1. CHAPTER 2
ความหมายของการควบคุมคุณภาพ
2.1 ความหมายของคุณภาพ (Quality)
คุณภาพ หมายถึง ความพึงพอใจของผู้บริการหรือลูกค้าที่มีต่อผลงาน หรือ
สินค้าและบริการ
หรือ สรุปได้ว่า คุณภาพจะมีความหมายที่มุ่งเน้นไปสู่มุมมองที่แตกต่างกนน 5
ด้าน ได้แก่
1) คุณภาพในมุมมองด้านความสมเหตุสมผล
2) คุณภาพในมุมมองด้านผลิตภนณฑ์
3) คุณภาพในมุมมองของผู้ใช้
4) คุณภาพในมุมมองด้านคุณค่าความงาม
5) คุณภาพในมุมมองด้านการผลิต

2. ความหมายของคุณภาพที่สนมพนนธ์กนบกระบวนการผลิตและการจาหน่าย

3. 2.2 ความหมายของการควบคุมคุณภาพ (Quality Control : QC)
เกษม พิพนฒน์ปนญญานุกูล (2541 : 2) สรุปความหมายของการควบคุม
คุณภาพ หมายถึง การกระทาซึ่งให้ได้มาถึงคุณสมบนติของสินค้าอนนพึงประสงค์ เป็ นที่
พึงพอใจของผู้บริโภค มีความปลอดภนยและ ไม่เป็ นพิษต่อสิ่งแวดล้อม ด้วยต้นทุนที่ต่า
พูลพร แสงบางปลา (2537 : 39) ให้ความหมายของคาว่า "การควบคุม
คุณภาพ" หมายถึง ระบบ การตรวจสอบและรนกษาไว้ซึ่งระดนบคุณภาพของสินค้าหรือ
กระบวนการผลิต โดยมีการวางแผนอย่างรอบคอบ ใช้เครื่องมืออย่างเหมาะสม มีการ
ตรวจสอบอย่างสม่าเสมอ และมีการแก้ไขข้อผิดพลาดที่เกิดขึ้น เพื่อรนกษาระดนบความ
ต้องการของลูกค้า

4. ประเวศ ยอดยิ่ง (2542 : 13) สรุปความหมาย "การควบคุมคุณภาพ"
หมายถึง วิธีการตรวจสอบ และปฏิบนติการแก้ไขในกระบวนการผลิต ผลิตภนณฑ์หรือ
บริการ เพื่อให้เกิดความมน่นใจว่าผลิตภนณฑ์หรือ บริการนน้นมีคุณภาพตามที่ลูกค้า
ต้องการ
เรืองวิทย์ เกษสุวรรณ (2545 : 230) กล่าวว่า การควบคุมคุณภาพ คือ การ
กาหนดเป้ าหมาย และ ทาให้เป็ นไปตามเป้ าหมายนน้นด้วยวิธีการที่มีประสิทธิภาพมาก
ที่สุด และควรดนดแปลงวิธีการให้สอดคล้อง กนบสนงคมและวนฒนธรรมของแต่ละแห่ง
สรุป
การควบคุมคุณภาพ (Quality Control : QC) หมายถึง กระบวนการใน
การจนดให้กิจกรรมต่าง ๆ เป็ นไปตามแผนการ ที่กาหนดไว้เพื่อให้บรรลุตามเป้ าหมาย
ต่าง ๆ ที่จะให้ผลิตภนณฑ์เป็ นไปตามมาตรฐาน เหมาะสมกนบการใช้งาน ปลอดภนย ไม่
เป็ นอนนตรายกนบสภาพแวดล้อม และสร้างความพึงพอใจให้กนบลูกค้า

5. 2.3 ความหมายของการประกนนคุณภาพ (Quality Assurance : QA)
การประกนนคุณภาพ หมายถึง ระบบกระบวนการการบริหาร หรือการจนดการ
ภายในองค์กรที่มีเป้ าหมายเพื่อสร้างความมน่นใจว่าระเบียบวิธีปฏิบนติงานต่างๆ และ
ข้อกาหนดทางคุณภาพต่างๆ จะได้รนบการนาไปปฏิบนติอย่างถูกต้องครบถ้วนและอย่าง
สม่าเสมอ สร้างความมน่นใจได้ในระดนบหนึ่ง ทาให้เป็ นที่ยอมรนบได้ว่าผลการผลิตจะ
ออกมาตามความต้องการภายใต้สภาพแวดล้อมและปนจจนยในกระบวนการผลิตที่ได้รนบ
การควบคุมอย่างถูกต้อง
การประกนนคุณภาพ จะครอบคลุมถึงการควบคุมคุณภาพ (QC) การ
ตรวจสอบคุณภาพ (Quality Auditing , QAu) การประเมินคุณภาพ (Quality
Assessment , QAs) ภายใต้มาตรฐานที่องค์กรกาหนดหรือนาไปใช้ (Standard) ซึ่ง
เขียนได้เป็ นสมการได้ดนงนี้
QA = Standard + QC + QAu + QAs

6. การประกนนคุณภาพขององค์กรเพื่อสร้างความมน่นใจให้แก่ลูกค้าสามารถ
จาแนกการประกนนคุณภาพได้เป็ น 4 ส่วน ดนงนี้
1) การประกนนคุณภาพในการพนฒนาผลิตภนณฑ์ใหม่ (Quality assurance at
new product development)
2) การประกนนคุณภาพในกระบวนการผลิตและการดาเนินการ (Quality
assurance at manufacturing / operation)
3) การประกนนคุณภาพที่คู่ค้า (Quality assurance at vender)
4) การประกนนคุณภาพการใช้งานของลูกค้า (Quality assurance at
customer use)
การประกนนคุณภาพจะเน้นที่ตนวระบบ (System) และวิธีปฏิบนติงาน
(Procedure)

7. 2.4 ความหมายของระบบคุณภาพ (Quality System : QS)
ระบบคุณภาพ หมายถึง การจนดการองค์กรในด้านต่างๆ ที่แสดงถึงความ
รนบผิดชอบ ระเบียบวิธีปฏิบนติ กระบวนการดาเนินงาน และทรนพยากรที่ใช้สาหรนบการ
บริหารคุณภาพ โดยแต่ละองค์กรมีข้อจากนดและลนกษณะเฉพาะที่แตกต่างกนน แต่ระบบ
คุณภาพต้องครอบคลุมทน่วทน้งองค์กร พนนกงานต้องรู้หน้าที่และความรนบผิดชอบโดย
อาศนยคู่มือที่จนดทาไว้ให้เข้าใจตรงกนนภายในองค์กร

8. 2.5 ความหมายของการบริหารคุณภาพ (Quality Management : QM)
การบริหารคุณภาพ หรือการจนดการคุณภาพ หมายถึง หน้าที่ทางการบริหาร
ประเภทหนึ่งที่เกี่ยวเนื่องด้วยการกาหนด และการนานโยบายคุณภาพไปปฏิบนติจริง
การบริหารคุณภาพจะประกอบด้วยกิจกรรม ดนงนี้
1) การวางแผนกลยุทธ์ (Strategic planning)
2) การจนดสรรทรนพยากรองค์กร (Allocation of resources)
3) กิจกรรมที่ประกอบกนนเป็ นระบบคุณภาพ (System activities for quality)
เช่น การวางแผนคุณภาพ การดาเนินงานด้านคุณภาพ การควบคุมและประเมิน
คุณภาพ การปรนบปรุงคุณภาพ (PDCA)

9. ขอบข่ายของความหมายของคาที่เกี่ยวข้องกนบคุณภาพ

10. 2.6 ชนิดของคุณภาพ
สามารถจาแนกชนิดของคุณภาพได้ 4 ชนิด ตามแนวคิดของเฮร์ส และโรมิก
(Hayes and Romig) ดนงนี้
1) คุณภาพกาหนด (State Quality)
2) คุณภาพจริง (Real Quality)
3) คุณภาพที่โฆษณา (Advertised Quality)
4) คุณภาพจากประสบการณ์ (Experienced Quality)

12. แบบฝึกหัดที่ 1 เรื่อง ความหมายของการควบคุมคุณภาพ
1) จงให้ความหมายของคาว่า “คุณภาพ” “การควบคุมคุณภาพ” “การประกันคุณภาพ”
“ระบบคุณภาพ” และ “การบริหารคุณภาพ”
2) มุมมองที่แตกต่างกัน 5 ด้านในความหมายของคุณภาพมีอะไรบ้าง
3) การประกันคุณภาพจาแนกได้ 4 ส่วน อะไรบ้าง
4) คุณภาพตามแนวคิดของเฮร์ส และโรมิก จาแนกได้กี่ชนิด อะไรบ้าง