1. Wynagrodzenia prezesów
największych spółek
giełdowych
Wyniki badania
Dariusz Kraszewski
Partner zarządzający Działem Konsultingu
Barbara Mierzejewska
Ekspert ds. wynagrodzeń w zespole Human Capital
1 lipca, 2009

2. Wprowadzenie
• Prezentujemy raport, którego celem jest przedstawienie rzetelnej informacji na temat poziomu
i mechanizmów wynagradzania prezesów zarządów największych spółek giełdowych w Polsce.
• Zarówno dla spółek polskich, jak i zagranicznych, badanie zostało przeprowadzone na podstawie
raportów rocznych za 2008 rok i objęło wyłącznie pakiet wynagrodzeniowy osób zarządzających
całym przedsiębiorstwem niezależnie od nazwy stanowiska (prezes, dyrektor generalny itp.).
• Analizy zostały przeprowadzone dla 50 największych polskich spółek notowanych na GPW
w Warszawie z wyłączeniem przedsiębiorstw, których członkowie zarządu są objęci „ustawą
kominową” oraz tych, które w raporcie rocznym nie ujawniły indywidualnego wynagrodzenia prezesa
spółki. Wyłączono również spółki, których siedziba znajduje się poza terytorium Polski.
• Jako kryterium wielkości firmy przyjęto średnioroczną kapitalizację rynkową za okres
1 stycznia – 31 grudnia 2008.
• Dla celów porównawczych została także wyłoniona grupa 10 spółek zagranicznych.
Z krajów, w których stopień ujawniania informacji o wynagrodzeniach członków zarządu jest
na porównywalnym (lub lepszym) poziomie jak w Polsce. Wybrano spółki, które należą do głównego
indeksu lokalnej giełdy i których wielkość mierzona kapitalizacją rynkową i przychodem ze sprzedaży
jest podobna do analizowanych polskich spółek.
2 © 2009 Deloitte Polska

3. Standardy ujawniania informacji
Informacje dotyczące wynagradzania członków zarządu ujawniane przez
polskie spółki giełdowe nie są spójne, a ich zakres jest ograniczony.
• Największe spółki giełdowe w Polsce ujawniają informacje wynagrodzeniowe:
- w szerszym zakresie niż takie kraje jak Ukraina, Bułgaria, Rumunia czy Węgry
na porównywalnym poziomie jak Słowenia oraz w mniejszym zakresie niż Austria
czy Niemcy
- znacznie poniżej standardów liderów tj. Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii.
3 © 2009 Deloitte Polska

4. Typowe błędy analizy
Analiza raportów rocznych polskich spółek giełdowych nie jest łatwa. Nawet
jednak z ograniczonej informacji można wyciągnąć poprawne wnioski, jeżeli
weźmie się pod uwagę pewne podstawowe zasady.
• Należy pamiętać, że w przypadku członków zarządu często mamy do czynienia nie tylko z płacą
stałą ale także, a często przede wszystkim, z wynagrodzeniem zmiennym krótko- i długookresowym.
• Najczęściej popełniane błędy w interpretacji danych wynikają z:
‒ braku zrozumienia różnic pomiędzy wynagrodzeniem przyznanym i wypłaconym
skutkującym dwukrotnym liczeniem niektórych składników lub ich całkowitym pominięciem
‒ mylenia momentu przyznania i nabywania uprawnień do papierów wartościowych.
• Zdarzają się również przypadki nieprawidłowego podania wartości wynagrodzenia np. w przypadku
opcji na akcje, gdzie wysokość nagrody nie jest równa cenie nominalnej.
• Kolejną często pomijaną kwestią jest fakt, że ta sama nagroda krótkoterminowa jest więcej warta niż
nagroda tej samej wartości odroczona w czasie.
4 © 2009 Deloitte Polska

5. Struktura wynagrodzeń
Przegląd i prawidłowa konstrukcja pakietu wynagrodzeniowego
oferowanego członkom zarządu staje się coraz ważniejszą i pilniejszą
potrzebą biznesową.
• Kryzys wpłynął nie tylko na wysokość ale Spółki zagraniczne 62% 38%
także na strukturę wynagrodzeń
prezesów największych spółek w Polsce
i na świecie.
Spółki polskie 81% 19%
• Wiele firm stara się ograniczać lub
zamrażać podwyżki płacy zasadniczej
członków zarządu. Dodatkowo sytuacja 0% 20% 40% 60% 80% 100%
ekonomiczna przełożyła się na niewielkie
lub zerowe wypłaty nagród w postaci Wynagrodzenie krótkoterminowe
papierów wartościowych przyznanych Wynagrodzenie długoterminowe w papierach wartościowych
w poprzednich okresach.
• W związku z zaleceniami Komisji Europejskiej i trendami na dojrzałych rynkach finansowych należy
spodziewać się weryfikacji kryteriów przyznawania premii oraz wzrostu zainteresowania
wynagrodzeniem długoterminowym.
• W Polsce jest znacznie mniejsze zainteresowanie długookresowym wynagrodzeniem niż za granicą
(około 30% polskich i 50% zagranicznych spółek z przeanalizowanej próby przyznało
w 2008r. nagrody w postaci papierów wartościowych).
• Należy także zwrócić uwagę na fakt, że przeciętnie w zbadanych polskich spółkach udział
wynagrodzenia długoterminowego był prawie dwukrotnie niższy niż w spółkach zagranicznych.
5 © 2009 Deloitte Polska

6. Wynagrodzenia wypłacone i przyznane
Istnieje zasadnicza różnica między wynagrodzeniem wypłaconym
a zarobionym w danym okresie.
• W przypadku członków zarządów najczęściej wynagrodzenie wypłacone w danym roku tylko w części
zostało wypracowane („zarobione”) w tym roku.
• Istotna część wynagrodzenia ze swojej natury jest wypłacana na podstawie wyników wypracowanych
w poprzednich latach.
Rok N - 1 Rok bieżący Rok N +1 Rok N + 2 Rok N + 3 …. Rok N + …
Płaca zasadnicza Wypłata płacy
zasadniczej
Premia Praca nad Wypłata
(krótkoterminowa realizacją celów premii
płaca zmienna)
Wyznaczenie Wyniki
celów premiowych firmy
Nabycie
Akcje Przyznanie akcji Okres nabywania Możliwość
uprawnień do
(długoterminowa pod warunkami uprawnień sprzedaży akcji
akcji = wypłata
płaca zmienna)
Wyznaczenie celów Praca nad realizacją Wyniki
długookresowych długookresowych celów długookresowe
Możliwość Możliwość
realizacji opcji sprzedaży akcji
Opcje na akcje Przyznanie opcji na Okres nabywania Nabycie uprawnień do Realizacja opcji
(długoterminowa akcje pod warunkami uprawnień realizacji opcji na akcje na akcje = wypłata
płaca zmienna)
Wyznaczenie celów Praca nad realizacją Wyniki
długookresowych długookresowych celów długookresowe
6 © 2009 Deloitte Polska

7. Zarobki w branżach
Obiegowe opinie dotyczące poziomów wynagrodzeń prezesów
w poszczególnych branżach nie pokrywają się z rzeczywistością.
Telekomunikacja 10 696 1 968
Informatyka 4 034 760
Przemysł materiałów budowlanych 2 791 640
Przemysł paliwowy 11 790 2 741
Handel detaliczny 1 947 575
Przemysł detaliczny 1 605 485
Przemysł elektromaszynowy 1 667 550
Banki 7 094 2 616
Przemysł metalowy 7 128 2 940
Przemysł farmaceutyczny 1 791 768
Przemysł drzewny 2 201 1 075
Deweloperzy 2 581 1 351
Hotele i Restauracje 2 334 1 354
Przemysł spożywczy 6 097 3 603
Budownictwo 1 889 1 126
Media 3 459 2 171
Przemysł chemiczny 1 618 1 027
0 2 000 4 000 6 000 8 000 10 00012 000 0 1 000 2 000 3 000 4 000
Średnia kapitalizacja rynkowa w 2008r. (mln zł) Średnie wynagrodzenie krótkoterminowe w 2008r. (tys. zł)
• Nie uwzględniając kapitalizacji rynkowej, średnio najniższe wynagrodzenia krótkoterminowe
wypłacano w branży przemysłu detalicznego a najwyższe przemyśle spożywczym (około 7-krotnie
wyższe średnie wynagrodzenie przy około 3-krotnie większej kapitalizacji rynkowej).
• Uwzględniając kapitalizację rynkową, relatywnie najniższą wartość wynagrodzenia wykazuje
telekomunikacja i informatyka. Banki znajdują się w środku stawki na 8. miejscu, zaś relatywnie
najwięcej płacono w budownictwie, mediach i przemyśle chemicznym. Należy oczywiście
pamiętać, że powyższa analiza obejmuje ograniczoną liczbę firm.
7 © 2009 Deloitte Polska

8. Wynagrodzenia prezesów w Polsce
Wynagrodzenia krótkoterminowe prezesów największych polskich spółek
giełdowych wykazują bardzo duże zróżnicowanie.
• Wynagrodzenie krótkoterminowe osób pełniących obowiązki prezesa przez cały rok,
w analizowanej grupie 50 spółek mieści się w przedziale 0,26 - 7,7 mln zł przy średniej około
2 mln zł rocznie (i medianie około 1,4 mln zł).
• Analizując pierwszą dziesiątkę najlepiej zarabiających, najwyżej plasuje się prezes Stalprodukt SA
(7,7 mln) a najniżej prezes Citi Handlowy (3,3 mln zł), którego wynagrodzenie stanowiło około
40% uposażenia najlepiej zarabiającego.
• Średnie wynagrodzenie krótkoterminowe najlepiej zarabiającej „dziesiątki” wynosiło około
5 mln zł (a mediana około 4,5 mln zł).
• Warto zauważyć, że część osób z pierwszej dziesiątki znalazła się tak wysoko w rankingu
z powodu odejścia z firmy i związanej z tym odprawy.
8 © 2009 Deloitte Polska

9. 10 najlepiej zarabiających prezesów
zł
Powyższe kwoty przedstawione są w polskich złotych
• (1) p. Józef Wancer otrzymał dodatkowe wynagrodzenie w UniCredit w kwocie 2 058 048 zł pokazaną na wykresie jako wynagrodzenie krótkoterminowe - spółki
zależne i stowarzyszone © 2009 Deloitte Polska
9

10. Wynagrodzenia prezesów wybranych spółek w regionie
Wynagrodzenia prezesów polskich spółek kształtują się na znacząco wyższym
poziomie w stosunku do porównywanych krajów w Europie Środkowej i są dużo
niższe niż w Europie Zachodniej w przeanalizowanej próbie.
16 000 000 Punktami oznaczono
14 000 000 wynagrodzenia
poszczególnych osób
12 000 000
10 000 000
Najwyższe wynagrodzenie
8 000 000
6 000 000
4 000 000 Średnie wynagrodzenie
2 000 000 w grupie
0
Przebadane spółki Przebadane spółki Polskie spółki najlepiej
austriackie i czeskie i słoweoskie wynagradzające
Najniższe wynagrodzenie
niemieckie prezesów
• W przypadku analizowanych spółek zagranicznych wysokość wynagrodzenia krótkoterminowego
wypłaconego w 2008 roku zamyka się w przedziale od 1,3 do 13,8 mln zł, przy średniej około
6 mln zł i medianie na poziomie 5 mln zł.
• W analizowanej grupie porównawczej najlepiej opłacani są prezesi niemieccy i austriaccy.
Wynagrodzenia prezesów słoweńskich i czeskich kształtują się na znacząco niższym poziomie.
• 10 najlepiej wynagradzanych polskich prezesów zarabia średnio 2,4 razy więcej niż ich czescy
i słoweńscy odpowiednicy i około 1,7 razy mniej niż poddani analizie prezesi porównywalnych spółek
niemieckich i austriackich.
10 © 2009 Deloitte Polska

11. Zarobki prezesów wybranych spółek giełdowych w regionie
zł
Powyższe kwoty przedstawione są w polskich złotych; obliczone wg tabeli kursów średnich NBP na dzień 31 grudnia 2008
• (1) Założono, że opcje przyznane w 2008 dotyczą 5 letniego okresu (kolejne opcje nie zostaną przyznane wcześniej niż za 5 lat) - w związku z tym uwzględniono 1/5 wartości
11 godziwej wskazanej w raporcie rocznym) © 2009 Deloitte Polska

12. Główne wnioski
• Informacje dotyczące wynagradzania członków zarządu ujawniane przez polskie spółki nie są spójnie,
a ich zakres jest ograniczony.
• Wynagrodzenia najlepiej opłacanych prezesów polskich spółek kształtują się na znacznie niższym poziomie
niż dla podobnej wielkości spółek w analizowanych krajach Europy Zachodniej, są jednak wyższe
niż uposażenia prezesów firm w Europie Środkowej.
• Analizując wysokość wynagrodzeń członków zarządu należy brać pod uwagę wielkość przedsiębiorstwa,
którym zarządzają oraz pamiętać, że istnieje różnica pomiędzy wynagrodzeniem wypłaconym i przyznanym.
• Obiegowe opinie dotyczące poziomów wynagrodzeń w poszczególnych branżach nie pokrywają się
z rzeczywistością. Biorąc pod uwagę wielkości firmy najwyższe przeciętne płace kształtują się w mediach
i przemyśle chemicznym, a najniższe w telekomunikacji oraz informatyce. Wynagrodzenia w bankach, tak
często omawiane w ostatnim czasie nie są zbyt wysokie, biorąc pod uwagę skalę banków.
• W związku z tym, że przyczyn kryzysu upatruje się między innymi w zbyt dużym uzależnieniu wynagrodzeń
zarządów od bieżących wyników spółek, można spodziewać się wzrostu wagi długookresowych elementów
pakietu.
• Przegląd i prawidłowa konstrukcja pakietu wynagrodzeniowego oferowanego członkom zarządu staje się
coraz ważniejszą i pilniejszą potrzebą biznesową. Prawidłowo zbudowany pakiet wynagrodzeń zapewnia
spójność polityki wynagradzania wyższej kadry menedżerskiej ze strategią biznesową i z interesami udziałowców
oraz pozwala płacić za wyniki firmy i wzrost organizacji. Spaja również cele akcjonariuszy i członków zarządu oraz
koncentruje uwagę na tym, co jest najważniejsze dla sukcesu organizacji.
12 © 2009 Deloitte Polska

13. Kontakt
• Dariusz Kraszewski
Tel. +48 (22) 5110633
E-mail: dkraszewski@deloittece.com
• Barbara Mierzejewska
Tel. +48 (22) 3483305
E-mail: bmierzejewska@deloittece.com
13 © 2009 Deloitte Polska

14. Nazwa Deloitte odnosi się do Deloitte Touche Tohmatsu, podmiotu prawa
szwajcarskiego i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i
niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte
Touche Tohmatsu oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie
www.deloitte.com/pl/onas.
© 2009 Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu