DIAGNOZA SPOŁECZNA, raporty: Czapiński J., Panek T. (red.) (2013). Diagnoza społeczna 2013. www.diagnoza.com 11/07/2013

1. DIAGNOZA SPOŁECZNA 2013
www.diagnoza.com
Dominik Batorski
PAP konferencja prasowa 26.06.2013
NARODOWE CENTRUM NAUKI

2. Komputery i dostęp do internetu w
gospodarstwach domowych 2013
33.7
44.5
53.8
60.2
66.0
70.2
16.9
25.6
39.2
51.4
61.1
66.9
82.4
80.3
71.4
62.6
54.1
47.3
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
Procentgospodarstwdomowych
Rok
komputer
dostęp do internetu
telefon stacjonarny

3. Typ dostawcy internetu
5%
52%
26%
27%
3%
2%
5%
1%
45%
27%
23%
10%
2%
5%
0%
40%
27%
18%
15%
3%
5%
0%
30%
30%
21%
18%
4%
4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
modem telefoniczny, dostęp wdzwaniany
stałe łącze u operatora telefonii stacjonarnej
stałe łącze poprzez dostawcę telewizji kablowej
inne stałe łącze np.: sied osiedlowa, łącze lokalnego dostawcy
internetu, lub łącze współdzielone, sąsiedzkie
stały dostęp przez sied komórkową np.: BlueConnect, iPlus, czy Twój
Internet; Business Everywhere Orange
dostęp do internetu przez komórkę (modem w komórce)
inne
odsetek gospodarstw łączących się z internetem
2007
2009
2011
2013

4. Powody braku dostępu do internetu
w gospodarstwach domowych
45.2%
13.0%
6.8%
46.5%
1.4%
1.8%
4.0%
39.6%
19.3%
8.5%
6.2%
36.6%
6.6%
5.4%
50.0%
1.5%
1.9%
2.4%
31.6%
28.6%
8.1%
5.1%
31.2%
2.7%
4.0%
44.0%
1.1%
0.8%
1.0%
22.4%
25.8%
3.9%
1.6%
30.4%
3.7%
3.4%
57.0%
1.5%
1.0%
1.0%
20.5%
26.5%
4.3%
1.6%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
brak odpowiedniego sprzętu
brak możliwości technicznych korzystania z łącza stałego
wystarczające możliwości korzystania z Internetu gdzie indziej
Internet nie jest nam potrzebny
Internet nie ma nic ciekawego do zaoferowania
względy prywatności lub bezpieczeostwa
Internet może byd szkodliwy
koszty dostępu są zbyt duże
brak odpowiednich umiejętności korzystania
inny powód
zamierzamy założyd dostęp w tym roku
odsetek gospodarstw bez dostępu do internetu
2007
2009
2011
2013

5. INTERNET VS. TV

6. To nie koniec telewizji!
20.3%
33.7%
49.7%
64.5%
57.2%
59.8%
70.1%
72.4%
53.8%
60.2%
66.0%
70.2%
39.2%
51.4%
61.1%
66.9%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
2007 2009 2011 2013
telewizor LCD lub
plazma
telewizję satelitarną
lub kablową
komputer (ogółem)
dostęp do Internetu
w domu

7. Czas spędzany przed telewizorem
wśród internautów i niekorzystających
2.1 3.0 2.2 2.7 3.3 4.2 4.2 5.2
9.1 7.8 7.1 6.1
14.9 13.6 12.4 12.1
28.0 26.0
24.7 21.7
34.3 32.4 32.5 29.7
25.9
26.2
26.3
26.2
25.5
26.0 26.0 27.2
15.9 17.4
17.6
18.9
11.8 12.2 13.0 12.9
18.9 19.6 22.1 24.4
10.3 11.6 12.0 13.0
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2007 2009 2011 2013 2007 2009 2011 2013
czaspoświęcanynaoglądanietelewizji(dziennie)
powyżej czterech godzin
od trzech godzin do
czterech godzin
od dwóch do trzech
godzin
od godziny do dwóch
godzin
mniej niż godzinę
nie oglądam telewizji

8. Oglądanie w sieci
• Częśd internautów
ogląda video w
sieci, chod daleko
jeszcze do
powszechnego
oglądania w sieci.
• Czy oglądanie telewizji i
video w sieci oraz
ściąganie filmów
przyczyniają się do
spadku oglądalności
tradycyjnej TV?
57.7% 56.7%
22.4% 21.7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
ściąganie muzyki, filmów oglądanie telewizji, video
przez internet
procentużytkownikówinternetu
kiedykolwiek
w ostatnim tygodniu

9. Oglądanie TV a oglądanie w sieci
2.7 3.5 6.1 7.56.1
11.0
13.2 12.4
21.7
31.1
28.9 27.5
26.2
28.6 27.0 24.5
18.9
13.2 12.3
13.0
24.4
12.5 12.4 15.0
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
niekorzystający z internetuużytkownicy nieoglądający telewizji i video w sieciużytkownicy czasami oglądający w sieciinternauci regularnie oglądający w sieci
czaspoświęcanynaoglądanietelewizji(dziennie)
powyżej czterech godzin
od trzech godzin do
czterech godzin
od dwóch do trzech
godzin
od godziny do dwóch
godzin
mniej niż godzinę
nie oglądam telewizji

10. REWOLUCJA MOBILNA

11. Upowszechnienie technologii
mobilnych
• Ponad 87% Polaków ma
telefon komórkowy.
Nieco ponad 25%
posiada smartfona.
• Laptopy są
popularniejsze od
komputerów
stacjonarnych.
• Szybki wzrost
popularności tabletów.
50.7% 51.3%
50.2%
46.9%
11.2%
25.0%
38.8%
49.4%
2.0%
3.8%
9.3%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2007 2009 2011 2013
komputer
stacjonarny
komputer przenośny
(laptop)
czytnik książek
elektronicznych
tablet

12. KORZYSTANIE Z INTERNETU

13. Dostęp a korzystanie
• Dostęp do internetu w
domu ma 75,7% Polaków
w wieku 16 i więcej lat.
• Jednak nie wszyscy z tego
korzystają – aż 14,9% nie
używa internetu mimo
posiadania dostępu w
domu. Jest to ponad 40%
niekorzystających z sieci. 33.5
46.4
56.4 60.8
8.4
4.5
3.6
2.4
10.8
13.1
14.1
14.9
47.3
36.0
25.9 21.9
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2007 2009 2011 2013
nie posiada i
nie korzysta
posiada w
domu, ale
nie korzysta
nie posiada
w domu, ale
korzysta
posiada w
domu i
korzysta

14. Dostęp a korzystanie
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80
procentosóbwdanymwieku
wiek
posiadający dostęp do
internetu w domu
korzystający z
internetu

15. Korzystanie z komputerów, internetu i
komórek
35.5
43.1
50.8
54.5
60.6
63.8
23.1
33.4
41.8
50.9
60.0
63.2
29.9
48.1
70.1
78.4
85.1
87.4
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbwwieku16+
komputer
internet
komórka

16. Korzystanie z internetu wśród dzieci
5%
7%
25%
39%
55%
71%
83%83%
87%
91%92%
95%
93%
94%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
procentkorzystającychzinternetu
wiek
2011
2013
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
procentosóbwdanymwieku
wiek
Nie, jest za
małe
Nie, nie
ma w
domu
dostępu
Nie, bo nie
umie
Nie, z
powodu
schorzenia
Tak, samo
dzielnie
Tak, ale z
innymi

17. KTO KORZYSTA Z INTERNETU?

18. Uwarunkowania korzystania:
wiek
56.1
72.7
76.5
86.8
93.1
96.6
34.7
49.2
59.4
73.7
85.9 88.4
23.4
35.2
45.9
62.1
75.7
82.3
12.4
21.6
31.7
39.5
49.9
55.2
2.8
7.6
13.7
20.6
29.2
35.5
0.9 2.8 3.6 5.8
10.6
14.1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzinternetu
16-24 lat
25-34 lat
35-44 lat
45-59 lat
60-64 lat
65 i więcej
lat

19. Struktura użytkowników i osób
niekorzystających wg wieku
40.1 37.6
32.5
28.3
19.1 20.6
1.2
27.6
26.7
27.0
27.9
23.8
27.4
6.2
15.9
16.2
17.1
18.8
21.5
21.9
8.1
15.0
17.4
20.6 20.9
27.1
21.8
30.5
0.6 1.0 1.5 2.3
4.8 4.5
14.0
0.8 1.2 1.3 1.8 3.6 3.8
40.0
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2003 2005 2007 2009 2011 2013 2013
65 i więcej
lat
60-64 lat
45-59 lat
35-44 lat
25-34 lat
16-24 lat

20. Uwarunkowania korzystania:
wykształcenie
2.1 3.6 3.8
7.2
10.2 11.8
6.2
15.2
19.8
31.3
41.7
46.6
23.6
36.7
45.4
56.4
66.5
71.9
52
65.5
76.9
83.4
88.6 91.0
71.8
84.2 85.3
93.7
96.9 98.6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzinternetu
Podstawowe i
niższe
Zasadnicze/
gimnazjum
Średnie
Wyższe i
policealne
Uczący się

21. Uwarunkowania korzystania:
dochody na osobę w GD
11.2
20.0
26.4
34.6
41.6
48.5
16.7
26.6
33.2
41.1
54.7 54.2
22.9
32.5
43.6
52.9
60.1
65.4
37.3
48.3
60.2
72.4
80.8 82.9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzinternetu
dochody na osobę w gospodarstwie domowym
dolny kwartyl
dochodów
drugi kwartyl
trzeci kwartyl
górny kwartyl
dochodów

22. Uwarunkowania korzystania:
status społeczno-zawodowy
35.5
55.6
66.4
76.4
83.0
87.2
32.7
42.2
51.5
66.3
74.8
81.6
38.8
52.3
69.2
80.5
85.2
87.9
1.7
10.6
13.2
25.3
33.0
43.2
6.8
12.3
17.2
20.3 21.6
28.2
1.8
5.4
8.8
13.3
19.7
22.5
71.8
84.2 85.3
93.7
96.9 98.6
12.1
21.3
27.1
40.9
63.2 65.2
10.5
21.1
33.6
40.9
55.3 56.2
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzinternetu
prac. sektora
publicznego
prac. sektora
prywatnego
prywatni
przedsiębiorcy
rolnicy
renciści
emeryci
uczniowie i
studenci
bezrobotni
inni bierni
zawodowo

23. Uwarunkowania korzystania:
wielkośd miejsca zamieszkania
38.9
50.4
62.8
67.3
76.7
80.1
12.8
20.9
25.8
38.0
48.0
53.1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2003 2005 2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzinternetu
miasta powyżej 500
tys.
miasta 200-500 tys.
miasta 100-200 tys.
miasta 20-100 tys.
miasta poniżej 20
tys.
wieś

24. KOMPETENCJE UŻYTKOWNIKÓW

25. Internet jako jedyne zastosowanie
komputera
• Nieco ponad 30% korzystających z komputera nie
ma nawet podstawowych umiejętności jego
obsługi.
– Osoby te korzystają praktycznie wyłącznie z internetu.
• Ze względu na coraz większą grupę
użytkowników, którzy używają wyłącznie
internetu, przeciętne umiejętności korzystania z
komputera są wśród użytkowników coraz niższe.

26. Umiejętności korzystania z komputera
74.1
70.0 69.7
66.567.4
64.1 63.2
59.3
40.9
37.4
36.1 35.2
23.6
25.6
23.2 22.6
41.5
44.0
37.0
34.3
8.7 8.0 8.8 8.1
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2007 2009 2011 2013
odsetekosóbkorzystającychzkomputerów
kopiowanie lub przenoszenie pliku albo
folderu
używanie polecenia kopiowania, wycinania i
wklejania w celu powielenia lub
przemieszczenia wybranych fragmentów
dokumentu
wykorzystanie podstawowych funkcji
matematycznych w arkuszu kalkulacyjnym
tworzenie elektronicznej prezentacji
instalowanie nowych urządzeo (np.
drukarki, modemu, skanera)
pisanie programu komputerowego z użyciem
języka programowania

27. SPOSOBY KORZYSTANIA

28. ZAKUPY W SIECI

29. Zakupy w sieci
• Rośnie odsetek
osób, które robią zakupy
przez internet.
– Dotychczas ponad 70%
użytkowników kupiło coś w
sieci.
– Regularnie w sieci kupuje
około 30% internautów.
• Nieco mniej popularne niż
przed dwoma laty są
aukcje internetowe.
35
46
57
63
70.8
25
39
49
51 49.8
9
16
18
20
30.0
7
17 17 18 16.9
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
2005 2007 2009 2011 2013
procentużytkownikówinternetu
rok
kiedykolwiek:
kupowanie
produktów przez
internet (poza
aukcjami)
kiedykolwiek:
uczestniczenie w
aukcjach
internetowych
w ostatnim tygodniu:
kupowanie
produktów przez
internet (poza
aukcjami)
w ostatnim tygodniu:
uczestniczenie w
aukcjach
internetowych

30. Zakupy w Polsce i zagranicą
• Zakupy w internecie
robione są przede
wszystkim w sklepach z
Polski, ale 38%
internautów kupowało
też zagranicą.
• W okresie jednego
tygodnia około 11%
użytkowników kupuje
produkty i usługi spoza
Polski.
25.8%
11.3%
16.9%
69.8%
38.0%
49.8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
kupowanie
produktów i usług w
Polsce
kupowanie
produktów i usług z
zagranicy
uczestniczenie w
aukcjach
internetowych
kiedykolwiek
w ostatnim tygodniu

31. Sposoby korzystania z internetu
• Podstawowe 4 wymiary w sposobach
korzystania z internetu:
– Wszechstronnośd korzystania
– Zastosowania związane z komunikacją i relacjami
społecznymi (też serwisy społecznościowe)
– Zastosowania zawodowe i ekonomiczne –
praca, bankowośd elektroniczna, zakupy
– Rozrywka (gry, muzyka, filmy)

32. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: płed
-0.15
-0.1
-0.05
0
0.05
0.1
0.15
mężczyzna kobieta
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

33. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: wykształcenie
-0.80
-0.60
-0.40
-0.20
0.00
0.20
0.40
0.60
podstawowe i niższe zasadnicze
zawodowe/gimanzjum
średnie wyższe i policealne
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

34. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: wiek
-0.80
-0.60
-0.40
-0.20
0.00
0.20
0.40
0.60
0.80
16-24 lat 25-34 lat 35-44 lat 45-59 lat 60-64 lat 65 i więcej lat
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

35. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: wiek
-0.8
-0.6
-0.4
-0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

36. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: miejsce zamieszkania
-0.30
-0.20
-0.10
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
miasta powyżej
500 tys.
miasta 200-500
tys.
miasta 100-200
tys.
miasta 20-100 tys. miasta poniżej 20
tys.
wieś
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

37. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: dochody na osobę w GD
-0.50
-0.40
-0.30
-0.20
-0.10
0.00
0.10
0.20
0.30
0.40
dolny kwartyl dochodów drugi kwartyl trzeci kwartyl górny kwartyl dochodów
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

38. Zróżnicowanie sposobów korzystania z
internetu: status zawodowy
-0.60
-0.40
-0.20
0.00
0.20
0.40
0.60
prac. sektora
publicznego
prac. sektora
prywatnego
prywatni
przedsiębiorcy
rolnicy renciści emeryci bezrobotni inni bierni
zawodowo
wszechstronnośd
komunikacja
praca i ekonomiczne
rozrywka

39. INTERNET A PRACA

40. Internauci są znacznie aktywniejsi
na rynku pracy
2.9%
11.7%
1.5%
18.8%
1.0%
7.3%
.6%
2.1%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
18%
20%
niekorzystający z internetu użytkownicy
podjęcie lepiej
płatnej lub
dodatkowej pracy
zdobycie nowych
kwalifikacji z myślą o
lepszej pracy
awans na wyższe
stanowisko
otworzył własny
interes, założył firmę
48.5 47.6
51.7 50.4 49.1 52.2
17.8
7.2 6.6
7.2 6.6 6.0
6.3
1.5
0.4 1.7
1.6 2.1 2.8
3.5
8.0
3.2 3.3
3.2 3.1 3.0
3.0
13.1
1.5 2.9
4.3 5.4 9.1
7.3
43.1
30.0 26.0
21.9 19.7 14.7 13.2
0.3
6.2
6.2 4.5
4.8 6.8 7.8
7.1
2.9 5.8 5.5 7.9 8.4 6.7 9.0
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2003 2005 2007 2009 2011 2013 2013
użytkownicy internetu niekorzystający
inni bierni
zawodowo
bezrobotni
uczniowie i
studenci
emeryci
renciści
rolnicy
prywatni
przedsiębior
cy
pracownicy

41. Przyczyny zmian miejsca pracy
- większa mobilnośd internautów
4.9%
0.9%
6.9%
2.4%
1.6%
2.2%
3.0%
1.6%
2.8%
2.0%
0.9%
2.2%
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
użytkownicy niekorzystający z internetu użytkownicy o najwyższych
kompetencjach
inne powody
z przyczyn niezależnych ode mnie (stan
zdrowia, zwolnienie, urlop, restrukturyzacja
firmy, bankructwo firmy, emerytura)
skooczyła się umowa o pracę na czas określony
dobrowolna decyzja w celu podjęcia
lepszej/lepiej płatnej pracy

42. Praca w domu a tygodniowy czas pracy
• Korzystanie z
domowego komputera i
internetu do pracy jest
często związane z
poświęcaniem więcej
czasu w tygodniu na
pracę zawodową.
-4
50
78
136
-20
0
20
40
60
80
100
120
140
160
niekorzystający z internetuci, którzy nie przynoszą pracy do domuczasem pracujący w domuregularnie przynoszący pracę do domu
tygodniowyczaspracy-różnicawzględem40h
różnica wzgędem
40h (w minutach)

43. Czy praca w domu pogarsza relacje
w rodzinie?
• Osoby więcej pracujące
w domu częściej stykają
się z „oczekiwaniami
współmałżonków, który
m nie są w stanie
sprostad”.
40.9%
46.1%
48.4%
36.6%
39.5%
40.6%
30%
35%
40%
45%
50%
55%
nie używa
komputera w domu
do pracy
czasem
wykonywał(a) pracę
w domu
regularnie korzysta z
komputera w domu
w celach
zawodowych
procentnarzekającychwysokieoczekiwaniawspółmałżonka
mężczyzna
kobieta

44. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
NARODOWE CENTRUM NAUKI