1.
Mauritshuis Den Haag
Klaar voor de toekomst
Schreudersprijs 2015
Hans van Heeswijk architecten

2.
Mauritshuis
Mauritshuis
Mauritshuis

3.
Betrokken partijen
Opdrachtgever: Stichting Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis
Architect: Hans van Heeswijk architecten
Constructeur: ABT b.v.
Adviseur civiele techniek: ABT b.v.
Adviseur installaties: Arup
Projectmanagement: Dare
Directievoering en toezicht: Hans van Heeswijk architecten | ABT b.v.
Bouwkundig aannemer ondergronds: Volker Staal en Funderingen
Bouwkundig aannemer bovengronds: Koninklijke Woudenberg
Gegevens inzender
Organisatie ABT b.v.
Contactpersoon: ir. Johan Galjaard MBA RO
Adres: Arnhemsestraatweg 358, 6881 NK Velp
Telefoon: 026 - 368 31 70 (afdeling communicatie)
Email: communicatie@abt.eu
Website: www.abt.eu
Inschrijfformulier

4.
Hans van Heeswijk architecten

5.
Het project Mauritshuis bouwt aan de toekomst betekende een grootscheepse
uitbreiding en renovatie van het pand. Met deze verbouwing heeft het Mauritshuis
een museum gecreëerd dat voldoet aan de eisen en wensen van de 21ste
eeuw. Met de aankoop van het pand aan de overkant van de straat, Plein 26,
is de ruimte voor het museum bijna verdubbeld. Dit levert niet alleen meer
tentoonstellingsruimte op, maar ook ruimte voor educatie, een auditorium en een
bibliotheek. Bovendien is de entree teruggebracht naar het voorplein.
De aanpassingen geven het Mauritshuis de uitstraling die past bij zijn
internationale allure.
Ondergronds bouwen de beste oplossing
Centraal in het ontwerp stond de nieuwe ondergrondse foyer, die beide bouwdelen
verbindt. Door deze ondergronds aan te leggen is het straatbeeld van beide
gebouwen ongewijzigd gebleven, maar zijn zij toch door een centrale hal met
elkaar verbonden. Hoewel het een ondergrondse ruimte is, wordt er op een
slimme manier zoveel daglicht van boven binnen gebracht, dat het een bijzondere
lichte en aangename ruimte is om te verblijven.
Het bouwen van deze ondergrondse ruimte op deze locatie was niet eenvoudig.
Midden tussen monumentale gebouwen en zonder ruimte voor een bouwplaats
buiten het werk is de hal gebouwd. Zowel in ontwerp als in uitvoering is de
complexe opdracht met succes uitgevoerd. Daarbij hebben het voorkomen van
overlast en de beheersing van risico’s steeds een belangrijke rol gespeeld.
De entreehal is opgebouwd uit een drietal deelprojecten: aanpassing van de
bestaande kelder onder het voorplein van het Mauritshuis, een nieuwe bouwput
onder de straat, en het verdiepen van de kelder en verlagen van het aanlegniveau
van het op staal gefundeerde pand Plein 26. Om eventuele risico’s te beperken
zijn deze deelprojecten in eerste instantie als afzonderlijke bouwputten
uitgevoerd, en nadien doorgebroken tot één grote ruimte. Aanvullend zijn ook de
extra toegangen en liftschachten naar de bestaande gebouwen aangebracht.
De complexe ondergrondse uitbreiding is uitgevoerd zonder schades of
significante zettingen van de omliggende, monumentale gebouwen. Het project is
binnen de geplande tijd en binnen budget uitgevoerd.
Het resultaat is een prachtige ruime ondergrondse entreehal die twee
museumdelen ontsluit en met elkaar verbindt.
Koning Willem-Alexander heeft op 27 juni 2014 het hernieuwde Mauritshuis
geopend. De grote toestroom van publiek na de opening en de vele enthousiaste
reacties tonen aan dat ondergronds bouwen, mits zorgvuldig voorbereid en
uitgevoerd, een prachtige oplossing voor een ruimtelijk probleem kan geven.
Samenvatting
Het Koninklijk Kabinet van Schilderijen Mauritshuis neemt een unieke positie in binnen de internationale museumwereld. Het museum
heeft een kleine, overzichtelijke collectie, met als zwaartepunt de Nederlandse schilderkunst van de Gouden Eeuw. De collectie wordt
getoond in een fraai 17e-eeuws gebouw en bevat iconische schilderijen als Rembrandts De anatomische les en Vermeers Meisje met de
parel. Deze combinatie geeft het Mauritshuis een wereldwijde allure en uitstraling. Om ook in de toekomst deze prestigieuze positie vast
te kunnen houden onderging het gebouw een ingrijpende uitbreiding en renovatie.
JDdVarchitecten

6.
Oorspronkelijk was het museum Mauritshuis een (dubbel) woonhuis. Er was
onvoldoende ruimte om gelijktijdig zowel de omvangrijke vaste collectie als de
tijdelijke collectie te tonen. Uitbreiden midden in het hart van de stad Den Haag
tussen monumentale panden was bijna onmogelijk.
Toen het tegenoverliggende pand leeg kwam te staan was dat een unieke kans
voor het Mauritshuis. De vraag was hoe die twee gebouwen met elkaar verbonden
moesten worden, zodat zij samen ook echt één museum zouden vormen. Beide
gebouwen worden door de Korte Vijverberg van elkaar gescheiden.
Hans van Heeswijk architecten bedacht de oplossing hiervoor. Het plan van het
architectenbureau verbindt beide gebouwen middels een ondergrondse entreehal,
die onder het voorplein van het Mauritshuis onder de straat door de verbinding
maakt met het tegenoverliggende pand, Plein 26.
Nieuwe entree
De nieuwe entree wordt in het ontwerp van Hans van Heeswijk architecten
gevormd door een ondergronds plein dat onder het oorspronkelijke voorplein
komt te liggen. Ooit bevond zich hier al de entree, maar omdat de
grote deuren te veel klimaatschommelingen in het museum teweegbrachten,
is de toegang in de 80-er jaren naar de zijkant van het gebouw verhuisd. Maar
nu is de entree terug op het voorplein. De bezoekers dalen van hier af naar de
ondergrondse foyer waar zich de garderobe, de museumwinkel en de toiletten
bevinden en kunnen dan doorlopen naar het Mauritshuis of Plein 26.
Ondergronds bouwen in de binnenstad
Ondergronds bouwen moet altijd zorgvuldig gebeuren, maar in een historisch
zo belangwekkende omgeving (te midden van de gebouwen van onder andere
het Binnenhof, het Kabinet van de Koning, de sociëteit Witte en natuurlijk het
Mauritshuis zelf) luistert het nog veel nauwer. Schades door zettingen, lekkages
of trillingen waren hier niet aanvaardbaar. Daarnaast moest in een hele kleine
ruimte worden gewerkt, want rond het plan was er nauwelijks ruimte voor een
bouwplaats. Het behoeft geen uitleg dat gedurende de bouw alle handelingen
zorgvuldig gepland en overlegd moesten worden, omdat er geen opstelruimte was
rond de bouwplaats.
Bovendien ligt deze kelder in een gebied dat helemaal vol ligt met kabels en
leidingen. Het ontwerp van het gedeelte onder de straat is dan ook volledig
hierop afgestemd. Een deel van de kabels en leidingen worden in buizen onder de
kelder door gebracht (middels een gestuurde boring), waarbij het ontwerp van de
boring met de plaatsing van trekankers en bouwputwanden is afgestemd, en voor
eventuele later aan te brengen kabels zijn leidinggoten in het dek van de kelder
opgenomen.
Mike Bink
Motivatie
Het Mauritshuis is met zijn schilderijen zoals het Meisje met de Parel van Johannes Vermeer en de Anatomische
les van Rembrandt een belangrijke toeristische trekpleister in Den Haag. Dankzij de gecompliceerde, ondergrondse doorgang is het
mogelijk gemaakt om het Mauritshuis te verbinden met het tegenoverliggende pand Plein 26. Hierdoor is de oppervlakte van het museum
verdubbeld en kan het museum zijn omvangrijke collectie tentoonstellen en is er meer ruimte voor educatie, kunst, tentoonstellingen en
evenementen.

7.
Een feest van technieken
De nieuwe grote ondergrondse entreehal is samengesteld uit een drietal
verschillende delen, die onafhankelijk van elkaar uitgevoerd zijn. Nadien zijn de
tussenwanden doorbroken, waarmee de drie kelderdelen zijn samengevoegd tot
een grote ondergrondse hal. Op deze wijze konden risico’s van lekkages tijdens de
uitvoering worden beperkt.
Voor ieder deel zijn andere technieken van ondergronds bouwen toegepast.
Steeds is gekeken naar wat op die bepaalde locatie en in die omstandigheden
de meest veilige, risico beperkende maar ook praktisch uitvoerbare oplossing
was. Zo zijn er onder andere jetgroutpalen, CSM wanden, Gewi trekankers,
grondinjecties en staalvezelversterkt onderwaterbeton toegepast. Vaak met
kleine machines vanuit een beperkte ruimte in de kelder van het gebouw.
Het grootste deel van de drie kelderdelen is gelegen onder het voorplein voor
het Mauritshuis. Op deze plaats was al een kelder aanwezig van twee lagen
diep, waarbij het dek en de tussenvloer werden gedragen door tussenwanden.
Om de ruimte van de hal te kunnen maken zijn het dek, de tussenvloer en de
tussenwanden verwijderd. Het weghalen van het gewicht betekende dat de op
staal gefundeerde kelder eerst met trekankers tegen opdrijven verankerd diende
te worden. Vanwege de grote ongesteunde lengte zijn de buitenwanden en de
vloer opgedikt en versterkt, en is er een nieuw vrij overspannend dek geplaatst.
Hiermee is een grote kolomvrije hal onder het voorplein gerealiseerd.
Het middelste deel van de nieuwe hal ligt onder de straat (Korte Vijverberg)
en verbindt beide gebouwen. Voor deze kelder is gekozen voor een meer
traditioneel systeem met grond- en waterkerende wanden (methode CSM) en
een bodemafsluiting met onderwaterbeton. De onderwaterbetonvloer dient tevens
als stempel voor horizontale grondbelastingen tussen beide gebouwen. Voor
deze vloer is een innovatieve oplossing gekozen door de vloer te versterken met
staalvezels. De stempelkracht in de vloer was gering, maar dankzij de toepassing
van staalvezels kon de dikte van de onderwaterbetonvloer ondanks grote
opwaartse waterdruk toch aanmerkelijk worden beperkt.
Mauritshuis / Ivo Hoekstra Mauritshuis

8.
Het meest complexe deel van de hal was echter het derde deel, de bestaande
kelder van het gebouw aan het Plein. Dit gebouw, rond 1930 gebouwd met een
gewapend beton casco, had één kelderlaag en was op staal gefundeerd. De
kelder was echter onvoldoende diep. Het aanlegniveau moest met circa 2 meter
worden verlaagd. Om dit te realiseren is onder dit gebouw, rond het te verdiepen
gedeelte, een bouwput met uit jetgroutpalen samengestelde wanden gerealiseerd.
Deze jetgroutpalen zijn met een kleine machine ingebracht vanuit de bestaande
kelder. De jetgroutwanden dienen een dubbele functie.
Enerzijds vormen ze de waterkering in de bouwputfase en anderzijds nemen ze
de draagkracht van de oorspronkelijke fundering op staal over langs de randen
van het nieuwe verdiepte gedeelte. Ter voorkoming van zettingsverschillen zijn
de palen niet doorgezet tot in de tweede zandlaag, maar verankerd in de eerste
zandlaag waar ook de rest van het gebouw (op staal) op gefundeerd is.
Aan de straatzijde waren de gevel en de gevelkolommen van het gebouw
oorspronkelijk op de kelderwand gefundeerd. Bij het verbinden van de drie
kelders is deze wand echter vervallen. Om de bovenbouw op te vangen zijn er
nieuwe stalen kolommen geplaatst, die op jetgroutpalen zijn gefundeerd. In
een zorgvuldig geregisseerde vijzeloperatie is de belasting van het gebouw van
de oude kelder overgeplaatst naar de nieuwe kolommen. Dit was een van de
meest risicovolle momenten van het project, maar dankzij een nauwgezette
voorbereiding en een continue monitoring van krachten en vervormingen tijdens
de uitvoering is deze actie zonder schade succesvol verlopen.
Het laatste deel van de operatie, maar zeker niet de makkelijkste, was het maken
van een aantal diepe liftschachten. Met name de ontsluiting van de nieuwe
entreehal naar het Mauritshuis was een lastige opgave. Na afweging van een
aantal varianten is gekozen om achter de voorgevel in het Mauritshuis een lift
in te bouwen. Voor deze lift is een schacht tot circa 9 meter beneden maaiveld
gemaakt. Dit is gedaan door middel van een injectie rondom de liftschacht een
stijf grondmassief aan te brengen, waarna de put hierin is uitgehakt.
Deze lift is ook om andere redenen heel bijzonder geworden. Uitgangspunt was
dat de oorspronkelijke voordeur bij bijzondere gelegenheden als toegang gebruikt
zou kunnen worden. Bovendien mocht de liftschacht het monumentale karakter
van de hal in het Mauritshuis niet aantasten. Het resultaat is een transparant,
geheel glazen schacht, waarin zelfs de marmeren vloer van de hal is doorgelegd
op momenten dat de lift beneden in de nieuwe entreefoyer staat. In deze situatie
kan men door de voordeur door het glazen portaal het gebouw betreden. Bij
gebruik van de lift vanaf beneden, tilt deze de marmeren vloerplaat voorzichtig
mee omhoog op het moment dat de lift op de begane grond komt.
Ivo Hoekstra | MauritshuisMauritshuis Mauritshuis

9.
Het proces, risicobeheersing en monitoring
Dankzij Het ontwikkelen van een dergelijke complexe ondergrondse oplossing is
teamwerk. Opdrachtgever, architect en adviseurs hebben gezamenlijk de plannen
ontwikkeld, waarbij het spel tussen de ambitieuze wensen van de architect en
de technische realisatiemogelijkheden van de adviseur heeft geleid tot deze
prachtige lichte ondergrondse hal. Met het gebruik van veel glas, een glazen
liftschacht en toegangstrap, en een deel (beloopbaar) glas in het dek, is een hele
lichte en transparante hal gerealiseerd, zes meter onder maaiveld.
Maar ook de vertaling van ontwerp naar realisatie is teamwerk. In goed
gezamenlijk overleg hebben ontwerper ABT, bouwer Volker Staal en
Funderingen en het gemeentelijke Bouw- en Woningtoezicht de technische
oplossingen ontwikkeld en uitgevoerd. De bouwers hebben meegedacht in de
ontwerpoplossingen, de ontwerpers hebben meegekeken en gecontroleerd tijdens
de uitvoering. Op deze wijze is de wederzijdse kennis maximaal benut.
Tijdens het gehele proces, van ontwerp tot uitvoering, is er veel aandacht besteed
aan risicobeheersing. Deels door het toepassen van beproefde veilige technieken,
en deels door goed te monitoren en te controleren. Tijdens de uitvoering is de
omgeving voortdurend gecontroleerd met een Total Station monitoring.
Het eindresultaat
Deze grote ondergrondse klus is uitgevoerd zonder schades of significante
zettingen van de omliggende, monumentale gebouwen. Daarmee is bewezen dat
ondergronds bouwen, mits zorgvuldig voorbereid en uitgevoerd, een prachtige
oplossing voor een ruimtelijk probleem kan bieden.
Het Mauritshuis heeft een prachtige ruime ondergrondse centrale entreehal
gekregen, die twee museumdelen ontsluit en met elkaar verbindt. Het Mauritshuis
is klaar voor de toekomst.
De nieuwe lift achter de voorgevel Mauritshuis
Ronald TillemanRonald Tilleman

10.
Ronald Tilleman
Ronald Tilleman

11.
Luuk Kramer

12.
Korte Vijverberg
1330 - 1510 + P
bk. stoep
1530 - 1720 + P
bk. stoep
2310 - P
bk. afgew. vloer
990 + P
bk. afgew. vloer
7740 + P
bk. afgew. vloer
11040 + P
bk. afgewerkte vloer
14340 + P
bk. afgewerkte vloer
17640 + P
bk. afgew. vloer
21640 + P
bk. dakafwerking
3990 + P
bk. afgew. vloer
peil = 0 = NAP
20790 + P
ok. plafond afwerking
Peil = 0 = NAP
4260 - P
bk. bestaande constructie
3210 - P
bk. afgewerkte vloer
leidinggoot, plaats
en afmeting ntb
leidinggoot, plaats
en afmeting ntb
DCBA E F
6980619561956990 9400
2450 - 2550 + P
bk. plein
1380 - 1470 + P
bk. straat
4610 - P 4610 - P
9890+ p
ok. plafondafwerking
16440+ p
ok. plafondafwerking
10370+ p
ok. plafondafwerking
16995 - p
ok. plafondafwerking
3595+ p
ok. plafondafwerking
3385+ p
ok. plafondafwerking
275 + p
ok. plafondafwerking
1500 + p
ok. plafondafwerking
Doorsnede A-A
CONCEPT Definitief Ontwerp 31 januari 2011 schaal 1:200
Tekeningen

13.
2450 + P
bk. plein
2550 + P
bk. plein
4200 + P
circa
peil = 0 = NAP
4260 - P
bk. bestaande constructie
4200 + P
bk. afgew. vloer
peil = 0 = NAP
630 - P
16160 + P
bk. afgew. vloer
9671 + P
bk. afgew. vloer
19955 + P
bk. dakafwerking
22390 + P
bk. dakafwerking
4610 - P
2410 + P
maaiveld
1500 + p
ok. plafondafwerking
321m2m3m4
7165 7462 7370 834 7680 8260
m1
8501501639330027503003400
100014500440
3210 - P
bk. afgewerkte vloer

14.
1400 + P
midden wegdek
1410 + P
midden wegdek
1635 + P
stoep bij gevel
1470 + P
midden wegdek
2410 + P
bestrating bij poort
1420 + P
midden wegdek
16340 + P
470 + P
bestrating bij ingang
peil = nap = 0.00
1530 - 1720 + P
verloop bk. stoep
3210 - p
bk. afgewerkte vloer
140 - p
ok. constructie 610 - p
ok. plafond
3 2 1 m2 m3 m4
76808260
m1
716574627370834
5001450050030001003100300
1500 + p
ok. plafondafwerking
22670 + P

15.

Korte Vijverberg
3210 - P
bk. afgewerkte vloer
7740 + P
14340 + P
22740 + P
bk. dakafwerking
3755 - P
bk. constructie
1330 - 1510 + P
bk. stoep
1380 - 1470 + P
bk. straat
1530 - 1720 + P
bk. stoep
20840 + P
bk. dakafwerking
20950 + P
dakrand
140 - p
ok. constructie
9920 + p
ok. plafondafwerking
16470 + p
ok. plafondafwerking
560 - p
ok. plafondafwerking
900 + p
ok. plafondafwerking
D E F
6980 9400 3765
pA pB pC
 
921 300 16200 300 2424
11040 + P
bk. afgewerkte vloer
3990 + P
bk. afgewerkte vloer
2310 - P
bk. afgewerkte vloer
peil = 0 = NAP
17550 + P
bk. afgewerkte vloer
21640 + P
bk. dakafwerking
17040 + p
ok. plafondafwerking
10280 + p
ok. plafondafwerking
990 + P
bk. afgewerkte vloer
3590 + p
ok. plafondafwerking
1390 + P
bk. afgewerkte vloer
nitief Ontwerp 31 januari 2011 schaal 1:200

16.
thema
Staalvezelversterktonderwaterbeton3201344
thema
Staalvezelversterkt
onderwaterbeton
1
Krachtswerking,
ontwerpen
toepassings-
mogelijkheden
Publicaties

17.
DevergrotingvanhetMauritshuisiseenhelepuzzel.Bouwmaareensineenmo-
numentaleomgevingtrillingsvrijdriekelderswaarvaneenonderdetoegangsweg.
Endeminister-presidentenhetkabinetderKoninginwillennietgestoordworden.
Hoogstandje
dieponder
Plein26
Vanlinksnaarrechts:JensdeVries
vanVolkerStaalenFunderingenende
ABT’ersJohanGaljaardenBertEverts
indebouwputvanhetMauritshuis.
TheoLeoné
DenHaag-Toverenopde
vierkantemeter.Deuitbrei-
dingvanhetMauritshuisis
eigenlijknietmeerdande
aanpassingvaneen25bij25
metergrootappartementen-
gebouw.Maarwateenwerk
omhetberoemdemuseum
temakentoteennogbeter
podiumvandeschilderkunst
uitdeGoudenEeuw.
Liefsthaddenopdrachtgeveren
toezichthoudershetMauritshuisin
hetgeniepopgeknapt.Althans:
onzichtbaarenzonderoverlastvoor
welkebuurdanook.Wiedooreen
raamnaarbuitenkijkt,ziethet
torentjevandeminister-president,
dedrukkepoortnaarhetBinnenhof
ofhetstatigepandvanhetkabinet
derKoningin.Niemandinde
historischeomgevingwilgraag
gestoordworden.
“Voorhetplaatsenvaneentoren-
kraankrijgjegeentoestemming”,
zegtprojectleiderJensdeVriesvan
VolkerStaalenFunderingen.Zijn
ploegissamenmetzusterbedrijf
Bébouw-Midrethverantwoordelijk
voordefunderingenenhet
ondergrondscasco.“Alleaanvoer
gaatoverdesmallestraatKorte
Vijverberg,zolangalsdatnogmoge-
lijkis.Demobielekranenrijdenaf
enaan.Aldevrachtwagensmethet
funderingsmateriaalmoetenover
hetsmalleweggetje.Voorhet
jetgroutenenspoelborenzouik
graaghetwateruitdeHofvijver
gebruiken.Magniet.Dusslaanwe
intweecontainers57kuubkraan-
waterop.Preciesgenoegvooreen
daggrouten.Deafvoervanhet
watergaatgewoondoorderiole-
ring.Datkostdusextrageld.”
StadspaleisMauritshuiswerd
halverwegedezeventiendeeeuw
doorJacobvanCampenenPieter
PostgebouwdvoorgraafJohan
MauritsvanNassau-Siegen,gouver-
neur-generaalvanNederlands-Brazi-
lië.Sinds1822functioneerthet
gebouwalsmuseum.Decollectie?
DeberoemdeStiervanPotter,het
MeisjemetdeparelvanVermeeren
CarelFabritius’Puttertje.Plusnog
zo’n800werkenvangrotemeesters
alsFransHals,JanSteenenRem-
brandtvanRijn.Veelvande
topstukkenzijnmomenteelop
wereldreisoftezieninhetGemeen-
temuseuminDenHaag.
Wiehetmuseumdeafgelopen
dertigjaarwildebezoeken,moest
gebruikmakenvandeoude
dienstingang.Degrotetoegangs-
poortbleefgeslotenhetgeende
indrukwektedathetgebouwdicht
was.AlshetMauritshuisin2014de
bezoekersweerwelkomheet,
krijgenzealsinoudetijden
opnieuweenvorstelijkentreeover
hetvoorplein.
Opbasisvandein2009doorde
AmsterdamsearchitectHansvan
Heeswijkgewonnenprijsvraag
wordthetMauritshuisviaeen
ondergrondsefoyer–6meteronder
hetstraatniveau-verbondenmet
hetaandeoverzijdevandeKorte
Vijverberggelegenpandvan
sociëteitDeWitte.Deuitbreidingtot
6500vierkantemetervloeropper-
vlakgeefteindelijkderuimtetothet
houdenvanwisseltentoonstellin-
genzondereendeelvandevaste
collectieeerstnaardeopslagte
moetenbrengen.Debelangrijkste
adviseursbijhetprojectzijnnaast
VanHeeswijkingenieursbureauABT
enArupInstallaties.Hetprojectis
opgekniptinhetlastigeonder-
grondsewerk,hetpakketrenovatie
vanhetMauritshuis,afbouwkelders
plusopknappenvanhetpandPlein
26enmeerdereinstallatieopdrach-
ten.
Bijdekeuzevoorhetondergrondse
werkkwam–vooreenbedragvan3,1
miljoeneuro–VolkerStaalboven
drijven.Indetweedefasedongen
nogmeeBAM,VanEesteren,DeNijs
endeBelgischebouwerDenys.
OpdrachtgeverismuseumMaurits-
huiszelf.Eenbijzonderheid.
Normaalgesprokenhoudtde
Rijksgebouwendienstbijeen
topmonumentvandeStaatder
Nederlandendetouwtjeszelfin
handen.
“Wehebbenbijdeaanbestedingerg
gefocustophetmonumentale
gebouwinzijnmonumentale
omgeving”,zegtJohanGaljaard,
raadgevendingenieurbijABT.Hijis
verantwoordelijkvoorhettechnisch
ontwerpenbewaaktdeconstruc-
tieveengeotechnischekantenvan
hetwerk.“Allesisgerichtophet
voorkomenvanschade.”
VolgensJensdeVrieskreegVolker
Staaldeopdrachtvooralvanwegede
wijzewaaropzijnmensenzich
haddeningeleefdinhetplan,inal
derisico’s.“Bijzo’nprojectspeelt
nietalleenhetontwerpeenrolmaar
ookdeuitvoering.Wehebbenzelfs
alternatieveningediend.Datgafde
doorslag.”
InfebruarikonVolkerStaalmet
constructeurABTaandeslagom
hierendaarhetontwerpaante
passen.Bijvoorbeeldvande
ambitieuzeliftput,waardoorstraks
eenvandeduursteschachtenvan
Nederlandontstaat.Dekoningin
kanalsdehekkenweeropenzwaai-
eninvolornaatmethaargevolgvia
hetvoorpleindeMitsubishi-liftnaar
defoyernemenomhetMauritshuis
tebetreden.
DeVries:“Deliftputnaarde6meter
onderhetstraatniveaugelegen
kelderisheeldiep.Jehebtooknog
ruimtenodigvoordeplunjer.De
werkhoogteindegewelvenis
beperktenjemaggeentrillingen
veroorzaken.ABTdachtaaneen
oplossingmetcaissons,diewein
vierfasenmoestenafstortenen
afzinken.Wijkwamenalsalterna-
tiefmethetmakenvaninjectiewan-
den,waarbijjeeenchemischmiddel
inhetporeuzezandpompt.Daarna
gravenwedeliftschachtuit.”
Metdetoepassingvanhard-en
softgelverzekertVolkerStaalzich
vandegrond-enwaterkerende
functie.
Detweelaagsekelderonderhet
voorpleinverandertineenkolom-
vrijehalmetroyaletoetredingvan
hetdaglicht.Daartoewordende
wandenmetondergrondsebetons-
tortengefaseerdopgedikt.Pasalsde
keldermetstempelsopnieuw
gezekerdis,verdwijnendeinde
jarentachtiggeplaatstetussenvloe-
renendekken.
Onderwaterbeton
Galjaard:“Simpelgezegdbouwen
wedriekeldersenverbindendie
dan.Plusdiebijzondereliftschacht
natuurlijk.Dekelderonderdestraat
ishetgemakkelijkste.Nouja,je
bouwtwelpreciestussentwee
historischepandenin.”
Eengemakkelijkklusje,diekelder
onderdeKorteVijverberg?DeVries
knippertevenmetdeogen.“Het
wordtdeenigeputdiewenatzullen
ontgraven,metstaalvezelgewapend
onderwaterbetonalsafsluiting.
Dezestaalvezelgewapendetijdelijke
bouwputvloerkomtnietzovaak
voor.Detijdelijkeendefinitieve
vloerwordenbeideverankerdmet
gewi-trekpalen.”
Degrootsteuitdagingisdekelder
onderPlein26.Deonderaardse
ruimtevanhetopstaalgefundeerde
gebouwwordttweemeterverdiept.
Dusmoetdefunderingvande
wandenenkolommenookverlaagd
wordenineenbouwputruimonder
degrondwaterstand.
“Wemakeneersteennieuwe
funderingmetgroutkolommenin
degrond.Daaropplaatsenwe
nieuwekolommen.Endanwordt
hetgebouwmetbehulpvanvijzels
vandeoudekolommengetildenop
denieuwekolommenneergezet”,
schetstGaljaard.Zonderdatde
omgevingdaarietsvanmag
merken.
VolkerStaalheeftindebouwputten
vanhetMauritshuisdagelijkstien
totvijftienmensenaanhetwerk.
Pluseenstukofvierophetkantoor.
IngenieursbureauABTzetdagelijks
zespersonenin,waarvantweeop
hetmuseumterrein.
Volgensdeplanningwordtde
ruwbouwuiterlijk8maart2013
opgeleverd.■
HetMauritshuiswordtviaeenfoyerverbondenmetdekeldervansociëteitDeWitte.Foto’s:PetervanMulken

18.
Mauritshuis