ไฟฟ้าสถิต ชุดที่ 1

1. หน้า 1
มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัด
สาระที่ 5 พลังงาน
มาตรฐาน ว 5.1 เข้าใจความสัมพันธ์ระหว่างพลังงานกับการดารงชีวิต
การเปลี่ยนแปลงรูปพลังงานปฏิสัมพันธ์ระหว่างสาร
และพลังงาน ผลของการใช้พลังงานต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อม
มีกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ไปใช้ประโยชน์
ตัวชี้วัด
ม 6/1 วิเคราะห์และอธิบายลักษณะของประจุไฟฟ้า ตัวนา ฉนวน และ
การอนุรักษ์ประจุไฟฟ้า
จุดประสงค์การเรียนรู้
1. นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้า
2. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้าได้
3. นักเรียนสามารถยกตัวอย่างเกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้าได้

2. หน้า 2
แบบทดสอบก่อนเรียน
เล่มที่ 1 เรื่อง ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย  ทับข้อคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. ทาไมไฟฟ้าสถิตจึงเกิดได้ดีในฤดูหนาว
ก. อากาศมีตัวนามาก
ข. อากาศมีตัวนาน้อย
ค. อากาศมีตัวเหนี่ยวนาดี
ง. อากาศมีตัวนาและฉนวนเท่ากัน
2. การเกิดฟ้าแลบ ฟ้าผ่า เป็นปรากฏการณ์เกี่ยวกับข้อใด
ก. การถ่ายเทของประจุ
ข. การสั่นพ้องของประจุ
ค. การสลายตัวของประจุ
ง. การเหนี่ยวนาของประจุ
3. เมื่อนาสาร ก มาถูกับสาร ข พบว่าสาร ก มีประจุไฟฟ้าเกิดขึ้น สรุปว่าสาร
ก ต้องเป็นสารประเภทใด
ก. ตัวนา
ข. ฉนวน
ค. กึ่งตัวนา
ง. โลหะ

3. หน้า 3
4. ในวันอากาศแห้ง เมื่อใช้หวีพลาสติกหวีผม พบว่าเส้นผมตั้งชันขึ้นตามหวี เพราะ
สาเหตุใด
ก. ความร้อนที่เกิดจากหวีเสียดสีกับเส้นผม
ข. เกิดการเหนี่ยวนาไฟฟ้าที่หวีขณะที่หวีผม
ค. หวีกับเส้นผมเกิดประจุไฟฟ้าชนิดเดียวกัน
ง. เส้นผมและหวีเกิดประจุไฟฟ้าชนิดตรงข้ามกัน
5. สิ่งที่ ไม่ ทาให้วัตถุ มีอานาจทางไฟฟ้าเกิดขึ้นคือข้อใด
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ประจุไฟฟ้า
6. การกระทาที่ทาให้วัตถุเกิดมีสถานะไฟฟ้าขึ้นเรียกว่าอะไร
ก. การชาร์จวัตถุ
ข. การกระตุ้นวัตถุ
ค. การเหนี่ยวนาวัตถุ
ง. การโพลาไรซ์วัตถุ
7. สนามไฟฟ้า ณ ตาแหน่งติดกับผิวตัวนาด้านนอกจะมีทิศทางใด
ก. ตั้งฉากกับผิว
ข. สัมผัสกับผิว
ค. ขึ้นกับรูปร่างของผิว
ง. ทามุมกับผิวน้อยกว่า 45๐
องศา

4. หน้า 4
8. นักวิทยาศาสตร์ท่านใดต่อไปนี้ที่เป็นผู้เริ่มทาสายล่อฟ้าจนโด่งดัง
ก. ไพลนี
ข. ทาลีส
ค. กาลิเลโอ
ง. เบนจามิน แฟรงคลิน
9. เมื่อนาไม้บรรทัดถูกับผ้าสักหลาดแล้วเกิดประจุไฟฟ้า เพราะเหตุใด
ก. ประจุเกิดจากแรงเสียดทาน
ข. การถูทาให้มีประจุชนิดหนึ่งขึ้นมา
ค. ประจุเกิดจากแรงดึงดูดระหว่างมวล
ง. ประจุถ่ายเทจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่ง
10. เราเรียกสิ่งที่ทาให้เกิดแรงดูดระหว่างวัตถุที่ขัดสีกับเศษกระดาษเบา ๆ ว่าอะไร
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ประจุไฟฟ้า
ศึกษาใบความรู้ให้ละเอียด
รอบคอบด้วยนะครับนักเรียน

5. หน้า 5
ใบความรู้
เรื่อง ปรากฏการณ์ธรรมชาติของไฟฟ้า
ไฟฟ้าสถิต (Electrostatics) เป็นแขนงวิชาไฟฟ้าที่กล่าวถึงวิชาไฟฟ้าที่ปรากฏนิ่งอยู่
กับที่ เป็นที่ทราบกันมาแต่สมัยโบราณแล้ว คือ เมื่อนาแท่งอาพันมาถูกับผ้าแพร หรือถูกับ
ผ้าสักหลาดแล้วแท่งอาพันสามารถดูดของเบาๆ ได้ เช่น ขนนก ชิ้นกระดาษ เป็นต้น
ความจริงนี้ ธีโอเฟรตัส (Theophratus) ทาลีส (Thales) ไพลนี (Pliny) เป็นผู้ได้ทดลอง
พบมาแล้ว แต่มิได้ทาการศึกษาค้นคว้าให้กว้างขวางออกไป
ต่อมา ดร.กิลเบิร์ต (Dr.Gilbert) เป็นคนแรกที่ได้ทาการศึกษาค้นคว้าเรื่องนี้ให้กว้างขวาง
ออกไปและพบว่ามีวัตถุอีกมากชนิด ที่เมื่อนามาถูกันแล้ว ให้ผลเช่นเดียวกัน กิลเบิร์ต เรียก
อานาจที่ได้จากการขัดสีวัตถุดังกล่าวว่า "electricity" โดยมาจากคาว่า electron ที่ชาวกรีก
เรียกอาพันนั่นเอง ซึ่งคา electricity นี้ใช้กันมาจนถึงปัจจุบัน
การที่วัตถุสองชนิดที่นามาถูกันแล้ว เกิดมีอานาจดูดของเบาๆ ได้นั้น เรียกว่า
วัตถุทั้งสองต่างเกิดมีประจุไฟฟ้า (charge) ขึ้น การกระทาที่ทาให้วัตถุเกิดมีสถานะไฟฟ้า
ขึ้น เรียกว่า การชาร์จ (charge) วัตถุ หรือ clectrify วัตถุ เมื่อวัตถุนั้น หมดอานาจ
ไฟฟ้าแล้ว เรียกว่า วัตถุนั้นเป็นกลาง (neutral)

6. หน้า 6
การเกิดฟ้าแลบ ฟ้าผ่า และได้ยินเสียงฟ้าร้อง เป็นปรากฏการณ์เกี่ยวกับการถ่ายเท
ของประจุไฟฟ้า ประจุไฟฟ้าสามารถทาให้เกิดประกายไฟฟ้าได้
เบนจามิน แฟรงคลิน เป็นผู้พิสูจน์โดยใช้ว่าวเป็นเครื่องทดลองว่า มีประจุไฟฟ้า
ในเมฆ และฟ้าผ่า คือการถ่ายเทประจุไฟฟ้าเช่นเดียวกันกับการเกิดประกายไฟฟ้าและ
เบนจามินเป็นผู้เริ่มทาสายล่อฟ้า

7. หน้า 7
รูปภาพ การทดลองของแฟรงคลิน ที่มา : หนังสือเสริมสาระการเรียนรู้ฟิสิกส์ ม.6
แบบฝึกทักษะ
เรื่อง ปรากฏการณ์ธรรมชาติของไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง
1. ฟ้าแลบเกิดจาก
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
2. ฟ้าผ่าเกิดจาก
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………

8. หน้า 8
…………………………….........................................………………………………………………………………
3. อาพันคือ
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
4. เมื่อนาแท่งอาพันถูกับผ้าสักหลาดแล้วเกิดประจุไฟฟ้าเพราะ
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
5. ไฟฟ้าสถิตคือ
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
…………………………….........................................………………………………………………………………
อย่าลืมทาแบบทดสอบหลังเรียน
ด้วยนะครับ

9. หน้า 9
แบบทดสอบหลังเรียน
เล่มที่ 1 เรื่อง ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนทาเครื่องหมาย  ทับข้อคาตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
1. การกระทาที่ทาให้วัตถุเกิดมีสถานะไฟฟ้าขึ้นเรียกว่าอะไร
ก. การชาร์จวัตถุ
ข. การกระตุ้นวัตถุ
ค. การเหนี่ยวนาวัตถุ
ง. การโพลาไรซ์วัตถุ
2. สนามไฟฟ้า ณ ตาแหน่งติดกับผิวตัวนาด้านนอกจะมีทิศทางใด
ก. ตั้งฉากกับผิว
ข. สัมผัสกับผิว
ค. ขึ้นกับรูปร่างของผิว
ง. ทามุมกับผิวน้อยกว่า 45๐
องศา
3. นักวิทยาศาสตร์ท่านใดต่อไปนี้ที่เป็นผู้เริ่มทาสายล่อฟ้าจนโด่งดัง
ก. ไพลนี
ข. ทาลีส
ค. กาลิเลโอ
ง. เบนจามิน แฟรงคลิน

10. หน้า 10
4. เมื่อนาไม้บรรทัดถูกับผ้าสักหลาดแล้วเกิดประจุไฟฟ้า เพราะเหตุใด
ก. ประจุเกิดจากแรงเสียดทาน
ข. การถูทาให้มีประจุชนิดหนึ่งขึ้นมา
ค. ประจุเกิดจากแรงดึงดูดระหว่างมวล
ง. ประจุถ่ายเทจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่ง
5. เราเรียกสิ่งที่ทาให้เกิดแรงดูดระหว่างวัตถุที่ขัดสีกับเศษกระดาษเบา ๆ ว่าอะไร
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ประจุไฟฟ้า
6. ทาไมไฟฟ้าสถิตจึงเกิดได้ดีในฤดูหนาว
ก. อากาศมีตัวนามาก
ข. อากาศมีตัวนาน้อย
ค. อากาศมีตัวเหนี่ยวนาดี
ง. อากาศมีตัวนาและฉนวนเท่ากัน
7. การเกิดฟ้าแลบ ฟ้าผ่า เป็นปรากฏการณ์เกี่ยวกับข้อใด
ก. การถ่ายเทของประจุ
ข. การสั่นพ้องของประจุ
ค. การสลายตัวของประจุ
ง. การเหนี่ยวนาของประจุ

11. หน้า 11
8. เมื่อนาสาร ก มาถูกับสาร ข พบว่าสาร ก มีประจุไฟฟ้าเกิดขึ้น สรุปว่าสาร
ก ต้องเป็นสารประเภทใด
ก. ตัวนา
ข. ฉนวน
ค. กึ่งตัวนา
ง. โลหะ
9. ในวันอากาศแห้ง เมื่อใช้หวีพลาสติกหวีผม พบว่าเส้นผมตั้งชันขึ้นตามหวี เพราะ
สาเหตุใด
ก. ความร้อนที่เกิดจากหวีเสียดสีกับเส้นผม
ข. เกิดการเหนี่ยวนาไฟฟ้าที่หวีขณะที่หวีผม
ค. หวีกับเส้นผมเกิดประจุไฟฟ้าชนิดเดียวกัน
ง. เส้นผมและหวีเกิดประจุไฟฟ้าชนิดตรงข้ามกัน
10. สิ่งที่ ไม่ ทาให้วัตถุ มีอานาจทางไฟฟ้าเกิดขึ้นคือข้อใด
ก. โปรตอน
ข. นิวตรอน
ค. อิเล็กตรอน
ง. ประจุไฟฟ้า
ตรวจคาตอบ
ในเฉลยแบบทดสอบ
นะครับ

12. หน้า 12
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน
เล่มที่ 1 เรื่อง ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติของไฟฟ้า
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน
ข้อ เฉลย ข้อ เฉลย
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ข
ก
ข
ง
ข
ก
ค
ง
ง
ง
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
ก
ค
ง
ง
ง
ข
ก
ข
ง
ข

13. หน้า 13
เฉลยแบบฝึกทักษะ
เรื่อง ปรากฏการณ์ธรรมชาติของไฟฟ้า
คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง
1. ฟ้าแลบเกิดจาก
แนวคาตอบ การถ่ายโอนของประจุไฟฟ้าในบรรยากาศ
2. ฟ้าผ่าเกิดจาก
แนวคาตอบ การถ่ายโอนของประจุไฟฟ้าในบรรยากาศ
3. อาพันคือ
แนวคาตอบ ยางสนที่แข็งตัวจนเกือบกลายเป็นหิน มีลักษณะคล้ายพลาสติกโปร่งแสง มีสี
น้าตาลแกมแดง
4. เมื่อนาแท่งอาพันถูกับผ้าสักหลาดแล้วเกิดประจุไฟฟ้าเพราะ
แนวคาตอบ ประจุถ่ายเทจากวัตถุหนึ่งไปยังอีกวัตถุหนึ่ง
5. ไฟฟ้าสถิตคือ
แนวคาตอบ แขนงวิชาไฟฟ้าที่กล่าวถึงวิชาไฟฟ้าที่ปรากฏนิ่งอยู่กับที่

14. หน้า 14
กระดาษคาตอบ
ชื่อ .................................................... นามสกุล .......................................................
เลขที่ ................................... ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/....................
วันที่ .................. เดือน ............................................... พ.ศ. ..........................
คาชี้แจง ให้นักเรียนกา x ในช่อง ก ข ค หรือ ง ที่ถูกต้องที่สุดเพียงข้อเดียว
ทดสอบก่อนเรียน ทดสอบหลังเรียน
ข้อ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
10 10
คะแนนเต็ม 10 คะแนน คะแนนเต็ม 10 คะแนน
คะแนนที่ได้ ............. คะแนน คะแนนที่ได้ ............. คะแนน

15. หน้า 15
บรรณานุกรม
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะวิทยาศาสตร์. ฟิสิกส์ 1. กรุงเทพฯ : จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย, 2548.
ชัยณรงค์ วิเศษศักดิ์วิชัย. สนามไฟฟ้าและแม่เหล็ก. กรุงเทพฯ : สมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี,
2545.
เฉลิมชัย มอญสุขา. หนังสือเสริมสาระการเรียนรู้ฟิสิกส์ ม.6. กรุงเทพฯ : เดอะบุคส์, 2551.
เฉลียว มณีเลิศ . ไฟฟ้า แม่เหล็ก. ปทุมธานี : สานักพิมพ์มหาวิทยาลัยรังสิต, 2543
ทวี ฉิมอ้อย, มนู เฟื่องฟุ้ง. ฟิสิกส์พื้นฐานระดับมหาวิทยาลัย 1. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ :
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, 2546.
โทลา, โจ๊ด. ฟิสิกส์และเคมี. กรุงเทพฯ : สุวีริยสาสน์, 2549.
นรินทร์ เนาวประทีป. ฟิสิกส์ ม.6. กรุงเทพฯ : ฟิสิกส์เซ็นเตอร์, 2542.
นิยม ทองอุดม. ฟิสิกส์ 1. ราชบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฏจอมบึง, 2548.
บุชเซ, เฟรคเดอริค เจ. ทฤษฎีตัวอย่างโจทย์ฟิสิกส์. กรุงเทพฯ : แมคกรอ-ฮิว, 2546.
ปรเมษฐ์ ปัญญาเหล็ก. ฟิสิกส์ 1. กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศรีปทุม, 2548.
พงษ์ศักดิ์ ชินนาบุญ. ฟิสิกส์มหาวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : วิทยพัฒน์, 2549.
สมโภชน์ อิ่มเอม. ฟิสิกส์มหาลัยวิทยาลัยไม่ยากเล่ม 1. กรุงเทพฯ : เบรน สตอร์ม, 2545.
สุวิทย์ โมนะตระกูล. ฟิสิกส์ยุคใหม่. มหาสารคาม : ภาควิชาฟิสิกส์และวิทยาศาสตร์ทั่วไป
สถาบันราชภัฏมหาสารคาม , 2542.
อ้างอิงเว็บไซต์
1. http://www.neutron.rmutphysics.com/physicsboard/forum/index.php?topic=388.0
[ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]
2. https://sites.google.com/site/learningsanook/fifasthit
[ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]
3. http://weerajit14.blogspot.com/ [ออนไลน์ วันที่ 24 ตุลาคม 2555]