SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 9
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Five rivers in punjab
 ਪੰ ਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਿ ਰਾਜ ਹੈ, ਜੋ ਵੱਡੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇਿ ਭਾਗ ਹੈ। ਇਸਦਾ
ਦੂਸਰਾ ਭਾਗ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਫਾਰਸੀ ਭਾਸਾ ਦਾ ਸਬਦ ਹੈ ਕਜਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੰਜ
ਪਾਣੀ ਕਜਸ ਦਾ ਸਾਬਕਦਿ ਅਰਥ ਹੈ ਪੰਜ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ। ਇਹ ਪੰਜ ਦਕਰਆ
ਹਨ :ਸਤਲੁਜ, ਕਬਆਸ, ਰਾਵੀ, ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਜੇਹਲਮ
 । ਇੱਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਹੈ | ਇਸ ਸੂਬੇ ਦਾ ਰਿਬਾ 205,344 km² ਦਾ ਹੈ |ਇਸ ਸੂਬੇ
ਨੂੰ 36 ਕ਼ਿਲੇਯਾਂ ਚ ਵੰਕਡਆ ਕਗਆ ਹੈ |
 ਪੰ ਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਲੋਿ ਕਗਣਤੀ ਦੇ ਸਾਆਬ ਨਾਲ ਸਬ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੂਬਾ ਏ। ਇਹਦਾ
ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਲਹੌਰ ਏ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਕਵਚ ਿਸਮੀਰ ਤੇ ਕ਼ਿਲਹਾ ਇਸਲਾਮ
ਆਬਾਦ, ਚੜ੍ਹਦੇ ਕਵਚ ਕਹੰਦੁਸਤਾਨ, ਦੱਖਣ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਕਸੰਧ, ਲਕਹੰਦੇ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਸਰਹੱਦ ਤੇ
ਦੱਖਣੀ ਲੈਂਦੇ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਬਲੋਕਚਸਤਾਨ ਨੇਂ ।
 ਪੰਜਾਬ ਹੜ੍ੱਪਾ ਰਕਹਤਲ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਕਰਹਾ ਏ। ਇਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰਕਹਤਲਾਂ
ਕਵਚੋਂ ਇਿ ਏ।
 ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਏ ਉਰਦੂ ਤੇ ਅੰਗਰੇ਼ਿੀ ਦਾ ਵੀ ਿੁਛ ਹੱਦ ਤੱਿ ਚੱਲਣ ਏ।
ਬੋਲ ਪੰਜਾਬ ਦੋ ਬੋਲਾਂ ਪੰਜ ਤੇ ਆਬ ਨਾਲ ਕਮਲ ਿੇ ਬਕਣਆ ਏ। ਪੰਜ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੱਚ
ਤੇ ਫਾਰਸੀ ਕਵਚ 5 ਨੂੰ ਕਿਹੰਦੇ ਨੇਂ ਤੇ ਆਬ ਫਾਰਸੀ ਕਵਚਪਾਣੀ ਨੂੰ । ਤੈ ਇੰਜ ਏ ਬੰਦਾ ਏ ਪੰਜ
ਦਕਰਆਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ। ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲੇ ਕਵੱਚ ਇਹਨੂੰ ਸਪਤ ਸੰਧੂ ਵੀ ਕਿਹੰਦੇ ਸਨ
ਯਾਨੀ ਸਤ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ ਏ ਦਕਰਆ ਕਜਹਨਾਂ ਦੀ ਵਜਹਾ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸਪਤ
ਸੰਧੂ ਕਪਆ ਉਹ ਇਹ ਨੇਂ ਕਸੰਧ,ਜੇਹਲਮ, ਚਨਾਬ, ਰਾਵੀ, ਸਤਲੁਜ, ਕਬਆਸ। 1947 ਕਵਕਚ
ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੋ ਅੰਗਾਂ ਕਵਚ ਵੰਡ ਕਦੱਤਾ ਕਗਆ ਏਦਾ ਵੱਡਾ ਟੁਿੜ੍ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਆਕਗਆ
ਤੇ ਏਦਾ ਕਨਿੱਿਾ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਟੋਟਾ ਕਹੰਦੁਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਮਲ ਕਗਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ
ਪੰਜਾਬ ਅਪਣੀ ਹੁਣ ਦੀ ਮੂਰਤ ਕਵਚ 1972 ਨੂੰ ਆਇਆ।
ਪੰਜ ਦਕਰਆ
 ਸਤਲੁਜ
 ਕਬਆਸ
 ਰਾਵੀ
 ਚਨਾਬ
 ਜੇਹਲਮ
ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆ ਸਤਲੁਜ, ਪੰਜਾਬ (ਪੰਜ ਪਾਣੀ), ਜੋ ਕਿ
ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰ ਮਾ ਦਕਰਆ ਹੈ, ਕਜਸ ਦਾ
ਸਰੋਤ ਕਤੱਬਤ ਦੇ ਨੇ ੜ੍ੇ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਝੀਲ ਹੈ। ਇਸ
ਕਵੱਚ ਕਬਆਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਵੱਚ ਵਗਦਾ
ਹੋਇਆ ਚਨਾਬ ਦਕਰਆ ਨੂੰ ਨਾਲ ਕਮਲਾਉਂਦਾ
ਹੋਇਆ ਪੰਜਨਦ ਦਕਰਆ ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਤ
ਕਵੱਚ ਕਸੰਧ ਦਕਰਆ ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ ਨੂੰ ਭਾਰਤ
ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਿਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸੁਤੁਦਰੂ ਜਾਂ ਸੁਤੂਦਰੀ
ਅਤੇ ਗਰੀਿਾਂ ਵਲੋਂ ਜਾਰਾਡਰੋਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
 ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਹੋਏ ਇਿਰਾਰਨਾਮੇ
ਮੁਤਾਬਿ ਦਕਰਆ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪਾਣੀ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਹੀ
ਵਰਕਤਆ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆ ਉੱਤੇ ਬਕਣਆ
ਭਾਖੜ੍ਾ ਨੰ ਗਲ ਪਰੋਜੈਿੱਿਟ ਦੁਨੀਆਂ ਕਵੱਚ ਇੱ ਿ ਕਵਸਾਲ
ਜਲ-ਕਬਜਲੀ ਪਕਰਯੋਜਨਾ ਹੈ।
 ਇਹ ਗੱਲ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਸਤਲੁਜ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ
ਕਸੰਧ ਦਕਰਆ ਦਾ ਸਹਾਇਿ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਸਵਤੀ
ਦਕਰਆ ਦਾ ਸਹਾਇਿ ਸੀ। ਿੁਝ ਿੁਦਰਤੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ
ਿਰਿੇ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਾਰਗ ਬਦਲ ਕਲਆ ਅਤੇ
ਕਬਆਸ ਦਕਰਆ ਨਾਲ ਕਮਲਣ ਲੱ ਗਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ
ਸਰਸਵਤੀ ਦਕਰਆ ਸੁੱਿ ਕਗਆ।
ਕਬਆਸ (ਕਰਸੀ)ਰਿਸ਼ੀ ਬੇਦਰਬਆਸ ਜਾਂ ਵੇਦਰਵਆਸ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਗਰੰਥ ਦੇ
ਰਚਣਹਾਰ ਸਨ। ਬੇਦਕਬਆ਼ਿ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੇ ਰਚਣਹਾਰ ਹੀ
ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਿਸੀ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ
ਿਰਮਅਨੁਸਾਰ ਘਕਟਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਆਸਰਮ ਤੋਂ
ਹਕਸਤਨਾਪੁਰ ਦੀਆਂ ਸਮਸਤ ਗਤੀਕਵਧੀਆਂ ਦੀ ਇਤਲਾਹ
ਉਹਨਾਂ ਤੱਿ ਤਾਂ ਪੁੱਜਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ
ਆਪਣਾ ਪਰਾਮਰਸ ਵੀ ਕਦੰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ-ਜਦੋਂ ਅੰ ਤਰਦਵੰਦਵ
ਅਤੇ ਸੰਿਟ ਦੀ ਸਕਥਤੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਮਾਤਾ ਸੱਕਤਆਬਤੀ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਮਸਵਰੇ ਲਈ ਿਦੇ ਆਸਰਮ ਪੁੱਜਦੀ, ਤਾਂ
ਿਦੇ ਹਕਸਤਨਾਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜ-ਮਕਹਲ ਕਵੱਚ ਸੱਦੀ ਿਰਦੀ ਸੀ।
ਹਰੇਿ ਦਵਾਪਰ ਯੁੱਗ ਕਵੱਚ ਕਵਸਨੂੰ ਕਬਆਸ ਦੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ
ਅਵਤਕਰਤ ਹੋ ਿੇ ਬੇਦਾਂ ਦੇ ਕਵਭਾਗ ਪਰਸਤੁਤ ਿਰਦੇ ਹਨ।
ਪਕਹਲੇਂ ਦਵਾਪਰ ਕਵੱਚ ਆਪ ਬਰਹਮਾ ਬੇਦਕਬਆਸ ਹੋਏ, ਦੂਜੇ
ਕਵੱਚ ਪਰਜਾਪਤੀ, ਤੀਜੇ ਦਵਾਪਰ ਕਵੱਚ ਸੁਿਰਾਚਾਰੀਆ, ਚੌਥੇ
ਕਵੱਚ ਬਰਹਸਪਤੀ ਬੇਦਕਬਆਸ ਹੋਏ। ਇਸ ਪਰਿਾਰ ਸੂਰੀਆ,
ਕਮਰਤੂ, ਇੰਦਰ, ਧਨਜੰਈ, ਕਿਰਸਨ ਦਵੈਪਾਇਨ ਅਸਵੱਥਾਮਾ
ਆਕਦ ਅਠਾਈ ਵੇਦਕਵਆਸ ਹੋਏ। ਇਸ ਪਰਿਾਰ ਅਠਾਈ ਵਾਰ
ਬੇਦਾਂ ਦਾ ਕਵਭਾਜਨ ਿੀਤਾ ਕਗਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹੀ ਅੱਠਾਰਹ
ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀ ਵੀ ਰਚਨਾ ਿੀਤੀ।
ਰਾਵੀ
 ਰਾਵੀ ਰਿਮਾਰਲਆ ਦੇ ਨੇ ੜੇ ਿੋਿਤਾਂਗ ਦਿਹੇ
ਰਵਿੱ ਚੋਂ ਰਨਕਲਦ਼ੀ ਿੈ। ਇਿ ਪੰ ਜਾਬ ਦੇ
ਪਿੱਧਿੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਰਵਿੱ ਚ ਮਾਧੋਪੁਿ ਦੇ ਨੇ ਰੜਓ
ਸਾਮਲ ਿੁੰ ਦ਼ੀ ਿੈ। ਇਿ ਪੰ ਜਾਬ ਦੇ ਪੰ ਜ
ਦਰਿਆਵਾਂ ਰਵਿੱ ਚੋਂ ਇਿੱ ਕ ਿੈ। ਰਾਵੀ ਨੂੰ
ਭਾਰਤੀ ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਦੌਰਾਨ ਪਰੁਸਨੀ
ਜਾਂ ਇਰਵਤੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਕਣਆ ਜਾਦਾ
ਸੀ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ
ਪਕਹਲਾਂ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਨਾਲ
ਵਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਨਾਬ ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਜਾਦਾ
ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਿੁੱਲ ਲੰ ਬਾਈ 720
ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਦੇ ਇਿਰਾਰਨਾਮੇ ਮੁਤਾਬਿ ਰਾਵੀ ਦਾ ਪਾਣੀ
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਦੱਤਾ ਕਗਆ ਹੈ।
ਚਨਾਬ ਦਕਰਆ
 ਚਨਾਬ ਦਰਿਆ (ਪੁਰਾਤਨ ਨਾਂ ਚੰਦਰ ਭਾਗਾ ਨਦੀ)
ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਭਾਗਾ ਦੇ ਸੰਗਮ
ਨਾਲ ਕਹਮਾਕਲਆ ਦੇ ਿਸਮੀਰੀ ਭਾਗ ਕਵੱਚ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਤਲ ਮੈਦਾਨਾਂ ਕਵੱਚ ਵਕਹੰਦਾ
ਹੋਇਆ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਜੇਚ ਡੋਬਸ ਕਵੱਚ ਸੀਮਾਵਾਂ
ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਰੱਮ ਦੇ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਜੇਹਲਮ ਕਵੱਚ
ਕਮਲ ਜਾਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਰਾਵੀ ਨਾਲ ਵਕਹੰ ਦਾ
ਹੋਇਆ ਸਤਲੁਜ ਰਾਹੀਂ ਅੰਤ ਕਵੱਚ ਕਸੰਧ ਨਾਲ ਕਮਲ
ਜਾਦਾ ਹੈ। ਚਨਾਬ ਦੀ ਿੁੱਲ ਲੰ ਬਾਈ ਿਰੀਬ 960
ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।
 ਦਕਰਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਸਮੇਂ ਅਸੀਿਨੀ
ਜਾਂ ਇਸੀਿਨੀ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੀਨਸ ਦੇ
ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਕਣਆ ਜਾਦਾ ਸੀ। 325 ਕਵੱਚ ਕਸੰਿਦਰ
ਮਹਾਨ ਨੇ ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦੇ ਮੇਲ
ਵਾਲੇ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਐਲਗਜੈਂਡਰੀਆ (ਹੁਣ ਉਚ) ਿਕਹੰਦੇ
ਹਨ) ਨਾਂ ਦੇ ਸਕਹਰ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਕਨਹ ਆ। ਕਸੰਧ ਜਲ
ਸੰਧੀ ਦੇ ਤਕਹਤ ਇਹਦੇ ਪਾਣੀ ਕਵੱਚੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ
ਕਹੱਸਾ ਕਮਲਦਾ ਹੈ।
ਜੇਹਲਮ  ਜੇਿਲਮ :-ਜੇਹਲਮ ਦਕਰਆ ਦੇ ਸੱਜੇ ਿੰਢੇ ’ਤੇ
ਵਕਸਆ ਇੱਿ ਸਕਹਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ
ਕ਼ਿਲੇ ਕਵੱਚ ਲਕਹੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਸਕਥੱਤ ਹੈ।
ਇਹ ਇਲਾਿਾ ਅੰਗਰੇ਼ਿੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਬਾਅਦ
ਕਵੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹਕਥਆਰਬੰਦ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵੱਡੀ
ਕਗਣਤੀ ਕਵੱਚ ਕਸਪਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਕਣਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਿਰਿੇ ਇਸਨੂੰ ਰਸਪਾਿ਼ੀਆਂ ਦ਼ੀ
ਧਿਤ਼ੀ ਜਾਂ ਸਿ਼ੀਦਾਂ ਅਤੇ ਜੋਰਧਆਂ ਦ਼ੀ
ਧਿਤ਼ੀ ਆਕਖਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨੇ ੜ੍ੇ
੧੬ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਰੋਕਹਤਾਸ ਕਿਲਾ ਅਤੇ ਗਰੈਂਡ
ਟਰੰਿ ਰੋਡ ਅਤੇ ਕਟੱਲਾ ਜੋਗੀਆਂ ਆਕਦ
ਇਕਤਹਾਸਿ ਥਾਵਾਂ ਹਨ। ੧੯੯੮ ਦੀ
ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮਰਦਮਸੁਮਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿ ਇਸ
ਸਕਹਰ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ੧੪੫,੬੪੭ ਅਤੇ ੨੦੧੨
ਮੁਤਾਬਿ ੧੮੮,੮੦੩ ਸੀ।
 ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਦੋ ਲਫ਼ਿਾਂ ਜਲ ਅਤੇ ਹਮ ਤੋਂ
ਕਪਆ ਕਜੰਨਹ ਾਂ ਦਾ ਤਰਤੀਬਵਾਰ ਮਤਲਬ ਹੈ,
ਪਕਵੱਤਰ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਰਫ।
Five rivers in punjab

Más contenido relacionado

Was ist angesagt?

Punjab : a state presentation
Punjab : a state presentationPunjab : a state presentation
Punjab : a state presentationsurabhi agarwal
 
गाणपत्य सम्प्रदाय
गाणपत्य सम्प्रदाय गाणपत्य सम्प्रदाय
गाणपत्य सम्प्रदाय Virag Sontakke
 
History Of Punjabi Culture
History Of Punjabi CultureHistory Of Punjabi Culture
History Of Punjabi CultureSyed Anas Abdali
 
Punjab - Land of five rivers
Punjab - Land of five riversPunjab - Land of five rivers
Punjab - Land of five riversBhupinder Singh
 
शाक्त धर्म .pptx
शाक्त धर्म .pptxशाक्त धर्म .pptx
शाक्त धर्म .pptxVirag Sontakke
 
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)MD Hadees
 
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास Virag Sontakke
 
Indian river system
Indian river systemIndian river system
Indian river systemrohangrr
 
Physical features of pakistan
Physical features of pakistanPhysical features of pakistan
Physical features of pakistanDildar Ali
 
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...Banaras Hindu University
 

Was ist angesagt? (20)

Haryana
HaryanaHaryana
Haryana
 
Punjab : a state presentation
Punjab : a state presentationPunjab : a state presentation
Punjab : a state presentation
 
गाणपत्य सम्प्रदाय
गाणपत्य सम्प्रदाय गाणपत्य सम्प्रदाय
गाणपत्य सम्प्रदाय
 
History Of Punjabi Culture
History Of Punjabi CultureHistory Of Punjabi Culture
History Of Punjabi Culture
 
Jamnagar - District Profile
Jamnagar - District ProfileJamnagar - District Profile
Jamnagar - District Profile
 
Punjab - Land of five rivers
Punjab - Land of five riversPunjab - Land of five rivers
Punjab - Land of five rivers
 
शाक्त धर्म .pptx
शाक्त धर्म .pptxशाक्त धर्म .pptx
शाक्त धर्म .pptx
 
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)
Early states and economy (c.600 BCE-600 CE)
 
Mp ppt
Mp pptMp ppt
Mp ppt
 
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास
मौखरी वंश का राजनीतिक इतिहास
 
Town Planning: Ancient History
Town Planning: Ancient HistoryTown Planning: Ancient History
Town Planning: Ancient History
 
Indian river system
Indian river systemIndian river system
Indian river system
 
Rivers of pakistan
Rivers of pakistan Rivers of pakistan
Rivers of pakistan
 
Physical features of pakistan
Physical features of pakistanPhysical features of pakistan
Physical features of pakistan
 
Swami vivekananda
Swami vivekanandaSwami vivekananda
Swami vivekananda
 
Decline/Fall of Buddhism
Decline/Fall of BuddhismDecline/Fall of Buddhism
Decline/Fall of Buddhism
 
Rise of Magadha Empire- Part-II
Rise of Magadha Empire- Part-IIRise of Magadha Empire- Part-II
Rise of Magadha Empire- Part-II
 
Rivers of Pakistan
Rivers of PakistanRivers of Pakistan
Rivers of Pakistan
 
History of the Satvahana Dynasty
History of the Satvahana DynastyHistory of the Satvahana Dynasty
History of the Satvahana Dynasty
 
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...
Spread of Jaininsm, Why, Result of Spread, Why less Spread, why not out of In...
 

Andere mochten auch

Competing for Talent in Digital Age
Competing for Talent in Digital AgeCompeting for Talent in Digital Age
Competing for Talent in Digital AgeSten Tamkivi
 
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - Infographic
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - InfographicWhy and Where to Outsource Data Entry Services? - Infographic
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - InfographicCogneesol
 
Companies act 2014 Impact & implications for irish charities
Companies act 2014 Impact & implications for irish charitiesCompanies act 2014 Impact & implications for irish charities
Companies act 2014 Impact & implications for irish charitiescobrienCH
 
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALL
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALLEY_Utilization of mobile devices in Romania_ALL
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALLConstantin Magdalina
 
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangApp
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangAppEconomia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangApp
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangAppOriol Torres
 
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16Lamprini Magaliou
 
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)Alice Chen
 
My Presentation
My PresentationMy Presentation
My PresentationMarnimel2
 
อาชีพต่างๆ
อาชีพต่างๆอาชีพต่างๆ
อาชีพต่างๆBiobiome
 
San francisco
San franciscoSan francisco
San franciscoRentalia
 
Video and Opening up education @ camerazizanio
Video and Opening up education @ camerazizanioVideo and Opening up education @ camerazizanio
Video and Opening up education @ camerazizanioSofia Papadimitriou
 
Pro #7 JAN`16
Pro #7 JAN`16Pro #7 JAN`16
Pro #7 JAN`16JSCBars
 
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)HarunyahyaAlbanian
 
eLearning Expo 2013 Tεχνολογία και Mάθηση
eLearning Expo 2013   Tεχνολογία και MάθησηeLearning Expo 2013   Tεχνολογία και Mάθηση
eLearning Expo 2013 Tεχνολογία και MάθησηJohn Soudias
 
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1Arzu Shahveran
 
Как пробежать марафон и получить удовольствие
Как пробежать марафон и получить удовольствиеКак пробежать марафон и получить удовольствие
Как пробежать марафон и получить удовольствиеletrack
 

Andere mochten auch (20)

Competing for Talent in Digital Age
Competing for Talent in Digital AgeCompeting for Talent in Digital Age
Competing for Talent in Digital Age
 
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - Infographic
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - InfographicWhy and Where to Outsource Data Entry Services? - Infographic
Why and Where to Outsource Data Entry Services? - Infographic
 
Companies act 2014 Impact & implications for irish charities
Companies act 2014 Impact & implications for irish charitiesCompanies act 2014 Impact & implications for irish charities
Companies act 2014 Impact & implications for irish charities
 
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALL
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALLEY_Utilization of mobile devices in Romania_ALL
EY_Utilization of mobile devices in Romania_ALL
 
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangApp
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangAppEconomia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangApp
Economia col·laborativa, turisme col·laboratiu i KangApp
 
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16
Κολινδρός Πιερίας Τσούρας Αποστόλης, Α2 Γ. Κολινδρού, 2015-16
 
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)
MAD 8108 KV100 Catalog (EEE & IPE Version)
 
My Presentation
My PresentationMy Presentation
My Presentation
 
อาชีพต่างๆ
อาชีพต่างๆอาชีพต่างๆ
อาชีพต่างๆ
 
Adeptio
AdeptioAdeptio
Adeptio
 
da best,LOL
da best,LOLda best,LOL
da best,LOL
 
San francisco
San franciscoSan francisco
San francisco
 
Video and Opening up education @ camerazizanio
Video and Opening up education @ camerazizanioVideo and Opening up education @ camerazizanio
Video and Opening up education @ camerazizanio
 
Pro #7 JAN`16
Pro #7 JAN`16Pro #7 JAN`16
Pro #7 JAN`16
 
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)
Islami dënon terrorizmin. albanian (shqip)
 
eLearning Expo 2013 Tεχνολογία και Mάθηση
eLearning Expo 2013   Tεχνολογία και MάθησηeLearning Expo 2013   Tεχνολογία και Mάθηση
eLearning Expo 2013 Tεχνολογία και Mάθηση
 
Basics Ubuntu commands
Basics Ubuntu commandsBasics Ubuntu commands
Basics Ubuntu commands
 
01 juego de tronos
01   juego de tronos01   juego de tronos
01 juego de tronos
 
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1
ماهنامه تبلیغات مدرن شماره 1
 
Как пробежать марафон и получить удовольствие
Как пробежать марафон и получить удовольствиеКак пробежать марафон и получить удовольствие
Как пробежать марафон и получить удовольствие
 

Mehr von Arun Gupta

Dance-Forms.pptx
Dance-Forms.pptxDance-Forms.pptx
Dance-Forms.pptxArun Gupta
 
What do plants & animals need to live
What do plants & animals need to liveWhat do plants & animals need to live
What do plants & animals need to liveArun Gupta
 
Presentation on contrcontrol pannelol pannel
Presentation on contrcontrol pannelol pannelPresentation on contrcontrol pannelol pannel
Presentation on contrcontrol pannelol pannelArun Gupta
 
Famouscomputerpeople
FamouscomputerpeopleFamouscomputerpeople
FamouscomputerpeopleArun Gupta
 
नेताजी सुभाष चंद्र बोस
नेताजी सुभाष चंद्र बोसनेताजी सुभाष चंद्र बोस
नेताजी सुभाष चंद्र बोसArun Gupta
 
science a boon or bane
science a boon or banescience a boon or bane
science a boon or baneArun Gupta
 
Women empowerment
Women empowermentWomen empowerment
Women empowermentArun Gupta
 
STATE GOVT. & HIGH COURT
STATE GOVT. & HIGH COURTSTATE GOVT. & HIGH COURT
STATE GOVT. & HIGH COURTArun Gupta
 
Lifi ppt final
Lifi ppt finalLifi ppt final
Lifi ppt finalArun Gupta
 
Thecoastalplains
ThecoastalplainsThecoastalplains
ThecoastalplainsArun Gupta
 

Mehr von Arun Gupta (20)

Dance-Forms.pptx
Dance-Forms.pptxDance-Forms.pptx
Dance-Forms.pptx
 
ARMY NEW.pptx
ARMY NEW.pptxARMY NEW.pptx
ARMY NEW.pptx
 
accounts.pptx
accounts.pptxaccounts.pptx
accounts.pptx
 
punjab
punjabpunjab
punjab
 
What do plants & animals need to live
What do plants & animals need to liveWhat do plants & animals need to live
What do plants & animals need to live
 
Presentation on contrcontrol pannelol pannel
Presentation on contrcontrol pannelol pannelPresentation on contrcontrol pannelol pannel
Presentation on contrcontrol pannelol pannel
 
DaMS
DaMSDaMS
DaMS
 
Famouscomputerpeople
FamouscomputerpeopleFamouscomputerpeople
Famouscomputerpeople
 
Sahara
SaharaSahara
Sahara
 
नेताजी सुभाष चंद्र बोस
नेताजी सुभाष चंद्र बोसनेताजी सुभाष चंद्र बोस
नेताजी सुभाष चंद्र बोस
 
Up
UpUp
Up
 
Lok sabha
Lok sabhaLok sabha
Lok sabha
 
science a boon or bane
science a boon or banescience a boon or bane
science a boon or bane
 
Women empowerment
Women empowermentWomen empowerment
Women empowerment
 
STATE GOVT. & HIGH COURT
STATE GOVT. & HIGH COURTSTATE GOVT. & HIGH COURT
STATE GOVT. & HIGH COURT
 
Lifi ppt final
Lifi ppt finalLifi ppt final
Lifi ppt final
 
Thecoastalplains
ThecoastalplainsThecoastalplains
Thecoastalplains
 
Triangle
TriangleTriangle
Triangle
 
Ch04
Ch04Ch04
Ch04
 
Presentation1
Presentation1Presentation1
Presentation1
 

Five rivers in punjab

  • 2.  ਪੰ ਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਿ ਰਾਜ ਹੈ, ਜੋ ਵੱਡੇ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇਿ ਭਾਗ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਦੂਸਰਾ ਭਾਗ ਭਾਰਤ ਕਵੱਚ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਫਾਰਸੀ ਭਾਸਾ ਦਾ ਸਬਦ ਹੈ ਕਜਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪੰਜ ਪਾਣੀ ਕਜਸ ਦਾ ਸਾਬਕਦਿ ਅਰਥ ਹੈ ਪੰਜ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ। ਇਹ ਪੰਜ ਦਕਰਆ ਹਨ :ਸਤਲੁਜ, ਕਬਆਸ, ਰਾਵੀ, ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਜੇਹਲਮ  । ਇੱਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਹੈ | ਇਸ ਸੂਬੇ ਦਾ ਰਿਬਾ 205,344 km² ਦਾ ਹੈ |ਇਸ ਸੂਬੇ ਨੂੰ 36 ਕ਼ਿਲੇਯਾਂ ਚ ਵੰਕਡਆ ਕਗਆ ਹੈ |  ਪੰ ਜਾਬ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਲੋਿ ਕਗਣਤੀ ਦੇ ਸਾਆਬ ਨਾਲ ਸਬ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੂਬਾ ਏ। ਇਹਦਾ ਰਾਜਗੜ੍ਹ ਲਹੌਰ ਏ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਕਵਚ ਿਸਮੀਰ ਤੇ ਕ਼ਿਲਹਾ ਇਸਲਾਮ ਆਬਾਦ, ਚੜ੍ਹਦੇ ਕਵਚ ਕਹੰਦੁਸਤਾਨ, ਦੱਖਣ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਕਸੰਧ, ਲਕਹੰਦੇ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਲੈਂਦੇ ਕਵਚ ਸੂਬਾ ਬਲੋਕਚਸਤਾਨ ਨੇਂ ।  ਪੰਜਾਬ ਹੜ੍ੱਪਾ ਰਕਹਤਲ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਕਰਹਾ ਏ। ਇਹ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰਕਹਤਲਾਂ ਕਵਚੋਂ ਇਿ ਏ।  ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਏ ਉਰਦੂ ਤੇ ਅੰਗਰੇ਼ਿੀ ਦਾ ਵੀ ਿੁਛ ਹੱਦ ਤੱਿ ਚੱਲਣ ਏ। ਬੋਲ ਪੰਜਾਬ ਦੋ ਬੋਲਾਂ ਪੰਜ ਤੇ ਆਬ ਨਾਲ ਕਮਲ ਿੇ ਬਕਣਆ ਏ। ਪੰਜ ਪੰਜਾਬੀ ਕਵੱਚ ਤੇ ਫਾਰਸੀ ਕਵਚ 5 ਨੂੰ ਕਿਹੰਦੇ ਨੇਂ ਤੇ ਆਬ ਫਾਰਸੀ ਕਵਚਪਾਣੀ ਨੂੰ । ਤੈ ਇੰਜ ਏ ਬੰਦਾ ਏ ਪੰਜ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ। ਪੁਰਾਣੇ ਵੇਲੇ ਕਵੱਚ ਇਹਨੂੰ ਸਪਤ ਸੰਧੂ ਵੀ ਕਿਹੰਦੇ ਸਨ ਯਾਨੀ ਸਤ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦਾ ਦੇਸ ਏ ਦਕਰਆ ਕਜਹਨਾਂ ਦੀ ਵਜਹਾ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇਸ ਦਾ ਨਾਂ ਸਪਤ ਸੰਧੂ ਕਪਆ ਉਹ ਇਹ ਨੇਂ ਕਸੰਧ,ਜੇਹਲਮ, ਚਨਾਬ, ਰਾਵੀ, ਸਤਲੁਜ, ਕਬਆਸ। 1947 ਕਵਕਚ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਦੋ ਅੰਗਾਂ ਕਵਚ ਵੰਡ ਕਦੱਤਾ ਕਗਆ ਏਦਾ ਵੱਡਾ ਟੁਿੜ੍ਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਆਕਗਆ ਤੇ ਏਦਾ ਕਨਿੱਿਾ ਤੇ ਚੜ੍ਹਦੇ ਪਾਸੇ ਦਾ ਟੋਟਾ ਕਹੰਦੁਸਤਾਨ ਨਾਲ ਕਮਲ ਕਗਆ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਅਪਣੀ ਹੁਣ ਦੀ ਮੂਰਤ ਕਵਚ 1972 ਨੂੰ ਆਇਆ।
  • 3. ਪੰਜ ਦਕਰਆ  ਸਤਲੁਜ  ਕਬਆਸ  ਰਾਵੀ  ਚਨਾਬ  ਜੇਹਲਮ
  • 4. ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆ ਸਤਲੁਜ, ਪੰਜਾਬ (ਪੰਜ ਪਾਣੀ), ਜੋ ਕਿ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰ ਮਾ ਦਕਰਆ ਹੈ, ਕਜਸ ਦਾ ਸਰੋਤ ਕਤੱਬਤ ਦੇ ਨੇ ੜ੍ੇ ਮਾਨਸਰੋਵਰ ਝੀਲ ਹੈ। ਇਸ ਕਵੱਚ ਕਬਆਸ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਵੱਚ ਵਗਦਾ ਹੋਇਆ ਚਨਾਬ ਦਕਰਆ ਨੂੰ ਨਾਲ ਕਮਲਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜਨਦ ਦਕਰਆ ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅੰਤ ਕਵੱਚ ਕਸੰਧ ਦਕਰਆ ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਿਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸੁਤੁਦਰੂ ਜਾਂ ਸੁਤੂਦਰੀ ਅਤੇ ਗਰੀਿਾਂ ਵਲੋਂ ਜਾਰਾਡਰੋਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।  ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਹੋਏ ਇਿਰਾਰਨਾਮੇ ਮੁਤਾਬਿ ਦਕਰਆ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪਾਣੀ ਭਾਰਤ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਵਰਕਤਆ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆ ਉੱਤੇ ਬਕਣਆ ਭਾਖੜ੍ਾ ਨੰ ਗਲ ਪਰੋਜੈਿੱਿਟ ਦੁਨੀਆਂ ਕਵੱਚ ਇੱ ਿ ਕਵਸਾਲ ਜਲ-ਕਬਜਲੀ ਪਕਰਯੋਜਨਾ ਹੈ।  ਇਹ ਗੱਲ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਸਤਲੁਜ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਕਸੰਧ ਦਕਰਆ ਦਾ ਸਹਾਇਿ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਰਸਵਤੀ ਦਕਰਆ ਦਾ ਸਹਾਇਿ ਸੀ। ਿੁਝ ਿੁਦਰਤੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਿਰਿੇ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮਾਰਗ ਬਦਲ ਕਲਆ ਅਤੇ ਕਬਆਸ ਦਕਰਆ ਨਾਲ ਕਮਲਣ ਲੱ ਗਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਕਰਆ ਸੁੱਿ ਕਗਆ।
  • 5. ਕਬਆਸ (ਕਰਸੀ)ਰਿਸ਼ੀ ਬੇਦਰਬਆਸ ਜਾਂ ਵੇਦਰਵਆਸ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਗਰੰਥ ਦੇ ਰਚਣਹਾਰ ਸਨ। ਬੇਦਕਬਆ਼ਿ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੇ ਰਚਣਹਾਰ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਾਿਸੀ ਵੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਿਰਮਅਨੁਸਾਰ ਘਕਟਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਆਪਣੇ ਆਸਰਮ ਤੋਂ ਹਕਸਤਨਾਪੁਰ ਦੀਆਂ ਸਮਸਤ ਗਤੀਕਵਧੀਆਂ ਦੀ ਇਤਲਾਹ ਉਹਨਾਂ ਤੱਿ ਤਾਂ ਪੁੱਜਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਪਰਾਮਰਸ ਵੀ ਕਦੰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ-ਜਦੋਂ ਅੰ ਤਰਦਵੰਦਵ ਅਤੇ ਸੰਿਟ ਦੀ ਸਕਥਤੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਮਾਤਾ ਸੱਕਤਆਬਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਮਸਵਰੇ ਲਈ ਿਦੇ ਆਸਰਮ ਪੁੱਜਦੀ, ਤਾਂ ਿਦੇ ਹਕਸਤਨਾਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜ-ਮਕਹਲ ਕਵੱਚ ਸੱਦੀ ਿਰਦੀ ਸੀ। ਹਰੇਿ ਦਵਾਪਰ ਯੁੱਗ ਕਵੱਚ ਕਵਸਨੂੰ ਕਬਆਸ ਦੇ ਰੂਪ ਕਵੱਚ ਅਵਤਕਰਤ ਹੋ ਿੇ ਬੇਦਾਂ ਦੇ ਕਵਭਾਗ ਪਰਸਤੁਤ ਿਰਦੇ ਹਨ। ਪਕਹਲੇਂ ਦਵਾਪਰ ਕਵੱਚ ਆਪ ਬਰਹਮਾ ਬੇਦਕਬਆਸ ਹੋਏ, ਦੂਜੇ ਕਵੱਚ ਪਰਜਾਪਤੀ, ਤੀਜੇ ਦਵਾਪਰ ਕਵੱਚ ਸੁਿਰਾਚਾਰੀਆ, ਚੌਥੇ ਕਵੱਚ ਬਰਹਸਪਤੀ ਬੇਦਕਬਆਸ ਹੋਏ। ਇਸ ਪਰਿਾਰ ਸੂਰੀਆ, ਕਮਰਤੂ, ਇੰਦਰ, ਧਨਜੰਈ, ਕਿਰਸਨ ਦਵੈਪਾਇਨ ਅਸਵੱਥਾਮਾ ਆਕਦ ਅਠਾਈ ਵੇਦਕਵਆਸ ਹੋਏ। ਇਸ ਪਰਿਾਰ ਅਠਾਈ ਵਾਰ ਬੇਦਾਂ ਦਾ ਕਵਭਾਜਨ ਿੀਤਾ ਕਗਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹੀ ਅੱਠਾਰਹ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀ ਵੀ ਰਚਨਾ ਿੀਤੀ।
  • 6. ਰਾਵੀ  ਰਾਵੀ ਰਿਮਾਰਲਆ ਦੇ ਨੇ ੜੇ ਿੋਿਤਾਂਗ ਦਿਹੇ ਰਵਿੱ ਚੋਂ ਰਨਕਲਦ਼ੀ ਿੈ। ਇਿ ਪੰ ਜਾਬ ਦੇ ਪਿੱਧਿੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਰਵਿੱ ਚ ਮਾਧੋਪੁਿ ਦੇ ਨੇ ਰੜਓ ਸਾਮਲ ਿੁੰ ਦ਼ੀ ਿੈ। ਇਿ ਪੰ ਜਾਬ ਦੇ ਪੰ ਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਰਵਿੱ ਚੋਂ ਇਿੱ ਕ ਿੈ। ਰਾਵੀ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਦੌਰਾਨ ਪਰੁਸਨੀ ਜਾਂ ਇਰਵਤੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਕਣਆ ਜਾਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕਵੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਕਹਲਾਂ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸਰਹੱਦ ਨਾਲ ਨਾਲ ਵਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਨਾਬ ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਿੁੱਲ ਲੰ ਬਾਈ 720 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇਿਰਾਰਨਾਮੇ ਮੁਤਾਬਿ ਰਾਵੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਦੱਤਾ ਕਗਆ ਹੈ।
  • 7. ਚਨਾਬ ਦਕਰਆ  ਚਨਾਬ ਦਰਿਆ (ਪੁਰਾਤਨ ਨਾਂ ਚੰਦਰ ਭਾਗਾ ਨਦੀ) ਚੰਦਰ ਅਤੇ ਭਾਗਾ ਦੇ ਸੰਗਮ ਨਾਲ ਕਹਮਾਕਲਆ ਦੇ ਿਸਮੀਰੀ ਭਾਗ ਕਵੱਚ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਤਲ ਮੈਦਾਨਾਂ ਕਵੱਚ ਵਕਹੰਦਾ ਹੋਇਆ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਜੇਚ ਡੋਬਸ ਕਵੱਚ ਸੀਮਾਵਾਂ ਬਣਾਉਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਰੱਮ ਦੇ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਜੇਹਲਮ ਕਵੱਚ ਕਮਲ ਜਾਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਰਾਵੀ ਨਾਲ ਵਕਹੰ ਦਾ ਹੋਇਆ ਸਤਲੁਜ ਰਾਹੀਂ ਅੰਤ ਕਵੱਚ ਕਸੰਧ ਨਾਲ ਕਮਲ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਚਨਾਬ ਦੀ ਿੁੱਲ ਲੰ ਬਾਈ ਿਰੀਬ 960 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ।  ਦਕਰਆ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵੈਕਦਿ ਸੱਕਭਅਤਾ ਸਮੇਂ ਅਸੀਿਨੀ ਜਾਂ ਇਸੀਿਨੀ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੀਨਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਕਣਆ ਜਾਦਾ ਸੀ। 325 ਕਵੱਚ ਕਸੰਿਦਰ ਮਹਾਨ ਨੇ ਚਨਾਬ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦਕਰਆਵਾਂ ਦੇ ਮੇਲ ਵਾਲੇ ਥਾਂ ਉੱਤੇ ਐਲਗਜੈਂਡਰੀਆ (ਹੁਣ ਉਚ) ਿਕਹੰਦੇ ਹਨ) ਨਾਂ ਦੇ ਸਕਹਰ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਕਨਹ ਆ। ਕਸੰਧ ਜਲ ਸੰਧੀ ਦੇ ਤਕਹਤ ਇਹਦੇ ਪਾਣੀ ਕਵੱਚੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਕਹੱਸਾ ਕਮਲਦਾ ਹੈ।
  • 8. ਜੇਹਲਮ  ਜੇਿਲਮ :-ਜੇਹਲਮ ਦਕਰਆ ਦੇ ਸੱਜੇ ਿੰਢੇ ’ਤੇ ਵਕਸਆ ਇੱਿ ਸਕਹਰ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਕ਼ਿਲੇ ਕਵੱਚ ਲਕਹੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਕਵੱਚ ਸਕਥੱਤ ਹੈ। ਇਹ ਇਲਾਿਾ ਅੰਗਰੇ਼ਿੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਕਵੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਹਕਥਆਰਬੰਦ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਕਗਣਤੀ ਕਵੱਚ ਕਸਪਾਹੀ ਦੇਣ ਲਈ ਜਾਕਣਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਿਰਿੇ ਇਸਨੂੰ ਰਸਪਾਿ਼ੀਆਂ ਦ਼ੀ ਧਿਤ਼ੀ ਜਾਂ ਸਿ਼ੀਦਾਂ ਅਤੇ ਜੋਰਧਆਂ ਦ਼ੀ ਧਿਤ਼ੀ ਆਕਖਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨੇ ੜ੍ੇ ੧੬ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਰੋਕਹਤਾਸ ਕਿਲਾ ਅਤੇ ਗਰੈਂਡ ਟਰੰਿ ਰੋਡ ਅਤੇ ਕਟੱਲਾ ਜੋਗੀਆਂ ਆਕਦ ਇਕਤਹਾਸਿ ਥਾਵਾਂ ਹਨ। ੧੯੯੮ ਦੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮਰਦਮਸੁਮਾਰੀ ਮੁਤਾਬਿ ਇਸ ਸਕਹਰ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ੧੪੫,੬੪੭ ਅਤੇ ੨੦੧੨ ਮੁਤਾਬਿ ੧੮੮,੮੦੩ ਸੀ।  ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਦੋ ਲਫ਼ਿਾਂ ਜਲ ਅਤੇ ਹਮ ਤੋਂ ਕਪਆ ਕਜੰਨਹ ਾਂ ਦਾ ਤਰਤੀਬਵਾਰ ਮਤਲਬ ਹੈ, ਪਕਵੱਤਰ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਬਰਫ।