Ideolohiya sa Timog at Kanlurang Asya

1. Iba’tibangIdeolohiya at angmgaMalawakangKilusangNasyonalistasaTimog at KanlurangAsya
Bakitiba’tibangideolohiyaangsinusunod ng mgabansa?Paanoangmgaideolohiyangito ay
nakatulong o nakaapektosapagkakaroon ng mgaKilusangNasyonalista? Paanoangmgaito ay
nagsilbinginstrumentosapaglaya ng mgabansa?
Angmataasnauri ng pagpapahalaga at mgakasagutansamgasuliranin at pangangailangan
ng mgamamamayan ay ipinahahayag ng mgaideolohiya. Naaayon din angmgaitosakultura at
kasaysayan ng bansa. Angideolohiya ay nahahatisadalawangpangunahingkategorya –
angideolohiyang pang-ekonomiya at ideolohiyangpampolitika.
Angideolohiyang pang-ekonomiya ay nakatuonsamgapatakarangpangkabuhayan ng
bansa at paraan ng paghahati ng kayamanannitosamgamamamayan. Samantala,
angideolohiyangpampolitika ay nakapokussaparaan ng pamumuno at saparaan ng
pagpapatupad ng mgamamamayan. Nauugnayangpolitikalnaideolohiyasamgakilusan para
sapanlipunangpagbabago.
Hinihikayatnitoangmgataonakumilosayonsaninanaisnilangmgapagbabagongkaayusan.
Sapangkalahataniba’tibangideolohiyaangnabuosaAsya. Ito ay angDemokrasya,
Sosyalismo, Komunismo at Pasismo, Pag-aralannatinang piling kaso ng mgabansasaTimog at
KanlurangAsya.
India at Pakistan
Sa Timog at KanlurangAsya, higitnanagingmalakiangimpluwensiya ng
demokrasyasamgakilusangnasyonalista. Sa India, sailalim ng pananakop ng mga British,
maraming Indian angnagingaktibosamulingpagbuhay ng kaisipan at tradisyong Hindu. Hindi
matanggap ng mga Indian angpagbalewala at pag-alissakanilangmganakagisnangkultura.
HinimokniSwarmiDayanandSaraswati, isangnasyonalista, angmulingpagbasa ng mga Veda
upangmagingbatayan ng pang-araw-arawnapamumuhay ng mga Indian. Hinangad din ng mga
Indian angpagkakaroon ng konstitusyonnamagbibigaysakanila ng mas malaki at
malawaknapagkakataongmakalahoksapamamahalasabansa. Nagingmabagalangpagkakaloob ng
mga British samgahinihingingpagbabagoangnagtulaksamga Indian upangmaglunsad at
magpalaganap ng isangkilusangrebolusyonaryo. Pinangunahanni Bal
GangadharTilakangtinawagnamilitantengnasyonalismo. Nagsagawasila ng
marahasnapagkiloslabansamga British mula 1905 hanggang 1914. Samantala, may mga Indian
namannanagpamalas ng moderatongnasyonalismosapamumunoni Mohandas Gandhi. Siya ay
nagingpangulo ng All India National Congress nanaitatagnoong 1885.
Noong 1935, nagbigayang Great Britain sa India ng
isangbagongkonstitusyonnanagkaloob ng isanglehislatibongbikameral at pederal, sanggunian

2. ng mgaestado at ng kapulungan. Tinanggihanito ng mga Indian at Muslim. Para samga Muslim,
kung mga Hindu ang mas magkakaroon ng control sa India, mapipinsalaangkanilangkultura at
relihiyon. Upangmabigyang - proteksiyonangkanilangmgakarapatan at kapakanan, itinatagang
Muslim League noong 1906. Ito ay sapangungunani Muhammad Ali Jinnah.
Nagingmasiglaitosakanilangmgagawain. Hinilingniyanoong 1947 angisanghiwalaynabansang
Muslim. Ito ay nagbigay- daansapagbuo ng bansang Pakistan nanaihayagangkasarinlankasabay
ng India noong Agosto 14, 1947.
SRI LANKA at MALILIIT na ESTADO sa TIMOG ASYA
Pinamunuan ng Great Britain ang Sri-Lanka at buong sub-kontinente ng India saloob ng
isa’tkalahatingdantaon(1796-1947). Noong 1915, itinatagnilaang Ceylon National Congress
naunangpartidongpulitikal.Namunoitoupangipaglabanangkasarinlan ng bansa. Pagkaraan ng
IkalawangDigmaangPandaigdig, pinamunuanni Don Stephen Senanayake, angitinuturingna
“Ama ng Kasarinlang Sri-Lanka, angpakikipaglaban para sakasarinlan. Sila ay sinuportahan ng
lahatng pangkat- etniko. NoongPebrero 4, 1948, ipinahayagangkasarinlan ng bansa.
Samantala, sa Nepal, noong 1990, naganapangmapayapangRebolusyong People Power.
Nagsilbinginspirasyonnilaangkatuladna EDSA RebolusyonsaPilipinasnoong 1986.Noong
Disyembre 24, 2007, ipinahayag ng Nepalese Constituent Assembly
nalalansaginangmonarkiyasa 2008 pagkatapos ng eleksyonsaAsemblea. Noong Mayo 28, 2008,
idineklaraang Nepal bilangisang Federal Democratic Republic.
B. KANLURANG ASYA
ISRAEL
Natagpuan ng mgaHudyoangkalayaan at oportunidadsapamamagitan ng United States.
Naging instrumental angpamahalaan ng US sapagtulongsamgaHudyo.
Sapagtatapos ng ika-19 nadantaon, sumibolangmgapagkilosupangangmgaHudyo ay
makabaliksakanilanglupain. ItinatagangKilusangZionismosa Basel, Switzerland noong 1897 ni
Theodor Herzl (1860-1904), isang Austro-Hungarian. Nagsimulaangkilusansapagbabalik ng
mgaHudyosakanilang “lupaingpangako.” Libo-libongmigrantengHudyoangpumuntasa Palestine
at doon ay mulingnanirahan. Ikinagalitito ng mgaPalestiniang Arab. Kaya noong 1921, inayos ng
mga British angusapintungkolditonanagdulot ng paghahatisaPalestine.Nagkaroonito ng
dalawangestado – isa para samgaHudyo at angisa ay para samga Arab.
Ipinangakosabawatisaangkani-kanilangkasarinlan. Subalitangbawatisa ay

3. hindinasiyahan.Angpanahon ng partisyongito (1920-1948) ay nagging bpuno ng
madudugonglabanansapagitan ng mgaHudyo at Arab.
Angkasukdulan ng mapaitnanakaraan ng mgaHudyo ay angginawangpagpataysamilyonmilyongmgaHudyonanasa Europa noongpanahon ng IkalawangDigmaangPandaigdig(19391944). Isinagawaito ng Nazi Germany sapamumunoni Adolf Hitler. Angpangyayaringito ay
tinawagna “Holocaust,” nanaging rallying point ng mgaHudyo at ng kanilangmgatagasuporta.
Inihayagangmalayangnasyon ng Israel sa Tel-Aviv noong Mayo 14,1948.
TinawagitongRepublika ng Israel at angnagingunangPunongMinistro ay si David Ben-Gurion.
IRAQ
Pagkaraan ng IkalawangDigmaangPandaigdig, Ang Iraq at Palestine ay
napailalimsapamamahala ng Great Britain. Dahilsa di-maayosnapamumuno at kapabayaan ng
mga Ottoman, sumibolangmgakilusangmakabayannoonghulingbahagi ng ika-19
nadantaon.Sumiklabangnasyonalistangpag-aalsasa Baghdad at nahirapangangmgahukbong
British sapaggapisamgaito. Upangmahikayatnapumanigsakanila, pumayagangmga British
sahiling ng mganasyonalistang Iraqi. Ipagkakaloobsakanilaangkasarinlan at
itatatagnilaangKaharian ng Iraq at ilulukloksi Faisal bilanghari. Noong Agosto 23,1921, siya ay
naluklokbilanghari. Ipinagkaloob ng Great Britain angkasarinlan ng Iraq noong 1932.Gayunman,
kontrolado ng mgaKanluraningKompanyaangindustriya ng
langispagkaraangmatuklasanitonoong 1927.
Nagpatuloyangkaguluhansa Iraq. Mulanangmamataysi Haring Faisal I noong 1933
hanggangdekada 1960, tagpo ng magkakasunod at madudugongkudetaang
Iraq.Samahabangpanahon, nakilalaang Iraq na “Republika ng Takot” dahilangmgapagbabago ng
pamahalaan ay madalasnahumahantongsakarahasan. Ilangulitnanagpalit ng
mgaadministrasyonsabansa at nangyariitogamitangkarahasan, pananakot o pakikipagdigmaan.
Hindi nilakinilalaangdemokrasya, kalayaan, mgakarapatangpantao, malayangeleksyon at
malayangpananalitasakanilangbansa. Nagingmalakasnapuwersaang military sabansa. Bagaman,
umaasa pa rinangmga Iraqi at angsandaigdigannamaghahariangkapayapaan at demokrasya at
paggalangsamgakarapatangpantao.
SAUDI ARABIA
Dahilsakalupitan at labisnapaniningilng buwis, naghangad ng kasarinlanangmga Arab
mulasamga Turk. Noong 1744, nagsanibangpuwersanina Muhammad ibn Saud, isangpinunong

4. Arab at Muhammad ibn Abd-al-Wahhab, isangklerikoupangmakapagtatag ng alyansangpolitikal.
Ito ang nagging pundasyon ng dinastiyangnamumunongayonsa Saudi Arabia.
NoongUnangDigmaangPandaigdig, tumulongsi Haring Abdul Aziz at angmganasyonalistang Arab
samga British sapakikipaglabansamga Ottoman Turk.Nangakoang Britain
naipagkakaloobangkanilangkasarinlan. Pinag-isani Kor. Thomas Edward Lawrence
angnagdidigmaangmgatribung Arab. Pinamunuanniyaangmgaitosapaggapisamgapuwersang
Turk-German.
AngmodernongKaharian ng Saudi Arabia ay likhani Haring Abdul Aziz Ibn Saud.
Sinakopniyaang Riyadh noong 1902 at ginawaniyangliderangsarili ng kilusangmakabayan ng
mga Arab.Noong 1932, inihayagniyaangsarilibilangHari ng Saudi Arabia.
Walangdemokrasyasabansa at hinditinatanggap ng absolutongmonarkiya ng Saudi
angmgapagtutol. Kontroladoangpamahalaan ng isangpamilya- angmga
Saud.Angharianggumagawa ng mgabatas at kasunduan.Walangeleksyon,
walangpartidongpolitikaldito, walanglehislatura.
Sapamamagitan ng langis, lakas at sandatahan, at ugnayanginternasyunal, nagagawa ng
mgataga Saudi angmakipagpowerplaysapulitika