SlideShare a Scribd company logo
1 of 99
Υπογλυκαιμία στα παιδιά
Τι μπορεί να υποκρύπτει;
ΣΜΥΡΝΑΚΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ
Ομοιόσταση γλυκόζης
Γλυκόζη σταθερή 60-100 mg/dl ανεξαρτήτως γευμάτων
Πέψη
• Πολυσακχαρίτες σε
μονοσακχαρίτες
• Πρωτεΐνες σε αμινοξέα
• Λίπη σε λιπαρά οξέα και
γλυκερόλη
Μεταβολικές οδοί
• Γλυκόλυση
• Γλυκογονογένεση
• Γλυκογονόλυση
• Νεογλυκογένεση
Απαραίτητα
 Επαρκή πρόσληψη ενέργειας (σίτιση)
 Επάρκεια ενζύμων για τις μεταβολικές οδούς
 Ενέργεια (οξείδωση λιπαρών οξέων)
 Ρυθμιστικές ορμόνες
Ρυθμιστικές ορμόνες
• ινσουλίνη
• γλυκαγόνη
• GH
• κορτιζόλη
• κατεχολαμίνες
• κυτοκίνες
• γκρελίνη
• λεπτίνη
• GLP1(glucagon-like
peptide 1)
• Κύριες ρυθμιστικές ορμόνες
(ινσουλίνη και γλυκαγόνη)
• παράγονται στο πάγκρεας
γλυκαγόνη (α-κύτταρα) ινσουλίνη (β
κυτταρα)
• ινσουλίνη αναβολική δράση
γλυκαγόνη καταβολική
Αντίθετη δράση
Ινσουλίνη
Ιστοί στόχοι
• ήπαρ
• μύες
• λιπώδης ιστός
Αναστέλλει
• Γλυκογονόλυσης
• Νεογλυκογένεσης
• Αναστολή οξείδωσης λιπαρών οξέων
(μειωμένη παραγωγή κετονών)
Επάγει
• Γλυκογονογένεση (παράγωγη
γλυκογόνου)
• Γλυκόλυση (μετατροπή γλυκόζης σε
πυροσταφυλικό)
• Λιπογένεση
Στόχος η μείωση γλυκόζης στο αίμα
Γλυκαγόνη
Ιστοί στόχοι
 ήπαρ
 μύες
Επάγει
• Γλυκογονόλυση (διασπάση
γλυκογόνου ήπατος)
• γλυκονεογένεση στο ήπαρ
Στόχος η αύξηση της γλυκόζης
στο αίμα
Σίτιση
Παράγωγή από το ήπαρ
γλυκαγόνου και τριγλυκεριδίων
(αποθήκευση ενέργειας)
Νηστεία
Παραγωγή γλυκόζης και
κετονικών σωμάτων
(εναλλακτική πηγή ενέργειας)
Γλυκογονόλυση
Γλυκονεογένεση (από αμινοξέα,
γλυκερόλη, γαλακτικό)
Ενέργεια από την οξείδωση των
λιπαρών οξέων
Ορμονική ρύθμιση του
μεταβολισμού
Φάση1 Φάση 2 Φάση 3 Φάση 4
Κατάσταση
σίτισης
σίτιση Λίγες ώρες μετά
την σίτιση
(πέψη
απορρόφηση )
νηστεία Παρατεταμένη
νηστεία
Προέλευση
γλυκόζης
αίματος
Εξωγενής (από
τροφή)
Ηπατικό
γλυκογόνο
νεογλυκογένεση
Ηπατική και
νεφρική
γλυκονεογένεση
Νεφρική και
ηπατική
γλυκονεογένεση
ιστοί που
χρησιμοποιούν
γλυκόζη για
ενέργεια
όλοι Όλοι εκτός το
ήπαρ
Μύες και
λιπώδης ιστός
περιορισμένα
Εγκέφαλος
Ερυθρά
αιμοσφαίρια
Μυϊκός ιστός
(περιορισμένα)
Εγκέφαλος
(περιορισμένα)
Ερυθρά
αιμοσφαίρια
Κύριο καύσιμο
εγκέφαλου
γλυκόζη γλυκόζη Γλυκόζη
Κετονικά
σώματα
Κετονικά
σώματα
γλυκόζη
Σίτιση
• Έκκριση ινσουλίνης από το
πάγκρεας
• Το ήπαρ αποθηκεύει
ενέργεια (γλυκαγόνο και
τριγλυκερίδια)
• Μεταφορά και
αποθήκευση
τριγλυκεριδίων στον
λιπώδη ιστό
• Όλοι οι ιστοί (ήπαρ, μυός,
εγκέφαλος ερυθρά
αιμοσφαίρια)
χρησιμοποιούν σαν
ενέργεια άμεσα την
γλυκόζη
Φάση απορρόφησης
• Έκκριση γλυκαγόνης
• Παράγωγη γλυκόζης
από διάσπαση
γλυκογόνου
(γλυκογονόλυση)
• Από γαλακτικό και
αμινοξέα
(νεογλυκογένεση)
• Όλοι οι ιστοί (εκτός το
ήπαρ ) χρησιμοποιούν
σαν ενεργεία την
γλυκόζη
Νηστεία
• Εξάντληση του
γλυκογόνου
• Κύρια πηγή ενέργειας τα
λιπαρά οξέα από τον
λιπώδη ιστό (παράγωγη
κετονοσωμάτων από την
οξείδωση των λιπαρών
οξέων)
• Παράγωγη γλυκόζης
αποκλειστικά από
γλυκονεόγενεση
(γαλακτικό και αμινοξέα)
• Πηγή ενέργειας για τους
ιστούς τα κετονοσώματα
και λιγότερο η γλυκόζη
Νηστεία
Παρατεταμένη νηστεία -stress
• Έκλυση ορμονών stress
(αδρεναλίνη κορτιζόλη)
• Κύρια πηγή ενέργειας
από λιπαρά οξέα
(κετόνες με κύριο το β-
υδροξυβουτυρικό)
• τα κετονωσώματα
μειώνουν τον
καταβολισμό των
πρωτεϊνών στους μύες
• Κύρια πηγή ενέργειας
και στον εγκέφαλο οι
κετόνες
Υπογλυκαιμία
• Ορισμός υπογλυκαιμίας
• Γλυκόζη<35-45 mg/dl( νεογνά)
• Γλυκόζη<55-60 mg/dl( μεγαλύτερα παιδιά)
• Εγκέφαλος: γλυκόζη κύρια πηγή ενέργειας (κετονοσώματα
εναλλακτική πηγή ενέργειας σε ασιτία)
• Υπογλυκαιμία: κίνδυνος μόνιμης εγκεφαλικής βλάβης
ειδικά στα νεογνά και μικρά παιδιά
• Παιδιά: εγκέφαλος 10% του σωματικού βάρους τους και
καταναλώνει το 50% της ενέργειας
• Ενήλικες: 2% του βάρους τους και 20% της ενέργειας
Συμπτώματα υπογλυκαιμίας
Μη ειδικά στα βρέφη και
νεογνά
• Ευερεθιστότητα
• Λήθαργος
• Δυσκολία σίτισης
• Κυάνωση
• Ταχυκαρδία
• Υποθερμία
Παιδιά και ενήλικες
Διέγερση αυτονόμου
νευρικού
απότομη πτώση
γλυκόζης 40-70mg/dl
• Ιδρώτας
• Ταχυκαρδία
• Τρόμος
• Νευρικότητα
• Πείνα
Νευρογλυκοπενικά
παρατεταμένη υπογλυκαιμία
10-50 mg/dl
• Λήθαργο
• Ευερεθιστότητα
• Σύγχυση
• Περίεργη συμπεριφορά
• Σπασμοί
• Κώμα
• Μόνιμη εγκεφαλική βλάβη
• Θάνατος
Αίτια υπογλυκαιμίας
Μειωμένη παραγωγή
γλυκόζης
Διαταραχές μεταβολισμού
υδατανθράκων
• Διαταραχές γλυκογονόλυσης
• Διαταραχές γλυκοζυλίωσης
• Διαταραχές γλυκονεογένεσης
• Γαλακτοζαιμία
• Κληρονομική δυσανεξία στην φρουκτόζη
Διαταραχές μεταβολισμού
αμινοξέων
Διαταραχές οξείδωσης
λιπαρών οξέων
Αυξημένη απομάκρυνση
της γλυκόζης από το αίμα
λόγω αυξημένης
κατανάλωσης
• Υπερινσουλινισμός
• Λήψη υπογλυκαιμικών φαρμάκων
• Σακχαρώδης διαβήτης (εξωγενής
χορήγηση ινσουλίνης)
Άλλα αίτια
• Κετωτική υπογλυκαιμία
• Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
• Φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια
• Φάρμακα
• Χειρουργείο
Διαγνωστική προσέγγιση υπογλυκαιμίας
• Μην ξεχνάτε
• Να στην σκεφτείτε!!!! (άτυπη στα νεογνά, πάντα μέτρηση
σακχάρου σε επεισόδια σπασμών)
• Λήψη δείγματος αίματος κατά το υπογλυκαιμικό επεισόδιο πριν
την χορήγηση γλυκόζης!! Critical sample (κατάλληλα μπουκαλάκια
άμεση κατάψυξη)
• Επιβεβαίωση υπογλυκαιμίας με δείγμα στο εργαστήριο (μετρητές
σακχάρου μετράνε ολικό αίμα 10-15% πιο ψηλό)
• Άλλο ένα δείγμα 30 λεπτά μετά (GH , κορτιζόλη)
• Λήψη 1ου δείγματος ούρων μετά την υπογλυκαιμία
Ιστορικό
Περιγεννητικό
• Προβλήματα κύησης (σακχαρώδης διαβήτης μητέρας)
• Δύσκολος τοκετός (περιγεννητική ασφυξία)
• βάρος γέννησης(SGA)
• ηλικία κυήσεως (προωρότητα)
Ιστορικό παιδιού
• Επεισόδια υπογλυκαιμίας μετά από λοιμώξεις η γαστρεντερίτιδα
• Ιστορικό επεισοδίου σπασμών
• Λήψη φαρμάκων, αλκοόλ
Οικογενειακό ιστορικό
• Αιφνίδιος θάνατος άλλου παιδιού σε νεογνική ή βρεφική ηλικία (μεταβολικά
νοσήματα)
• Ιστορικό ενδοκρινολογικών προβλημάτων ή υπερινσουλιναιμίας σε άλλα άτομα
της οικογένειας
Ηλικία εμφάνισης υπογλυκαιμιών
Νεογνική ηλικία έως 2 ετών
• Μεταβολικά νοσήματα
• Yπερινσουλιναιμική υπογλυκαιμία
Έναρξη από ενός έτους ως παιδική ηλικία
• Κετωτική υπογλυκαιμία
• Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
• Ανεπάρκεια κορτιζόνης
Σχέση υπογλυκαιμίας με τα γεύματα
Είχε φάει ή ήταν νηστικό όταν έπαθε την υπογλυκαιμία;
Πόση ώρα μετά το γεύμα έκανε την υπογλυκαιμία;
• αμέσως μετά τη σίτιση (υπερινσουλινισμός)
• 2-3 ώρες μετά (γλυκογονιάσεις)
• 12-24 ώρες μετά (δ/χες γλυκονεογένεσης)
Τι έφαγε;
• γάλα, υπογλυκαιμία αμέσως μετά την πρώτη σίτιση
(γαλακτοζαιμία )
• φρούτα, βρέφος 5-6 μηνών (κληρονομική δυσανεξία στην
φρουκτόζη)
• Πρωτεΐνη, (οργανικές οξυουρίες)
Λήψη φαρμάκων / Αλκοόλ
• Υπογλυκαιμικά σκευάσματα
• Ασπιρίνη
• β αναστολείς
• Κινίνη
• Ινσουλίνη
Φυσική εξέταση
• Ηπατομεγαλία (γλυκογονιάσεις)
• Διαταραχές μέσης γραμμής (μονήρης τομέας, θολωτή υπερώα)
(υποφυσιακή ανεπάρκεια)
• Μικρόφαλος πέος < 2 cm ,κρυψορχία (υποφυσιακή ανεπάρκεια)
• Πτώση ρυθμού ανάπτυξης (ανεπάρκεια αυξητικής)
• Πληθωρικά νεογνά μεγάλα για την ηλικία κυήσεως
(υπερινσουλινισμός)
• Μακροσωμία , μακρογλωσία , ηπατοσπληνομεγαλία ,ομφαλοκήλη
(Σύνδρομο Beckwith-Wiedemann )
• Υπέρχρωση δέρματος (επινεφριδιακή ανεπάρκεια)
• Υπέρπνοια ( μεταβολική οξέωση ,μεταβολικά νοσήματα )
Ανάγκη γλυκόζης για την
διόρθωση της υπογλυκαιμίας
• προσδιορισμός αναγκαίου ρυθμού
έγχυσης γλυκόζης (GIR) mg/kg/min
• >8mg/kg/min υπερινσουλινισμός
Critical sample( σάκχαρο <45 mg/dl)
ΑΙΜΑ
• Γλυκόζη (ηπαρινισμένο φιαλίδιο ή φιαλίδιο με
φθοριούχο νάτριο) άμεση μέτρηση στο
εργαστήριο)
• Ινσουλίνη (άμεσα σε πάγο) C-πεπτίδιο
• Λόγος ινσουλίνης/γλυκόζης
• Κορτιζόλη
• GH, IGF-1, IGFBP3,
• TSH,FT4
• Γαλακτικό (χωρίς περίδεση, ηπαρινισμένο
φιαλίδιο)
• Αμμωνία (χωρίς περίδεση, ηπαρινισμένο
φιαλίδιο ,άμεση μεταφορά στο εργαστήριο)
• FFA
• κετόνες (3β υδροξυβουτυρικό) (ηπαρινισμένο
φιαλίδιο)
• Καρνιτίνη (ολική και ελεύθερη)
ΟΥΡΑ
• Κετόνες
• Οργανικά οξέα
• Γαλακτόζη,
φρουκτόζη
Δοκιμασία νηστείας
Όχι>24 ώρες στα παιδιά ως 1 έτους
Όχι>36 ώρες στα μεγαλύτερα παιδιά
Σταματάς
• σάκχαρο <50 mg/dl
• υδροξυβουτυρικό >2 nmol/lt
• κλινικά συμπτώματα υπογλυκαιμίας
Δοκιμασία γλυκαγόνης κατά την διάρκεια της
υπογλυκαιμίας
• Χορήγηση γλυκαγόνης 0.03 mg/kg (μέγιστη δόση 1 mg) ενδομυϊκά ή
υποδόρια αμέσως μετά τη λήψη του δείγματος της υπογλυκαιμίας
• Μέτρηση σακχάρου στο 0,15 και 30 λεπτά
• Παθολογικό εάν δεν ανέβει το σάκχαρο κατά >30 mg/dl στα 30
λεπτά (δ/χες σύνθεσης γλυκογόνου (γλυκογονιάσεις) ή δεν
υπάρχουν αποθέματα γλυκογόνου παρατεταμένη νηστεία
• Εάν στα 30 λεπτά σάκχαρο <40 mg/dl χορηγείς bolus δ/μα γλυκόζης
10%
• Προσοχή η γλυκαγόνη μπορεί να κάνει αντιδραστική υπογλυκαιμία
αργότερα!!
Δοκιμασία γλυκαγόνης μετά το
επεισόδιο υπογλυκαιμίας
Ολονύκτια νηστεία (τουλάχιστον 6 ωρών)
Χορήγηση 0,1 mg /Kg γλυκαγόνης I.M. (με μέγιστη δόση το 1 mg)
Αιμοληψία στους χρόνους 0’(πριν την χορήγηση) 60’, 90’, 120’, 150’, 180’
προσδιορισμός
 σακχάρου
 κορτιζόλης
 αυξητικής ορμόνης
 ινσουλίνης
 β-υδροξυβουτυρικού και γαλακτικού οξέος ( υποψία μεταβολικού νοσήματος)
Η αύξηση του σακχάρου μέχρι τα 90’, επιβεβαιώνει την επάρκεια των μηχανισμών
κινητοποίησης του ηπατικού γλυκογόνου, ενώ η ακόλουθη πτώση του θα πρέπει
φυσιολογικά να συνοδεύεται από πτώση της ινσουλίνης σε πρακτικά μη μετρήσιμα
επίπεδα όταν επιτευχθεί υπογλυκαιμία, με συνοδό αυξημένη απάντηση της κορτιζόλης και
της αυξητικής ορμόνης
Διαφορική διάγνωση
Σημαντικά σημεία
• Μέτρηση κετονών στο αίμα και στα ούρα(>0,5 nmol/lt θετικές)
• Μη κετωτική υπογλυκαιμία (σχεδόν πάντα υπερινσουλινισμός)
καθώς η ινσουλίνη μειώνει την κετογένεση)
• Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο >0,3 = υπερινσουλινισμός
• Υπερινσουλινισμός με αυξημένο c πεπτίδιο (ενδογενή ινσουλίνη)
• Υπερινσουλινισμός με χαμηλό c πεπτίδιο (εξωγενής χορήγηση
διαβητικά άτομα/ κακοποίηση)
• Χαμηλές κετόνες εκτός από τον υπερινσουλινισμό και στην
ανεπάρκεια καρνιτίνης (μειωμένη μεταφορά λιπαρών οξέων στα
μιτοχόνδρια για οξείδωση)
ΝΗΣΤΕΙΑ
ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ
ΟΞΕΩΣΗ
Κετόνες θετικές
ΟΞΕΩΣΗ
Κετόνες θετικές
ΌΧΙ ΟΞΕΩΣΗ
κετόνες αρνητικές
ΌΧΙ ΟΞΕΩΣΗ
κετόνες αρνητικές
ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΟΞΕΩΣΗ ΚΕΤΟΞΕΩΣΗ FFA>1,5mmol/lt
Ινσουλίνη χαμηλή
FFA<1,5 mmol/lt
Ινσουλίνη αυξημένη
Πιθανή
διαταρα
χή
• Ανεπάρκεια G-6-
φωσφατάσης
• Ανεπάρκεια
φωσφατάσης 1,6
φρουκτόζης
• Ανεπάρκεια
πουρυβικης
υδροξυλάσης
• Φυσιολογική
κετωτική
υπογλυκαιμία
• Γλυκογονιάσεις
• Ανεπάρκεια GH
• Ανεπάρκεια
κορτιζόλης
• Διαταραχές
οξείδωσης
λιπαρών
οξέων
• Φυσιολογικά
νεογνά
Υπερινσουλινισμός
Απαθής
Βπαθής :SGA
,περιγεννητική
ασφυξία
Περαιτέ
ρω
έλεγχος
• Δοκιμασία
Γλυκαγόνης
• μέτρηση
προϊόντων
μεταβολικής
οδού
γλυκονεογένεσης
• Ορμονικός
έλεγχος
υποφύσεως και
επινεφριδίων
• Δοκιμασία
Γλυκαγόνης
Προφίλ Acy-
καρνιτίνης
• Δοκιμασία
Γλυκαγόνης
• TSH,FT4
• Κορτιζόλη
• Γονιδιακός
έλεγχος
• PET
Αντιμετώπιση
• Χορήγηση γλυκόζης (από το στόμα, ενδοφλέβια)
• Χορήγηση γλυκαγόνης
• Αναστολείς έκκρισης ινσουλίνης (διαζοξίδη ,οκτεοειδές)
• Παγκρεατεκτομή
• Ειδική διατροφή
• Αιτιολογική (GH ,υδροκορτιζόνη)
Αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας
Χωρίς απώλεια συνείδησης
• 0.3 grams/kg (10 to 20 grams) γρήγορου απορροφήσιμου
υδατάνθρακα από το στόμα
• 2 to 3 tablets γλυκόζης
• Ένα σωληνάριο gel γλυκόζης 15 grams,
• (120 mL) χυμό φρούτου,
• Ένα κουταλάκι του γλυκού(5 mL) μέλι ή ζάχαρη
Επαναλαμβάνεις αν χρειαστεί σε 10-15 min
Επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης
δεν καταπίνει
δεν απαντά στην από του στόματος χορήγηση μέσα σε 15 min
Αρχικά
• IV bolus δ/μα γλυκόζης 10% 2ml/kg (μέγιστη δόση 25 gr) ( χορήγηση αργά
2-3 mL ανά λεπτό ανάλογα την ηλικία)
Επίμονη υπογλυκαιμία:
• συνεχή IV έγχυση δ/μα γλυκόζης 10% 4-6 mg/kg /min ως και 10mg/kg/min
έτσι ώστε να διατηρηθεί φυσιολογική γλυκόζη 70-100 mg/dl
(υπερινσουλινισμό αυξημένες ανάγκες ως και 20 mg/kg/min)
Αδύνατο να δώσεις γλυκόζη από το στόμα
ή αδύνατο να έχεις ενδοφλέβια γραμμή:
• Γλυκαγόνη 0.03 mg/kg IM or SQ (μέγιστη δόση 1 mg)
Μέτρηση γλυκόζης κάθε 10 to 15 min (παροδική η δράση της γλυκαγόνης)
Προσπάθεια τοποθέτησης φλεβικής γραμμής το ταχύτερο δυνατό
Περαιτέρω αντιμετώπιση ανάλογα
με το αίτιο της υπογλυκαιμίας
Ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 σίτιση
Άγνωστο αίτιο υπογλυκαιμίας
• συνεχίζεις ενδοφλέβια χορήγηση dextrose 10 % 6 to 9 mg/kg /min στόχος
να διατηρήσεις τα επίπεδα σακχάρου 70 to 150 mg/dL
• Καλέστε παιδοενδοκρινολόγο
Ασθενείς που έχουν πάρει υπερβολικές ποσότητες σουλφονηλουριών
χορήγηση octreotide 1 έως 1.5 mcg/kg IM ή SQ, μεγίστη δόση 150 mcg κάθε
6 ώρες παράλληλα με την χορήγηση γλυκόζης
Επικοινωνία με το κέντρο δηλητηριάσεων σε περίπτωση δηλητηρίασης
με υπογλυκαιμικά σκευάσματα
Μέτρηση γλυκόζης 15 με 30 min μετά την αρχική IV bolus γλυκόζης
Μέτρηση κάθε 30 to 60 min έως να έχεις σταθερές τιμές γλυκόζης στα
φυσιολογικά όρια (>70 to 100 mg/dL) για τουλάχιστον 4 ώρες
Εισαγωγή στην κλινική
• Αδυναμία διατήρησης φυσιολογικής γλυκόζης με
από του στόματος χορήγηση γλυκόζης
• Υπογλυκαιμία άγνωστης αιτιολογίας
• Λήψη υπογλυκαιμικών σκευασμάτων μακράς
διάρκειας
• Υποτροπιάζουσα υπογλυκαιμία παρά την
παρέμβαση
Περιστατικό 1ο
Αγόρι με βάρος γέννησης 5 kg
καισαρική τομή λόγω αδυναμίας εξέλιξης του
τοκετού
Μητέρα διαβήτη κύησης
Apgar score 6 στο 1 λεπτό και 8 στα 5
Καλά σάκχαρα στις πρώτες 3 ώρες μετά όμως
αδυναμία σίτισης και υπογλυκαιμία
Εργαστηριακός έλεγχος κατά την
υπογλυκαιμία
• Σάκχαρο 38 mg/dl
• Ινσουλίνη 300 μ U/ml
• Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο =7,9
• Κορτιζόλη 18μg/dl
• GH 22ng/ml
• Κετόνες ορού αρνητικές
Παροδικός υπερινσουλινισμός λόγο
αρρύθμιστου σακχαρώδη διαβήτη
μητέρας
Αντιμετώπιση
• Χορήγηση γλυκόζης με ρυθμό 17 mg/kg/min
• Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα 15mg/kg/ημέρα
• Σταδιακή διακοπή της γλυκόζης τις επόμενες 3 ημέρες
• Διακοπή διαζοξίδης στην εβδομάδα
• Έξοδος από το τμήμα νεογνών την 10 ημέρα
Περιστατικό 2ο
Αγόρι τελειόμηνο με βάρος γέννησης 1,9 kg
Φυσιολογικός τοκετός
η μητέρα δεν είχε διαβήτη ή άλλα προβλήματα
στην διάρκεια της κύησης
Apgar score 9 στο 1 λεπτό και 10 στα 5
Δυσκολία σίτισης και άπνοιες την πρώτη ημέρα
ζωής
Πολύ σοβαρή υπογλυκαιμία σπασμοί
Εργαστηριακός έλεγχος κατά την
υπογλυκαιμία
• Σάκχαρο 9 mg/dl
• Ινσουλίνη 16 μ U/ml
• Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο =1,8
• Κορτιζόλη 18μg/dl
• GH 20ng/ml
• Κετόνες ορού αρνητικές
Βπαθής υπερινσουλινισμος
SGA(μικρό για την ηλικία κύησης)
Αντιμετώπιση
• Χορήγηση bolus γλυκόζης(0,75 mg/kg/δόση)
• Χορήγηση IV γλυκόζης με ρυθμό 15 mg/kg/min
• Χορήγηση bolus γλυκαγόνης 0,1 mg ενδομυϊκά
• Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα αρχικά 12mg/kg/ημέρα και
σταδιακή αύξηση στα 18 mg/kg/ημέρα
• Από την 6 ημέρα σταδιακή μείωση και διακοπή γλυκόζης και
κατόπιν ως την 8η ημέρα σταδιακή διακοπή διαζιξίδης
• Καλή σίτιση καλά σάκχαρα εξιτήριο
• 5 ετών το παιδί είχε άριστη σωματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη
Περιστατικό 3ο
κορίτσι με βάρος γέννησης 3.9 kg
καισαρική τομή λόγω αλλοιώσεων παλμών και
μηκωνίου
Μητέρα υγιής 27 ετών
Apgar score 7 στο 1 λεπτό και 9 στα 5
υπογλυκαιμία
Εργαστηριακός έλεγχος
• Σάκχαρο 23 mg/dl
• Ινσουλίνη 8μ U/ml
• Λόγος ινσουλίνης/ σακχάρου =0,35
• Κορτιζόλη 17,2μg/dl
• GH 18,8ng/ml
• Κετόνες ορού αρνητικές
Αντιμετώπιση
• Χορήγηση IV γλυκόζης με ρυθμό αρχικά 13
mg/kg/min χρειάστηκε αύξηση στα 22 mg/kg/min
• Χορήγηση bolus γλυκαγόνης 0,15 mg ενδομυϊκά Στα
30 λεπτά μετά την γλυκαγόνη το σάκχαρο ανέβηκε 130
mg/dl
• Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα αρχικά
15mg/kg/ημέρα σε 3 διαιρεμένες δόσεις
• Κάθε προσπάθεια μείωσης γλυκόζης οδηγούσε σε
υπογλυκαιμία
• Αυξήθηκε η διαζοξίδη στα 20 mg/24ώρο
Υπερινσουλινιναιμική υπογλυκαιμία
Υπερινσουλινιναιμική
υπογλυκαιμία
• 20η ημέρα υφολική
παγκρεατεκτομή (90-95%)
• Μετά το χειρουργείο έγινε
εφικτή η διακοπή της IV
γλυκόζης και μετά της
διαζοξίδης
• Ιστολογική του παγκρέατος
έδειξε διάχυτη υπερπλασία
των νησιδίων του
παγκρέατος
(νησιδιοβλάστωση)
• το παιδί είχε καλή
σωματική και ψυχοκινητική
ανάπτυξη
• Πρόκειται για μια γενετικά ετερογενή νόσο με
συχνότητα 1:50.000 γεννήσεις
• 50-55 % των περιπτώσεων ευθύνονται μεταλλάξεις
των γονιδίων ABCC8 και KCNJ11(πιο συχνά ) και
GLUD1, GCK, HNF4A, HADH ,SLC16A1
• 40-45% η γενετική βλάβη και ο παθογενετικός
μηχανισμός είναι μέχρι και σήμερα άγνωστα
• Το κανάλι ΚΑΤΡ παίζει τον κύριο ρόλο στη ρύθμιση της
έκκρισης της ινσουλίνη
Υπερινσουλινιναιμική υπογλυκαιμία
Έκκριση ινσουλίνης από τα β- κύτταρα
Μοριακός έλεγχος απαραίτητος στην
θεραπεία και γενετική συμβουλευτική
Μεταλλάξεις των γονιδίων
GLUD1, HNF4A, HADH
• Καλή ανταπόκριση στη
διαζοξίδη
Μεταλλάξεις των ABCC8 και
KCNJ11
• Φτωχή ανταπόκριση στην
διαζοξίδη
Ομοζυγώτες ή διπλοί
ετεροζυγώτες
• Διάχυτη νησιδιακή υπερπλασία
• Υφολική παγκρεατεκτόμη
Ετερόζυγες
• Εστιακή νησιδιακή υπερπλασία
18FDOPA-PETscan
• Εστιακή παγκρεατεκτόμη
18FDOPA-PETscan
18FDOPA-PETscan
Περιστατικό 4ο
• Βρέφος Θήλυ 1,46
• Προωρότητα 27 εβδομάδων
• Μητέρα υγιής 32 ετών
• Υπόταση ,ασταθές, τεχνική δυσκολία στην
διασωλήνωση λόγο μακρογλωσσίας
• Κατά την νοσηλεία του στα νεογνά τέθηκε σε
υδροκορτιζόνη 15 mg/m2/24ωρο
• 11 εβδομάδων διακοπή σίτισης με ρινογαστρικό
υπογλυκαιμία
Εργαστηριακός έλεγχος κατά την
υπογλυκαιμία
• σάκχαρο 10 mg/dl,
• ινσουλίνη 1uIU/ml
• Β-υδροξυβουτυρικό (κετόνες) 0.6 mg/dl
• κορτιζόλη 2.3 mcg/dl
Υπερινσουλινισμός
Σύνδρομο Beckwith Wiedemann
Διάγνωση
• Επιβεβαίωση με γονιδιακό έλεγχο
• Μη ισοζυγισμένη μετάθεση με πατρική
τρισωμία 11P και μερική μονοσωμία
χρωμοσώματος 8
Αντιμετώπιση
• Κατασταλμένη κορτιζόλη λόγο της υδροκορτιζόνης που έπαιρνε. Σταδιακή
μείωση της υροκορτιζόνης ως την ηλικία 11 μηνών
• Ταυτόχρονα χορηγήθηκε διαζοξίδη που δεν είχε πολύ καλή ανταπόκριση
• Προστέθηκε υποδόρια 4 φορές ημερησίως οκτεοειδές
• 18 μηνών διακοπή διαζοξίδης και οκτεοειδούς
• Σίτιση κάθε 2 ώρες και το βράδυ cornstarch
• Πήρε βάρος και προστέθηκε διαζοξίδη ως τα 4 έτη
• Υπερτρίχωση αλλαγή σε οκτεοειδές ς ως τα 8 έτη
• Μετά διακοπή όλων και το παιδί παρέμεινε χωρίς υπογλυκαιμίες
Σύνδρομο Beckwith-Wiedemann
Σύνδρομο σωματικής υπεραύξησης
(μακρογλωσσία ,ανωμαλίες του κοιλιακού τοιχώματος,
ημιυπερπλασία σώματος , σπλαχνομεγαλία, ανωμαλίες των ώτων και
των νεφρών, θολωτή υπερώα ,πολυδακτυλία)
Αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης εμβρυϊκών όγκων (Wilm’s
ηπατοβλάστωμα κλπ )
Υπογλυκαιμία παροδική
ανωμαλίες στην έκφραση γονιδίων της περιοχής 11p15.5 (έκφραση
εξαρτάται από το γονεϊκό αποτύπωμα)
πατρικός διπλασιασμός του χρωμοσώματος 11p15 με αποτέλεσμα τη
μειωμένη έκφραση του μητρικού ογκοκατασταλτικού γονιδίου
CDKN1C και την υπερέκφραση του IGF-2, τα αυξημένα επίπεδα του
οποίου προκαλούν νεογνική υπογλυκαιμία, λόγω της συγγένειάς του
με τον υποδοχέα της ινσουλίνης
80% σποραδικό
15% κληρονομικό
Υπερινσουλιναιμία
• Απαθής
• Σπάνια δευτεροπαθής
• Σχετικά εύκολη διάγνωση στην νεογνική
ηλικία
• Συνήθως μακροσωμία
• Πολύ σοβαρή υπογλυκαιμία
• Ανάγκη σε αυξημένη χορήγηση γλυκόζης
(ως 17mg/kg/min)
• Χαρακτηριστικό προσωπείο (μεγάλη μύτη
λεπτό άνω χείλος)
Εργαστηριακά χαρακτηριστικά υπερινσουλιναιμίας
• Υπογλυκαιμία ( γλυκόζη<40 mg/dL )1-2 ώρες μετά την σίτιση
• Αυξημένη τιμή ινσουλίνης ≥5 nmol/L και C-πεπτιδίου(≥0.2 nmol/L για
το επίπεδο σακχάρου (αυξημένος λόγος σακχάρου/ινσουλίνη)
• Χαμηλές κετόνες
• Χαμηλά ελεύθερα λιπαρά οξέα παρά την υπογλυκαιμία (FFA)
(υπερβολική ινσουλίνη αναστέλλει την λιπόλυση)
• Αυξημένες ανάγκες σακχάρου (>8 to 10 mg/kg ανά λεπτό, για
διατήρηση ασφαλών επιπέδων γλυκόζης(60 ως 100 )
• Μη αναμενόμενη απάντηση στην δοκιμασία γλυκαγόνης (αύξηση
γλυκόζης ≥30 mg/dL (inappropriate retention of hepatic glycogen )
• μειωμένη IGFBP1 (η παράγωγη της IGFBP1 αναστέλλετε από την
ινσουλίνη )
• βελτίωση υπογλυκαιμίας με την χορήγηση οκτεοειδούς υποδόρια ή
ενδοφλέβια (ανάλογο σωματοστατινής)
Περιστατικό 4ο
Αγόρι ηλικίας 3 ετών
επεισοδία νωθρότητας και υπνηλίας από τη νεογνική ηλικία
Περιγεννητικό ιστορικό
• τελειόμηνο
• καισαρική τομή λόγω αλλοίωσης παλμών εμβρύου
• ΒΓ: 3250 gr, ΜΣ: 52 cm, ΠΚ: 35 cm)
• Apgar score ήταν 8-10 στο 1ο και στο 5ο min
• Το 2ο 24ωρο ζωής παρουσίασε εστιακούς σπασμούς
• και ίκτερο
Αντιμετωπίστηκε ως σηψαιμία και εξήλθε από το μαιευτήριο το
όγδοο 24ωρο ζωής με τη διάγνωση μικροβιακή λοίμωξη-ίαση.
• 12 ημερών αδυναμία σίτισης
• νωθρότητα από 24ωρου
• σπασμοί
• υπογλυκαιμία
Εργαστηριακός έλεγχος
• σάκχαρο 10 mg/dl
• έλεγχος για συγγενείς λοιμώξεις αρνητικός
• μεταβολικά νοσήματα αρνητικός
• Κετόνες αρνητικές
• FT4: 3,3 pg/ml (ΦΤ 8,3-30,9 ) TSH: 8 μIU/ml(ΦΤ 0,8-5)
• Δοκιμασία TRH: αύξηση της TSH (> 50 μIU/ml) στα 30
λεπτά
• απεικονιστικός έλεγχος εγκεφάλου (υπερηχογράφημα και
αξονική τομογραφία) φυσιολογικός
3 ετών εισαγωγή λόγο γαστρεντερίτιδος
υπογλυκαιμία σάκχαρο 43 mg/dl
Εξήλθε με τη διάγνωση
ιογενής γαστρεντερίτιδα-κετωτική υπογλυκαιμία
Ένα μήνα μετά νέο επεισοδίο κετωτικής
υπογλυκαιμίας
Αντικειμενική εξέταση
• ΥΣ 3η ΕΘ, το ΒΣ 3ης και 10ης, ΠΚ 25η
• πτώση στην καμπύλη βάρους και του ύψους από
την 50η ΕΘ στην 3η (από την ηλικία των 12
μηνών και μετά )
• λεπτό και μικρό μέγεθος πέους ( 2 cm)
• μικροί όρχεις (1 ml, με φυσιολογικό για την
ηλικία του τα 2 ml)
Εργαστηριακός έλεγχος
Δοκιμασία γλυκαγόνης (Glucagon test)
GH<10ng/ml, σε όλους τους χρόνους,
κορτιζόλη<18 μg/dl σε όλους τους χρόνους
ινσουλίνη χαμηλή
• Σημαντική υπογλυκαιμία 2 ώρες μετά τη
δοκιμασία
Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης
Ανεπάρκεια κορτιζόλης
Κεντρικός υποθυρεοειδισμός
( πολλαπλή υποφυσιακή ανεπάρκεια)
MRI υποθαλάμου-υπόφυσεως
Υποπλασία προσθίου λοβού, απουσία μίσχου,
έκτοπη θέση οπίσθιας υπόφυση στον υποθάλαμο
Σύνδρομο διατομής του μίσχου της υπόφυσης
Αντιμετώπιση
• θεραπεία υποκατάστασης με αυξητική
ορμόνη, υδροκορτιζόνη και θυροξίνη
• 5 μήνες μετά το ύψος αυξήθηκε από την 3η
στην 25η ΕΘ
Περιστατικό 5ο
• Αγόρι 2,5 ετών
• Επεισόδιο σπασμών μετά από παρατεταμένη
νηστεία
• Υπογλυκαιμία σάκχαρο 28 mg/dl
• Υπέρχρωση δέρματος ,βλεννογόνου
στόματος, γλώσσας σταδιακά από την ηλικία
του 1 έτους (παλιές φωτογραφίες)
Εργαστηριακός έλεγχος
• Σάκχαρο νηστείας 8 το πρωί 10 mg/dl
• Ινσουλίνη 4 μu/ml
• Ινσουλίνη/γλυκόζη 0,4
• Κορτιζόλη μηδενική
• ACTH>2000pg/ml
• Να 137 mEq/L
• K 4,8 mEq/L
• Synacten test (IV χορήγηση ACTH 0,25 mg)
παθολογική απάντηση δεν ανέβηκε η κορτιζόλη
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Αντιμετώπιση
• Θεραπεία υποκατάστασης με υδροκορτιζόνη
12mg/m2/24ώρο
• Eνα χρόνο μετά εισαγωγή για διερεύνηση
εμέτων
• Διάγνωση αχαλασίας
• Schimer test αδακρία
Triple-A syndrome (Achalasia-
Addisonianism-Alacrimia) ή
Allgrove syndrome
Σύνδρομο 3-Α, αντίσταση στην ACTH
• Κληρονομείται αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα
• 50% μεταλλάξεις του γονιδίου AAAS (στο χρωμόσωμα 12p13 ) που
κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ALADIN, βασικό συστατικό των πόρων της
πυρηνικής μεμβράνης
• Αλακρυμία (μειωμένα δάκρυα) το πιο σταθερό και πρωιμότερο στοιχείο της
νόσου (δοκιμασία Schimer)
• Αχαλασία του οισοφάγου (δυσκαταποσία ,αδυναμία λήψης τροφής )
συνήθως αργά εξελισσόμενη
• Επινεφριδική (Adrenal ) ανεπάρκεια ( προσοχή οι προκλητές δοκιμασίες,
ακόμα και η δοκιμασία με χαμηλή δόση ACTH(1 μg), δεν δίνουν πάντα
σαφώς παθολογικά αποτελέσματα)
• Πρόσφατα 2 αιφνίδιοι θάνατοι παιδιών με σύνδρομο 3-Α, τα οποία δεν
ελάμβαναν υποκατάσταση με υδροκορτιζόνη γιατί είχαν φυσιολογική
δοκιμασία πρόκλησης με ACTH
Δοκιμασία Schimer
Περιστατικό 6o
Αγόρι 11 μηνών επεισόδιο κυάνωσης
περιγεννητικό ιστορικό
• τελειόμηνο
• καλό βάρος γέννησης
• APGAR 8 και 10 στο 1ο και στο 5ο min
• υγιής μητέρα
Καλή ψυχοκινητική εξέλιξη
Καρδιολογικός έλεγχος φυσιολογικός
Νευρολογικός έλεγχος φυσιολογικός
3 μήνες μετά
επεισόδιο σπασμών έλεγχος αρνητικός
σε ηλικία 2 ετών
ανεπαρκής πρόσληψη βάρους, αδυναμία ωχρότητα
μετεωρισμένη κοιλιά, διάρροια, κοιλιακό άλγος
Αντικειμενική εξέταση
ηπατομεγαλία και μικρή ασκιτική συλλογή
Εργαστηριακός έλεγχος
• Γ.αίματος φυσιολογική
• Πλήρης βιοχημικός έλεγχος φυσιολογικός
• Έλεγχος ηπατιτίδων αρνητικός
• Μεταβολικός έλεγχος φυσιολογικός
4 ετών σπασμοί
Υπογλυκαιμία: σάκχαρο 31 mg/dl
Από την αντικειμενική εξέταση:
• ανεπαρκής ανάπτυξη (ΒΣ 15 Kg ,Ύψος
88cm <3 η ΕΘ)
• ηπατομεγαλία
Εργαστηριακός /απεικονιστικός έλεγχος
• TSH, T4 L :φυσιολογική
• AST, ALP, LDH: αυξημένες
• CT εγκέφαλου: φυσιολογική
• Υπερηχογράφημα ήπατος: στεάτωση
ηπατομεγαλία
Γλυκογονίαση τύπου 1
 Διάγνωση
• Βιοψία ήπατος Γλυκογονίαση τύπου 1
 Αντιμετώπιση
• Μικρά συχνά γεύματα κατά την
διάρκεια της ημέρας
• Νύχτα cornstarch
Περιστατικό 7ο
• Αγόρι 23 μηνών εισάγεται
• Διάρροιες, εμετοί ,πυρετός εδώ και 2
εβδομάδες
• Ληθαργικό, μειωμένη σίτιση
• Επηρεασμένο, αφυδάτωση 8%
• Μήκος 87,2 cm
• Βάρος 9,9 kg<3η ΕΘ
• Δυστροφικό
Εργαστηριακός έλεγχος
• Σάκχαρο 32mg/dl
• Na 142
• Κρεατινίνη 1,6 mg/dl
• SGOT, SPPT φυσιολογικά
• Αμμωνία όρου φυσιολογική
• Εβ ούρων 1025
• Κετόνες ούρων +
• GH 16 ng/ml
• Κορτιζόλη 15 μg /dl
• Ινσουλίνη 4 μ U/ml
• Ινσουλίνη/ σάκχαρο= 0,13
• κετόνες πλάσματος +
Κετωτική υπογλυκαιμία παιδιών μετά
από παρατεταμένη νηστεία
Αντιμετώπιση
• Οδηγίες σίτιση με μικρά συχνά γεύματα
πλούσια σε υδατάνθρακες
• Γονείς έλεγχος κετονών στα ούρα κατά την
περίοδο λοιμώξεων
Υπογλυκαιμία στα παιδιά: Τι μπορεί να υποκρύπτει;

More Related Content

What's hot

αναπνευστική δυσχερεια
αναπνευστική δυσχερειααναπνευστική δυσχερεια
αναπνευστική δυσχερειαpsaltakis
 
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑelsa papaioannoy
 
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑArchontakis Chris
 
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμός
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμόςΕρωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμός
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμόςΣπύρος Κυριαζίδης
 
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13santziak
 
θεωρίες μάθησης
θεωρίες μάθησηςθεωρίες μάθησης
θεωρίες μάθησηςKostis Talampiris
 
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017psaltakis
 
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"Stavroula Lianou
 
ασκησεισ παραγοντοποιησησ γ γυμνασιου
ασκησεισ  παραγοντοποιησησ          γ γυμνασιουασκησεισ  παραγοντοποιησησ          γ γυμνασιου
ασκησεισ παραγοντοποιησησ γ γυμνασιουboulitsaki
 
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνη
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνηΜαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνη
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνηMedicalWeb.gr
 
διαφοροποιημένη διδασκαλία
διαφοροποιημένη διδασκαλίαδιαφοροποιημένη διδασκαλία
διαφοροποιημένη διδασκαλίαΙωαννα Χαλκιά
 
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)sarrafimaria
 
πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-
 πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες- πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-
πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-kladae
 
ζωτικά σημεία
ζωτικά σημείαζωτικά σημεία
ζωτικά σημείαk v
 
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκης
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκηςΧορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκης
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκηςCostasPanayotidis
 
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεων
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεωνσωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεων
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεωνChristos Gotzaridis
 
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσουεγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου2gymagni
 
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους Εφήβους
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους ΕφήβουςΚανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους Εφήβους
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους ΕφήβουςmedNutrition
 
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος. Ας τους μάθουμ...
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος.  Ας τους μάθουμ...Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος.  Ας τους μάθουμ...
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος. Ας τους μάθουμ...Antonis Lionarakis
 
Α.3.7 λιπη ελαια
Α.3.7 λιπη ελαιαΑ.3.7 λιπη ελαια
Α.3.7 λιπη ελαιαsidiropo
 

What's hot (20)

αναπνευστική δυσχερεια
αναπνευστική δυσχερειααναπνευστική δυσχερεια
αναπνευστική δυσχερεια
 
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
ΠΑΔ- ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
 
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
ΠΑΔ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
 
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμός
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμόςΕρωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμός
Ερωτηματολόγιο σχολικός εκφοβισμός
 
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13
σχεδιο μαθηματος δειγματικου αγωγης υγειας 21.11.13
 
θεωρίες μάθησης
θεωρίες μάθησηςθεωρίες μάθησης
θεωρίες μάθησης
 
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017
σταθεροποιηση μεταφορα νεογνου σε μενν 2017
 
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"
Ερευνητική Εργασία"Σχολικός Εκφοβισμός"
 
ασκησεισ παραγοντοποιησησ γ γυμνασιου
ασκησεισ  παραγοντοποιησησ          γ γυμνασιουασκησεισ  παραγοντοποιησησ          γ γυμνασιου
ασκησεισ παραγοντοποιησησ γ γυμνασιου
 
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνη
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνηΜαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνη
Μαριάνα Μπενρουμπή - Διαβήτης 2 και ινσουλίνη
 
διαφοροποιημένη διδασκαλία
διαφοροποιημένη διδασκαλίαδιαφοροποιημένη διδασκαλία
διαφοροποιημένη διδασκαλία
 
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)
Μετοχές- αρχαία ελληνική γλώσσα β΄γυμνασίου (ενότητα 9η)
 
πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-
 πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες- πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-
πρώτες βοήθειες.... από μικρούς διασώστες-
 
ζωτικά σημεία
ζωτικά σημείαζωτικά σημεία
ζωτικά σημεία
 
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκης
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκηςΧορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκης
Χορήγηση φαρμάκων έκτακτης ανάγκης
 
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεων
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεωνσωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεων
σωκρατική μέθοδος διατύπωσης ερωτήσεων
 
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσουεγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου
εγχειρίδιο αντιμετώπισης σχολικού εκφοβισμού καραβόλτσου
 
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους Εφήβους
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους ΕφήβουςΚανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους Εφήβους
Κανόνες Σωστής Διατροφής στα Παιδιά και στους Εφήβους
 
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος. Ας τους μάθουμ...
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος.  Ας τους μάθουμ...Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος.  Ας τους μάθουμ...
Καινοτόμες Διδακτικές Τεχνικές - Γραπτός Επιστημονικός Λόγος. Ας τους μάθουμ...
 
Α.3.7 λιπη ελαια
Α.3.7 λιπη ελαιαΑ.3.7 λιπη ελαια
Α.3.7 λιπη ελαια
 

Viewers also liked

Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτων
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτωνΟ ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτων
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτωνpsaltakis
 
Φύσημα στη Νεογνική Ηλικία
Φύσημα στη Νεογνική ΗλικίαΦύσημα στη Νεογνική Ηλικία
Φύσημα στη Νεογνική Ηλικίαpsaltakis
 
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπου
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού ΚαρυότυπουΕνδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπου
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπουpsaltakis
 
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιά Γενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιάΓενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιάΓενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιά Γενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...psaltakis
 
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ: Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατρο
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ:  Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατροΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ:  Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατρο
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ: Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατροpsaltakis
 
Νεογνικός Ίκτερος
Νεογνικός ΊκτεροςΝεογνικός Ίκτερος
Νεογνικός Ίκτεροςpsaltakis
 
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...psaltakis
 
προγραμμα ημερίδας και φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1
προγραμμα ημερίδας  και   φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1προγραμμα ημερίδας  και   φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1
προγραμμα ημερίδας και φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1psaltakis
 
Apls crete 06 16 merged
Apls crete 06 16 mergedApls crete 06 16 merged
Apls crete 06 16 mergedpsaltakis
 
Hip invitation
Hip invitationHip invitation
Hip invitationpsaltakis
 
25o final program scientific
25o final program scientific25o final program scientific
25o final program scientificpsaltakis
 
Καταστατικό Παγκρήτιας Παιδιατρικής Εταιρείας
Καταστατικό Παγκρήτιας  Παιδιατρικής ΕταιρείαςΚαταστατικό Παγκρήτιας  Παιδιατρικής Εταιρείας
Καταστατικό Παγκρήτιας Παιδιατρικής Εταιρείαςpsaltakis
 
2016 καθυστέρηση λόγου
2016 καθυστέρηση λόγου2016 καθυστέρηση λόγου
2016 καθυστέρηση λόγουpsaltakis
 
παπαδακη
παπαδακη παπαδακη
παπαδακη psaltakis
 
Pigm crete site
Pigm crete sitePigm crete site
Pigm crete sitepsaltakis
 
ινω καναβακη παγκρητιο_2016
ινω καναβακη παγκρητιο_2016ινω καναβακη παγκρητιο_2016
ινω καναβακη παγκρητιο_2016psaltakis
 
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού ΣυνεδρίουΜοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίουpsaltakis
 

Viewers also liked (20)

Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτων
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτωνΟ ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτων
Ο ρόλος του παιδιάτρου στην πρόληψη των ατυχημάτων
 
Φύσημα στη Νεογνική Ηλικία
Φύσημα στη Νεογνική ΗλικίαΦύσημα στη Νεογνική Ηλικία
Φύσημα στη Νεογνική Ηλικία
 
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπου
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού ΚαρυότυπουΕνδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπου
Ενδείξεις διενέργειας Μοριακού Καρυότυπου
 
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιά Γενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιάΓενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιάΓενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...
Θρομβοφιλία-Θρόμβωση στα παιδιά Γενετική προδιάθεση ή περιβαλλοντικοί παράγον...
 
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ: Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατρο
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ:  Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατροΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ:  Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατρο
ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΥΣΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ: Αξιολόγηση μορφολογικών ανωμαλιών από τον παιδίατρο
 
Νεογνικός Ίκτερος
Νεογνικός ΊκτεροςΝεογνικός Ίκτερος
Νεογνικός Ίκτερος
 
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...
Σεξουαλική κακοποίηση παιδιών και εφήβων στον Ελληνικό χώρο: Ευρήματα και συμ...
 
προγραμμα ημερίδας και φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1
προγραμμα ημερίδας  και   φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1προγραμμα ημερίδας  και   φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1
προγραμμα ημερίδας και φροντιστηρίων εεπι 28 μαίου ηρακλειο 1
 
Apls crete 06 16 merged
Apls crete 06 16 mergedApls crete 06 16 merged
Apls crete 06 16 merged
 
Hip invitation
Hip invitationHip invitation
Hip invitation
 
Seminar
SeminarSeminar
Seminar
 
25o final program scientific
25o final program scientific25o final program scientific
25o final program scientific
 
Καταστατικό Παγκρήτιας Παιδιατρικής Εταιρείας
Καταστατικό Παγκρήτιας  Παιδιατρικής ΕταιρείαςΚαταστατικό Παγκρήτιας  Παιδιατρικής Εταιρείας
Καταστατικό Παγκρήτιας Παιδιατρικής Εταιρείας
 
2016 καθυστέρηση λόγου
2016 καθυστέρηση λόγου2016 καθυστέρηση λόγου
2016 καθυστέρηση λόγου
 
Dmt1
Dmt1Dmt1
Dmt1
 
παπαδακη
παπαδακη παπαδακη
παπαδακη
 
Pigm crete site
Pigm crete sitePigm crete site
Pigm crete site
 
Hsp
HspHsp
Hsp
 
ινω καναβακη παγκρητιο_2016
ινω καναβακη παγκρητιο_2016ινω καναβακη παγκρητιο_2016
ινω καναβακη παγκρητιο_2016
 
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού ΣυνεδρίουΜοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου
Μοριοδότηση 28ου Παγκρήτιου Παιδιατρικού Συνεδρίου
 

Similar to Υπογλυκαιμία στα παιδιά: Τι μπορεί να υποκρύπτει;

Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος Τσόλας
Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος ΤσόλαςΜεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος Τσόλας
Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος ΤσόλαςΜΑΡΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
 
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης Κύησης
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης ΚύησηςΑθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης Κύησης
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης ΚύησηςMedicalWeb.gr
 
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το ΔιαβήτηΜε αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το ΔιαβήτηΆννα Σαμαρά
 
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...PiecerosB
 
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης των γιατρών" - Στέ...
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης  των γιατρών" - Στέ...Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης  των γιατρών" - Στέ...
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης των γιατρών" - Στέ...MedicalWeb.gr
 
Διατροφή θηλάζουσας μητέρας
Διατροφή θηλάζουσας μητέραςΔιατροφή θηλάζουσας μητέρας
Διατροφή θηλάζουσας μητέραςpapave1
 
πρόσθετα τροφίμων παρουσίαση
πρόσθετα τροφίμων   παρουσίασηπρόσθετα τροφίμων   παρουσίαση
πρόσθετα τροφίμων παρουσίασηLida Papakonstantinou
 
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος Τσολας
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος ΤσολαςΜεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος Τσολας
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος ΤσολαςΜΑΡΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ
 
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...medNutrition
 
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκία
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκίαΕνεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκία
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκίαTasos Serbis MD, PhD
 
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου MedicalWeb.gr
 
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...MedicalWeb.gr
 
Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου
 Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου
Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 ΟκτωβρίουΣτελλα Κολοβου
 
η διατροφή των μαθητών στο σχολείο
η διατροφή των μαθητών στο σχολείοη διατροφή των μαθητών στο σχολείο
η διατροφή των μαθητών στο σχολείοElefteria Pach
 
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...Giorgos Christodoulopoulos
 
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...PiecerosB
 

Similar to Υπογλυκαιμία στα παιδιά: Τι μπορεί να υποκρύπτει; (20)

Υδατάνθρακες
ΥδατάνθρακεςΥδατάνθρακες
Υδατάνθρακες
 
Panagiotou1
Panagiotou1Panagiotou1
Panagiotou1
 
Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος Τσόλας
Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος ΤσόλαςΜεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος Τσόλας
Μεταβολικο Συνδρομο Γεώργιος Τσόλας
 
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης Κύησης
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης ΚύησηςΑθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης Κύησης
Αθανάσιος Κοφίνης - Διαβήτης Κύησης
 
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το ΔιαβήτηΜε αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα για το Διαβήτη
 
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...
Διαγνωστικοί Αλγόριθμοι και Κατευθυντήριες Οδηγίες στην Παιδιατρική - Αντιμετ...
 
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης των γιατρών" - Στέ...
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης  των γιατρών" - Στέ...Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης  των γιατρών" - Στέ...
Webinar ΕΔΕ - "Η αναγκαιότητα της διαιτητικής εκπαίδευσης των γιατρών" - Στέ...
 
Διατροφή θηλάζουσας μητέρας
Διατροφή θηλάζουσας μητέραςΔιατροφή θηλάζουσας μητέρας
Διατροφή θηλάζουσας μητέρας
 
πρόσθετα τροφίμων παρουσίαση
πρόσθετα τροφίμων   παρουσίασηπρόσθετα τροφίμων   παρουσίαση
πρόσθετα τροφίμων παρουσίαση
 
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος Τσολας
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος ΤσολαςΜεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος Τσολας
Μεταβολικό Σύνδρομο Γεωργιος Τσολας
 
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...
Ο ρόλος των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον γλυκαιμικό έλεγχο και στη διαχεί...
 
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκία
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκίαΕνεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκία
Ενεργειακή πρόσληψη και παχυσαρκία
 
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου
Στέλλα Ηρακλειανού - Βασικές Αρχές Σύνταξης Διαιτολογίου
 
Διατροφή Προβάτων
Διατροφή ΠροβάτωνΔιατροφή Προβάτων
Διατροφή Προβάτων
 
Kolatsio
KolatsioKolatsio
Kolatsio
 
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...
Dr. Αναστασία Μαυρογιαννακη - "Εντατικοποίηση ινσουλινοθεραπείας" (ΕΔΕ Webina...
 
Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου
 Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου
Παγκόσμια μέρα παχυσαρκίας 24 Οκτωβρίου
 
η διατροφή των μαθητών στο σχολείο
η διατροφή των μαθητών στο σχολείοη διατροφή των μαθητών στο σχολείο
η διατροφή των μαθητών στο σχολείο
 
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...
Βοοειδή: Δυσπεπτική οξέωση-Διάρροιες ενηλίκων-Νοσήματα κάτω τμήματος των άκρω...
 
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...
Τι απασχολεί τον Παιδίατρο στο Ιατρείο του; Συζήτηση με τον Ειδικό (2) - Παιδ...
 

More from psaltakis

DOCTOR_JOB_CV
DOCTOR_JOB_CVDOCTOR_JOB_CV
DOCTOR_JOB_CVpsaltakis
 
Mitrikosthilasmos
MitrikosthilasmosMitrikosthilasmos
Mitrikosthilasmospsaltakis
 
Klimaka loxeiakiskatathlipsis
Klimaka loxeiakiskatathlipsisKlimaka loxeiakiskatathlipsis
Klimaka loxeiakiskatathlipsispsaltakis
 
Crete to share for site epilepsy treatment alternatives to antiepileptic dr...
Crete to share for site epilepsy treatment   alternatives to antiepileptic dr...Crete to share for site epilepsy treatment   alternatives to antiepileptic dr...
Crete to share for site epilepsy treatment alternatives to antiepileptic dr...psaltakis
 
Neoteresodigies
NeoteresodigiesNeoteresodigies
Neoteresodigiespsaltakis
 
Apoteresepiplokes
ApoteresepiplokesApoteresepiplokes
Apoteresepiplokespsaltakis
 
Fthorio paidiatriko
Fthorio paidiatrikoFthorio paidiatriko
Fthorio paidiatrikopsaltakis
 
Hpatikanosimata
HpatikanosimataHpatikanosimata
Hpatikanosimatapsaltakis
 
Diatrofivrefous
DiatrofivrefousDiatrofivrefous
Diatrofivrefouspsaltakis
 

More from psaltakis (20)

DOCTOR_JOB_CV
DOCTOR_JOB_CVDOCTOR_JOB_CV
DOCTOR_JOB_CV
 
Mitrikosthilasmos
MitrikosthilasmosMitrikosthilasmos
Mitrikosthilasmos
 
Klimaka loxeiakiskatathlipsis
Klimaka loxeiakiskatathlipsisKlimaka loxeiakiskatathlipsis
Klimaka loxeiakiskatathlipsis
 
Crete to share for site epilepsy treatment alternatives to antiepileptic dr...
Crete to share for site epilepsy treatment   alternatives to antiepileptic dr...Crete to share for site epilepsy treatment   alternatives to antiepileptic dr...
Crete to share for site epilepsy treatment alternatives to antiepileptic dr...
 
Final19
Final19Final19
Final19
 
Ilara
IlaraIlara
Ilara
 
Tb crete
Tb creteTb crete
Tb crete
 
Diatarahes
DiatarahesDiatarahes
Diatarahes
 
Sygkoptika
SygkoptikaSygkoptika
Sygkoptika
 
Neoteresodigies
NeoteresodigiesNeoteresodigies
Neoteresodigies
 
Aifnidios
AifnidiosAifnidios
Aifnidios
 
Anadochi
AnadochiAnadochi
Anadochi
 
Apoteresepiplokes
ApoteresepiplokesApoteresepiplokes
Apoteresepiplokes
 
Proagontas
ProagontasProagontas
Proagontas
 
Rethymno
RethymnoRethymno
Rethymno
 
Katathlipsi
KatathlipsiKatathlipsi
Katathlipsi
 
Dub 2018
Dub 2018Dub 2018
Dub 2018
 
Fthorio paidiatriko
Fthorio paidiatrikoFthorio paidiatriko
Fthorio paidiatriko
 
Hpatikanosimata
HpatikanosimataHpatikanosimata
Hpatikanosimata
 
Diatrofivrefous
DiatrofivrefousDiatrofivrefous
Diatrofivrefous
 

Recently uploaded

CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλου
CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - ΖαμπέτογλουCAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλου
CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλουgwgwm1979
 
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομένα
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα ΔεδομέναΝεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομένα
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομέναgwgwm1979
 
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίου
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας ΣτεργίουΠρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίου
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίουgwgwm1979
 
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort study
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort studyIgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort study
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort studygwgwm1979
 
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρη
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία ΜπιτσώρηΑιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρη
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρηgwgwm1979
 
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγου
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγουΚυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγου
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγουgwgwm1979
 
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσεις
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσειςΝεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσεις
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσειςgwgwm1979
 
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμουΝεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμουgwgwm1979
 
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσης
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσηςΠροσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσης
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσηςgwgwm1979
 
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξηςΚορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξηςgwgwm1979
 
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;gwgwm1979
 
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕ
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕΙστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕ
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕgwgwm1979
 
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότητα
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότηταΣύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότητα
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότηταgwgwm1979
 
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...gwgwm1979
 
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείς
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείςΚλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείς
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείςgwgwm1979
 

Recently uploaded (15)

CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλου
CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - ΖαμπέτογλουCAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλου
CAKUT ως αίτιο χρόνιας νεφρικής νόσου - Ζαμπέτογλου
 
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομένα
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα ΔεδομέναΝεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομένα
Νεογνικές ουρολοιμώξεις - Ουρολοιμώξεις: Νεότερα Δεδομένα
 
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίου
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας ΣτεργίουΠρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίου
Πρωτοπαθής Υπεροξαλουρία - Δρ. Νικόλας Στεργίου
 
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort study
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort studyIgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort study
IgA nephritis vasculitis in children: a retrospective multicenter cohort study
 
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρη
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία ΜπιτσώρηΑιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρη
Αιμολυτικό - Ουραιμικό Σύνδρομο Μαρία Μπιτσώρη
 
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγου
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγουΚυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγου
Κυστικές παθήσεις νεφρού από την πλευρά του υπερηχολόγου
 
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσεις
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσειςΝεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσεις
Νεφρωσικό σύνδρομο: Νεότερες προσεγγίσεις
 
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμουΝεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου
Νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπεία του νεφρωσικού συνδρόμου
 
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσης
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσηςΠροσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσης
Προσέγγιση παιδιού με προγεννητική διάγνωση υδρονέφρωσης
 
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξηςΚορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης
Κορτικοστεροειδή στην αντιμετώπιση της ουρολοίμωξης
 
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;
Κορτικοανθεκτικό Νεφρωσικό Σύνδρομο: Ανοσοκαταστολή σε κάθε περίπτωση;
 
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕ
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕΙστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕ
Ιστορία της Παιδιατρικής Νεφρολογίας - ΕΠΝΕ
 
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότητα
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότηταΣύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότητα
Σύνδρομο καρυοθραύστη: σπάνια ή υποδιαγνωσμένη οντότητα
 
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...
Από τις συνήθεις ηλεκτρολυτικές διαταραχές στη διάγνωση της σωληνιαριακής οξέ...
 
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείς
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείςΚλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείς
Κλινικές εκδηλώσεις Νόσου Febry σε παιδιατρικούς ασθενείς
 

Υπογλυκαιμία στα παιδιά: Τι μπορεί να υποκρύπτει;

  • 1. Υπογλυκαιμία στα παιδιά Τι μπορεί να υποκρύπτει; ΣΜΥΡΝΑΚΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ
  • 2. Ομοιόσταση γλυκόζης Γλυκόζη σταθερή 60-100 mg/dl ανεξαρτήτως γευμάτων Πέψη • Πολυσακχαρίτες σε μονοσακχαρίτες • Πρωτεΐνες σε αμινοξέα • Λίπη σε λιπαρά οξέα και γλυκερόλη Μεταβολικές οδοί • Γλυκόλυση • Γλυκογονογένεση • Γλυκογονόλυση • Νεογλυκογένεση Απαραίτητα  Επαρκή πρόσληψη ενέργειας (σίτιση)  Επάρκεια ενζύμων για τις μεταβολικές οδούς  Ενέργεια (οξείδωση λιπαρών οξέων)  Ρυθμιστικές ορμόνες
  • 3. Ρυθμιστικές ορμόνες • ινσουλίνη • γλυκαγόνη • GH • κορτιζόλη • κατεχολαμίνες • κυτοκίνες • γκρελίνη • λεπτίνη • GLP1(glucagon-like peptide 1) • Κύριες ρυθμιστικές ορμόνες (ινσουλίνη και γλυκαγόνη) • παράγονται στο πάγκρεας γλυκαγόνη (α-κύτταρα) ινσουλίνη (β κυτταρα) • ινσουλίνη αναβολική δράση γλυκαγόνη καταβολική
  • 4.
  • 5. Αντίθετη δράση Ινσουλίνη Ιστοί στόχοι • ήπαρ • μύες • λιπώδης ιστός Αναστέλλει • Γλυκογονόλυσης • Νεογλυκογένεσης • Αναστολή οξείδωσης λιπαρών οξέων (μειωμένη παραγωγή κετονών) Επάγει • Γλυκογονογένεση (παράγωγη γλυκογόνου) • Γλυκόλυση (μετατροπή γλυκόζης σε πυροσταφυλικό) • Λιπογένεση Στόχος η μείωση γλυκόζης στο αίμα Γλυκαγόνη Ιστοί στόχοι  ήπαρ  μύες Επάγει • Γλυκογονόλυση (διασπάση γλυκογόνου ήπατος) • γλυκονεογένεση στο ήπαρ Στόχος η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα
  • 6. Σίτιση Παράγωγή από το ήπαρ γλυκαγόνου και τριγλυκεριδίων (αποθήκευση ενέργειας) Νηστεία Παραγωγή γλυκόζης και κετονικών σωμάτων (εναλλακτική πηγή ενέργειας) Γλυκογονόλυση Γλυκονεογένεση (από αμινοξέα, γλυκερόλη, γαλακτικό) Ενέργεια από την οξείδωση των λιπαρών οξέων Ορμονική ρύθμιση του μεταβολισμού
  • 7.
  • 8. Φάση1 Φάση 2 Φάση 3 Φάση 4 Κατάσταση σίτισης σίτιση Λίγες ώρες μετά την σίτιση (πέψη απορρόφηση ) νηστεία Παρατεταμένη νηστεία Προέλευση γλυκόζης αίματος Εξωγενής (από τροφή) Ηπατικό γλυκογόνο νεογλυκογένεση Ηπατική και νεφρική γλυκονεογένεση Νεφρική και ηπατική γλυκονεογένεση ιστοί που χρησιμοποιούν γλυκόζη για ενέργεια όλοι Όλοι εκτός το ήπαρ Μύες και λιπώδης ιστός περιορισμένα Εγκέφαλος Ερυθρά αιμοσφαίρια Μυϊκός ιστός (περιορισμένα) Εγκέφαλος (περιορισμένα) Ερυθρά αιμοσφαίρια Κύριο καύσιμο εγκέφαλου γλυκόζη γλυκόζη Γλυκόζη Κετονικά σώματα Κετονικά σώματα γλυκόζη
  • 9.
  • 10. Σίτιση • Έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας • Το ήπαρ αποθηκεύει ενέργεια (γλυκαγόνο και τριγλυκερίδια) • Μεταφορά και αποθήκευση τριγλυκεριδίων στον λιπώδη ιστό • Όλοι οι ιστοί (ήπαρ, μυός, εγκέφαλος ερυθρά αιμοσφαίρια) χρησιμοποιούν σαν ενέργεια άμεσα την γλυκόζη
  • 11. Φάση απορρόφησης • Έκκριση γλυκαγόνης • Παράγωγη γλυκόζης από διάσπαση γλυκογόνου (γλυκογονόλυση) • Από γαλακτικό και αμινοξέα (νεογλυκογένεση) • Όλοι οι ιστοί (εκτός το ήπαρ ) χρησιμοποιούν σαν ενεργεία την γλυκόζη
  • 12. Νηστεία • Εξάντληση του γλυκογόνου • Κύρια πηγή ενέργειας τα λιπαρά οξέα από τον λιπώδη ιστό (παράγωγη κετονοσωμάτων από την οξείδωση των λιπαρών οξέων) • Παράγωγη γλυκόζης αποκλειστικά από γλυκονεόγενεση (γαλακτικό και αμινοξέα) • Πηγή ενέργειας για τους ιστούς τα κετονοσώματα και λιγότερο η γλυκόζη Νηστεία
  • 13. Παρατεταμένη νηστεία -stress • Έκλυση ορμονών stress (αδρεναλίνη κορτιζόλη) • Κύρια πηγή ενέργειας από λιπαρά οξέα (κετόνες με κύριο το β- υδροξυβουτυρικό) • τα κετονωσώματα μειώνουν τον καταβολισμό των πρωτεϊνών στους μύες • Κύρια πηγή ενέργειας και στον εγκέφαλο οι κετόνες
  • 14. Υπογλυκαιμία • Ορισμός υπογλυκαιμίας • Γλυκόζη<35-45 mg/dl( νεογνά) • Γλυκόζη<55-60 mg/dl( μεγαλύτερα παιδιά) • Εγκέφαλος: γλυκόζη κύρια πηγή ενέργειας (κετονοσώματα εναλλακτική πηγή ενέργειας σε ασιτία) • Υπογλυκαιμία: κίνδυνος μόνιμης εγκεφαλικής βλάβης ειδικά στα νεογνά και μικρά παιδιά • Παιδιά: εγκέφαλος 10% του σωματικού βάρους τους και καταναλώνει το 50% της ενέργειας • Ενήλικες: 2% του βάρους τους και 20% της ενέργειας
  • 15. Συμπτώματα υπογλυκαιμίας Μη ειδικά στα βρέφη και νεογνά • Ευερεθιστότητα • Λήθαργος • Δυσκολία σίτισης • Κυάνωση • Ταχυκαρδία • Υποθερμία
  • 16. Παιδιά και ενήλικες Διέγερση αυτονόμου νευρικού απότομη πτώση γλυκόζης 40-70mg/dl • Ιδρώτας • Ταχυκαρδία • Τρόμος • Νευρικότητα • Πείνα Νευρογλυκοπενικά παρατεταμένη υπογλυκαιμία 10-50 mg/dl • Λήθαργο • Ευερεθιστότητα • Σύγχυση • Περίεργη συμπεριφορά • Σπασμοί • Κώμα • Μόνιμη εγκεφαλική βλάβη • Θάνατος
  • 17. Αίτια υπογλυκαιμίας Μειωμένη παραγωγή γλυκόζης Διαταραχές μεταβολισμού υδατανθράκων • Διαταραχές γλυκογονόλυσης • Διαταραχές γλυκοζυλίωσης • Διαταραχές γλυκονεογένεσης • Γαλακτοζαιμία • Κληρονομική δυσανεξία στην φρουκτόζη Διαταραχές μεταβολισμού αμινοξέων Διαταραχές οξείδωσης λιπαρών οξέων Αυξημένη απομάκρυνση της γλυκόζης από το αίμα λόγω αυξημένης κατανάλωσης • Υπερινσουλινισμός • Λήψη υπογλυκαιμικών φαρμάκων • Σακχαρώδης διαβήτης (εξωγενής χορήγηση ινσουλίνης) Άλλα αίτια • Κετωτική υπογλυκαιμία • Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης • Φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια • Φάρμακα • Χειρουργείο
  • 18. Διαγνωστική προσέγγιση υπογλυκαιμίας • Μην ξεχνάτε • Να στην σκεφτείτε!!!! (άτυπη στα νεογνά, πάντα μέτρηση σακχάρου σε επεισόδια σπασμών) • Λήψη δείγματος αίματος κατά το υπογλυκαιμικό επεισόδιο πριν την χορήγηση γλυκόζης!! Critical sample (κατάλληλα μπουκαλάκια άμεση κατάψυξη) • Επιβεβαίωση υπογλυκαιμίας με δείγμα στο εργαστήριο (μετρητές σακχάρου μετράνε ολικό αίμα 10-15% πιο ψηλό) • Άλλο ένα δείγμα 30 λεπτά μετά (GH , κορτιζόλη) • Λήψη 1ου δείγματος ούρων μετά την υπογλυκαιμία
  • 19. Ιστορικό Περιγεννητικό • Προβλήματα κύησης (σακχαρώδης διαβήτης μητέρας) • Δύσκολος τοκετός (περιγεννητική ασφυξία) • βάρος γέννησης(SGA) • ηλικία κυήσεως (προωρότητα) Ιστορικό παιδιού • Επεισόδια υπογλυκαιμίας μετά από λοιμώξεις η γαστρεντερίτιδα • Ιστορικό επεισοδίου σπασμών • Λήψη φαρμάκων, αλκοόλ Οικογενειακό ιστορικό • Αιφνίδιος θάνατος άλλου παιδιού σε νεογνική ή βρεφική ηλικία (μεταβολικά νοσήματα) • Ιστορικό ενδοκρινολογικών προβλημάτων ή υπερινσουλιναιμίας σε άλλα άτομα της οικογένειας
  • 20. Ηλικία εμφάνισης υπογλυκαιμιών Νεογνική ηλικία έως 2 ετών • Μεταβολικά νοσήματα • Yπερινσουλιναιμική υπογλυκαιμία Έναρξη από ενός έτους ως παιδική ηλικία • Κετωτική υπογλυκαιμία • Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης • Ανεπάρκεια κορτιζόνης
  • 21. Σχέση υπογλυκαιμίας με τα γεύματα Είχε φάει ή ήταν νηστικό όταν έπαθε την υπογλυκαιμία; Πόση ώρα μετά το γεύμα έκανε την υπογλυκαιμία; • αμέσως μετά τη σίτιση (υπερινσουλινισμός) • 2-3 ώρες μετά (γλυκογονιάσεις) • 12-24 ώρες μετά (δ/χες γλυκονεογένεσης) Τι έφαγε; • γάλα, υπογλυκαιμία αμέσως μετά την πρώτη σίτιση (γαλακτοζαιμία ) • φρούτα, βρέφος 5-6 μηνών (κληρονομική δυσανεξία στην φρουκτόζη) • Πρωτεΐνη, (οργανικές οξυουρίες)
  • 22. Λήψη φαρμάκων / Αλκοόλ • Υπογλυκαιμικά σκευάσματα • Ασπιρίνη • β αναστολείς • Κινίνη • Ινσουλίνη
  • 23. Φυσική εξέταση • Ηπατομεγαλία (γλυκογονιάσεις) • Διαταραχές μέσης γραμμής (μονήρης τομέας, θολωτή υπερώα) (υποφυσιακή ανεπάρκεια) • Μικρόφαλος πέος < 2 cm ,κρυψορχία (υποφυσιακή ανεπάρκεια) • Πτώση ρυθμού ανάπτυξης (ανεπάρκεια αυξητικής) • Πληθωρικά νεογνά μεγάλα για την ηλικία κυήσεως (υπερινσουλινισμός) • Μακροσωμία , μακρογλωσία , ηπατοσπληνομεγαλία ,ομφαλοκήλη (Σύνδρομο Beckwith-Wiedemann ) • Υπέρχρωση δέρματος (επινεφριδιακή ανεπάρκεια) • Υπέρπνοια ( μεταβολική οξέωση ,μεταβολικά νοσήματα )
  • 24. Ανάγκη γλυκόζης για την διόρθωση της υπογλυκαιμίας • προσδιορισμός αναγκαίου ρυθμού έγχυσης γλυκόζης (GIR) mg/kg/min • >8mg/kg/min υπερινσουλινισμός
  • 25. Critical sample( σάκχαρο <45 mg/dl) ΑΙΜΑ • Γλυκόζη (ηπαρινισμένο φιαλίδιο ή φιαλίδιο με φθοριούχο νάτριο) άμεση μέτρηση στο εργαστήριο) • Ινσουλίνη (άμεσα σε πάγο) C-πεπτίδιο • Λόγος ινσουλίνης/γλυκόζης • Κορτιζόλη • GH, IGF-1, IGFBP3, • TSH,FT4 • Γαλακτικό (χωρίς περίδεση, ηπαρινισμένο φιαλίδιο) • Αμμωνία (χωρίς περίδεση, ηπαρινισμένο φιαλίδιο ,άμεση μεταφορά στο εργαστήριο) • FFA • κετόνες (3β υδροξυβουτυρικό) (ηπαρινισμένο φιαλίδιο) • Καρνιτίνη (ολική και ελεύθερη) ΟΥΡΑ • Κετόνες • Οργανικά οξέα • Γαλακτόζη, φρουκτόζη
  • 26. Δοκιμασία νηστείας Όχι>24 ώρες στα παιδιά ως 1 έτους Όχι>36 ώρες στα μεγαλύτερα παιδιά Σταματάς • σάκχαρο <50 mg/dl • υδροξυβουτυρικό >2 nmol/lt • κλινικά συμπτώματα υπογλυκαιμίας
  • 27. Δοκιμασία γλυκαγόνης κατά την διάρκεια της υπογλυκαιμίας • Χορήγηση γλυκαγόνης 0.03 mg/kg (μέγιστη δόση 1 mg) ενδομυϊκά ή υποδόρια αμέσως μετά τη λήψη του δείγματος της υπογλυκαιμίας • Μέτρηση σακχάρου στο 0,15 και 30 λεπτά • Παθολογικό εάν δεν ανέβει το σάκχαρο κατά >30 mg/dl στα 30 λεπτά (δ/χες σύνθεσης γλυκογόνου (γλυκογονιάσεις) ή δεν υπάρχουν αποθέματα γλυκογόνου παρατεταμένη νηστεία • Εάν στα 30 λεπτά σάκχαρο <40 mg/dl χορηγείς bolus δ/μα γλυκόζης 10% • Προσοχή η γλυκαγόνη μπορεί να κάνει αντιδραστική υπογλυκαιμία αργότερα!!
  • 28. Δοκιμασία γλυκαγόνης μετά το επεισόδιο υπογλυκαιμίας Ολονύκτια νηστεία (τουλάχιστον 6 ωρών) Χορήγηση 0,1 mg /Kg γλυκαγόνης I.M. (με μέγιστη δόση το 1 mg) Αιμοληψία στους χρόνους 0’(πριν την χορήγηση) 60’, 90’, 120’, 150’, 180’ προσδιορισμός  σακχάρου  κορτιζόλης  αυξητικής ορμόνης  ινσουλίνης  β-υδροξυβουτυρικού και γαλακτικού οξέος ( υποψία μεταβολικού νοσήματος) Η αύξηση του σακχάρου μέχρι τα 90’, επιβεβαιώνει την επάρκεια των μηχανισμών κινητοποίησης του ηπατικού γλυκογόνου, ενώ η ακόλουθη πτώση του θα πρέπει φυσιολογικά να συνοδεύεται από πτώση της ινσουλίνης σε πρακτικά μη μετρήσιμα επίπεδα όταν επιτευχθεί υπογλυκαιμία, με συνοδό αυξημένη απάντηση της κορτιζόλης και της αυξητικής ορμόνης
  • 29. Διαφορική διάγνωση Σημαντικά σημεία • Μέτρηση κετονών στο αίμα και στα ούρα(>0,5 nmol/lt θετικές) • Μη κετωτική υπογλυκαιμία (σχεδόν πάντα υπερινσουλινισμός) καθώς η ινσουλίνη μειώνει την κετογένεση) • Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο >0,3 = υπερινσουλινισμός • Υπερινσουλινισμός με αυξημένο c πεπτίδιο (ενδογενή ινσουλίνη) • Υπερινσουλινισμός με χαμηλό c πεπτίδιο (εξωγενής χορήγηση διαβητικά άτομα/ κακοποίηση) • Χαμηλές κετόνες εκτός από τον υπερινσουλινισμό και στην ανεπάρκεια καρνιτίνης (μειωμένη μεταφορά λιπαρών οξέων στα μιτοχόνδρια για οξείδωση)
  • 30.
  • 31.
  • 32. ΝΗΣΤΕΙΑ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΟΞΕΩΣΗ Κετόνες θετικές ΟΞΕΩΣΗ Κετόνες θετικές ΌΧΙ ΟΞΕΩΣΗ κετόνες αρνητικές ΌΧΙ ΟΞΕΩΣΗ κετόνες αρνητικές ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΟΞΕΩΣΗ ΚΕΤΟΞΕΩΣΗ FFA>1,5mmol/lt Ινσουλίνη χαμηλή FFA<1,5 mmol/lt Ινσουλίνη αυξημένη Πιθανή διαταρα χή • Ανεπάρκεια G-6- φωσφατάσης • Ανεπάρκεια φωσφατάσης 1,6 φρουκτόζης • Ανεπάρκεια πουρυβικης υδροξυλάσης • Φυσιολογική κετωτική υπογλυκαιμία • Γλυκογονιάσεις • Ανεπάρκεια GH • Ανεπάρκεια κορτιζόλης • Διαταραχές οξείδωσης λιπαρών οξέων • Φυσιολογικά νεογνά Υπερινσουλινισμός Απαθής Βπαθής :SGA ,περιγεννητική ασφυξία Περαιτέ ρω έλεγχος • Δοκιμασία Γλυκαγόνης • μέτρηση προϊόντων μεταβολικής οδού γλυκονεογένεσης • Ορμονικός έλεγχος υποφύσεως και επινεφριδίων • Δοκιμασία Γλυκαγόνης Προφίλ Acy- καρνιτίνης • Δοκιμασία Γλυκαγόνης • TSH,FT4 • Κορτιζόλη • Γονιδιακός έλεγχος • PET
  • 33.
  • 34.
  • 35. Αντιμετώπιση • Χορήγηση γλυκόζης (από το στόμα, ενδοφλέβια) • Χορήγηση γλυκαγόνης • Αναστολείς έκκρισης ινσουλίνης (διαζοξίδη ,οκτεοειδές) • Παγκρεατεκτομή • Ειδική διατροφή • Αιτιολογική (GH ,υδροκορτιζόνη)
  • 36. Αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας Χωρίς απώλεια συνείδησης • 0.3 grams/kg (10 to 20 grams) γρήγορου απορροφήσιμου υδατάνθρακα από το στόμα • 2 to 3 tablets γλυκόζης • Ένα σωληνάριο gel γλυκόζης 15 grams, • (120 mL) χυμό φρούτου, • Ένα κουταλάκι του γλυκού(5 mL) μέλι ή ζάχαρη Επαναλαμβάνεις αν χρειαστεί σε 10-15 min
  • 37. Επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης δεν καταπίνει δεν απαντά στην από του στόματος χορήγηση μέσα σε 15 min Αρχικά • IV bolus δ/μα γλυκόζης 10% 2ml/kg (μέγιστη δόση 25 gr) ( χορήγηση αργά 2-3 mL ανά λεπτό ανάλογα την ηλικία) Επίμονη υπογλυκαιμία: • συνεχή IV έγχυση δ/μα γλυκόζης 10% 4-6 mg/kg /min ως και 10mg/kg/min έτσι ώστε να διατηρηθεί φυσιολογική γλυκόζη 70-100 mg/dl (υπερινσουλινισμό αυξημένες ανάγκες ως και 20 mg/kg/min) Αδύνατο να δώσεις γλυκόζη από το στόμα ή αδύνατο να έχεις ενδοφλέβια γραμμή: • Γλυκαγόνη 0.03 mg/kg IM or SQ (μέγιστη δόση 1 mg) Μέτρηση γλυκόζης κάθε 10 to 15 min (παροδική η δράση της γλυκαγόνης) Προσπάθεια τοποθέτησης φλεβικής γραμμής το ταχύτερο δυνατό
  • 38. Περαιτέρω αντιμετώπιση ανάλογα με το αίτιο της υπογλυκαιμίας Ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 σίτιση Άγνωστο αίτιο υπογλυκαιμίας • συνεχίζεις ενδοφλέβια χορήγηση dextrose 10 % 6 to 9 mg/kg /min στόχος να διατηρήσεις τα επίπεδα σακχάρου 70 to 150 mg/dL • Καλέστε παιδοενδοκρινολόγο Ασθενείς που έχουν πάρει υπερβολικές ποσότητες σουλφονηλουριών χορήγηση octreotide 1 έως 1.5 mcg/kg IM ή SQ, μεγίστη δόση 150 mcg κάθε 6 ώρες παράλληλα με την χορήγηση γλυκόζης Επικοινωνία με το κέντρο δηλητηριάσεων σε περίπτωση δηλητηρίασης με υπογλυκαιμικά σκευάσματα Μέτρηση γλυκόζης 15 με 30 min μετά την αρχική IV bolus γλυκόζης Μέτρηση κάθε 30 to 60 min έως να έχεις σταθερές τιμές γλυκόζης στα φυσιολογικά όρια (>70 to 100 mg/dL) για τουλάχιστον 4 ώρες
  • 39. Εισαγωγή στην κλινική • Αδυναμία διατήρησης φυσιολογικής γλυκόζης με από του στόματος χορήγηση γλυκόζης • Υπογλυκαιμία άγνωστης αιτιολογίας • Λήψη υπογλυκαιμικών σκευασμάτων μακράς διάρκειας • Υποτροπιάζουσα υπογλυκαιμία παρά την παρέμβαση
  • 40. Περιστατικό 1ο Αγόρι με βάρος γέννησης 5 kg καισαρική τομή λόγω αδυναμίας εξέλιξης του τοκετού Μητέρα διαβήτη κύησης Apgar score 6 στο 1 λεπτό και 8 στα 5 Καλά σάκχαρα στις πρώτες 3 ώρες μετά όμως αδυναμία σίτισης και υπογλυκαιμία
  • 41. Εργαστηριακός έλεγχος κατά την υπογλυκαιμία • Σάκχαρο 38 mg/dl • Ινσουλίνη 300 μ U/ml • Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο =7,9 • Κορτιζόλη 18μg/dl • GH 22ng/ml • Κετόνες ορού αρνητικές
  • 43. Αντιμετώπιση • Χορήγηση γλυκόζης με ρυθμό 17 mg/kg/min • Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα 15mg/kg/ημέρα • Σταδιακή διακοπή της γλυκόζης τις επόμενες 3 ημέρες • Διακοπή διαζοξίδης στην εβδομάδα • Έξοδος από το τμήμα νεογνών την 10 ημέρα
  • 44. Περιστατικό 2ο Αγόρι τελειόμηνο με βάρος γέννησης 1,9 kg Φυσιολογικός τοκετός η μητέρα δεν είχε διαβήτη ή άλλα προβλήματα στην διάρκεια της κύησης Apgar score 9 στο 1 λεπτό και 10 στα 5 Δυσκολία σίτισης και άπνοιες την πρώτη ημέρα ζωής Πολύ σοβαρή υπογλυκαιμία σπασμοί
  • 45. Εργαστηριακός έλεγχος κατά την υπογλυκαιμία • Σάκχαρο 9 mg/dl • Ινσουλίνη 16 μ U/ml • Λόγος ινσουλίνης/ σάκχαρο =1,8 • Κορτιζόλη 18μg/dl • GH 20ng/ml • Κετόνες ορού αρνητικές
  • 47. Αντιμετώπιση • Χορήγηση bolus γλυκόζης(0,75 mg/kg/δόση) • Χορήγηση IV γλυκόζης με ρυθμό 15 mg/kg/min • Χορήγηση bolus γλυκαγόνης 0,1 mg ενδομυϊκά • Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα αρχικά 12mg/kg/ημέρα και σταδιακή αύξηση στα 18 mg/kg/ημέρα • Από την 6 ημέρα σταδιακή μείωση και διακοπή γλυκόζης και κατόπιν ως την 8η ημέρα σταδιακή διακοπή διαζιξίδης • Καλή σίτιση καλά σάκχαρα εξιτήριο • 5 ετών το παιδί είχε άριστη σωματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη
  • 48. Περιστατικό 3ο κορίτσι με βάρος γέννησης 3.9 kg καισαρική τομή λόγω αλλοιώσεων παλμών και μηκωνίου Μητέρα υγιής 27 ετών Apgar score 7 στο 1 λεπτό και 9 στα 5 υπογλυκαιμία
  • 49. Εργαστηριακός έλεγχος • Σάκχαρο 23 mg/dl • Ινσουλίνη 8μ U/ml • Λόγος ινσουλίνης/ σακχάρου =0,35 • Κορτιζόλη 17,2μg/dl • GH 18,8ng/ml • Κετόνες ορού αρνητικές
  • 50. Αντιμετώπιση • Χορήγηση IV γλυκόζης με ρυθμό αρχικά 13 mg/kg/min χρειάστηκε αύξηση στα 22 mg/kg/min • Χορήγηση bolus γλυκαγόνης 0,15 mg ενδομυϊκά Στα 30 λεπτά μετά την γλυκαγόνη το σάκχαρο ανέβηκε 130 mg/dl • Ταυτόχρονα διαζοξίδη από το στόμα αρχικά 15mg/kg/ημέρα σε 3 διαιρεμένες δόσεις • Κάθε προσπάθεια μείωσης γλυκόζης οδηγούσε σε υπογλυκαιμία • Αυξήθηκε η διαζοξίδη στα 20 mg/24ώρο
  • 52. Υπερινσουλινιναιμική υπογλυκαιμία • 20η ημέρα υφολική παγκρεατεκτομή (90-95%) • Μετά το χειρουργείο έγινε εφικτή η διακοπή της IV γλυκόζης και μετά της διαζοξίδης • Ιστολογική του παγκρέατος έδειξε διάχυτη υπερπλασία των νησιδίων του παγκρέατος (νησιδιοβλάστωση) • το παιδί είχε καλή σωματική και ψυχοκινητική ανάπτυξη
  • 53. • Πρόκειται για μια γενετικά ετερογενή νόσο με συχνότητα 1:50.000 γεννήσεις • 50-55 % των περιπτώσεων ευθύνονται μεταλλάξεις των γονιδίων ABCC8 και KCNJ11(πιο συχνά ) και GLUD1, GCK, HNF4A, HADH ,SLC16A1 • 40-45% η γενετική βλάβη και ο παθογενετικός μηχανισμός είναι μέχρι και σήμερα άγνωστα • Το κανάλι ΚΑΤΡ παίζει τον κύριο ρόλο στη ρύθμιση της έκκρισης της ινσουλίνη Υπερινσουλινιναιμική υπογλυκαιμία
  • 55. Μοριακός έλεγχος απαραίτητος στην θεραπεία και γενετική συμβουλευτική Μεταλλάξεις των γονιδίων GLUD1, HNF4A, HADH • Καλή ανταπόκριση στη διαζοξίδη Μεταλλάξεις των ABCC8 και KCNJ11 • Φτωχή ανταπόκριση στην διαζοξίδη Ομοζυγώτες ή διπλοί ετεροζυγώτες • Διάχυτη νησιδιακή υπερπλασία • Υφολική παγκρεατεκτόμη Ετερόζυγες • Εστιακή νησιδιακή υπερπλασία 18FDOPA-PETscan • Εστιακή παγκρεατεκτόμη
  • 58.
  • 59. Περιστατικό 4ο • Βρέφος Θήλυ 1,46 • Προωρότητα 27 εβδομάδων • Μητέρα υγιής 32 ετών • Υπόταση ,ασταθές, τεχνική δυσκολία στην διασωλήνωση λόγο μακρογλωσσίας • Κατά την νοσηλεία του στα νεογνά τέθηκε σε υδροκορτιζόνη 15 mg/m2/24ωρο • 11 εβδομάδων διακοπή σίτισης με ρινογαστρικό υπογλυκαιμία
  • 60. Εργαστηριακός έλεγχος κατά την υπογλυκαιμία • σάκχαρο 10 mg/dl, • ινσουλίνη 1uIU/ml • Β-υδροξυβουτυρικό (κετόνες) 0.6 mg/dl • κορτιζόλη 2.3 mcg/dl
  • 62. Διάγνωση • Επιβεβαίωση με γονιδιακό έλεγχο • Μη ισοζυγισμένη μετάθεση με πατρική τρισωμία 11P και μερική μονοσωμία χρωμοσώματος 8
  • 63. Αντιμετώπιση • Κατασταλμένη κορτιζόλη λόγο της υδροκορτιζόνης που έπαιρνε. Σταδιακή μείωση της υροκορτιζόνης ως την ηλικία 11 μηνών • Ταυτόχρονα χορηγήθηκε διαζοξίδη που δεν είχε πολύ καλή ανταπόκριση • Προστέθηκε υποδόρια 4 φορές ημερησίως οκτεοειδές • 18 μηνών διακοπή διαζοξίδης και οκτεοειδούς • Σίτιση κάθε 2 ώρες και το βράδυ cornstarch • Πήρε βάρος και προστέθηκε διαζοξίδη ως τα 4 έτη • Υπερτρίχωση αλλαγή σε οκτεοειδές ς ως τα 8 έτη • Μετά διακοπή όλων και το παιδί παρέμεινε χωρίς υπογλυκαιμίες
  • 64. Σύνδρομο Beckwith-Wiedemann Σύνδρομο σωματικής υπεραύξησης (μακρογλωσσία ,ανωμαλίες του κοιλιακού τοιχώματος, ημιυπερπλασία σώματος , σπλαχνομεγαλία, ανωμαλίες των ώτων και των νεφρών, θολωτή υπερώα ,πολυδακτυλία) Αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης εμβρυϊκών όγκων (Wilm’s ηπατοβλάστωμα κλπ ) Υπογλυκαιμία παροδική ανωμαλίες στην έκφραση γονιδίων της περιοχής 11p15.5 (έκφραση εξαρτάται από το γονεϊκό αποτύπωμα) πατρικός διπλασιασμός του χρωμοσώματος 11p15 με αποτέλεσμα τη μειωμένη έκφραση του μητρικού ογκοκατασταλτικού γονιδίου CDKN1C και την υπερέκφραση του IGF-2, τα αυξημένα επίπεδα του οποίου προκαλούν νεογνική υπογλυκαιμία, λόγω της συγγένειάς του με τον υποδοχέα της ινσουλίνης 80% σποραδικό 15% κληρονομικό
  • 65.
  • 66. Υπερινσουλιναιμία • Απαθής • Σπάνια δευτεροπαθής • Σχετικά εύκολη διάγνωση στην νεογνική ηλικία • Συνήθως μακροσωμία • Πολύ σοβαρή υπογλυκαιμία • Ανάγκη σε αυξημένη χορήγηση γλυκόζης (ως 17mg/kg/min) • Χαρακτηριστικό προσωπείο (μεγάλη μύτη λεπτό άνω χείλος)
  • 67. Εργαστηριακά χαρακτηριστικά υπερινσουλιναιμίας • Υπογλυκαιμία ( γλυκόζη<40 mg/dL )1-2 ώρες μετά την σίτιση • Αυξημένη τιμή ινσουλίνης ≥5 nmol/L και C-πεπτιδίου(≥0.2 nmol/L για το επίπεδο σακχάρου (αυξημένος λόγος σακχάρου/ινσουλίνη) • Χαμηλές κετόνες • Χαμηλά ελεύθερα λιπαρά οξέα παρά την υπογλυκαιμία (FFA) (υπερβολική ινσουλίνη αναστέλλει την λιπόλυση) • Αυξημένες ανάγκες σακχάρου (>8 to 10 mg/kg ανά λεπτό, για διατήρηση ασφαλών επιπέδων γλυκόζης(60 ως 100 ) • Μη αναμενόμενη απάντηση στην δοκιμασία γλυκαγόνης (αύξηση γλυκόζης ≥30 mg/dL (inappropriate retention of hepatic glycogen ) • μειωμένη IGFBP1 (η παράγωγη της IGFBP1 αναστέλλετε από την ινσουλίνη ) • βελτίωση υπογλυκαιμίας με την χορήγηση οκτεοειδούς υποδόρια ή ενδοφλέβια (ανάλογο σωματοστατινής)
  • 68. Περιστατικό 4ο Αγόρι ηλικίας 3 ετών επεισοδία νωθρότητας και υπνηλίας από τη νεογνική ηλικία Περιγεννητικό ιστορικό • τελειόμηνο • καισαρική τομή λόγω αλλοίωσης παλμών εμβρύου • ΒΓ: 3250 gr, ΜΣ: 52 cm, ΠΚ: 35 cm) • Apgar score ήταν 8-10 στο 1ο και στο 5ο min • Το 2ο 24ωρο ζωής παρουσίασε εστιακούς σπασμούς • και ίκτερο Αντιμετωπίστηκε ως σηψαιμία και εξήλθε από το μαιευτήριο το όγδοο 24ωρο ζωής με τη διάγνωση μικροβιακή λοίμωξη-ίαση.
  • 69. • 12 ημερών αδυναμία σίτισης • νωθρότητα από 24ωρου • σπασμοί • υπογλυκαιμία
  • 70. Εργαστηριακός έλεγχος • σάκχαρο 10 mg/dl • έλεγχος για συγγενείς λοιμώξεις αρνητικός • μεταβολικά νοσήματα αρνητικός • Κετόνες αρνητικές • FT4: 3,3 pg/ml (ΦΤ 8,3-30,9 ) TSH: 8 μIU/ml(ΦΤ 0,8-5) • Δοκιμασία TRH: αύξηση της TSH (> 50 μIU/ml) στα 30 λεπτά • απεικονιστικός έλεγχος εγκεφάλου (υπερηχογράφημα και αξονική τομογραφία) φυσιολογικός
  • 71. 3 ετών εισαγωγή λόγο γαστρεντερίτιδος υπογλυκαιμία σάκχαρο 43 mg/dl Εξήλθε με τη διάγνωση ιογενής γαστρεντερίτιδα-κετωτική υπογλυκαιμία Ένα μήνα μετά νέο επεισοδίο κετωτικής υπογλυκαιμίας
  • 72. Αντικειμενική εξέταση • ΥΣ 3η ΕΘ, το ΒΣ 3ης και 10ης, ΠΚ 25η • πτώση στην καμπύλη βάρους και του ύψους από την 50η ΕΘ στην 3η (από την ηλικία των 12 μηνών και μετά ) • λεπτό και μικρό μέγεθος πέους ( 2 cm) • μικροί όρχεις (1 ml, με φυσιολογικό για την ηλικία του τα 2 ml)
  • 73. Εργαστηριακός έλεγχος Δοκιμασία γλυκαγόνης (Glucagon test) GH<10ng/ml, σε όλους τους χρόνους, κορτιζόλη<18 μg/dl σε όλους τους χρόνους ινσουλίνη χαμηλή • Σημαντική υπογλυκαιμία 2 ώρες μετά τη δοκιμασία
  • 74. Ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης Ανεπάρκεια κορτιζόλης Κεντρικός υποθυρεοειδισμός ( πολλαπλή υποφυσιακή ανεπάρκεια)
  • 75. MRI υποθαλάμου-υπόφυσεως Υποπλασία προσθίου λοβού, απουσία μίσχου, έκτοπη θέση οπίσθιας υπόφυση στον υποθάλαμο Σύνδρομο διατομής του μίσχου της υπόφυσης
  • 76. Αντιμετώπιση • θεραπεία υποκατάστασης με αυξητική ορμόνη, υδροκορτιζόνη και θυροξίνη • 5 μήνες μετά το ύψος αυξήθηκε από την 3η στην 25η ΕΘ
  • 77. Περιστατικό 5ο • Αγόρι 2,5 ετών • Επεισόδιο σπασμών μετά από παρατεταμένη νηστεία • Υπογλυκαιμία σάκχαρο 28 mg/dl • Υπέρχρωση δέρματος ,βλεννογόνου στόματος, γλώσσας σταδιακά από την ηλικία του 1 έτους (παλιές φωτογραφίες)
  • 78. Εργαστηριακός έλεγχος • Σάκχαρο νηστείας 8 το πρωί 10 mg/dl • Ινσουλίνη 4 μu/ml • Ινσουλίνη/γλυκόζη 0,4 • Κορτιζόλη μηδενική • ACTH>2000pg/ml • Να 137 mEq/L • K 4,8 mEq/L • Synacten test (IV χορήγηση ACTH 0,25 mg) παθολογική απάντηση δεν ανέβηκε η κορτιζόλη
  • 80. Αντιμετώπιση • Θεραπεία υποκατάστασης με υδροκορτιζόνη 12mg/m2/24ώρο • Eνα χρόνο μετά εισαγωγή για διερεύνηση εμέτων • Διάγνωση αχαλασίας • Schimer test αδακρία
  • 82. Σύνδρομο 3-Α, αντίσταση στην ACTH • Κληρονομείται αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα • 50% μεταλλάξεις του γονιδίου AAAS (στο χρωμόσωμα 12p13 ) που κωδικοποιεί την πρωτεΐνη ALADIN, βασικό συστατικό των πόρων της πυρηνικής μεμβράνης • Αλακρυμία (μειωμένα δάκρυα) το πιο σταθερό και πρωιμότερο στοιχείο της νόσου (δοκιμασία Schimer) • Αχαλασία του οισοφάγου (δυσκαταποσία ,αδυναμία λήψης τροφής ) συνήθως αργά εξελισσόμενη • Επινεφριδική (Adrenal ) ανεπάρκεια ( προσοχή οι προκλητές δοκιμασίες, ακόμα και η δοκιμασία με χαμηλή δόση ACTH(1 μg), δεν δίνουν πάντα σαφώς παθολογικά αποτελέσματα) • Πρόσφατα 2 αιφνίδιοι θάνατοι παιδιών με σύνδρομο 3-Α, τα οποία δεν ελάμβαναν υποκατάσταση με υδροκορτιζόνη γιατί είχαν φυσιολογική δοκιμασία πρόκλησης με ACTH
  • 83.
  • 84.
  • 85.
  • 87. Περιστατικό 6o Αγόρι 11 μηνών επεισόδιο κυάνωσης περιγεννητικό ιστορικό • τελειόμηνο • καλό βάρος γέννησης • APGAR 8 και 10 στο 1ο και στο 5ο min • υγιής μητέρα Καλή ψυχοκινητική εξέλιξη Καρδιολογικός έλεγχος φυσιολογικός Νευρολογικός έλεγχος φυσιολογικός
  • 88. 3 μήνες μετά επεισόδιο σπασμών έλεγχος αρνητικός σε ηλικία 2 ετών ανεπαρκής πρόσληψη βάρους, αδυναμία ωχρότητα μετεωρισμένη κοιλιά, διάρροια, κοιλιακό άλγος Αντικειμενική εξέταση ηπατομεγαλία και μικρή ασκιτική συλλογή
  • 89. Εργαστηριακός έλεγχος • Γ.αίματος φυσιολογική • Πλήρης βιοχημικός έλεγχος φυσιολογικός • Έλεγχος ηπατιτίδων αρνητικός • Μεταβολικός έλεγχος φυσιολογικός
  • 90. 4 ετών σπασμοί Υπογλυκαιμία: σάκχαρο 31 mg/dl Από την αντικειμενική εξέταση: • ανεπαρκής ανάπτυξη (ΒΣ 15 Kg ,Ύψος 88cm <3 η ΕΘ) • ηπατομεγαλία
  • 91. Εργαστηριακός /απεικονιστικός έλεγχος • TSH, T4 L :φυσιολογική • AST, ALP, LDH: αυξημένες • CT εγκέφαλου: φυσιολογική • Υπερηχογράφημα ήπατος: στεάτωση ηπατομεγαλία
  • 93.  Διάγνωση • Βιοψία ήπατος Γλυκογονίαση τύπου 1  Αντιμετώπιση • Μικρά συχνά γεύματα κατά την διάρκεια της ημέρας • Νύχτα cornstarch
  • 94.
  • 95. Περιστατικό 7ο • Αγόρι 23 μηνών εισάγεται • Διάρροιες, εμετοί ,πυρετός εδώ και 2 εβδομάδες • Ληθαργικό, μειωμένη σίτιση • Επηρεασμένο, αφυδάτωση 8% • Μήκος 87,2 cm • Βάρος 9,9 kg<3η ΕΘ • Δυστροφικό
  • 96. Εργαστηριακός έλεγχος • Σάκχαρο 32mg/dl • Na 142 • Κρεατινίνη 1,6 mg/dl • SGOT, SPPT φυσιολογικά • Αμμωνία όρου φυσιολογική • Εβ ούρων 1025 • Κετόνες ούρων + • GH 16 ng/ml • Κορτιζόλη 15 μg /dl • Ινσουλίνη 4 μ U/ml • Ινσουλίνη/ σάκχαρο= 0,13 • κετόνες πλάσματος +
  • 97. Κετωτική υπογλυκαιμία παιδιών μετά από παρατεταμένη νηστεία
  • 98. Αντιμετώπιση • Οδηγίες σίτιση με μικρά συχνά γεύματα πλούσια σε υδατάνθρακες • Γονείς έλεγχος κετονών στα ούρα κατά την περίοδο λοιμώξεων