1. Tema: ROLI I
ELEMENTEVE KIMIKE
NE ORGANIZMIN E
NJERIUT

2. Trupi yne eshte nje makine tejet e nderlikuar.
Ka me mijera vjet qe njerezit perpiqen te
kuptojne si funksionon trupi yne e megjithate
shume mistere nuk jane zgjidhur si
pershembull si punon truri yne, perse na ze
lemza…

3. 
1.KALIUMI
2.NATRIUMI
3.HEKURI
4.AZOTI
5.FOSFORI
6.KALCIUMI
7.ZINKU
8.SULFURI
9.JODI
10.MAGNEZIUMI
11.BAKRI
12.NIKELI
13.UJI
14.GAZRAT
14 ELEMENTET MË TË
RËNDËSISHËM NË ORGANIZMIN E
NJERIUT

4.  Uji përbën reth 69% të trupit të njeriut. Nëse nga një njeri
me peshë 73 kg do të largohej i gjithë uji që përmban trupi
i tij, atëherë ai do të peshonte vetëm 29 kg.
 Në trupin e njeriut, përveç ujit, ndodhen edhe shumë lëndë
të tjera. Një njeri me trup normal përmban aq yndyrë sa për
të prodhuar shtatë kallëpe sapuni, sheqer aq sa për të
mbushur një kavanoz, kripë sa për të mbushur gjashtë
kripore, karbon sa për të prodhuar 9000 lapsa plumbi,
fosfor sa për të prodhuar 2200 fije shkrepëse, hekur sa për
të bërë një gozhdë 25 mm, një lugë squfur dhe 30 gram
metale të tjera.

5. Kaliumi (K)
O Është elementi më i bollshëm në qelizë. Trupi
përmban rreth 250 miligramë kalium. Qeliza luan
një rol të rëndësishëm në reagimet energjike,
sintezën e proteinave, si dhe në ruajtjen e
ekuilibrit të acideve në trup. Megjithëse është e
nevojshme ekzistenca e kaliumit në regjimin
ushqimor, informacioni lidhur me nevojën e sasisë
minimale të tij është i paktë. Por studimet
shkencore tregojnë se ushqimet bimore janë të
pasura me këtë element.

7. Natriumi (Na)
• Është elementi më i bollshëm në likuidin
(lëngun) e jashtëm të qelizave. Si një
elektrolit në likuidet jashtë qelizës,
natriumi ndihmon në ruajtjen e presionit
osmotik jashtë membranës së qelizës
dhe ka një ndikim të njëjtë si kaliumi
brenda qelizës për ruajtjen natyrale të
balancës së ujit. Nevoja ditore për të
është llogaritur nga 3 në 7 gr.

9. Hekuri (Fe)
• Është metali (element) më i bollshëm i trupit dhe
përbën rreth 0.004 për qind të peshës trupore. Në
mënyrë të natyrshme, sasia e tij varion nga 3 në 5
gr. Por edhe kjo është e ndryshueshme, sepse varet
nga mosha, gjinia, madhësia, shëndeti dhe sasia e
rezervuar e tij në trup. Në të vërtetë, hekuri është
një lëndë me ngjyrë gjaku që transporton oksigjen
të mjaftueshëm për frymëmarrje dhe gaz karbonik
(dioksid karboni) nga qelizat në mushkëri. Çdo
ditë, trupi ynë me anë të ushqimit përfiton 10 deri
30 miligramë hekur.

11. Azoti (N)
Organizmi ynë përmban sasi të
mëdha azoti, i cili luan një rol
kryesor në strukturën e proteinave.

13. Fosfori (P)
OLuan një rol kryesor në organizmin
e njeriut, kryesisht në procesin e
marrjes apo të çlirimit të energjive të
organizmit.

15. Kalciumi (Ca)
O Është një element mineral që përbën 1.5
deri në 2 për qind të peshës së trupit te
personat e rritur. Nga kjo sasi, 99 për qind
e kalciumit gjendet në kocka dhe te
dhëmbët.

17. Sulfuri (S)
• Përbën 0.25 për qind të peshës trupore të
njeriut dhe ndodhet në çdo qelizë të trupit të
njeriut. Më tepër ndodhet në flokë, lëkurë
dhe thonj. Sulfuri vepron si një element
antihelmues, duke u përzier me përbërësit
helmues dhe i shndërron ata në të
padëmshëm apo i eliminon plotësisht.

19. Jodi (I)
Në organizëm ndodhet rreth 15–23
miligramë jod ose jodi përbën 0.00004
për qind të peshës trupore të njeriut. Ai
ndodhet në të gjitha qelizat e trupit, por
70–80 për qind e sasisë së jodit ndodhet
në gjëndrat e tiroideve. Kjo lëndë është
pjesërisht në formën e hormoneve të
trioksinës që sintetizohet nga gjëndra e
tiroideve dhe luan një rol të rëndësishëm
në forcimin dhe metabolizmin e trupit.

21.  Është shumë i nevojshëm për skeletin dhe
gjymtyrët. Ai gjendet në sasinë e më tepër se
10 miligramëve në trupin e njeriut dhe
kryesisht ndodhet në kocka, mëlçi dhe veshka.
Magnezi (Mn)

23. 
Njihet si pjesa më e rëndësishme e shumë
enzimave. Luan një rol mjaft të rëndësishëm
në pengimin e pakësimit të sasisë së gjakut në
trup. Fëmijët kanë nevojë jetike për këtë
përbërës, i cili ndodhet në sasi të
konsiderueshme te produkti i qumështit.
Bakri (Cu)

25. Uji është elementi më i rëndësishëm që
ndodhet në tokë, i cili luan një rol kryesor
në transportimin e elementeve bazë në
qelizat e bimëve. Përbën 60 për qind të
peshës trupore. Uji cilësohet ndryshe si
elementi jetik i gjallesave. Ai është
përbërësi kryesor i urinës dhe plazmës
së gjakut.

27. Gazrat
• Dioksidi i karbonit dhe oksigjeni ndodhen në sasi
të ndryshme në tokë. Këto dy lloj gazrash (në sasi
të përcaktuara) gjenden në gjak dhe qeliza, duke
luajtur një rol kryesor në procesin e frymëmarrjes
që është po ai proces i shkëmbimit të oksigjenit
dhe dioksidit të karbonit ndërmjet atmosferës dhe
qelizave të trupit.

28. O2
CO2

29. PUNUAN:
• Koralda Basha (Lider)
• Adelajda Mazhi