolumbovskog vremena (Chacabuco, Atacama Desert, Chile). Sl. 41. Indijanski petroglif sa Božijim žezlom (Casa Malpais, Arizona).
  • 68. 68 Sl. 42. Božije žezlo na indijanskom petroglifu (Paria Plateau, Arizona). Sl. 43. Božije žezlo na solarnoj lađi (petroglyphs, Tanum, Sweden).
  • 69. 69 Sl. 44. Božije žezlo na figurini južnoameričkih Indijanaca (Huari Wari, Peru, 700-800 g. st. ere). Sl. 45. Božije žezlo na keramičkom idolu iz neolita.
  • 70. 70 Sl. 46. Božiji žezal (8. vijek, Celtic Lichfield Gospels). Sl .47. Božije žezlo na stećku (Gradac, Banja Koviljača).
  • 71. 71 Sl. 48. Božija žezla na stećku (Čevljanovići, Olovo). Sl. 49. Božiji žezlo na Vače situli (Narodni muzej Slovenije, Ljubljana). Sl. 50. Božije žezlo (stećak, Uzarići, Šarampovo, Mostar).
  • 72. 72 Sl. 51. Keltski novac: božanstvo drži Božije žezlo (uvećano). Sl. 52. Božije žezlo u ruci Svetovida kao motiv na stećku iz Donje Zgošće kod Kaknja (replika)..
  • 73. 73 . Božije Sl. 53. Božije žezlo na stećaku (Rastićevo, Jezero, Kupres). Sl. 54. Božije žezlo na krstu vremena (Kutine, Kalinovik).
  • 74. 74 O BABUNSKOJ RIJEČI Član 85. Dušanovog zakonika kaže: “85. O babunskoj reči: … I ko rekne babunsku reč, ako bude vlastelin, da plati sto perpera, ako li bude sebar da plati dvanaest perpera i da se bije stapovima.” Dušanov zakonik je po članu 85. kažnjavao vlasteli- na sa 100 perpera, a onoga ko nije bio vlastelin globom od 12 perpera i batinanjem za izgovorenu babunsku riječ, tj. za psovku koja nije nekome direktno upućena, nego se, kao i danas, u govoru Srba koristila kao “poštapalica”. To je nepristojna, bezobrazna riječ. Valtazar Bogišić je 1906.g. pisao da običajno pravo Grblja i Paštrovića nije lokalnog karaktera nego da korijene vuče iz pravnog sistema srednje- vijekovne srpske države. Aleksandar Solovjev je ustanovio da se u srpskom primorju pod mletačkom i austrijskom vlašću sudilo po Za- koniku cara Dušana. Peraški "Proglas protiv psovke", od 25. avgusta 1624. g., izričito propisuje da sudsko vijeće treba da izrekne kaznu po "zakonima kralja Stefana". Još malo citata iz Dušanovog zakonika: “6. О јереси латинској И за јерес латинску, што су обратили хришћане у азимство, да се врате опет у хришћанство, ако се нађе ко пречувши и не повративши се у хришћанство, да се казни како пише у закону светих отаца. 7. О јереси латинској И да постави Велика црква протопопе по свима градовима и трговима, да поврате хришћане од јереси латинске, који су се обратили у веру латинску, и да им
  • 75. 75 даде заповест духовну и да се врати сваки у хришћан- ство. 8. О латинском попу: И поп латински, ако се нађе, обративши хриш- ћанина у веру латинску, да се казни по закону светих отаца.” 9. О полувершима: И ако се нађе полуверац, који је узео хришћанку, ако усхте, да се крсти у хришћанство, а ако се не крсти, да му се узме жена и деца и да им се даде део куће, а он да се изагна 10. О јеретику: И ко се нађе као јеретик, живећи међу хришћа- нима, да се ожеже по образу и да се изагна, а ко би га тајио, и тај да се ожеже.” I kao što se vidi u Dušanovom zakoniku se pominje latinska jeres. To je rimokatolicizam. Pominju se jeretici uopšte (Čl.10). Ali u članu 9. Dušanovog zakonika imeno- vani su poluvjerci. Vidi se po Zakoniku da poluvjerci nisu rimokatolici, jer je rimokatolicizam označen kao latinska je- res. Poluvjerci nisu jeretici, što znači da su pravilno ispovije- dali pravoslavnu vjeru, ali nisu ni punopravni članovi ondaš- nje zvanične nemanjićke državne crkve ortodoksnog romej- skog hrišćanstva, jer nisu potpuno odbacili prehrišćansku vjeru i zato su Zakonikom diskrimisani. Bogumila u Duša- novom zakoniku nema, jer ih nije ni bilo. Pod babunima car Dušan smatra prosti narod, niži stalež, “divljake i prostake Sebre”, one što klešu kamene ido- le, kumire ili babe. To je taj narod i ta vjera koji je od Nema- nje stradao, jer nisu prihvatali vizantijski stil hrišćanstva, nego su hrišćanstvo uklopili u svoju pređašnju djedovsku vjeru i živjeli i sa Svarožićem i sa Hristom, sa Bijelim Vidom
  • 76. 76 i sa Hristom, sa Triglavom kao sa Svetom Trojicom i sa pre- hrišćanskim narodnim običajima i simbolima. To su Srbi ko- ji ne htjedoše da se pokore od Nemanjića nametanom vizan- tijskom stilu hrišćanstva vizantijskom feudalnom poretku. DRUIDSKI KAMENI OLTARI Sl. 55. Druidski kameni žrtveni oltar (Bronze Age Stone Circle, Doddington Moor, Northumberland, England). "Čudno klesani kamen u Dobrunu kod Višegrada, poz- nat kao 'šareni kamen' (Pl. CXV 8) izgleda da je bio nešto drugo, a ne nadgrobni spomenik. To je mogao biti žrtveni kamen, jer je gornja površina izbrazdana radi oticanja neke tečnosti." (1) ......................... (1) Marian Wenzel, Ukrasni motivi na stećcima, Vese- lin Masleša, Sarajevo, 1965, str. 426.
  • 77. 77 Sl. 56. Druidski kameni olltar (žrtvenik) sa kolovratima sa prehrišćanskog svetilišta na obližnjem brdu premješten je u portu Manastira Dobrun kod Višegrada).
  • 78. 78 Sl. 57. Natpis sa druidskog oltara u Dubrunu kod Višegrada. U kolovratu (prvi krug s desna) upisana su dva slov- na znaka. Čitani s desna u lijevo daju riječ CO (SO), što na skitsko-sarmatskom znači SUNCE. U srednjem krugu Sun- ca, ćirilicom piše JA-P-B-T-O, tj. JAROVITO. U trećem krugu s desna ćirilicom piše CI (SI), što znači SIJA. Sve to znači: СO ѢРВTO CI, odnosno SUNCE JUROVITO (JEROVITO, JAROVITO) SI (SIJAJ, SJAJ; SIJA).
  • 79. 79 Sl. 58. Kamen u prvom planu je druidski kameni žrtvenik, Stonehenge. Sl. 59. Žrtveni oltar ispred dolmena (Burren, Ireland).
  • 80. 80 Sl. 60. Kameni oltar na brdu Glavice, selo Ljuljac kod Novog Pazara. Sl. 61. Druidski oltar u Šudikovu (Berane, Crna Gora).
  • 81. 81 Sl. 62. Ovaj natpis na Šudikovskom kvadru čita se s lijeva u desno: JU-I-RA-L = JU-IR-AL = JUIRAL = IDE ŽIVOTNA KRASOTA. Sanskritsko yū ( यु ) znači ide (1); īr ( ईर् ) znači rastući, ži- votni (2); al, ( अल् ) je krasni (3). Jūrṇí, Jūrja znači plame- ni, ognjeni, žaroviti, ljuti, brzi, sunce. (4) Sl. 63. Na ovoj strani Šudikovskog kvadra piše: J-U- RA-J = JURAJ. ……………………. (1,2,3,4) Sir Monier Monier-Williams, A Sanskrit-Eng- lish Dictionary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, pp. 853, 170, 93, 424.
  • 82. 82 NATPIS NA KAMENU IZ VARNE Sl. 64. Zapis na kamenu nađenom u selu Bjala kod Varne, u Bugarskoj čita se s desna u lijevo: JU-I-RA-I-K = = JUIRAIK = PLAMTEĆI, ŽAROVITI = JUROVITI, JAROVITI.
  • 83. 83 Sl. 65. Stećak krstača sa runom YU (Vođeni, Ljubinja).
  • 84. 84 Sl. 66. Radgost, kip na češkoj planini Radhošt, sa runama kao solarnim simbolima YU.
  • 85. 85 SJEĆANJE NA PROŠLOST Sl. 67. U stijenu su uklesana hetitska božanstva sa simbolima ekvinocija (markirano okvirom) koji ishode iz drveta života (Yazılıkaya, Bogazkale, Turkey). Sl. 68. Simbol ljetnog solsticija (stećak, Orah, Bileća).
  • 86. 86 Sl. 69. Antropomorfno Sunce sa simbolom ljetnog solsticija na stećku (staro greblje, Ugljevik).
  • 87. 87 Sl. 70. Simbol Φ na petroglifima (lijevo: Toulou Shelter, Ndele, Central African Republic, gvozdeno doba; desno: Petroglyphs Provintial Park, Ontario, Canada). Sl. 71. Ruke kao simbol Φ na stećku (Radimlja, Mostar).
  • 88. 88 Sl. 72. Ruke slonjene na bok (Φ) simbol su ekvninocija na dan ravnodnevnice (stećak, Smrtići, Sokolac). Sl. 73. Ruke u znaku Φ (keramički idol, 2. milenijum st. ere, Dupljaja, Bela Crkva, Banat).
  • 89. 89 Sl. 74. Ruke u znaku Φ (idol iz Harape (keramika, Harappa, Kot Diji faza, 3000-2600. god. st. ere). Sl. 75. Znak Φ u podu crkve (St. Germain church, Flamanville, Manche, Normandy, France)...…
  • 90. 90 Sl. 76. Ruke u znaku simbola Φ (stećak, sredina 19. v. staro groblje kod crkve Presvete Bogorodice, Negotin).
  • 91. 91 ZORA SVIĆE Sl. 77. Akhet, simbol starih Egipćana, Sunce između dvije planine (istok i zapad): zora, vidik, horizont. Sl. 78. Stećak iz okoline Rogatice: Sunce između dvije planine (istok i zapad): zora, vidik, horizont. Četiri krivudave linije su četiri godišnja doba.
  • 92. 92 PITA I SPIRALA Sl. 79. Pita Sl. 80. Pita ili “spirala” (stećak, Jela šuma, Olovo).
  • 93. 93 Oblike spirala Srbi od davnina nazivaju pita. Dakle su to solarne pite, a ne nekakve spirale ili federi. Sanskritsko pitā ( पिता ) znači otac (1). Vedski bog Prajapita znači otac naroda (praja znači narod, a pita znači “otac”. Prajapita je prorokovano božanstvo iz Munovog zakonika koje treba da dođe da spasi svijet. Sanskritsko pīṭha je Sunce (2). Sl. 81. Solarni simboli sačuvani su kroz tradiciju šaranja slavskih krsnih hljebova Srba centralne Bosne. Sinonim za riječ “hljeb” je riječ “somun” (sanskritska riječ “somya” jedno je od imena Sunca). ……………………. (1) Sir Monier Monier-Williams, A Sanskrit-English Dictionary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, p. 627. (2) Ibid., p. 629.
  • 94. 94 ZNAK EKVINOCIJA (RAVNODNEVNICE) Sl. 82. Raspored zone dana i noći na dan ravnodnevnice (ekvinocija). Tog dana Sunce se krece linijom nebeskog ekvatora. Sa tog pravca zrake Sunca padaju tačno pod 90 stepeni prema Zemljinom ekvatoru ( ekvator je horizontalna linija preko zone dana). Sl. 83. Ravnodnevnica kao motiv na stećeku (Rudo Polje, Gacko).
  • 95. 95 Sl. 84. Petroglif Indijanaca Kolumbije: dva Sunca na liniji nebeskog ekvatora: proljetni i jesenji ekvinocij (Mataven River, Orinoko region, Colombia). Sl. 85. Piktski petroglif (The stone at Struan, Scotland).
  • 96. 96 Sl. 86. Sunce na nebeskom ekvatoru (indijanski petroglif, The Black Mountain Rock Art District, Mojave Desert, Barstow, San Bernardino County, California), a ispod je srednjevijekovni stećak kod Nikšića.
  • 97. 97 Sl. 87. Simbol Φ (ϕ: indijanski petroglifi (iznad: Grapevine Canyon, Laughlin. Nevada, USA; ispod: Gold Canyon, Arizona). Isti simbol je na stećku (Rastićevo, Kupres).
  • 98. 98 Sl. 88. Solarni simbol na trnokopu (Donja Kamenica kod Knjaževca., vlasništvo Olivera Jelenkovića).
  • 99. 99 Sl. 89. Detalj sa megalitske statue na Uskršnjim ostrvima (Easter Island statues).. Sl. 90. Kineski znak “zhōng” znači “sredina”. Desno je petroglif (Ingá Stone, Brazil). Proljetni i jesenji ekvinociji (ravnodnevnice) dešava- ju se na liniji nebeskog ekvatora koji je sredina Sunčevog kretanja sjever-jug. Ako je elipsasti dio na sredini vertikale,
  • 100. 100 znači da je obilježena ravnodnevnica; ako je na vrhu vertikale , označen je ljetni solsticij na dan dugodnevnice; na dnu vertikale to je znak zimskog solsticija na dan kratkodne- vnice). Sl. 91. Simbol Φ) na stećku (Zijemlje polje, Mostar). Sl. 92. Peroglif u Uzbekistanu (18 km od grada Navoiy).
  • 101. 101 Sl. 93. Znak ravnodnevnica na stećku (Čičevo, Konjic). Sl. 94. Simboli solsticija i ekvinocija na stećku krstači (Uboško, Ljubinje).
  • 102. 102 NEBESKI ROMB I SPIRALE Sl. 95. Rombovi i spirale na kultnom hljebu (Vinčanska kultura). Romb je simbol nebeskog hrama, premudrosti, znanja i kreativnosti Tvorca. Sl. 96. Romboidni simboli neba na neolitskim petroglifima (Newgrange, Ireland).
  • 103. 103 Sl. 97. Petroglif južnoameričkih Indijanaca (Ilha de Santa Catarina, Little Sister Island, Brazil). Sl. 98. Romb na stećcima u Dobrom polju kod Trnova (lijevo) i na stećku u Slivno Ravno, Prović, Opuzen.
  • 104. 104 Sl. 99. Stećak sa rombovima (Opličići, Stolac). Sl. 100. Sunce na vrhu piramide i obelisk. Na stećcima je predstavljen ljetni solsticij na Vidov- dan: Sunce je na vrhu nebeske piramide i na vrhu obeliska kao cvijet života i kolo vremena (Sl. 100). Cvijet sa šest latica označava šest mjeseci, tj. pola godine: tri mjeseca proljeća i tri mjeseca ljeta. Ujedno je to Sunčev cvijet života
  • 105. 105 (stećak lijevo). Na stećku desno nalaze se četiri mala kruga kao simboli Sunca sa četiri godišnja doba. Sve je uramljeno pitama (spiralama) kao simbolima nebeske svjetlosti, kos- mosa i vremena. Ispod slike stećaka je glagoljično slovo “S” koje takođe predstavlja Sunce na nebeskoj piramidi o ljet- nom solsticiju prvog dana ljeta. Sl. 101. Bogovi proljeća i ljeta svrnuli jelena (Oriona), a pas je sazviježđe Malog psa (motiv na stećku iz Pogrebnice, Hodovo kod Stoca). Na ovom stećku prikazan je jelen sa Suncem na glavi. To je Vidovdan 21. juna, ljetni solsticij kad je Sunce tačno iznad sazviježđa Orion (na sanskritu sazviježđe Orion zove se “Mriga”, što znači “jelen”). Pas je sazviježđe Malog, a psi i Velikog psa (Canis Minor i Canis Major). Desni konjanik predstavlja sv. Jurja (Jurjevdan, Đurđevdan), a lijevi predsta- vlja Peruna (Ilindan). Jurjevdan (Đurđevdan) je 6. maja, dok je Ilindan 2. avgusta. Tačno na sredini između ovih praznika je 21. jun, ljetni solsticij, kraj proljeća i početak ljeta. To je najduži dan u godini i tog dana je tradicionalni narodni Vi- dovdan.
  • 106. 106 SAZVIJEŽĐE JEDNOROGA Sl. 102. Ljetni solsticij o Vidovdanu 21. Juna: Sunce u vrhu rogova sazviježđa Bika tačno na “krstu” vertikale sjever- - jug i poprečnog pravca ekliptike iznad Oriona, a lijevo se vidi sazviježđe Malog psa (Canis Minor). Ispod Malog psa je sazviježđe Jednorog (Monoceros). Na stećku sa lokacije Provići (Slivno Ravno kod Opuzena) predstavljeno je sazviježđe Jednoroga.
  • 107. 107 SUNČEVI KOLOVRATI Sl. 103. U krugu desno je Sunce sa dvanaest mjeseci, sunčevo kolo, kolovrt (stećak, Risovac, Blidinje).
  • 108. 108 Sl. 104. Na stećku u donjem redu su pite (spirale) sunca proljeća i ljeta, a perunika je prvi dan ljeta i kolovrti su simboli vremena proljeća, ljeta i dugodnevnice na Vidovdan (gornja sekcija stećka).
  • 109. 109 SVAROGOVE SVASTIKE Sl. 105. X-krst u krugu godine sa četiri odaje godišnjih doba (lijevo). Tu je Svetovid sunčane glave sa svojim sunčanim konjem i Svarogova svastika sa četiri godišnja doba među krakovima. Šestokraka zvijezda iznad jelena (Oriona) i psa (sazviježđe Mali pas) simbol je šest mjeseci vremena nebeskog hrama u kome Sunce boravi u dane proljeća i ljeta. (Kalufi, Dobro polje, Trnovo).
  • 110. 110 ILIRSKA SVASTIKA Sl.106. Trojanska svastika (Schliemann, “Ilios”, fig. 1865). Sl. 107. Trojanska svastika (Pisana stijena, Višegrad).
  • 111. 111 Sl. 108. Svastika na Pisanoj stijeni (Žlijeb između Višegrada i Bajine Bašte, foto: dr. um. Elda Stanković), a ispod je ista svastika na Tibetu (Protohistoric period, Nubra valley, Ladakh, Far Western Tibet; Photo: Viraf Mehta, Gurgaon, Haryana, India).
  • 112. 112 Sl. 109. Lijevo od vrha Sunčeve piramide je ilirska svastika (stećak, sredina 19. v., Rajac, Negotin).
  • 113. 113 KRSTOVI Sl. 110. Krstovi godišnjih doba na šamanskom bubnju u Tuvi (jugoistočni Sibir, Rusija) i krst godišnjih doba sa stećka (Krtinje kod Ljubinja).
  • 114. 114 DVOSTRUKI (DUPLI) KRSTOVI Sl. 111. Dvostruki krst američkih Indijanaca (petroglif, Rinconada Canyon, New Mexico, USA). Sl. 112. Dvostruki krstovi na stećcima u Vrlici kod Knina: vertikala je nebeski pravac sjever-jug, a poprečne linije su zima i proljeće sa jedne, ljeto i jesen sa druge strane.
  • 115. 115 Sl. 113. Petroglifi meksičkih Indijanaca sa duplim krstom (Museo de Sonora, México).
  • 116. 116 Sl. 114. Stilizovani dupli krstovi na stećcima (s lijeva: Banjevići, Drinja a; Vranjevo selo, Neum i Slivno Ravno, Opuzen). U dnu stećka iz Banjevića je zimski, a na vrhu ljetni solsticij. Na stećku iz Vranjeva su godišnja doba, kao i na stećku u Slinvom Ravnom kojeg krasi kolovrt ispod jeseni. Ispod znaka zime je dno vremena kalendarske godine Tu se završava kolo stare i počinje nova godina na prestolu Sunca na dan zimskog solsticija (“polumjesec”). Ljetni solsticij je prikazan kao oštri piramidalni vrh. Sl. 115. Trostruki krst: četiri poprečna kraka su četiri godišnja doba, a krakovi u sredini su proljetni i jesenji ekvinocij (ravnodnevnice). Linija između krakova je vertikala sjever-jug sa zimskim i ljetnim solsticijem na vrhovima (G. Studenci, Ljubuški)..
  • 117. 117 Sl. 116. Dupli krst na stećku (19. v. Dići, Ljig).
  • 118. 118 PLAMENI ROG “Ր” Sl. 117. Rog “Ր” (sumerski cilindar, 2000 g. st. e.). Sl. 118. Sedam bogova sa rogom “Ր” (Mohenjo-daro, Indija, 3000-2600. g. st. e.).
  • 119. 119 Sl. 119. Preistorijski piktogram antropomorfne figure sa znakom Ր na glavi (Ennedi Plateau, Chad). To je znak plamena, znak Sunčeve vatre.
  • 120. 120 Sl. 120. Simbol Ր na stećku (Vuksan Lekić, Tuzi, C. Gora).
  • 121. 121 Sl. 121. Znak Ր na stećku (Zeleno polje, Rogatica).…. Sl. 122. Znak Ր na pečatu sumerskog cara Sargona (L. A. Waddell, Egyptian Civilization: its Sumerian Origin and Real Chronology, London, Luzak & Co., 1930, p. 181). Fonetsko značenje sumerskog Ր bilo je par (u san- skritu per) što znači gospodar, gospod (1). Sanskritsko pe- ru ( िेरु ) je spasavajući, dostavljač, vatra, sunce (2). Slika 123. prikazuje svastiku na petroglifu južno- američkih Indijanaca (Toro Muerto, Peru). To je Sunce oko
  • 122. 122 kojeg su krst i svastika sa četiri kukasta znaka Ր. U sredini slike je krst sa četiri Ր na stećku u Zelenom polju kod Roga- tice. Znak Ր je i feničansko slovo P. Sl. 123. Znak Ր kao drevni oblik broja 7 (u vrhu slike). ……………………. (1) Laurence Austine Waddell, Egyptian Civilization: its Sumerian Origin and Real Chronology, London, Luzak & Co., 1930, p. 4. (2) Monier Monier-Williams, A Sanskrit-English Dicti- onary, Oxford, The Clarendon Press, 1960, p. 648.
  • 123. 123 SIMBOL Y (RA) Sl. 124. Simbol Y (Ra) na pećinskom crtežu (kameno doba, Chauvet Cave, France). Sl. 125. Simboli Y (Ra) na petroglifima (lijevo: Shuwayamas, Saudi Arabia; desno: indijanski petroglif u Arizoni).
  • 124. 124 Sl.126. Simbol Y (Ra) na piktografu juznoameričkih Indijanaca (Las Cuevas de Traful, Neuquén Province, Argentina) i na stećku (Kamnesko kod Olova). Mistični znak Y (Ra) poznat je još od vremena preis- torijskih pećinskih crteža. U knjizi "Morals and Dogma" Albert Pajk (Albert Pike) pretpostavlja da je ovaj znak sim- bol boga Sunca (Amun-ra) i da upućuje na hindu-molitvenu riječ AUM i Bo-žije Trojstvo. Pajk takođe kaže: “A ⸫ U ⸫ M ⸫ sveta riječ hinduizma, znači Troje- dini Bog, Životodavavalac, Životozaštitnik, Životorazori- telj: predstavljen je mističnim znakom Y ?” (1) “Mistični simbol Y je također mnogo cijenjen aluzi- jom na trojedinog Boga; tri posebne linije od kojih se sastoji formiraju jedan, i taj jedan je od tri. Ovo je bilo dejstvu za- branjenog imena božanstva; Tetraktis od Pitagore i Tetragra- maton od Jevreja.” (2)
  • 125. 125 Sl. 127. Simbol Y (Ra) na indijanskom petroglifu ima dvije grane sa po tri grančice. To je stilizovano Božije žezlo ljetnog solsticija (dugodnevnice). Jedna grana je proljeće sa svoja tri mjeseca trajanja, a druga ljeto sa tri mjeseca. Zapadnjaci nisu saznali smisao simbola Y i zato ga nazivaju mističnim simbolom, simbolom koji kazuje zabra- njeno ime Trojedinog Boga. To je znak koji će svaki Srbin nazvati rakljom ili račvom: osnova ovih riječi je ra i to je najstarije ime Sunca: Ra. Sl. 128. Simbol Y (Ra) na indijanskom petroglifu (McConkie Ranch, Utah, USA) i na stećku (Donji Bakići, Olovo).
  • 126. 126 “Ovo Y ili oblik dvokuke može se vidjeti među dre- vnim egipatskim skulputrama montiran na istostranični trou- gao, ali ja se nisam susreo ni sa jednom eventualnom in- terpretacijom njegovog navodnog smisla, iako se čini da se povremeno koristi od strane masona.” (3) Sl. 129. Indijanski petroglif (Painted Rock Petroglyphs Site, Arizona) i stećak (Gvozno, Kalinovik). Sl. 130. Simbol Ra (Y) na stećcima u Kamenskom kod Olova (lijevo) i u Zvirićima kod Ljubuškog.
  • 127. 127 Sl. 131. Simbol Y (Ra) na stećku u Vuksan Lekaju, Tuzi. Sl. 132. Simbol Y (Ra): raklje, rašlje, rad, ralo, rano, rasviće raširiti, rastirati, razglasiti, razdvojiti, razgaliti). ……………………. (1) Albert Pike, Morals and Dogma, New York, Robert Macoy, 1878, p. 82. (2) Rev. George Oliver,The History of Initiation, Lon- don, 1841, p. 83. (3) John E. Dove, On Geometrical and other Symbols, The Builder, Volume 21, April 4, 1863, p. 245.
  • 128. 128 SIMBOL “MRAZ” (⅄) Sl. 133. Hijeroglif ⅄ znači “ono što mrzi”. Krst sa obrnutim ⅄ u postolju (stećak, Kovačići, Nevesinje). Egipatski hijeroglif Y znači āb: “AB znači otac, slično hebrejskom ‫בא‬. Često je nalaženo u sastavu kao u Ab- el, Ab-on, Ab-or.” (1) Dakle je Y (Ra) značilo Sunce, tj. otac, jer znak Y pokazuje na nebu viskoko podignuto Sunce, dok obrnuto ⅄ znači neš to što je neprijateljsko. To je neprijateljsko vrijeme teške stu- deni i snijega u kasnu jesen i ranu zimu kad je Sunce nisko spušteno u dnu južnog neba. Simbol mraz ili mrz (⅄) je obrnuto vrijeme, obrnuto nebo, obrnuto Sunce. Zato postolja mnogih krstova na stećcima imaju znak obrnutog ⅄. ......................... (1) Jacob Bryant and William Holwell, A Mythologi- cal, Etymological, and Historical Dictionary, London, 1793, p. 1.
  • 129. 129 BABE I BABUNI Sl. 134. Kumir “baba”(Kernosovka stele, Ukraina). Sl. 135. Motiv na stećku isti je motivima “babi” iz Ukrajine (Banjdo, Podvelež, Mostar). Dvovjerci krstjani (poluvjerci Dušanovog zakonika) klesali su kamen i pravili stećke i kumire koji se pominju u djelu “Život Svetog Simeona” Stefana Prvovenčanog. “Ba- buni” su bili stočari, čobani, ratari, “gatari” koji su se molili
  • 130. 130 po prehrišćanskom običaju, gatali vremena po zvijezdama i pticama, hrišćani koji su držali tradicionalne narodne običaje iz vremena prije primanja hrišćanstva. Sl. 136. Krst oblika “babe” sa antropomorfnim prikazom glave (Kilbroney County Down, Northern Ireland).
  • 131. 131 Sl. 137. Krst sa antropomorfnim prikazom glave Sunca, tkz. “ankh krst” (lat. crux ansata), simbol života i besmrtnosti. Ovaj stećak je iz 1840. g. i nalazi se na greblju uz staru crkvu u selu Dići kod Ljiga.
  • 132. 132 Sl. 138. Stećci kao kumiri“babe” u Podveležu kod Mostara (lijevo) i Kokorini kod Gackog. Šesti vaseljenski sabor donosi odluke o zabrani i is- korijenjivanju gatanja i sujevjerja kao i svih običaju kroz ko- je se to ispoljava. Sedmi vaseljenski sabor donosi kanone o obožavanju krsta i ikona i proglašavaju jereticima sve koji to po razumu vjere odbijaju. Njih Nemanja mačem i ognjem progoni i mnogi pobjegoše zapadno od Nemanjine države preko Drine kod jednovjerne braće u Bosnu i tu nastaviše da čuvaju svoj stil hrišćanske vjere, vjere u Hrista koju su du- hovnom prirodom nakalemili na svoje prehrišćansko vjero- vanje i prehrišćanske običaje. I u Bosni ih progoni druga nevolja: krvavi krstaški
  • 133. 133 napadi papinog rimokatolicizma, koji stalnim nasrtajem ognjem i mačem nastojaše da istrijebi "proklete patarene" i da im nametnu svoje rimsko kvazihrišćanstvo, koje oni zovu "pravom virom". U vremeni između 1930-1937. g. grupa srpskih beo- gradskih klerofašista i kvazinacionalista na celu sa episko- pom Nikolajem Velimirovićem krstjansku verziju hrišćan- stva nazvaše svetosavljem, koje definisaše kao “pravosla- vlje srbskog stila i iskustva”. Ne, nije to svetosavlje, nego je pravo slavlje pravoslavlje po Bogu Pravu, Bogu Pravde iz iskonske srpske vjere. Pravoslavlje je kamen temeljac srp- skog identiteta koji srpski neprijatelji oduvek žele da unište. LAŽI RIMOKATOLIČKIH IZVORA Pišući o Kulinu banu jedan rimokatolički izvor tvrdi sljedeće: “Kasnije pako kad se patareni u Bosni pojave, onda na molbu i poticanje rimskih papah, ugarski kralj i, progo- neći patarene, povrijede bosanskih banah nezavisnost, kako ćemo svojim redom vidjeti. X. Kulin God. 1168-1204 – 36 Sin Borića, rođen godine 1145, po smrti otca svoga stupi na njegovo dostojanstvo godine 1168. Slijedeće godine sjedinivši se sa svojim svojacim sinovima Dešinim: Miro- slavom, Konstantinom i Stjepanom Nemanjom, ustane proti- va Radoslavu, posljednjem kralju dalmatinskom, sinu kralja Draginje, i ovoga iz Zete protjera. Radoslav i brat mu Ivaniš prebjegnu u Dubrovnik; i budući da ih Dubrovčani na zahti- jevanje Kulinovo i Dešino ne htjedoše predati, to ovi vojsku dignu na Dubrovčane, al bijahu od ovih pobijeđeni. Ovi ban izpočetka svog vladanja bio je pravi katolik, kako se vidi iz
  • 134. 134 poslanice papina Legata Teobalda na njega pisane godine 1180. A poslije nek se oženi sa sestrom Stjepana Nemanje, koja bijaše bogomilka, i on postade sljedbenik iste vjere. Još godine 1174. bio je otajni njihov sljedbenik i u isto sljed- beništvo privukao je svoju sestru Anu, njezina čovjeka Miro- slava, brata mu Konstantina i svog šuru Stjepana Nemanju, raškog župana; dapače protjerane iz Splita i Trogira bogomi- le u svoju ih državu primi. Razumivši ova, Emerik, kralj ugarski, prisili ga ići u Rim k papi, da ondje obeća ostaviti bogomilstvo; on istina ode u Rim i pod zakletvu obeća da unapredak nit će on slijediti nauk bogomilah, niti iste trpiti u svojoj zemlji; al kako vidimo iz poslanice Vulkana, kralja srbskog, na papu Inocencija III. godine 1199. pisane, Kulin opet se je povratio na krivovjerstvo.” (1) Nemanja bogumil!? Nemanjina sestra bogumilka!? Knez Miroslav bogumil!? Kulin Ban bogumil!? Šta je ovo? Zašto rimokatolici tvrde da je Stefan Nemanja bio bogumil? Evo zašto: iz pera Nemanjinog biografa Stefana Prvovenčanog vidjeli smo da je Nemanja sve do srednje ljudske dobi bio rimokatolik, pa se ponovo krstio u Pravoslavnoj crkvi krstja- na i postao pravoslavac tradicionalne srpske Pravoslavne crkve krstjana dvovjeraca. Citirani rimokatolički izvor njih zove bogumilima i patarenima. Zato je i Nemanja ponovnim krštenjem za rimokatolike postao bogumil. Nemanjina ses- tra, knez Mirolav, Kulin ban i njegova sestra su te pravos- lavne krstjanske vjere. Te pravoslavne krstjane navedeni ri- mokatolički izvor naziva čas bogumilima, čas patarenima, a ortodoks sveti Sava zove krstjane “masalijani koji su sada bogomili - babuni.” Pa nastavlja već citirani rimokatolički izvor i kaže: “Videći se Kulin stiješnjen sa svih stranah, ostavi bo- gomilstvo posve, i buduć, da je biskup Danijel bio umro, to on postavi biskupom Radogosta, kog čini posvetit po Ber- nardu, arcibiskupu dubrovačkom, sagradi svojim troškom
  • 135. 135 dvije crkve, koje isti Bernardo posveti, ban ga lijepo nada- rivši vrati u Dubrovnik; godine pako 1202. Bernarda spome- nutog i archiđakona dubrovačkoga sa još nekoliko svojih Bošnjakah, kao poslanike papi Inocenciju III. poslao je s darovima, da izjave njegovu poslušnost i podložnost prama rimskoj stolici, moleći da mu papa svog poslanika pošalje, koji će mu biti od velike pomoći u obraćenju krivovjer- nikah. Papa ovo poslaničtvo dragovoljno primi, i pošalje mu svoga poslanika Ivana Casaemaria, svoje kapele nadstoj- nika. Ovi poslanik među mnogim obrati i nekakve kaluđere sv. Vasilije. Prednjaci dakle od patarenah i ovi saemarija, svoje kapele nadstojnika. Ovi poslaku papinu. Poslanik zatim ode u Ugarsku k Emeriku, povedši sa sobom rečene prednjake – njih dvojicu – kod kralja bio je tada i sin Kulinov, koji pred poslanikom, kraljem i arcibiskupom ko- ločkim, obeća na ime svoje i otčevo, da više niti će oni slije- diti nauk patarenski, niti će u svojoj zemlji dopustiti, da drugi slijedi, i ako bi ovo obećanje prestupio, da plati 1.000 mar- kah srebra. Dva pako ona prednjaka, na ime svoje braće obećaše sva ona obslužit koja im od papina poslanika budu naložena, obećanje ovo zakletvom potvrdiše. Sva ova vidi iz knjige kralja Emerika na papu Inocencija III. pisane godi- ne 1204. Kod Farlatija pag. 46 t. I.” (2) Otkud bogumilima kaluđeri? Bogumili se jesu oblačili u crne mantije sa kapuljačama kao kaluđeri, ali bogumili nisu imali kaluđere. Citiranom rimokatoličkom autoru Nemanja je iz rimokatolizma prešao u bogumile, knez Miroslav i Kulin ban bili su bogumil, ali gle: “bogumili” ili “patareni” po fresci iz crkve sv. Ahilija u Arilju imaju arhijereje u svešte- ničkim odorama i k tome još evo i kaluđere imaju. Dakle to nisu bogumili mahineji, nego paganohrišćani, poluvjerci, tj. dvovjerni krstjani. “4. Skoro svi spomenici s natpisima pripadaju feu- dalcima i slobodnim ljudima.
  • 136. 136 5. Grobne formulacije u natpisima iz Hercegovine su skoro istovjetne sa grobnim natpisima iz zapadne Evrope i susjedne Dalmacije. 6. Velik broj grobalja i crkava (pravoslavnih i kato- ličkih) iz novog vijeka se nalazi na srednjovjekovnim nekro- polama. Ova činjenica potvrdjuje kontinuitet ortodoksije. 7. U posljednje vrijeme su otkrivene zidine od 7 kasnosrednjovjekovnih crkava u Humskoj Zemlji, od kojih je jedna trobrodna romaničkog stila (XII-XIII v.) u Gornjoj Bijeloj kod Konjica, gdje su, u XV vijeku, živjeli neki krstjani bosanske crkve (Cvjetko krstjanin). Izvori i spo- menici s natpisima spominju 8 crkava u Humskoj Zemlji, od kojih neke i danas postoje. Intezivneg zidanja crkava u kasnom srednjem vijeku bilo je i u Travuniji, gdje su, prema pisanim izvorima, tobože živjeli heretici, patareni. 8. Apsolutna većina bosansko-humskih povelja, pi- sanih pro foro interno i pro foro externo, ima znak krsta u početku ili na kraju teksta. Povelje sa Zapada, iz Hrvatske i zapadne Bosne rijetko imaju znak krsta u tekstu. 9. Neki domaći izvori trebinjsko-mrkanskih biskupa iz XVII vijeka nazivaju pravoslavne iz Hercegovine pata- renima, manihejima i hereticima." (3) Đorđe Ćapin se poziva na Vasu Glušca i kaže: “Po njima, stanovnici Bosne su ‘jeretici’, ‘mani- heji’, ‘patareni’, a njihova zemlja rasadnik svih mogućih zala i jeresi, kao uostalom i ostale pravoslavne zemlje. Za Rimokatoličku crkvu toga doba jeretik je svaki hrišćanin, dakle i pravoslavni, i prije svega pravoslavni, koji ne priz- naje apsolutnu vlast pape, rimokatoličke dogme i latinski obred. (Do danas je taj stav znatno ublažen). Sam termin ‘patareni’, ‘paterini’, kojim se najčešće označavaju stano- vnici Bosne, označava one koji uče da Duh Sveti ishodi od Oca (ex Patre), dakle pravoslavne, za razliku od rimo- katolika koji uče da ishodi od Oca i Sina (ex Patre Filioque.” (4)
  • 137. 137 Zašto Rimokatolička crkva samo krstjane zove pata- renima, a ne zove tako i ortodoksne hrišćane romejske crkve iako su i oni učili kao i krstjani? Zašto krstjane zovu pata- renima, a ortodokse šizmaticima? Ovo pitanje baca sumnju na Glušćevu tvrdnju da su rimokatolici krstjane zvali pata- renima zbog učenja da sveti Duh ishodi od Oca (ex Patre). Srpski dvovjerci živjeli su širom Srbije, južno od rijeke Dri- ne i zapadno sve preko Dalmacije. Tu su ostavili svoje broj- ne tragove na nadgrobnim biljezima, mramorima ili stećcima i u rijetkim spomenicima Crkve bosanske. Još je srpski knez Časlav Klonimirović (932-960. g.), koji je poslije bjekstva iz Bugarske u Srbiji priznao vrhovnu romejsku vlast, pisao Lekapenusu da se u zabitoj Bosni nalaze jeretici i pagani najgoreg soja. Dakle svakako je u vidu imao bosanske krstja- ne dvovjerce. Čest motiv na spomenicima je Svetovid sa des- nom rukom blagoslova i mnogi drugi solarni simboli od drevnih vremena baštinjeni širom svijeta. Zaista: zašto je Rimokatolička crkva ortodokse zvala šizmaticima, a krstjane patarenima? …………………….. (1) Primjeri bosanskohercegovačke pismenosti i knjiže- vnosti od 11. do 19. stoljeća, Bosanski franjevci –ilirici, Ivan Jukić, Izbor, transkripcija, predgovor i rječnik Darija Gaba- rić-Bagarić, HDK Napredak, Zagreb – Sarajevo, 2004, str. 79-80. (2) Ibid., str. 81. (3) Marko Vego, Srednjevjekovni nadgrobni spomenici BiH, Ljubuški, Sarajevo, 1954, str. 212. (4) Đorđe Ćapin, Mit o bogumilima, Časopis "Pogledi" br. 179. Kragujevac, septembar 1995, str. 24-25 i časopis "Vidoslov – Sabornik eparhije Zahumsko-hercegovačke i Primorske" br. 9., Trebinje 1996, str. 59-62.
  • 138. 138 APOLO PATAREUS “PĂTĂRA (-orum) grad u Likiji, na istočnoj strani ušće Ksantosa sa prostranom lukom, hramom i proročištem Apolona PATAREUSA.” (1) "Kolosalna Memnonova statua u Tebi je Patora, ili proročki lik. Bila je Patara u Likiji; Petra u Ahaji sličnog je značenja. Pethor i Pethora bijaše mjesto gdje je lažni prorok Balam boravio. Čini se da je to mjesto u Arabiji, kasnije poznato svetilište Alilat, od Rimljana nazvano Petra. Πατηρ, Pater, kada se koristi u religijskim obraća- njima Grka i Rimljanja, ne znači Otac, Roditelj, već se odno- si na božanski uticaj božanstva zvanog Pator. Ne samo bogo- vi, već hijerofanti u mnogim hramovima, posebno sveštenici koji su u obavljali proslave misterija, bili su Patari: dakle je to nesumljivo religijski termin uvezen iz Egipta." (2) Za Apolona znamo da je bio bog Sunca, ali šta znači ono PATAREUS, to niko nije znao da objasni već samo kažu da je nadimak po likijskom gradu PATARI gdje je bio čuveni Apolonov hram sa proročištem. Neki u riječi PATAR naziru riječ PETAR (stijena), ali priznaju da u to nisu sigurni, ali se slažu da nadimak PATAREUS potiče iz Egipta. I da ne gubimo vrijeme, prelazimo na objašnjenje riječi PATAREUS. Riječ je složena od dva dijela: PATA + REUS. REUS se može se objasniti latinskim "reuīsō" [RE- + VISO] sa značenjem "novi povratak", "nova posjeta" ili samo "povratak" (3). Pogledajmo: PATA-RE-US i PATA-RE-VISO. U obe riječi RE znači PONOVO, OPET. Riječ VISO je POSJETA (vizita) i nje u riječi PATAREUS nema.
  • 139. 139 Sl. 139. Povratnici RE- znači OPET, PONOVO. Sa sufiksom -US daje REUS i to imenuje vršioca radnje kao PONAVLJAČ jer opet radi ono što je već radio: on je POVRATNIK koji PONAVLJA prethodno urađeno. Pošto Sunce, tj. Apolon, konstantno mijenja svoju poziciju na nebu, svake godine na isti dan istog mjeseca dolazi na istu poziciju i eto PONAVLJAČA, eto POVRATNIKA. Pogledajmo geografske POVRATNIKE: to su prav- ci istok-zapad (Sl. 139). Sunce putuje nebom od istoka ka zapadu i dvaput u godini putuje istim POVRATNIKOM.
  • 140. 140 Kad se penje sjeverno ka ljetu na prvi dan proljeća (ekvi- nocij), putuje tačno linijom nebeskog ekvatora i tom istom linijom putuje i kad se spušta ka zimi na prvi dan jeseni. To putovanje Sunca predstavljeno je horizontalnom linijom na solarnom krstu (Sl. 140). Sl. 140. Krsna kuća Sunca. Ali šta je ono PATA u PATAREUS? Sanskritsko PAṬARA ( िटर ) je SVJETLOSNI ZRAK, a PATARA je ( ितर ) znači LET, LETENJE, dakle se misli na SUNCE.
  • 141. 141 Sl. 141. Značenje imena “Patares” je podizanje Sunce vertikalnim pravcem jug-sjever (zimski solsticij-ljetni solsticij ili Tropic of Capricorn – Tropic of Cancer). "PAT. Vrsta egipatskog žezla korištenog od starješi- na ili glava porodica." (4) Štapovi današnjih vladika zovu se PATERICE. Kod starih Egipćana žezlo je PAT, kod episkopa je PATERICA. "PATESI. Zamjenik cara. Asirsko ime za rane nam- jesnike Haldeje." (5) Kanariski (Kannada) jezik je jezik indijskih Dravida,
  • 142. 142 ogranak sanskrita. Kanarisko PATA znači PUT (6). Kana- risko PATI je MUŽ, GOSPODAR, KRALJ (7), ali je i PRO- MJENA, RAZMJENA (8). Kanarisko PATTI je HEROJ (9), PATTU je PRIDRUŽIVANJE, SPAJANJE, Sl. 142. Štap paterica.