SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 12
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Moduł 5
Funkcje systemu operacyjnego
Wstęp – funkcje systemu operacyjnego
1. Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych
2. Funkcje systemu operacyjnego
2
Wstęp – funkcje systemu operacyjnego
System operacyjny jest powszechnie znany i używany. Bez niego ciężko by nam
było funkcjonować w świecie komputerowym. System jest łącznikiem pomiędzy nami
użytkownikami a naszym sprzętem.
Tematyka samych systemów operacyjnych jest bardzo rozległa, jest tam
do poruszenia wiele aspektów, natomiast ten moduł będzie się skupiał na przedstawie-
niu funkcji systemów operacyjnych. Takimi funkcjami są: wielozadaniowość, kontakt
z użytkownikiem, czy zarządzanie zasobami maszyny.
Jedną z funkcji systemu operacyjnego jest również sygnalizacja błędów i stanów
awaryjnych, która z punktu widzenia użytkownika ma sporo do zrobienia. Wszystko jest
dobrze do czasu kiedy mamy problem z komputerem lub systemem. Dostępne funkcje
mają nam pomóc i określić rodzaj błędów, na podstawie danych będziemy mogli szukać
rozwiązania w celu naprawy naszego systemu.
Systemy operacyjne stanowią integralną część naszego życia, to przez mamy
możliwość komunikacją ze sprzętem, dlatego warto przyjrzeć się tej tematyce, przyswo-
ić kilka ważnych pojęć, a wtedy na pewno będzie łatwiej zrozumieć jak to wszystko dzia-
ła.
1. Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych
System informatyczny jest to wyodrębniona część systemu informacyjnego, która
jest, z punktu widzenia przyjętych celów skomputeryzowana.
Na system informatyczny składa się więc: sprzęt (hardware), oprogramowanie (softwa-
re), baza danych, telekomunikacja, ludzie, organizacja.
Hardware jest to sprzęt techniczny, dzięki któremu informacje są nadawane, odbie-
rane, przetwarzane i przesyłane. Jest to zbiór, który składa się z rozmaitych urządzeń
technicznych takich jak: procesor, pamięć, urządzenia wejścia (klawiatura, czytniki),
urządzenia wyjścia (monitory, drukarki).
Software po polsku oprogramowanie. Jest to zbiór programów i instrukcji napisa-
nych w specjalnym języku, który jest zrozumiały dla komputera.
Ludzie to najważniejszy element całego systemu. Personel obsługujący informatycz-
ne systemy zarządzania, kierowania, wspomagania decyzji jak również systemy dorad-
cze to ludzie, którzy: zarządzają, projektują, programują, eksploatują, konserwują wy-
mienione systemy. Oczywiście cały wymieniony personel jest również zaliczany do per-
sonelu systemu informatycznego. Przygotowanie ich wszystkich decyduje o tym, czy
system będzie sprawny, efektywny i niezawodny. Na nic zda się zastosowanie najnow-
szego sprzętu informatycznego i oprogramowania, jeżeli personel go obsługujący i nad-
zorujący nie będzie na najwyższym profesjonalnym poziomie.
Organizacja sprawia, że poszczególne elementy systemu stanowią całość. Organiza-
cja zawiera w sobie: strategie rozwoju, politykę, reguły i zasady postępowania.1
Głównym powodem ryzyka przy tworzeniu systemów informacyjnych jest fakt, że każdy
projekt systemu informatycznego oznacza zmianę.
Wprowadzanie systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie wiąże się zwykle
z koniecznością wprowadzania zmian w jego dotychczasowej organizacji.
1 całość: http://www.niemieszane.info/poradnik-komputerowy/systemy-informatyczne/
3
Generalnie ludzie zmian nie lubią i będą się im przeciwstawiać ile tylko mogą i gdzie tyl-
ko mogą.
Przyczyny oporów przed zmianami
Własne interesy:
1. Obawa przed nieznanym.
2. Nieświadomość celów zmiany.
3. Brak zaufania.
4. Różnice postrzegania.
5. Brak tolerancji.
6. Względy kulturowe.2
Jak przygotować zmiany
 przeprowadź diagnozę rzeczywistych potrzeb dokonania zmian;
 zapewnij poparcie kierownictwa wszystkich szczebli;
 zaprojektuj każdy etap wprowadzania zmiany;
 Przezwyciężaj opory przeciw zmianom poprzez: wskazywanie wszystkim ich miejsca
po wprowadzeniu zmiany organizowanie szkoleń niestwarzanie aury tajemniczości
wokół procesu zmiany stwarzanie atmosfery współtworzenia;
 stawiaj na entuzjastów, przywódców nieformalnych zespołów pracowników.
Współczesne warunki prowadzenia biznesu wymuszają jednak stosowanie bardziej zło-
żonych form działania, a te z kolei wymagają posiadania bardziej rozbudowanych sys-
temów informacyjnych wspomagających zarządzanie.3
Podstawowe funkcje systemu informatycznego.
 Gromadzenie informacji polega na zbieraniu, rejestrowaniu i ewidencjonowaniu da-
nych, czyli informacyjne zasilanie obiektu. Dlatego też funkcja ta jest często nazywa-
na wejściem systemu informatycznego.
 Przetwarzanie informacji polega na wykonywaniu na nich typowych operacji aryt-
metycznych i logicznych. Z danych źródłowych zgromadzonych i wprowadzonych do
systemu uzyskuje się w wyniku ich przetworzenia informacje wynikowe żądane
przez odbiorców.
 Przechowywanie informacji polega na zapisaniu danych na trwałych nośnikach
w postaci i formie umożliwiających ich łatwe wykorzystanie w kolejnych procesach
przetwarzania, bez konieczności ponownego realizowania operacji wejściowych.
 Prezentowanie informacji polega na dostarczeniu odbiorcom niezbędnych informacji
wynikowych w wymaganych przez nich terminach, miejscu, zakresie, postaci czy
stopniu szczegółowości, dlatego też bywa nazywane wyjściem systemu informatycz-
nego.
 Przesyłanie informacji wiąże się z przemieszczeniem się zasobów informacyjnych
pomiędzy komórkami organizacyjnymi organizacji wykonującymi kolejne operacje
przetwarzania.4
2 http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html
3 http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html
4 http://www.wkuwanko.pl/zarzadzanie/zarzadzanie-isz---wyklad-03---podstawowe-funkcje-systemu-
informatycznego_74_2850.html
4
Zintegrowany system informatyczny:
Najbardziej merytorycznie i technologicznie zaawansowana klasa systemów in-
formatycznych wspomagających zarządzanie w przedsiębiorstwach i instytucjach.
Optymalizuje procesy zarówno wewnętrzne, jak i zachodzące w najbliższym oto-
czeniu poprzez oferowanie gotowych narzędzi.
Narzędzia te służą do automatyzacji wymiany danych pomiędzy działami przed-
siębiorstwa oraz pomiędzy przedsiębiorstwem a innymi podmiotami biznesowymi
z jego otoczenia (np. kooperantami, dostawcami, odbiorcami, bankami, urzędami skar-
bowymi).5
Główne cechy:
 kompleksowość funkcjonalna,
 integracja danych i procedur,
 elastyczność funkcjonalna i strukturalna,
 zaawansowanie technologiczne oraz otwartość.
Tendencje rozwojowe ZSI:
 szerszy zakres usług biznesowych (np. CRM, PRM, SCM),
 pełniejsze wykorzystanie technologii internetowych w realizacji idei e-biznesu,
 rozwój aplikacji na platformy mobilne,
 systemy wspomagające zarządzanie wiedzą.6
System informatyczny zarządzania jest to część systemu informacyjnego reali-
zowana przez techniczne środki informatyki, którego celem jest wspomaganie procesów
zarządzania.
Powstanie systemów informatycznych zarządzania spowodowane było ciągle
wzrastającą ilością gromadzonych danych w przedsiębiorstwach i wyniku tego trudno-
ścią ich przetwarzania i wykorzystania w bieżących procesach zarządzania w firmach.
Dla dużych firm dodatkowymi czynnikami wpływającymi na konieczność wykorzysty-
wania SIZ były:
 wzrost wielkości firmy,
 rozrastająca się struktura organizacyjna,
 globalizacja prowadzonej działalności,
 zmienne i niepewne otoczenie gospodarcze.7
Dlaczego wdrażać systemy informatyczne?
Głównym celem SIZ jest zaspokajanie potrzeb informacyjnych kierownictwa róż-
nego szczebla zarządzenia, oraz wspomaganie procesów podejmowania decyzji.
Zastosowanie SIZ daje przedsiębiorstwu następujące korzyści:
 przyspieszenie obiegu informacji w przedsiębiorstwie związane z automatyzacją
czynności wczytywania, przetwarzania i prezentowania danych,
 możliwość dostępu w każdej chwili kierownictwa do bazy poprawnych, wiary-
godnych, aktualnych informacji, niezbędnych do bieżącego i przyszłego zarzą-
dzania przedsiębiorstwem,
 usprawnienie procedur obsługi dostawców i klientów,
 ułatwienia pracy personelu oraz zarządzających przedsiębiorstwem.8
5 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt
6 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt
7 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt
5
Wiele lat rozwoju metod i narzędzi informatyki i ich szczególnego zastosowania
jakim jest wspomaganie procesów decyzyjnych w organizacjach (np.: przedsiębiorstw
produkcyjnych) uczyniło systemy informatyczne koniecznym elementem funkcjonowa-
nia organizacji.
Aktualnie zarządzanie przedsiębiorstwem produkcyjnym wymaga stosowania
systemów informatycznych typu MRP/ERP oraz systemów CAD, CAM, zarządzania obie-
giem dokumentów i wielu innych. Systemy MRP/ERP są efektem procesu ewolucji pole-
gającej na dodawaniu podsystemów obejmujących swoją funkcjonalnością coraz szersze
obszary wspomagania organizacji przedsiębiorstwa. Głównymi celami zastosowania
systemów MRP/ERP jest planowanie i kontrola produkcji w przedsiębiorstwie i oblicza-
nie wskaźników ekonomicznych.9
Systemy MRP/ERP są narzędziami, wytworzonymi metodami informatyki, które
realizują funkcje systemu informacyjnego przedsiębiorstwa. Problematyka systemów
informacyjnych wymaga ujęcia interdyscyplinarnego, obejmującego wiedzę o zarządza-
niu, funkcjach i organizacji przedsiębiorstwa, metodach informatyki, analizy systemo-
wej.
W analizie systemu informacyjnego przedsiębiorstwa są stosowane modele prze-
pływów i przetwarzania informacji (danych). Natomiast modelowanie systemu informa-
cyjnego jest metodą stosowaną w projektowaniu i wytwarzaniu systemów informatycz-
nych.
Doświadczenia zebrane w procesie wytwarzania systemów informatycznych dla
różnego typu organizacji, a w szczególności przedsiębiorstw produkcyjnych służą w
opracowaniu standardów. Aktualnie, w dziedzinie systemów informatycznych w zarzą-
dzaniu można wymienić dobrze opracowane standardy dla przedsiębiorstw produkcyj-
nych:
 systemy finansowo-księgowe, zarządzania zasobami, informacji kierownictwa, stan-
dard niejawny, brak jednolitego unormowania, praktycznie dobrze opracowana do-
kumentacja do tego typu systemu może stanowić standard,
 systemy klasy MRP, obejmują ekonomikę i kierowanie produkcją
w przedsiębiorstwie, (MRP I – planowanie zapotrzebowania materiałowego, MRP II
– planowanie zasobów do produkcji), standard jawny, publikowany,
 systemy klasy CIM, (computer integrated manufacturing – komputerowo zintegro-
wane wytwarzanie), rozszerzenie zadań realizowanych przez system na projekto-
wanie wyrobów i przygotowanie technologii produkcji.10
Dla przedsiębiorstw o specjalistycznym profilu, instytucji finansowych, dla orga-
nizacji realizujących zadania administracyjne, jednostek budżetowych tworzone są sys-
temy informatyczne, które same w sobie stanowiące standardy. Tutaj można wymienić
systemy zarządzania transportem, bankowe, administracji rządowej i samorządowej,
zarządzania budżetem, ewidencyjne, informacyjne. Publikowanie standardów ma na
celu podsumowanie doświadczeń zebranych w projektowaniu, wytwarzaniu i wdraża-
niu systemów informatycznych. Standard jest płaszczyzną komunikacji między użyt-
kownikami a wykonawcami systemu (analitykami, programistami, wdrożeniowcami).
Podstawowymi założeniami opracowania standardu są uniwersalność oraz przewidy-
wanie nowych zadań realizowanych przez system w wyniku rozwoju metod zarządzania
i organizacji przedsiębiorstw. To powoduje, że standard jest obszernym i szczegółowym
8 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt
9 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc
10 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc
6
wykazem zadań systemu informatycznego oraz szczegółową specyfikacją struktur da-
nych (zbiorów, baz danych) oraz algorytmów (funkcji).
System informatyczny wykonany dokładnie według założeń standardu jest skompliko-
wany, posiada dużą ilość wejść i wyjść oraz wymaga wykonania złożonych czynności,
aby uruchomić proces przetwarzania.11
Rolą narzędzi informatycznych jest przede wszystkim wspomaganie i przyspieszanie
podejmowania decyzji przez zarząd i kadrę menedżerską przedsiębiorstwa. Należy jed-
nak zauważyć, że obecnie decydującym czynnikiem konkurencyjnym jest szybkość
przepływu informacji, która skraca procesy zachodzące w przedsiębiorstwie. Dotyczy to
również działań menedżerskich z zakresu analizy i oceny efektywności przedsiębior-
stwa, gdyż od nich zależy szybkość podejmowanych decyzji strategicznych i operacyj-
nych. Ciągła presja czasu utrudnia analizę danych i wyciąganie poprawnych wniosków.
Niezbędna zatem wydaje się informatyzacja zadań analitycznych w procesie zarządzania
logistyką przedsiębiorstwa. Rolą informatycznych narzędzi wspomagających ocenę efek-
tywności jest wspieranie kadry zarządczej i menedżerskiej w procesie zarządzania.
Obecnie narzędzia informatyczne wspierające ocenę efektywności procesów logistycz-
nych nabierają szczególnego znaczenia, m.in. dla przedsiębiorstw planujących osiągnię-
cie przewagi konkurencyjnej na rynku.12
Największe zapotrzebowanie w zakresie gromadzenia, przetwarzania i przechowywania
danych z wykorzystaniem informatycznych narzędzi wspomagających podejmowanie
decyzji występuje szczególnie w dużych i średnich przedsiębiorstwach. Ze względu na
rozdrobnienie i różnorodność tego sektora zapotrzebowanie na skuteczny przepływ
informacji jest mocno zróżnicowane i uzależnione zarówno od specyfiki branży, w której
funkcjonuje przedsiębiorstwo, jak i od charakteru realizowanych w nim procesów.13
Tabela 5.1. Cechy systemu informatycznego
Cecha SIt system informatyczny
Dziedzina dane rejestrowane, przesyłane, przecho-
wywane, wyszukiwane, przetwarzane,
prezentowane, dostarczane odbiorcom
Cel działania, two-
rzone wyjścia
struktury danych wynikowych, przyjętych
dotychczas raportów
Klasa systemu system sztuczny (artefakt)
Składniki systemy sztuczne (artefakty) - dane, me-
tody i systemy abstrakcyjne,
Klasa rozwiązywa-
nych problemów
dobrze ustrukturyzowane, problemy infor-
matyków sformułowane według potrzeb od-
biorców danych
11 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc
12 http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976
13 http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976
7
Metoda badania,
analizy i tworzenia
systemu
twarde metody
Właściciel systemu szef SIt i kierownicy liniowi
Ideologia potrzeba wykonania przypisanych zadań
Dane dane zidentyfikowane wg wzorca starej
organizacji
Techniki i 'tech-
nologia'
TI czyli technika komputerowa
Metody metody ilościowe wspomagane przez techni-
kę komputerową
Technika,
technologia
techniki komputerowe i jako uzupeł-
nienie dostępne t.o.
Organizacja org. odziedziczona do której dostoso-
wuje się SIt
Ludzie ludzie przyuczający się nowych rozwiązań
technicznych
Rola człowieka człowiek traktowany, jako element tech-
niczny
Źródło: http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI11/art/SI-vs-SIT.pdf
2. Funkcje systemu operacyjnego
System operacyjny (ang. operating system) jest programem (grupą programów),
który pośredniczy między użytkownikiem komputera a sprzętem komputerowym. Jest
on niezbędny do prawidłowej pracy komputera i w pewnym sensie określa możliwości
wykorzystania sprzętu i komfort pracy użytkownika. System operacyjny musi być oczy-
wiście dostosowany do sprzętu, na którym jest instalowany. Od niego zależy również
jaką pracę możemy wykonać, jakie programy uruchomić.
System operacyjny jest, więc pośrednikiem między człowiekiem i programami
użytkowymi a sprzętem. Dzięki zastosowaniu systemu operacyjnego możliwe jest łatwe
wykorzystanie komputerów o różnej architekturze wewnętrznej, zbudowanych
z różnych podzespołów różnych producentów, gdyż z punktu widzenia użytkownika
obsługa tych systemów jest taka sama. Szczegółami obsługi urządzeń wewnętrznych
zajmuj się właśnie system operacyjny. Łatwiej mają również twórcy oprogramowania,
którzy nie muszą dostosowywać swoich programów do wielkiej liczby różnorodnych
rozwiązań sprzętowych dostępnych na rynku.14
Wielu z nas mówić system operacyjny ma na myśli tylko systemy Windows. A tu-
taj można użytkownika zaskoczyć podając przykłady:
 MS DOS jako środowisko tekstowe,
14 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm
8
 MAC OS system operacyjny firmy Apple,
 Linux, może być wykorzystywany dowolnie,
 Windows, system operacyjny firmy Microsoft.
Istotną alternatywą dla Windows stał się system operacyjny oparty o platformę UNIX
(Unix Time Sharing System)a chodzi oczywiście o Linuxa.
Dystrybucji Linuxa jest bardzo wiele, a takie przykładowe to Ubuntu, Fedora, Debian,
Slackware. Każdy znajdzie coś dla siebie w tym temacie, zapraszam do zaznajomienia się
tą tematyką.
Rysunek 5.1. System operacyjny jako pośrednik.
Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm
Funkcje Systemu Operacyjnego:
 zarządzanie zadaniami,
 zarządzanie akcjami,
 zarządzanie danymi,
 komunikacja z użytkownikiem.15
Rysunek 5.2. Hierarchia budowy systemu komputerowego.
Źródło: http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html
Komputer bez oprogramowania jest jedynie bezużyteczną skrzynką. Aby tchnąć
w niego życie trzeba dodać do niego myśl człowieka zawartą w oprogramowaniu. Dopie-
15 http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyjny
9
ro połączenie tych dwóch elementów sprzętu (ang. hardware) i oprogramowania (ang.
software) tworzy środowisko, w którym można wykonywać różnorodne zadania.
Sprzęt i oprogramowanie tworzą system komputerowy.
Rysunek 5.3. System komputerowy.
Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
Oprogramowaniem, bez którego nie może dziś istnieć (w zasadzie) system komputero-
wy jest system operacyjny.
System operacyjny jest programem albo grupą programów, które pełnią w systemie
komputerowym szczególną rolę.
System operacyjny powinien spełniać dwa podstawowe zadania:
 tworzyć wygodne i wydajne środowisko dla użytkownika systemu;
 zapewniać wydajną i bezawaryjną pracę wszystkich komponentów systemu
komputerowego.16
Jako alternatywę dla Windows warto zapoznać się jak działa poprzez diagram blokowy
systemu Linux.
Rysunek 5.4. Diagram blokowy jądra systemu Linux
Źródło: http://students.mimuw.edu.pl/SO/Linux/Temat01/temat011.html
16 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
10
W celu spełnienia swoich zadań system operacyjny musi realizować następujące funk-
cje:
Funkcja zarządzająca
System operacyjny zarządza pracą wszystkich elementów wchodzących w skład
systemu komputerowego. Jego zadanie polega na dostarczaniu odpowiednich mechani-
zmów do właściwego użycia zasobów systemu i do pracy programów użytkowych. Two-
rzy on środowisko do pracy innych programów.17
Funkcja dystrybucji zasobów
System operacyjny ma pod swoją opieką wiele różnych zasobów wchodzących
w skład systemu komputerowego. Zasoby te takie jak obszar pamięci operacyjnej, pa-
mięci zewnętrznej, czas procesora, dostęp do magistrali danych itp. są potrzebne róż-
nym programom po to, aby mogły prawidłowo wykonywać swoje zadania. Rolą systemu
operacyjnego jest odpowiedni przydział (dystrybucja) zasobów poszczególnym progra-
mom, które zgłaszają potrzebę ich wykorzystania.
Tak więc programy użytkowe, które potrzebują skorzystać z określonego zasobu kom-
putera muszą zgłosić się do systemu operacyjnego z prośbą o przydzielenie im tego za-
sobu. Jednym słowem, składają zamówienia na potrzebne zasoby. System operacyjny
rozpatruje te zamówienia i decyduje o ich realizacji.18
Rysunek 5.5. Funkcje systemu operacyjnego.
Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
Podczas pracy wielu programów mogą pojawiać się konflikty spowodowane próbą jed-
noczesnego korzystania z tych samych zasobów. System operacyjny troszczy
się o eliminowanie tych konfliktów i taki przydział zasobów, aby w możliwie najlepszy
sposób zapewnić efektywne i wydajne ich wykorzystanie.19
Funkcja sterująca
Z funkcją dystrybucyjną nierozerwalnie związana jest funkcja sterująca. Polega
ona na nadzorowaniu działania programów użytkownika, przeciwdziałaniu błędom
i zapobiegania sytuacjom awaryjnym i nieprawidłowemu wykorzystaniu komputera.
Jednym z zadań systemu operacyjnego jest na przykład sterowanie pracą urządzeń wej-
ścia-wyjścia i zapewnienie poprawnej współpracy jednostki centralnej z urządzeniami
peryferyjnymi takimi jak klawiatura czy drukarka.20
17 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
18 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
19 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
20 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
11
2.1 Rodzaje systemów operacyjnych
Systemy wsadowe.
Pierwsze systemy operacyjne były prostymi programami, najczęściej rezydują-
cymi na stałe w pamięci komputera, których zadanie polegało na przekazywaniu stero-
wania do kolejnych zadań znajdujących się w kolejce do wykonania. Zadania do wyko-
nania były najczęściej zapisywane na kartach perforowanych, które były przekazywane
operatorowi systemu. Na wyjściu znajdowały się najczęściej drukarki lub perforatory
kart i w ten sposób system wyświetlał wynik wykonania powierzonego mu zadania.
Programiści nie mieli w ogóle dostępu do takiego systemu, zarówno wejście jak i wyjście
systemu obsługiwane było wyłącznie poprzez operatora. W systemach tego typu brak
jest jakiejkolwiek kontroli nad wykonywanym zadaniem w trakcie jego przetwarzania.21
Systemy interaktywne.
Wcześniej omówione systemy nie pozwalały na sterowanie przebiegiem wyko-
nania poszczególnych zadań. Omawiane tutaj systemy zwane też są systemami wielodo-
stępnymi, pozwalają na wykonywanie przez użytkownika więcej niż jednego programu
„jednocześnie” oraz nadzorowanie prac związanych z wykonywanym zadaniem. Taka
możliwość pozwala na interakcję z programem, wprowadzanie potrzebnych danych,
kontrolę błędów podczas wykonywania programów.22
Systemy rozproszone.
Systemy operacyjne mogą nadzorować pojedynczy komputer, lub pewną grupę
komputerów, wtedy nazywamy je systemami rozproszonymi. W odróżnieniu od syste-
mów wieloprocesorowych, które dzielą jednie kilka procesory (pamięć oraz zegar pozo-
stają wspólne), systemy rozproszone posiadają osobne procesory, osobną pamięć jak
również zegar. Systemy takie komunikują się ze sobą za pośrednictwem sieci komunika-
cyjnych, do których zliczamy zarówno szyny przesyłania danych, jak również bardziej
popularne sieci komputerowe, korzystający z różnego rodzaju mediów (linie telefonicz-
ne, światłowody, sieci bezprzewodowe). Patrząc pod kątem użytkowania takich syste-
mów, osoby z nich korzystając mogą być nieświadome korzystania z wielu maszyn
sprzętowych, pracując identycznie jak z systemami centralnymi. Systemy rozproszone
są w najprostszym ujęciu współczesnymi sieciowymi systemami operacyjnymi – SSO
(ang. network operating system – NOS), korzystającymi z wielu komputerów (serwe-
rów). Systemy operacyjne mogą być kombinacją pewnych cech zarówno systemów wsa-
dowych jak również interakcyjnych.23
21 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html
22 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html
23 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html
12
Bibliografia:
1. Bensel P. (2011) Systemy i sieci komputerowe. Gliwice: Helion
2. Silberschatz A., Galvin P.B., Gagne G. (2006) Podstawy systemów operacyjnych.
Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne WNT
3. Sokół R. (2004) Vademecum hakera. Zabezpieczenia w Windows. Gliwice: Helion
4. Halska B., Bensel P. (2012) Projektowanie lokalnych sieci komputerowych i ad-
ministrowanie sieciami. Część 1, Gliwice: Helion
5. Halska B., Bensel P. (2012) Projektowanie lokalnych sieci komputerowych i ad-
ministrowanie sieciami. Część 2, Gliwice: Helion
6. Stallings W. (2009). Organizacja i architektura systemu komputerowego. War-
szawa: WNT
Netografia:
1. http://www.niemieszane.info/poradnik-komputerowy/systemy-
informatyczne/ - Niemieszane.info: Systemy informatyczne.
2. http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html - prof. dr hab. Ryszard
Tadeusiewicz: Budowa systemu informacyjnego.
3. http://www.wkuwanko.pl/zarzadzanie/zarzadzanie-isz---wyklad-03---
podstawowe-funkcje-systemu-informatycznego_74_2850.html - Wkuwan-
ko.pl: ISZ - Wykład 03 - Podstawowe funkcje systemu informatycznego.
4. http://teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt - dr inż. Grażyna
Gilewska: INFORMATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTW.
5. www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc - dr inż. Senczyna
Stefan: Systemy informatyczne zintegrowane wspomagające zaawansowane za-
rządzanie.
6. http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976 - Adam Koliński,
Karolina Kolińska:Wykorzystanie informatycznych narzędzi wspomagających
ocenę efektywności procesów logistycznych w przedsiębiorstwach produkcyj-
nych.
7. http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm - Sławomir No-
wak: Co to jest system operacyjny?
8. http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyjny - Wikipedia: System operacyj-
ny.
9. http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm - Sławomir
Nowak: Funkcje systemu operacyjnego w systemie komputerowym.
10. http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html - Uniwersytet Ekonomiczny w
Krakowie: SYSTEMY OPERACYJNE.
11. http://systemyop.cba.pl/zadania_systemu.htm - Paweł Augustyn: Zadania sys-
temu operacyjnego.

Weitere ähnliche Inhalte

Was ist angesagt?

Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnego
Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnegoOprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnego
Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnegoSzymon Konkol - Publikacje Cyfrowe
 
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...COGNITY Szkolenia
 
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)tomasz_pelczar
 

Was ist angesagt? (19)

4
44
4
 
8
88
8
 
5
55
5
 
Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych
Charakterystyka informatycznych systemów komputerowychCharakterystyka informatycznych systemów komputerowych
Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych
 
Konfiguracja urządzeń peryferyjnych
Konfiguracja urządzeń peryferyjnychKonfiguracja urządzeń peryferyjnych
Konfiguracja urządzeń peryferyjnych
 
Prawo autorskie w informatycznych systemach komputerowych
Prawo autorskie w informatycznych systemach komputerowychPrawo autorskie w informatycznych systemach komputerowych
Prawo autorskie w informatycznych systemach komputerowych
 
Healthcare: bezpieczeństwo pacjentów zaczyna się od IT
Healthcare: bezpieczeństwo pacjentów zaczyna się od ITHealthcare: bezpieczeństwo pacjentów zaczyna się od IT
Healthcare: bezpieczeństwo pacjentów zaczyna się od IT
 
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowegoDokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
Dokumentacja finansowa stanowiska komputerowego
 
Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnego
Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnegoOprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnego
Oprogramowanie antywirusowe i do diagnostyki systemu operacyjnego
 
Trendy w rozwoju okablowania strukturalnego RSIM
Trendy w rozwoju okablowania strukturalnego RSIMTrendy w rozwoju okablowania strukturalnego RSIM
Trendy w rozwoju okablowania strukturalnego RSIM
 
DLP (data leakage protection)
DLP (data leakage protection)DLP (data leakage protection)
DLP (data leakage protection)
 
Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych
Tworzenie kopii bezpieczeństwa danychTworzenie kopii bezpieczeństwa danych
Tworzenie kopii bezpieczeństwa danych
 
Dobór urządzeń techniki komputerowej do stanowiska
Dobór urządzeń techniki komputerowej do stanowiskaDobór urządzeń techniki komputerowej do stanowiska
Dobór urządzeń techniki komputerowej do stanowiska
 
2
22
2
 
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...
Cognity: Kurs Ochrona Danych Osobowych - bezpieczeństwo danych w systemach in...
 
Rodzaje i zastosowanie oprogramowania użytkowego
Rodzaje i zastosowanie oprogramowania użytkowegoRodzaje i zastosowanie oprogramowania użytkowego
Rodzaje i zastosowanie oprogramowania użytkowego
 
Wyposażenie stanowiska do naprawy komputera osobistego
Wyposażenie stanowiska do naprawy komputera osobistegoWyposażenie stanowiska do naprawy komputera osobistego
Wyposażenie stanowiska do naprawy komputera osobistego
 
Modernizacja i rekonfiguracja komputera osobistego
Modernizacja i rekonfiguracja komputera osobistegoModernizacja i rekonfiguracja komputera osobistego
Modernizacja i rekonfiguracja komputera osobistego
 
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)
Not Almanach short-cut within Networking (in Polish)
 

Ähnlich wie 5

Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzania
Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzaniaPerspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzania
Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzaniaguestcbb224
 
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinarium
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinariumZarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinarium
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinariumJarek Sokolnicki
 
Strategie informatyzacji zarządzania
Strategie informatyzacji zarządzaniaStrategie informatyzacji zarządzania
Strategie informatyzacji zarządzaniakinga5350
 
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]smartBusiness
 
Wyciskanie biznesowych soków
Wyciskanie biznesowych sokówWyciskanie biznesowych soków
Wyciskanie biznesowych sokówBPSC
 
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...Jarek Sokolnicki
 
Systemy zarządzania
Systemy zarządzaniaSystemy zarządzania
Systemy zarządzaniaagaradomska
 
Diaphane software 20.06.17
Diaphane software 20.06.17Diaphane software 20.06.17
Diaphane software 20.06.17Diaphane
 
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fim
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fimZarzadzanie tozsamoscia za pomoca fim
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fimDC Computer Plus
 
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...Heniokawa
 
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac Sobańskich
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac SobańskichIT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac Sobańskich
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac SobańskichFoundation IT Leader Club Poland
 
8 kroków do optymalnej inwestycji IT
8 kroków do optymalnej inwestycji IT8 kroków do optymalnej inwestycji IT
8 kroków do optymalnej inwestycji ITIdeo Sp. z o.o.
 
8 kroków do optymalnej inwestycji
8 kroków do optymalnej inwestycji8 kroków do optymalnej inwestycji
8 kroków do optymalnej inwestycjiIdeo Sp. z o. o.
 
Agencja interaktywna Emocni.pl - możliwości systemów dedykowanych
Agencja interaktywna Emocni.pl -  możliwości systemów dedykowanychAgencja interaktywna Emocni.pl -  możliwości systemów dedykowanych
Agencja interaktywna Emocni.pl - możliwości systemów dedykowanychAgencja interaktywna Emocni.pl
 

Ähnlich wie 5 (20)

Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzania
Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzaniaPerspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzania
Perspektywy Rozwoju NarzęDzi Informatycznych ZarząDzania
 
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinarium
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinariumZarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinarium
Zarządzanie urządzeniami mobilnymi - transkrypcja webinarium
 
Strategie informatyzacji zarządzania
Strategie informatyzacji zarządzaniaStrategie informatyzacji zarządzania
Strategie informatyzacji zarządzania
 
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]
Elektroniczny Obieg Dokumentów [smartBusiness]
 
Wyciskanie biznesowych soków
Wyciskanie biznesowych sokówWyciskanie biznesowych soków
Wyciskanie biznesowych soków
 
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...
Integracja danych i raportowanie w chmurze obliczeniowej Windows Azure - tran...
 
Droga Rozwoju Digitalnego
Droga Rozwoju Digitalnego Droga Rozwoju Digitalnego
Droga Rozwoju Digitalnego
 
Systemy zarządzania
Systemy zarządzaniaSystemy zarządzania
Systemy zarządzania
 
Diaphane software 20.06.17
Diaphane software 20.06.17Diaphane software 20.06.17
Diaphane software 20.06.17
 
ERP jako system systemów
ERP jako system systemówERP jako system systemów
ERP jako system systemów
 
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fim
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fimZarzadzanie tozsamoscia za pomoca fim
Zarzadzanie tozsamoscia za pomoca fim
 
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...
P. Lech: Zintegrowane systemy zarządzania ERP/ERP II. Rozdział 3: Implementac...
 
Workflow comarche
Workflow comarcheWorkflow comarche
Workflow comarche
 
Systemy dedykowane (pdf)
Systemy dedykowane (pdf)Systemy dedykowane (pdf)
Systemy dedykowane (pdf)
 
Diaphane_Software_opis_pl
Diaphane_Software_opis_plDiaphane_Software_opis_pl
Diaphane_Software_opis_pl
 
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac Sobańskich
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac SobańskichIT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac Sobańskich
IT Breakafst for FIN 28 sierpnia 2014, Warszawa, Pałac Sobańskich
 
Hermes
HermesHermes
Hermes
 
8 kroków do optymalnej inwestycji IT
8 kroków do optymalnej inwestycji IT8 kroków do optymalnej inwestycji IT
8 kroków do optymalnej inwestycji IT
 
8 kroków do optymalnej inwestycji
8 kroków do optymalnej inwestycji8 kroków do optymalnej inwestycji
8 kroków do optymalnej inwestycji
 
Agencja interaktywna Emocni.pl - możliwości systemów dedykowanych
Agencja interaktywna Emocni.pl -  możliwości systemów dedykowanychAgencja interaktywna Emocni.pl -  możliwości systemów dedykowanych
Agencja interaktywna Emocni.pl - możliwości systemów dedykowanych
 

Mehr von Szymon Konkol - Publikacje Cyfrowe (20)

k1.pdf
k1.pdfk1.pdf
k1.pdf
 
t1.pdf
t1.pdft1.pdf
t1.pdf
 
Quiz3
Quiz3Quiz3
Quiz3
 
Quiz2
Quiz2Quiz2
Quiz2
 
Quiz 1
Quiz 1Quiz 1
Quiz 1
 
Pytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacjiPytania RODO do prezentacji
Pytania RODO do prezentacji
 
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
Rodo prezentacja dla_pracownikow (1)
 
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikowRodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
Rodo bezpieczenstwo _dla_pracownikow
 
Rodo reakcja na_naruszenia
Rodo  reakcja na_naruszeniaRodo  reakcja na_naruszenia
Rodo reakcja na_naruszenia
 
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo  podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikowRodo  podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
Rodo podstawy przetwarzania_danych_ dla pracownikow
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
2 2
2
 
1
11
1
 
6
66
6
 
5
55
5
 
4
44
4
 
3
33
3
 
2
22
2
 
1
11
1
 

5

  • 1. Moduł 5 Funkcje systemu operacyjnego Wstęp – funkcje systemu operacyjnego 1. Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych 2. Funkcje systemu operacyjnego
  • 2. 2 Wstęp – funkcje systemu operacyjnego System operacyjny jest powszechnie znany i używany. Bez niego ciężko by nam było funkcjonować w świecie komputerowym. System jest łącznikiem pomiędzy nami użytkownikami a naszym sprzętem. Tematyka samych systemów operacyjnych jest bardzo rozległa, jest tam do poruszenia wiele aspektów, natomiast ten moduł będzie się skupiał na przedstawie- niu funkcji systemów operacyjnych. Takimi funkcjami są: wielozadaniowość, kontakt z użytkownikiem, czy zarządzanie zasobami maszyny. Jedną z funkcji systemu operacyjnego jest również sygnalizacja błędów i stanów awaryjnych, która z punktu widzenia użytkownika ma sporo do zrobienia. Wszystko jest dobrze do czasu kiedy mamy problem z komputerem lub systemem. Dostępne funkcje mają nam pomóc i określić rodzaj błędów, na podstawie danych będziemy mogli szukać rozwiązania w celu naprawy naszego systemu. Systemy operacyjne stanowią integralną część naszego życia, to przez mamy możliwość komunikacją ze sprzętem, dlatego warto przyjrzeć się tej tematyce, przyswo- ić kilka ważnych pojęć, a wtedy na pewno będzie łatwiej zrozumieć jak to wszystko dzia- ła. 1. Charakterystyka informatycznych systemów komputerowych System informatyczny jest to wyodrębniona część systemu informacyjnego, która jest, z punktu widzenia przyjętych celów skomputeryzowana. Na system informatyczny składa się więc: sprzęt (hardware), oprogramowanie (softwa- re), baza danych, telekomunikacja, ludzie, organizacja. Hardware jest to sprzęt techniczny, dzięki któremu informacje są nadawane, odbie- rane, przetwarzane i przesyłane. Jest to zbiór, który składa się z rozmaitych urządzeń technicznych takich jak: procesor, pamięć, urządzenia wejścia (klawiatura, czytniki), urządzenia wyjścia (monitory, drukarki). Software po polsku oprogramowanie. Jest to zbiór programów i instrukcji napisa- nych w specjalnym języku, który jest zrozumiały dla komputera. Ludzie to najważniejszy element całego systemu. Personel obsługujący informatycz- ne systemy zarządzania, kierowania, wspomagania decyzji jak również systemy dorad- cze to ludzie, którzy: zarządzają, projektują, programują, eksploatują, konserwują wy- mienione systemy. Oczywiście cały wymieniony personel jest również zaliczany do per- sonelu systemu informatycznego. Przygotowanie ich wszystkich decyduje o tym, czy system będzie sprawny, efektywny i niezawodny. Na nic zda się zastosowanie najnow- szego sprzętu informatycznego i oprogramowania, jeżeli personel go obsługujący i nad- zorujący nie będzie na najwyższym profesjonalnym poziomie. Organizacja sprawia, że poszczególne elementy systemu stanowią całość. Organiza- cja zawiera w sobie: strategie rozwoju, politykę, reguły i zasady postępowania.1 Głównym powodem ryzyka przy tworzeniu systemów informacyjnych jest fakt, że każdy projekt systemu informatycznego oznacza zmianę. Wprowadzanie systemu informacyjnego w przedsiębiorstwie wiąże się zwykle z koniecznością wprowadzania zmian w jego dotychczasowej organizacji. 1 całość: http://www.niemieszane.info/poradnik-komputerowy/systemy-informatyczne/
  • 3. 3 Generalnie ludzie zmian nie lubią i będą się im przeciwstawiać ile tylko mogą i gdzie tyl- ko mogą. Przyczyny oporów przed zmianami Własne interesy: 1. Obawa przed nieznanym. 2. Nieświadomość celów zmiany. 3. Brak zaufania. 4. Różnice postrzegania. 5. Brak tolerancji. 6. Względy kulturowe.2 Jak przygotować zmiany  przeprowadź diagnozę rzeczywistych potrzeb dokonania zmian;  zapewnij poparcie kierownictwa wszystkich szczebli;  zaprojektuj każdy etap wprowadzania zmiany;  Przezwyciężaj opory przeciw zmianom poprzez: wskazywanie wszystkim ich miejsca po wprowadzeniu zmiany organizowanie szkoleń niestwarzanie aury tajemniczości wokół procesu zmiany stwarzanie atmosfery współtworzenia;  stawiaj na entuzjastów, przywódców nieformalnych zespołów pracowników. Współczesne warunki prowadzenia biznesu wymuszają jednak stosowanie bardziej zło- żonych form działania, a te z kolei wymagają posiadania bardziej rozbudowanych sys- temów informacyjnych wspomagających zarządzanie.3 Podstawowe funkcje systemu informatycznego.  Gromadzenie informacji polega na zbieraniu, rejestrowaniu i ewidencjonowaniu da- nych, czyli informacyjne zasilanie obiektu. Dlatego też funkcja ta jest często nazywa- na wejściem systemu informatycznego.  Przetwarzanie informacji polega na wykonywaniu na nich typowych operacji aryt- metycznych i logicznych. Z danych źródłowych zgromadzonych i wprowadzonych do systemu uzyskuje się w wyniku ich przetworzenia informacje wynikowe żądane przez odbiorców.  Przechowywanie informacji polega na zapisaniu danych na trwałych nośnikach w postaci i formie umożliwiających ich łatwe wykorzystanie w kolejnych procesach przetwarzania, bez konieczności ponownego realizowania operacji wejściowych.  Prezentowanie informacji polega na dostarczeniu odbiorcom niezbędnych informacji wynikowych w wymaganych przez nich terminach, miejscu, zakresie, postaci czy stopniu szczegółowości, dlatego też bywa nazywane wyjściem systemu informatycz- nego.  Przesyłanie informacji wiąże się z przemieszczeniem się zasobów informacyjnych pomiędzy komórkami organizacyjnymi organizacji wykonującymi kolejne operacje przetwarzania.4 2 http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html 3 http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html 4 http://www.wkuwanko.pl/zarzadzanie/zarzadzanie-isz---wyklad-03---podstawowe-funkcje-systemu- informatycznego_74_2850.html
  • 4. 4 Zintegrowany system informatyczny: Najbardziej merytorycznie i technologicznie zaawansowana klasa systemów in- formatycznych wspomagających zarządzanie w przedsiębiorstwach i instytucjach. Optymalizuje procesy zarówno wewnętrzne, jak i zachodzące w najbliższym oto- czeniu poprzez oferowanie gotowych narzędzi. Narzędzia te służą do automatyzacji wymiany danych pomiędzy działami przed- siębiorstwa oraz pomiędzy przedsiębiorstwem a innymi podmiotami biznesowymi z jego otoczenia (np. kooperantami, dostawcami, odbiorcami, bankami, urzędami skar- bowymi).5 Główne cechy:  kompleksowość funkcjonalna,  integracja danych i procedur,  elastyczność funkcjonalna i strukturalna,  zaawansowanie technologiczne oraz otwartość. Tendencje rozwojowe ZSI:  szerszy zakres usług biznesowych (np. CRM, PRM, SCM),  pełniejsze wykorzystanie technologii internetowych w realizacji idei e-biznesu,  rozwój aplikacji na platformy mobilne,  systemy wspomagające zarządzanie wiedzą.6 System informatyczny zarządzania jest to część systemu informacyjnego reali- zowana przez techniczne środki informatyki, którego celem jest wspomaganie procesów zarządzania. Powstanie systemów informatycznych zarządzania spowodowane było ciągle wzrastającą ilością gromadzonych danych w przedsiębiorstwach i wyniku tego trudno- ścią ich przetwarzania i wykorzystania w bieżących procesach zarządzania w firmach. Dla dużych firm dodatkowymi czynnikami wpływającymi na konieczność wykorzysty- wania SIZ były:  wzrost wielkości firmy,  rozrastająca się struktura organizacyjna,  globalizacja prowadzonej działalności,  zmienne i niepewne otoczenie gospodarcze.7 Dlaczego wdrażać systemy informatyczne? Głównym celem SIZ jest zaspokajanie potrzeb informacyjnych kierownictwa róż- nego szczebla zarządzenia, oraz wspomaganie procesów podejmowania decyzji. Zastosowanie SIZ daje przedsiębiorstwu następujące korzyści:  przyspieszenie obiegu informacji w przedsiębiorstwie związane z automatyzacją czynności wczytywania, przetwarzania i prezentowania danych,  możliwość dostępu w każdej chwili kierownictwa do bazy poprawnych, wiary- godnych, aktualnych informacji, niezbędnych do bieżącego i przyszłego zarzą- dzania przedsiębiorstwem,  usprawnienie procedur obsługi dostawców i klientów,  ułatwienia pracy personelu oraz zarządzających przedsiębiorstwem.8 5 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt 6 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt 7 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt
  • 5. 5 Wiele lat rozwoju metod i narzędzi informatyki i ich szczególnego zastosowania jakim jest wspomaganie procesów decyzyjnych w organizacjach (np.: przedsiębiorstw produkcyjnych) uczyniło systemy informatyczne koniecznym elementem funkcjonowa- nia organizacji. Aktualnie zarządzanie przedsiębiorstwem produkcyjnym wymaga stosowania systemów informatycznych typu MRP/ERP oraz systemów CAD, CAM, zarządzania obie- giem dokumentów i wielu innych. Systemy MRP/ERP są efektem procesu ewolucji pole- gającej na dodawaniu podsystemów obejmujących swoją funkcjonalnością coraz szersze obszary wspomagania organizacji przedsiębiorstwa. Głównymi celami zastosowania systemów MRP/ERP jest planowanie i kontrola produkcji w przedsiębiorstwie i oblicza- nie wskaźników ekonomicznych.9 Systemy MRP/ERP są narzędziami, wytworzonymi metodami informatyki, które realizują funkcje systemu informacyjnego przedsiębiorstwa. Problematyka systemów informacyjnych wymaga ujęcia interdyscyplinarnego, obejmującego wiedzę o zarządza- niu, funkcjach i organizacji przedsiębiorstwa, metodach informatyki, analizy systemo- wej. W analizie systemu informacyjnego przedsiębiorstwa są stosowane modele prze- pływów i przetwarzania informacji (danych). Natomiast modelowanie systemu informa- cyjnego jest metodą stosowaną w projektowaniu i wytwarzaniu systemów informatycz- nych. Doświadczenia zebrane w procesie wytwarzania systemów informatycznych dla różnego typu organizacji, a w szczególności przedsiębiorstw produkcyjnych służą w opracowaniu standardów. Aktualnie, w dziedzinie systemów informatycznych w zarzą- dzaniu można wymienić dobrze opracowane standardy dla przedsiębiorstw produkcyj- nych:  systemy finansowo-księgowe, zarządzania zasobami, informacji kierownictwa, stan- dard niejawny, brak jednolitego unormowania, praktycznie dobrze opracowana do- kumentacja do tego typu systemu może stanowić standard,  systemy klasy MRP, obejmują ekonomikę i kierowanie produkcją w przedsiębiorstwie, (MRP I – planowanie zapotrzebowania materiałowego, MRP II – planowanie zasobów do produkcji), standard jawny, publikowany,  systemy klasy CIM, (computer integrated manufacturing – komputerowo zintegro- wane wytwarzanie), rozszerzenie zadań realizowanych przez system na projekto- wanie wyrobów i przygotowanie technologii produkcji.10 Dla przedsiębiorstw o specjalistycznym profilu, instytucji finansowych, dla orga- nizacji realizujących zadania administracyjne, jednostek budżetowych tworzone są sys- temy informatyczne, które same w sobie stanowiące standardy. Tutaj można wymienić systemy zarządzania transportem, bankowe, administracji rządowej i samorządowej, zarządzania budżetem, ewidencyjne, informacyjne. Publikowanie standardów ma na celu podsumowanie doświadczeń zebranych w projektowaniu, wytwarzaniu i wdraża- niu systemów informatycznych. Standard jest płaszczyzną komunikacji między użyt- kownikami a wykonawcami systemu (analitykami, programistami, wdrożeniowcami). Podstawowymi założeniami opracowania standardu są uniwersalność oraz przewidy- wanie nowych zadań realizowanych przez system w wyniku rozwoju metod zarządzania i organizacji przedsiębiorstw. To powoduje, że standard jest obszernym i szczegółowym 8 teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt 9 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc 10 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc
  • 6. 6 wykazem zadań systemu informatycznego oraz szczegółową specyfikacją struktur da- nych (zbiorów, baz danych) oraz algorytmów (funkcji). System informatyczny wykonany dokładnie według założeń standardu jest skompliko- wany, posiada dużą ilość wejść i wyjść oraz wymaga wykonania złożonych czynności, aby uruchomić proces przetwarzania.11 Rolą narzędzi informatycznych jest przede wszystkim wspomaganie i przyspieszanie podejmowania decyzji przez zarząd i kadrę menedżerską przedsiębiorstwa. Należy jed- nak zauważyć, że obecnie decydującym czynnikiem konkurencyjnym jest szybkość przepływu informacji, która skraca procesy zachodzące w przedsiębiorstwie. Dotyczy to również działań menedżerskich z zakresu analizy i oceny efektywności przedsiębior- stwa, gdyż od nich zależy szybkość podejmowanych decyzji strategicznych i operacyj- nych. Ciągła presja czasu utrudnia analizę danych i wyciąganie poprawnych wniosków. Niezbędna zatem wydaje się informatyzacja zadań analitycznych w procesie zarządzania logistyką przedsiębiorstwa. Rolą informatycznych narzędzi wspomagających ocenę efek- tywności jest wspieranie kadry zarządczej i menedżerskiej w procesie zarządzania. Obecnie narzędzia informatyczne wspierające ocenę efektywności procesów logistycz- nych nabierają szczególnego znaczenia, m.in. dla przedsiębiorstw planujących osiągnię- cie przewagi konkurencyjnej na rynku.12 Największe zapotrzebowanie w zakresie gromadzenia, przetwarzania i przechowywania danych z wykorzystaniem informatycznych narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji występuje szczególnie w dużych i średnich przedsiębiorstwach. Ze względu na rozdrobnienie i różnorodność tego sektora zapotrzebowanie na skuteczny przepływ informacji jest mocno zróżnicowane i uzależnione zarówno od specyfiki branży, w której funkcjonuje przedsiębiorstwo, jak i od charakteru realizowanych w nim procesów.13 Tabela 5.1. Cechy systemu informatycznego Cecha SIt system informatyczny Dziedzina dane rejestrowane, przesyłane, przecho- wywane, wyszukiwane, przetwarzane, prezentowane, dostarczane odbiorcom Cel działania, two- rzone wyjścia struktury danych wynikowych, przyjętych dotychczas raportów Klasa systemu system sztuczny (artefakt) Składniki systemy sztuczne (artefakty) - dane, me- tody i systemy abstrakcyjne, Klasa rozwiązywa- nych problemów dobrze ustrukturyzowane, problemy infor- matyków sformułowane według potrzeb od- biorców danych 11 www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc 12 http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976 13 http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976
  • 7. 7 Metoda badania, analizy i tworzenia systemu twarde metody Właściciel systemu szef SIt i kierownicy liniowi Ideologia potrzeba wykonania przypisanych zadań Dane dane zidentyfikowane wg wzorca starej organizacji Techniki i 'tech- nologia' TI czyli technika komputerowa Metody metody ilościowe wspomagane przez techni- kę komputerową Technika, technologia techniki komputerowe i jako uzupeł- nienie dostępne t.o. Organizacja org. odziedziczona do której dostoso- wuje się SIt Ludzie ludzie przyuczający się nowych rozwiązań technicznych Rola człowieka człowiek traktowany, jako element tech- niczny Źródło: http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI11/art/SI-vs-SIT.pdf 2. Funkcje systemu operacyjnego System operacyjny (ang. operating system) jest programem (grupą programów), który pośredniczy między użytkownikiem komputera a sprzętem komputerowym. Jest on niezbędny do prawidłowej pracy komputera i w pewnym sensie określa możliwości wykorzystania sprzętu i komfort pracy użytkownika. System operacyjny musi być oczy- wiście dostosowany do sprzętu, na którym jest instalowany. Od niego zależy również jaką pracę możemy wykonać, jakie programy uruchomić. System operacyjny jest, więc pośrednikiem między człowiekiem i programami użytkowymi a sprzętem. Dzięki zastosowaniu systemu operacyjnego możliwe jest łatwe wykorzystanie komputerów o różnej architekturze wewnętrznej, zbudowanych z różnych podzespołów różnych producentów, gdyż z punktu widzenia użytkownika obsługa tych systemów jest taka sama. Szczegółami obsługi urządzeń wewnętrznych zajmuj się właśnie system operacyjny. Łatwiej mają również twórcy oprogramowania, którzy nie muszą dostosowywać swoich programów do wielkiej liczby różnorodnych rozwiązań sprzętowych dostępnych na rynku.14 Wielu z nas mówić system operacyjny ma na myśli tylko systemy Windows. A tu- taj można użytkownika zaskoczyć podając przykłady:  MS DOS jako środowisko tekstowe, 14 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm
  • 8. 8  MAC OS system operacyjny firmy Apple,  Linux, może być wykorzystywany dowolnie,  Windows, system operacyjny firmy Microsoft. Istotną alternatywą dla Windows stał się system operacyjny oparty o platformę UNIX (Unix Time Sharing System)a chodzi oczywiście o Linuxa. Dystrybucji Linuxa jest bardzo wiele, a takie przykładowe to Ubuntu, Fedora, Debian, Slackware. Każdy znajdzie coś dla siebie w tym temacie, zapraszam do zaznajomienia się tą tematyką. Rysunek 5.1. System operacyjny jako pośrednik. Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm Funkcje Systemu Operacyjnego:  zarządzanie zadaniami,  zarządzanie akcjami,  zarządzanie danymi,  komunikacja z użytkownikiem.15 Rysunek 5.2. Hierarchia budowy systemu komputerowego. Źródło: http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html Komputer bez oprogramowania jest jedynie bezużyteczną skrzynką. Aby tchnąć w niego życie trzeba dodać do niego myśl człowieka zawartą w oprogramowaniu. Dopie- 15 http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyjny
  • 9. 9 ro połączenie tych dwóch elementów sprzętu (ang. hardware) i oprogramowania (ang. software) tworzy środowisko, w którym można wykonywać różnorodne zadania. Sprzęt i oprogramowanie tworzą system komputerowy. Rysunek 5.3. System komputerowy. Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm Oprogramowaniem, bez którego nie może dziś istnieć (w zasadzie) system komputero- wy jest system operacyjny. System operacyjny jest programem albo grupą programów, które pełnią w systemie komputerowym szczególną rolę. System operacyjny powinien spełniać dwa podstawowe zadania:  tworzyć wygodne i wydajne środowisko dla użytkownika systemu;  zapewniać wydajną i bezawaryjną pracę wszystkich komponentów systemu komputerowego.16 Jako alternatywę dla Windows warto zapoznać się jak działa poprzez diagram blokowy systemu Linux. Rysunek 5.4. Diagram blokowy jądra systemu Linux Źródło: http://students.mimuw.edu.pl/SO/Linux/Temat01/temat011.html 16 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
  • 10. 10 W celu spełnienia swoich zadań system operacyjny musi realizować następujące funk- cje: Funkcja zarządzająca System operacyjny zarządza pracą wszystkich elementów wchodzących w skład systemu komputerowego. Jego zadanie polega na dostarczaniu odpowiednich mechani- zmów do właściwego użycia zasobów systemu i do pracy programów użytkowych. Two- rzy on środowisko do pracy innych programów.17 Funkcja dystrybucji zasobów System operacyjny ma pod swoją opieką wiele różnych zasobów wchodzących w skład systemu komputerowego. Zasoby te takie jak obszar pamięci operacyjnej, pa- mięci zewnętrznej, czas procesora, dostęp do magistrali danych itp. są potrzebne róż- nym programom po to, aby mogły prawidłowo wykonywać swoje zadania. Rolą systemu operacyjnego jest odpowiedni przydział (dystrybucja) zasobów poszczególnym progra- mom, które zgłaszają potrzebę ich wykorzystania. Tak więc programy użytkowe, które potrzebują skorzystać z określonego zasobu kom- putera muszą zgłosić się do systemu operacyjnego z prośbą o przydzielenie im tego za- sobu. Jednym słowem, składają zamówienia na potrzebne zasoby. System operacyjny rozpatruje te zamówienia i decyduje o ich realizacji.18 Rysunek 5.5. Funkcje systemu operacyjnego. Źródło: http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm Podczas pracy wielu programów mogą pojawiać się konflikty spowodowane próbą jed- noczesnego korzystania z tych samych zasobów. System operacyjny troszczy się o eliminowanie tych konfliktów i taki przydział zasobów, aby w możliwie najlepszy sposób zapewnić efektywne i wydajne ich wykorzystanie.19 Funkcja sterująca Z funkcją dystrybucyjną nierozerwalnie związana jest funkcja sterująca. Polega ona na nadzorowaniu działania programów użytkownika, przeciwdziałaniu błędom i zapobiegania sytuacjom awaryjnym i nieprawidłowemu wykorzystaniu komputera. Jednym z zadań systemu operacyjnego jest na przykład sterowanie pracą urządzeń wej- ścia-wyjścia i zapewnienie poprawnej współpracy jednostki centralnej z urządzeniami peryferyjnymi takimi jak klawiatura czy drukarka.20 17 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm 18 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm 19 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm 20 http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm
  • 11. 11 2.1 Rodzaje systemów operacyjnych Systemy wsadowe. Pierwsze systemy operacyjne były prostymi programami, najczęściej rezydują- cymi na stałe w pamięci komputera, których zadanie polegało na przekazywaniu stero- wania do kolejnych zadań znajdujących się w kolejce do wykonania. Zadania do wyko- nania były najczęściej zapisywane na kartach perforowanych, które były przekazywane operatorowi systemu. Na wyjściu znajdowały się najczęściej drukarki lub perforatory kart i w ten sposób system wyświetlał wynik wykonania powierzonego mu zadania. Programiści nie mieli w ogóle dostępu do takiego systemu, zarówno wejście jak i wyjście systemu obsługiwane było wyłącznie poprzez operatora. W systemach tego typu brak jest jakiejkolwiek kontroli nad wykonywanym zadaniem w trakcie jego przetwarzania.21 Systemy interaktywne. Wcześniej omówione systemy nie pozwalały na sterowanie przebiegiem wyko- nania poszczególnych zadań. Omawiane tutaj systemy zwane też są systemami wielodo- stępnymi, pozwalają na wykonywanie przez użytkownika więcej niż jednego programu „jednocześnie” oraz nadzorowanie prac związanych z wykonywanym zadaniem. Taka możliwość pozwala na interakcję z programem, wprowadzanie potrzebnych danych, kontrolę błędów podczas wykonywania programów.22 Systemy rozproszone. Systemy operacyjne mogą nadzorować pojedynczy komputer, lub pewną grupę komputerów, wtedy nazywamy je systemami rozproszonymi. W odróżnieniu od syste- mów wieloprocesorowych, które dzielą jednie kilka procesory (pamięć oraz zegar pozo- stają wspólne), systemy rozproszone posiadają osobne procesory, osobną pamięć jak również zegar. Systemy takie komunikują się ze sobą za pośrednictwem sieci komunika- cyjnych, do których zliczamy zarówno szyny przesyłania danych, jak również bardziej popularne sieci komputerowe, korzystający z różnego rodzaju mediów (linie telefonicz- ne, światłowody, sieci bezprzewodowe). Patrząc pod kątem użytkowania takich syste- mów, osoby z nich korzystając mogą być nieświadome korzystania z wielu maszyn sprzętowych, pracując identycznie jak z systemami centralnymi. Systemy rozproszone są w najprostszym ujęciu współczesnymi sieciowymi systemami operacyjnymi – SSO (ang. network operating system – NOS), korzystającymi z wielu komputerów (serwe- rów). Systemy operacyjne mogą być kombinacją pewnych cech zarówno systemów wsa- dowych jak również interakcyjnych.23 21 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html 22 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html 23 http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html
  • 12. 12 Bibliografia: 1. Bensel P. (2011) Systemy i sieci komputerowe. Gliwice: Helion 2. Silberschatz A., Galvin P.B., Gagne G. (2006) Podstawy systemów operacyjnych. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne WNT 3. Sokół R. (2004) Vademecum hakera. Zabezpieczenia w Windows. Gliwice: Helion 4. Halska B., Bensel P. (2012) Projektowanie lokalnych sieci komputerowych i ad- ministrowanie sieciami. Część 1, Gliwice: Helion 5. Halska B., Bensel P. (2012) Projektowanie lokalnych sieci komputerowych i ad- ministrowanie sieciami. Część 2, Gliwice: Helion 6. Stallings W. (2009). Organizacja i architektura systemu komputerowego. War- szawa: WNT Netografia: 1. http://www.niemieszane.info/poradnik-komputerowy/systemy- informatyczne/ - Niemieszane.info: Systemy informatyczne. 2. http://www.uci.agh.edu.pl/uczelnia/tad/PSI13/w03.html - prof. dr hab. Ryszard Tadeusiewicz: Budowa systemu informacyjnego. 3. http://www.wkuwanko.pl/zarzadzanie/zarzadzanie-isz---wyklad-03--- podstawowe-funkcje-systemu-informatycznego_74_2850.html - Wkuwan- ko.pl: ISZ - Wykład 03 - Podstawowe funkcje systemu informatycznego. 4. http://teleinfo.pb.edu.pl/gilg/informatyzacja/02-ewolucja.ppt - dr inż. Grażyna Gilewska: INFORMATYZACJA PRZEDSIĘBIORSTW. 5. www.woiz.polsl.pl/~senczyna/SI.Systemy.Inf.Modulowe.1.doc - dr inż. Senczyna Stefan: Systemy informatyczne zintegrowane wspomagające zaawansowane za- rządzanie. 6. http://www.e-mentor.edu.pl/artykul/index/numer/47/id/976 - Adam Koliński, Karolina Kolińska:Wykorzystanie informatycznych narzędzi wspomagających ocenę efektywności procesów logistycznych w przedsiębiorstwach produkcyj- nych. 7. http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/index.htm - Sławomir No- wak: Co to jest system operacyjny? 8. http://pl.wikipedia.org/wiki/System_operacyjny - Wikipedia: System operacyj- ny. 9. http://www.isep.pw.edu.pl/~slawekn/info1/lekcja3/segment2.htm - Sławomir Nowak: Funkcje systemu operacyjnego w systemie komputerowym. 10. http://janek.ae.krakow.pl/jobg/so/index.html - Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie: SYSTEMY OPERACYJNE. 11. http://systemyop.cba.pl/zadania_systemu.htm - Paweł Augustyn: Zadania sys- temu operacyjnego.