Gabriela i Piotr Rościszewscy
TĘŻNIE, cz. 4
Wieliczka, tężnia z 2014 r.

Gabriela i Piotr Rościszewscy
TĘŻNIE, cz. 4
Tężnie w woj. opolskim i woj. małopolskim
1. Tężnie w woj. opolskim
2. Tężnie w woj. opolskim w ujęciu alfabetycznym:
– Głuchołazy, Głubczyce, Kędzierzyn-Koźle, Pawłowice i Tarnów Opolski
3. Planowane tężnie w woj. opolskim: Opole, Kędzierzyn-Koźle (2 tężnie), Nysa, Olesno, Prudnik i Wołczyn
4. Tężnie w woj. małopolskim
5. Tężnie w woj. małopolskim w ujęciu alfabetycznym:
– duże tężnie: Bochnia i Wieliczka
– pozostałe tężnie: Kraków-Dębniki, Kraków –Nowa Huta, Bańska Niżna, Bukowno, Krynica, Łukowica, Łysa Góra,
Maków Podhalański, Polanka Wielka, Poręba Wielka, Rabka Zdrój (2 tężnie), Wapienne, Wolbrom, Zembrzyce
i Zubrzyca Górna
6. Planowane tężnie w woj. małopolskim: Kraków – Bagry i Nowa Huta (druga tężnia), Ciężkowice, Pcim, Tarnów
i Wadowice
Wersja I: 20 grudnia 2020 r.

Tężnie w woj. opolskim
Tężnie w woj. opolskim. W grudniu 2020 r. w woj. opolskim działa 5 tężni wybudowanych w latach 2018-2019. W planach jest postawienie
kolejnych 7 tężni. W większość są to niewielkie obiekty. Wyróżniają się wielkością tężnie w Głuchołazach w formie wieży i planowana tężnia
w Wołczynie.
Głuchołazy. Tężnia z 2018 r. [foto PR]

Tężnie w woj. opolskim – Głuchołazy
Tężnia w Głuchołazach. Została uruchomiona w lipcu 2018 r.
w parku obok szpitala przy ul. Lompy, jako pierwsza
w woj. opolskim.
U góry po lewej
Głuchołazy. Tężnia z 2018 r. [foto PR]
U góry po środku
Studnia Jakuba na zboczu Średniej Kopy [foto PR]
U góry po prawej
Fragment Parku Zdrojowego z końca XIX w. [foto PR]
Na dole po lewej
Głuchołazy. Portal wejściowy do kościoła
p.w. św. Wawrzyńca z poł. XIII w. [foto PR]
Na dole po środku
Lipa drobnolistna – pomnik przyrody na Rynku [foto PR]

Tężnie w woj. opolskim – Głubczyce
Tężnia w Głubczycach. Została uruchomiona w październiku 2019 r.
w parku miejskim przy al. Śląskiej 8.
U góry po lewej
Głubczyce. Tężnia uruchomiona w 2018 r. [foto PR]
U góry po prawej
Głubczyce. Fragment parku miejskiego
założonego w 1837 r. [foto PR]
Po lewej
Głubczyce. Dawny dworzec kolejowy z 2 poł. XIX w.,
którego bryła przypomina lokomotywę parową [foto PR]

Tężnie w woj. opolskim – Kędzierzyn-Koźle
Tężnia w Kędzierzynie-Koźlu. Została uruchomiona w lipcu 2018 r.
w parku przy ul. Augustyna Kośnego na Os. Powstańców Śląskich.
U góry po lewej
Kędzierzyn-Koźle. Tężnia uruchomiona w 2018 r. [foto PR]
U góry po prawej
Kędzierzyn-Koźle. Stojaki rowerowe w parku obok tężni [foto PR]
Po lewej
Kędzierzyn-Koźle. Skrzyżowanie rzeki Kłodnicy z Kanałem Gliwickim
w Lenartowicach – rzeka przepływa syfonem pod kanałem [foto PR]

Tężnie w woj. opolskim – Pawłowice
Tężnia w Pawłowicach koło Gorzowa Śląskiego. Została
uruchomiona w grudniu 2018 r. na terenie niedawno otwartego
Domu Seniora „Paulinka”.
U góry po lewej
Pawłowice. Tężnia uruchomiona w 2018 r. [foto PR]
U góry po prawej
Pawłowice. Dom Seniora i kaplica p.w. św. Jana Pawła II
w przebudowanym spichlerzu z XIX w., poświęcona w maju 2019 r.
[foto PR]
Po lewej
Pawłowice. Pałac z XIX w. przebudowany na hotel [foto PR]

Tężnie w woj. opolskim – Tarnów Opolski
Tężnia w Tarnowie Opolskim. Została uruchomiona w lipcu 2019 r.
obok Urzędu Gminy i stacji kolejowej.
U góry po lewej
Tarnów Opolski. Kościół p.w. św. Marcina biskupa z późnogotyckim
prezbiterium z 1. poł. XV w., rozbudowany w latach 1653-1664 [foto PR]
U góry po prawej
Tarnów Opolski. Baszta-kostnica z przełomu XVIII i XIX w. [foto PR]
U góry po prawej
Tarnów Opolski. Głaz narzutowy na skwerze obok Urzędu Gminy [foto PR]
Po lewej
Tarnów Opolski. Tężnia z 2019 r. [foto PR]

Planowane tężnie w woj. opolskim – Opole i Olesno
Planowane tężnie w woj. opolskim. Tężnie te znajdują się
na różnych etapach ich realizacji – niektóre posiadają już kompletną
dokumentację projektową, inne są w trakcie projektowania
lub przygotowywania specyfikacji przetargowych, a niektóre dopiero
są na etapie rozważań dotyczących celowości ich budowy
lub lokalizacji.
U góry
Opole. Proponowane jest wybudowanie tężni w dzielnicy Malinka
w Kolonii Gosławickiej przy ul. Krokusów, a także w północno-
wschodniej części parku na Os. Armii Krajowej
Po lewej
Nysa. Miasto rozważa wybudowanie kolejno trzech tężni
na pl. Paderewskiego, na terenie kąpieliska miejskiego
i nad Jez. Nyskim

Planowane tężnie w woj. opolskim – Kędzierzyn-Koźle i Nysa
U góry po lewej
Kędzierzyn. Druga w mieście tężnia ma stanąć na Os. Pogorzelec
przy ul. Kościuszki 43B w sąsiedztwie Domu Dziennego Pobytu
U góry po prawej
Kędzierzyn. Proponowane jest postawienie trzeciej w mieście tężni
w Koźlu na skwerze Bartoszewskiego przy ul. Kadetów,
w sąsiedztwie przedszkola i placu zabaw
Nysa. Miasto rozważa wybudowanie kolejno trzech tężni
na pl. Paderewskiego, na terenie kąpieliska miejskiego
i nad Jez. Nyskim

Planowane tężnie w woj. opolskim – Prudnik i Wołczyn
U góry
Wołczyn. Na terenie tzw. Koziego Parku przy ul. SIenkiewicza
planowane jest wybudowanie 4 tężni i pawilonu edukacyjnego
poświęconego roślinom słonolubnym [foto po prawej PR]
Po lewej
Prudnik. Planowane jest wybudowanie tężni w Parku Miejskim
w pobliżu ul. Parkowej

Tężnie w woj. małopolskim
Tężnie w woj. małopolskim. W grudniu 2020 r. w woj. małopolskim działa 18 tężni. Wśród nich są 2 duże tężnie w Bochni i Wieliczce. Wielkością
wyróżnia się jeszcze tężnia w krakowskiej Nowej Hucie. Najstarszą z nich jest tężnia w Rabce. Drugą w kolejności jest tężnia w Wieliczce.
W planach jest postawienie kolejnych 6 tężni.
Rabka Zdrój. Tężnia z 2009 r. [foto PR]

Duże tężnie w Małopolsce – Wieliczka
Wieliczka. Najstarsze odnalezione tutaj ślady produkcji soli z solanki
pochodzą sprzed 6 tys. lat. Pierwszy dokument wzmiankujący tutejszą
warzelnię Magna Sal pochodzi z początku XII w., a na początku XIII w.
rozpoczęto wydobywanie soli kamiennej – kopalnie soli nazywano żupami.
W 1724 r. zaprzestano tradycyjnej produkcji soli warzonej, a od 1912 r.
stosowane jest warzenie próżniowe. Od 1838 r., kiedy to wybudowano
łazienki salinarne, w Wieliczce rozwija się lecznictwo uzdrowiskowe. W 1924
r. wprowadzono podziemne ługowanie soli, a w 1964 r. zaprzestano
wydobycia soli kamiennej.
U góry po lewej i po środku
Wieliczka. Zamek Żupny i Dom pośród Żupy – siedziba administracji kopalń soli
od XIII w. do 1945 r., od 1985 r. Muzeum Żup Krakowskich [foto PR]
U góry po prawej
Wieliczka. Baszta z XIV w., jedyna zachowana z 19 baszt w linii murów
miejskich otaczających niegdyś miasto [foto PR]
Po lewej
Wieliczka. Pozostałości po szybie poszukiwawczym z poł. XIII w.,
odkrytym w czasie wykopalisk w 1967 r. [foto PR]

Duże tężnie w Małopolsce – Wieliczka
Wieliczka. W tym samym roku utworzono pierwsze na świecie podziemne
Sanatorium Alergologiczne „Kinga”, a w 1966 r. udostępniono podziemną
ekspozycję Muzeum Żup Krakowskich. W 1978 r. Kopalnia Soli „Wieliczka”
została wpisana na pierwszą Światową Listę Dziedzictwa Przyrodniczego
i Kulturalnego UNESCO, jako jeden z 12 obiektów, a w 2013 r. lista została
rozszerzona o Zamek Żupny i Kopalnię Soli „Bochnia”. W 1996 r. kopalnia
kończy ługowanie soli i poprzestaje na warzeniu soli z wycieków kopalnianych.
U góry po lewej
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Szyb św. Kingi z 1864 r., główny
szyb kopalni z wieżą wyciągową z 1902 r. [foto PR]
U góry po prawej
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Po lewej widoczny Zamek Zupny i kościół
p.w. św. Sebastiana, a po prawej Szyb Daniłowicza z XVII w.,
obecnie Muzeum Żup Krakowskich [foto PR]
Po lewej
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Szyb Regis z XIV w., najstarszy z istniejących szybów,
obecnie Muzeum Żup Krakowskich [foto PR]

Duże tężnie w Małopolsce – Wieliczka
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Tężnia w Parku Kingi wybudowana w 2014 r. Powierzchnia ścian wynosi 7500 m2
, wysokość ścian 9 m,
a wysokość wieży widokowej 22 m [foto PR]

Duże tężnie w Małopolsce – Wieliczka
Wieliczka. W 2000 r. Groty Kryształowe z wyjątkowo dużymi kryształami
halitu zostały uznane za podziemny rezerwat przyrody nieożywionej.
W 2014 r. oddano do użytku tężnię solankową, największy obiekt tego typu
na południu Polski. Od 2016 r. kopalnię odwiedza ponad 1,5 mln turystów
rocznie.
Po lewej
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Tężnia w Parku Kingi wybudowana w 2014 r.
Powierzchnia ścian wynosi 7500 m2
, wysokość ścian 9 m,
a wysokość wieży widokowej 22 m [foto PR]
U góry po prawej
Kopalnia Soli „Wieliczka”. Groty Kryształowe zostały uznane w 2000 r.
za podziemny rezerwat przyrody nieożywionej

Duże tężnie w Małopolsce – Bochnia
Bochnia. Najstarsze odnalezione tutaj ślady produkcji soli z solanki
pochodzą sprzed 3,5 tys. lat. W 1248 r. odkryto pokłady soli, a w 1251 r.
rozpoczęto jej wy wydobycie. W 1981 r. kopalnię wpisano do rejestru
zabytków, w 2000 r. na listę Pomników Historii, a w 2013 r. na Światową
Listę Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturalnego UNESCO. W 1990 r.
zaprzestano wydobycia soli kamiennej. Kopalnię odwiedza ponad 200 tys.
turystów rocznie. W dawnym nadszybiu Szybu „Sutoris:” działa Uzdrowisko
Kopalnia Soli Bochnia Sp. z o.o.
W sąsiedztwie Plant Salinarnych do końca 2019 r. powstała tężnia z komorą
solną i zespół boisk Szkoły Podstawowej nr 2. Rozruch tężni nastąpił w maju
2020 r., a uroczystość jej otwarcia dopiero we wrześniu 2020 r.
U góry
Bochnia. Tężnia i zespół boisk wybudowane w 2019 r.
[foto Tomasz Stodolny i PR]
Po lewej
Bochnia. Jeden z szybów Kopalni Soli „Bochnia” [foto GoogleMaps]

Duże tężnie w Małopolsce – Bochnia
U góry
Bochnia. Dziedziniec tężni [foto PR]
Po lewej
Bochnia. Muzeum Motyli Anthropoda
otwarte w 2009 r. Trzon zbiorów stanowi
kolekcja motyli Jacka Kobieli [foto PR]

Tężnie w woj. małopolskim – Kraków-Dębniki
Kraków-Dębniki. Budowa Osiedla Bunscha Park objęła również
postawienie czterech tężni. Na przedstawionym planie tężnie
widoczne są między budynkami po środku i po prawej stronie

Tężnie w woj. małopolskim – Kraków - Nowa Huta
U góry
Kraków - Nowa Huta. W lipcu 2020 r. oddano do użytku
tężnię nad Zalewem Nowohuckim. Stoi w miejscu tężni
spalonej w 2018 r. w trakcie budowy
[foto po prawej Michał Stawowiak]
Po lewej
Kraków - Nowa Huta. Plaża nad Zalewem Nowohuckim
oddana do użytku w 2020 r. [foto Zygmunt Put]

Tężnie w Małopolsce – Bańska Niżna, Bukowno i Krynica
U góry po lewej
Bukowno. Tężnia zlokalizowana przy Domu Turysty
na terenie Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji,
oddana do użytku w sierpniu 2019 r. [foto PR]
U góry po prawej
Krynica. Tężnia w Parku Słotwińskim
oddana do użytku w październiku 2019 r.
Po lewej
Bańska Niżna koło Szaflar. Tężnia znajduje się
przy Apartamentach i Pokojach Przy Termach

Tężnie w woj. małopolskim – Łukowica i Łysa Góra
U góry po lewej
Łukowica koło Limanowej. W lipcu 2019 r. oddano
do użytku tężnię w Parku Podworskim [foto PR]
U góry po prawej
Łukowica koło Limanowej.
Kościół z 1. poł. XVI w. [foto PR]
Po lewej
Łysa Góra koło Limanowej. W 2019 r. oddano do użytku
tężnię obok restauracji przy górnej stacji wyciągu

Tężnie w woj. małopolskim – Maków Podhalański i Polanka Wielka
U góry po lewej
Polanka Wielka. W październiku 2019 r. oddano do użytku tor
pumptruckowy oraz tężnię, zlokalizowane naprzeciw parku [foto PR]
U góry po prawej
Polanka Wielka. Kościół z 1. poł. XVI w. [foto PR]
Po lewej
Maków Podhalański. W lipcu 2020 r. oddano do użytku
tężnię obok placu zabaw na ul. Jodłowej [foto PR]

Tężnie w Małopolsce – Poręba Wielka i Rabka Zdrój
U góry po lewej
Rabka. Ujęcie solanki „Helena” w Parku Zdrojowym, wydobywanej
z głębokości 460 m, zmodernizowane w 2011 r. dla potrzeb tężni
[foto PR]
U góry po prawej
Rabka. Tężnia i pijalnia wód mineralnych w Parku Zdrojowym,
czynne od czerwca 2009 r. [foto PR]
Po lewej
Poręba Wielka. Tężnia zlokalizowana jest w Parku Wodzickich,
oddana do użytku w marcu 2019 r.

Rabka Zdrój
U góry po lewej
Rabka. Zabytkowa willa „Liliana” z 1880 r. [foto PR]
U góry po środku
Rabka. Fragment fontanny Siedmiu Słoni z 2006 r.
obok Zakładu Przyrodoleczniczego [foto PR]
U góry po prawej
Rabka. Pomnik św. Mikołaja z 2004 r. przypominający, że Rabka jest Miastem
Dzieci Świata. W tle zabytkowy dworzec kolejowy z 1925 r. [foto PR]
Po lewej
Rabka. Oczko wodne z fontanną „Nerka” w Parku Zdrojowym o pow. 30 ha
założonym w 2 poł. XIX w., po rewitalizacji w latach 2010÷2011[foto PR]

Rabka Zdrój
U góry po lewej
Rabka. Dawny kościół p.w. św. Marii Magdaleny z 1606 r.,
od 1936 r. Muzeum
U góry po środku
Rabka. Sosna zwyczajna – pomnik przyrody o obw. pnia 370 cm [foto PR]
U góry po prawej
Rabka. Pomnik Juliana Zubrzyckiego z 2014 r., założyciela uzdrowiska,
z popiersiem autorstwa Piotra Biesa
Po lewej
Rabka. Pomnik papieża Jana Pawła II z 2008 r. ustawiony na początku
Szlaku Papieskiego w Beskidzie Wyspowym i Sądeckim [foto PR]

Tężnie w Małopolsce – Rabka Zdrój - Dom Solanki i Wolbrom
U góry
Rabka. W czerwcu 2020 r. oddano do użytku Dom Solanki
w Parku Zdrojowym obok kortów tenisowych. W Domu Solanki
znajduje się pijalnia wód i mini-tężnia, a na zewnątrz kolejne
2 mini-tężnie [foto PR]
Po lewej
Wolbrom. Tężnia Lecha koło Domu Kultury,
oddana do użytku w październiku 2018 r. [foto PR]

Tężnie w woj. małopolskim – Wapienne i Zembrzyce
U góry po lewej
Wapienne. Planowane jest utworzenie tutaj uzdrowiska,
w którym znajdą się m.in. wybudowane wcześniej dom zdrojowy
i pijalnia wód. W czerwcu 2020 r. oddano nowy park zdrojowy
wraz z amfiteatrem i tężnią
U góry po prawej
Wapienne. Tężnia w nowym parku zdrojowym
Po lewej
Zembrzyce. Od maja 2019 r. działa tężnia
w Centrum Rekreacji i Wypoczynku nad potokiem Paleczka [foto PR]

Tężnie w woj. małopolskim – Zubrzyca Górna
Zubrzyca Górna. Tężnia znajduje się przy Pensjonacie Orawski Dwór.
Wewnątrz m.in. Orawska Izba z tradycyjnym piecem kuchennym
i galeria malarstwa na szkle Stanisława Wyrtla

Planowane tężnie w woj. małopolskim – Kraków – Bagry i Nowa Huta oraz Pcim
U góry po lewej
Kraków – Nowa Huta. Druga tężnia wznoszona jest
w parku przy ul. bpa Piotra Tomickiego
U góry po prawej
Pcim. Planowane jest postawienie tężni
na skwerze obok boiska sportowego
Po lewej
Kraków – Bagry. W 2020 r. powstanie tężnia
na Zalewem Bagry w jego wschodniej części

Planowane tężnie w woj. małopolskim – Ciężkowice i Tarnów
U góry po lewej
Ciężkowice. W sąsiedztwie Skamieniałego Miasta planowany jest
Park Zdrojowy, a w nim m.in. sfera lecznicza i tężnia
U góry po prawej
Ciężkowice. Fragment planowanego Parku Zdrojowego
Po lewej
Tarnów. Planowane jest postawienie tężni w parku
na Górze św. Marcina, po wymianie nawierzchni placu

Planowane tężnie w woj. małopolskim – Wadowice
Po lewej
Wadowice. Planowane jest postawienie tężni w pobliżu
skrzyżowania ul. Topolowej z ul. Lipową.
U góry po prawej
Wadowice. Fragment Parku Miejskiego [foto Jerzy Wąsik]

Gabriela i Piotr Rościszewscy
Wersja I, 20 grudnia 2020 r.
TĘŻNIE, cz. 4
Tekst został opracowany głównie w oparciu o informacje uzyskane w Internecie ze stron internetowych urzędów,
instytucji, mediów, stowarzyszeń i blogów, a także materiały własne autorów.
Zdjęcia autora zostały oznaczone „PR”. W przypadku pozostałych zdjęć tam, gdzie udało się odnaleźć ich autorów,
zostały podane nazwiska lub pseudonimy.
W przypadku braku dokładnej lokalizacji planowanych tężni, zostały zamieszczone mapki z OpenStreetMap z położonym
centralnie rejonem, gdzie należy spodziewać się ich wybudowania.