Tο εκπαιδευτικό δράμα στη λογοτεχνία, Τα φύλα στη λογοτεχνία, Η τιμή και το χρήμα του κ. Θεοτόκη, Λογοτεχνία Α΄ Λυκείου

1. Κ. Σεβεντεκίδου, ΠΕ02
Το εκπαιδευτικό δράμα στη λογοτεχνίαΤο εκπαιδευτικό δράμα στη λογοτεχνία
Ενότητα : Τα φύλα στη λογοτεχνία
«Η τιμή και το χρήμα» Κ. Θεοτόκης

2. Το Εκπαιδευτικό Δράμα μορφή
θεατρικής τέχνης με καθαρά παιδαγωγικό
χαρακτήρα.

3. Το εκπαιδευτικό δράμαΤο εκπαιδευτικό δράμα
• Μπορεί να αξιοποιηθεί ως μέσο για τη διδασκαλία
διαφόρων μαθημάτων του προγράμματος σπουδών
• Είναι δυνατόν να μεταβάλει τον παραδοσιακό τρόπο
διδασκαλίας σε μια ευχάριστη παιδαγωγική διαδικασία

4. Το είδος της μάθησης που προωθείται:Το είδος της μάθησης που προωθείται:
• βιωματική,
• συνεργατική,
• ενεργητική μάθηση,
• μάθηση που προωθεί την κριτική σκέψη και
• αναπτύσσει το αίσθημα της κοινωνικής
ευθύνης

5. Με το εκπαιδευτικό δράμα οι μαθητές:Με το εκπαιδευτικό δράμα οι μαθητές:
• Υποδύονται ρόλους και αλληλεπιδρούν
μεταξύ τους
• Βιώνουν είτα μία ατομική είτε μία
συλλογική εμπειρία, συχνά λυτρωτική
όπως συμβαίνει με κάθε άλλη μορφή
παιχνιδιού
• Αντιμετωπίζουν ποικίλα διλήμματα ή
προβλήματα και καλούνται να πάρουν
αποφάσεις
• Δρουν και στη συνέχεια
αναστοχάζονται τις πράξεις τους
• Διερευνούν ποικίλα κοινωνικά θέματα,
για τα οποία καλούνται να προτείνουν
λύσεις
• Αναπτύσσουν όλα τα εκφραστικά τους
μέσα (σώμα, λόγο, φωνή)
• Καλλιεργούν τις ψυχικές και
πνευματικές τους δυνατότητες , όπως
π.χ. τη φαντασία, την κριτική σκέψη,
την παρατηρητικότητα κ.α.
• Ανακαλύπτουν νέες πτυχές της
προσωπικότητάς τους και αποκτούν
αυτοπεποίθηση
• Εξοικειώνονται με την τέχνη και τον
πολιτισμό
• Κοινωνικοποιούνται και συνεργάζονται

6. Το διήγημαΤο διήγημα

7. Χρήσιμοι σύνδεσμοιΧρήσιμοι σύνδεσμοι
• “Η τιμή και το χρήμα” του Κ. Θεοτόκη
(όλο το κείμενο σε pdf)
• “Η τιμή της αγάπης” ταινία της Τ.
Μαρκετάκη βασισμένη στο ομώνυμο
διήγημα

8. Σχεδιασμός και υλοποίησηΣχεδιασμός και υλοποίηση
• ανάγνωση ολόκληρου του διηγήματος ή επιλεγμένων,
αντιπροσωπευτικών αποσπασμάτων του διηγήματος
• πρώτες εντυπώσεις και αναδιήγηση του περιεχομένου του
συνοπτικά
• εστίαση σε μία πλευρά του θέματος και έτσι προκύπτει η
βασική ερώτηση που θα αποτελέσει τον άξονα του
δράματος π.χ. ποια ήταν η θέση της γυναίκας την εποχή
εκείνη ή ποια γυναικεία πρότυπα προβάλλονται στο
διήγημα
• χτίσιμο του φανταστικού κόσμου του δράματος και
δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας για την
εισαγωγή της δραματικής έντασης

9. Τεχνικές - ΔραστηριότητεςΤεχνικές - Δραστηριότητες

10. Παγωμένη εικόναΠαγωμένη εικόνα
Οι μαθητές , χωρισμένοι σε ομάδες των 4-5 και
χρησιμοποιώντας τα σώματά τους, δημιουργούν μια
εικόνα, η οποία αποκρυσταλλώνει μια στιγμή της
δράσης, ένα θέμα ή μια ιδέα.
π.χ. αναπαριστούν τη στιγμή που η σιόρα-Επιστήμη
μπαίνει στο σπίτι και βρίσκει τη Ρήνη να συζητά με
τον Αντρέα ή τη στιγμή που επιτίθεται η σιόρα –
Επιστήμη στον Αντρέα στην ψαραγορά.

11. Παρακολούθηση της σκέψηςΠαρακολούθηση της σκέψης
Κατά τη διάρκεια μιας παγωμένης εικόνας,
ο/η εκπαιδευτικός , ακουμπώντας στον ώμο τους
μαθητές με τη σειρά, τους καλεί να εκφράσουν σε
α΄ ρηματικό πρόσωπο τις σκέψεις τους τη δεδομένη
στιγμή ανάλογα με το ρόλο που υποδύονται. Με την
τεχνική αυτή αποκαλύπτονται οι ανομολόγητες
σκέψεις ή αντιδράσεις των ρόλων σε ορισμένες
στιγμές.

12. Στοά της συνείδησηςΣτοά της συνείδησης
Οι μαθητές δημιουργούν με το σώμα τους ένα διάδρομο όπου
ακούγονται οι εσωτερικές φωνές ενός ήρωα του έργου.
π.χ. περνάνε όλοι οι μαθητές ένας ένας, σε ρόλο Ρήνης, μέσα
από το διάδρομο που έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι και ακούν
τους συμμαθητές τους να τους ψιθυρίζουν τι λέει η
συνείδηση της Ρήνης για το τι πρέπει να κάνει τελικά. Στο
τέλος θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα παντρευτεί η Ρήνη
τον Αντρέα ή όχι.

13. Το κουτί των αναμνήσεωνΤο κουτί των αναμνήσεων
Όλοι οι μαθητές ζωγραφίζουν ή γράφουν πάνω σε ένα
κομμάτι χαρτί ένα πολύτιμο αντικείμενο που ενδεχομένως
πήρε μαζί της η Ρήνη φεύγοντας και το τοποθετούν μέσα στο
κουτί των αναμνήσεων. Ένας μαθητής ή μία μαθήτρια ,
υποδυόμενη τη Ρήνη, ανοίγει το κουτί μετά από χρόνια και
αναδιηγείται, χρησιμοποιώντας τη φαντασία του, τι περιέχει
το κουτί και γιατί ήταν σημαντικό το κάθε αντικείμενο
γι’ αυτήν ή τι της θυμίζει. π.χ. ένα κόσμημα
που της είχε χαρίσει ο Αντρέας ,
μια φωτογραφία, ένα γράμμα κ.α.

14. Ρόλος στον τοίχοΡόλος στον τοίχο
Σχεδιάζεται σε ένα μεγάλο χαρτί το περίγραμμα μιας
ανθρώπινης μορφής. Οι μαθητές καλούνται να γράψουν
εντός του περιγράμματος σκέψεις ή συναισθήματα του
απεικονιζόμενου προσώπου και εκτός του περιγράμματος
σκέψεις και συναισθήματα άλλων προσώπων του έργου.
Με την τεχνική αυτή δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές
να διερευνήσουν «από απόσταση» ένα ρόλο και να τον
κατανοήσουν σε βάθος.

15. Ανακριτική καρέκλαΑνακριτική καρέκλα
Ένας ρόλος του έργου, π.χ. μια μαθήτρια που
υποδύεται τη Ρήνη, κάθεται στην ανακριτική
καρέκλα και δέχεται ερωτήσεις σχετικά με τις
πράξεις, τα κίνητρα, τα συναισθήματα, τις αξίες
της και τις απόψεις της σχετικά με τα
θέματα που θίγονται στο διήγημα.

16. Ο κύκλος του κουτσομπολιούΟ κύκλος του κουτσομπολιού
Ο/η εκπαιδευτικός διαδίδει κάποια φήμη που αφορά την
ιδιωτική ή δημόσια ζωή των προσώπων του δράματος.
Καθώς η φήμη διαδίδεται, δημιουργείται δραματική ένταση ,
ενώ στη συνέχεια εντοπίζονται προκαταλήψεις, αντιθέσεις
που μπορούν να διερευνηθούν.

17. Οικογενειακό συμβούλιοΟικογενειακό συμβούλιο
Ορισμένοι μαθητές υποδύονται τα μέλη της
οικογένειας της Ρήνης και πραγματοποιούν
ένα οικογενειακό συμβούλιο για να
διαχειριστούν το θέμα που έχει προκύψει και
να αποφασίσουν για το μέλλον της Ρήνης.

18. Η αρματωσιά των συναισθημάτων και των αξιώνΗ αρματωσιά των συναισθημάτων και των αξιών
Σε ένα πανωφόρι ή σε μία κάπα οι μαθητές
καρφιτσώνουν διάφορα σημειώματα όπου
αναγράφονται συναισθήματα ή αξίες, τα
οποία θα αποτελέσουν την αρματωσιά του
ρόλου για να αντιμετωπίσει μια δύσκολη
απόφαση.

19. Σύνταξη κειμένωνΣύνταξη κειμένων
Οι μαθητές καλούνται να γράψουν κάποιο κείμενο,
όπως π.χ. ημερολόγιο, επιστολή, σημείωμα κ.α.
Θα πρέπει στη συγκεκριμένη δραστηριότητα να
υιοθετήσουν την κατάλληλη γλωσσική ποικιλία και
το ανάλογο ύφος για τη συγκεκριμένη επικοινωνιακή
περίσταση.

20. Φράση στον κύκλοΦράση στον κύκλο
Όλοι οι μαθητές ενώ κάθονται σε κύκλο, συμπληρώνουν τη
φράση με δικές τους ιδέες :
« Τι έχασε και τι κέρδισε η Ρήνη»
π.χ. έχασε την αγάπη της, την ευκαιρία να κάνει οικογένεια
σύμφωνη με τα κοινωνικά στερεότυπα ενώ κέρδισε την
αξιοπρέπεια της, τον αυτοσεβασμό της κ.α.

21. Το κλείσιμο του δράματοςΤο κλείσιμο του δράματος
Το δράμα κλείνει δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να
φανταστούν διαφορετικές εκδοχές για την εξέλιξη της ζωής
της Ρήνης. Έτσι, οι μαθητές αναγνωρίζουν ότι στη ζωή
υπάρχουν εναλλακτικές συμπεριφορές και εναλλακτικοί
ρόλοι που μπορούν να αναλάβουν. Συνειδητοποιούν πως
ανάλογα με τις επιλογές τους, μπορούν
σε ένα μεγάλο βαθμό να καθορίσουν
τη ζωή τους.

22. ΒιβλιογραφίαΒιβλιογραφία
• Άβρα Αυδή, Μελίνα Χατζηγεωργίου, "Η τέχνη του
δράματος στην εκπαίδευση: 48 προτάσεις για εργαστήρια
θεατρικής αγωγής", Μεταίχμιο, 2007