2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
o Γενικές πληροφορίες για τα στερεότυπα
o Είδη και παραδείγματα στερεοτύπων
o Επιδράσεις στερεοτύπων στο άτομο και στην κοινωνία
o Αποτελέσματα του ερωτηματολόγιου που διεξήχθηκε στα
πλαίσια της ερευνητικής εργασία
3. Γενικές πληροφορίες για τα στερεότυπα
Ορισμός: Στερεότυπα είναι τα προκατασκευασμένα
σχήματα, αντιλήψεις, σχέσεις, που παρεμβάλλονται στην
πραγματικότητα και την αντίληψη που πάμε να
σχηματίσουμε γι` αυτή την πραγματικότητα, προκαλώντας
απλοποιήσεις και γενικεύσεις που τη διαστρεβλώνουν.
4. Γενικές πληροφορίες για τα στερεότυπα
• Στην Κοινωνιολογία καθιερώθηκε από τον Αμερικανό
κοινωνιολόγο W. Lipmann, ο οποίος χρησιμοποίησε τον
όρο στερεότυπο για να περιγράψει αυτές ‘‘τις ιδέες, τις
εικόνες, που είναι έτοιμες μέσα στο κεφάλι μας και
παρεμποδίζουν τη λειτουργία της κρίσης, γιατί υπάρχει μια
εκ των προτέρων διαμορφωμένη κρίση’’.
• Μεταφορικά σημαίνει την έλλειψη ποικιλίας,
πρωτοτυπίας ή την εμφάνιση της ίδιας μορφής.
• Μέθοδος εκτύπωσης όμοιων σελίδων (αντιτύπων), με
μεταλλικές πλάκες (στερεοτυπικές πλάκες - κλισέ).
5. Είδη και παραδείγματα στερεοτύπων
Βάση των στερεοτύπων συχνά κρίνουµε τα άτοµα που
ανήκουν σε µια οµάδα ως ίδια µεταξύ τους. Τα είδη των
στερεοτύπων διακρίνονται σε:
• Στερεότυπα σε σχέση με τα δύο φύλα
• Στερεότυπα σε σχέση με τα επαγγέλματα
• Στερεότυπα σε σχέση με τις κοινωνικές τάξεις
• Στερεότυπα σε σχέση με τα άλλα έθνη και
• Στερεότυπα σε σχέση με την ηλικία.
6. Είδη και παραδείγματα στερεοτύπων
Τα στερεότυπα αυτά μπορούν να διακριθούν σε τρεις
κατηγορίες:
• αρνητικά, όπως για παράδειγμα οι φράσεις «τα αγόρια δεν
κλαίνε», «μην κλαις σαν γυναικούλα», τα οποία
προβάλλουν αφενός το δυναμισμό που πρέπει να έχει ο
άντρας και αφετέρου υποτιμούν τη γυναικεία ευαισθησία.
• Τα θετικά , λ.χ. «Οι γυναίκες είναι επιμελείς και έχουν
οργανωτικές ικανότητες», «οι άνδρες είναι δυναμικοί», που
τονίζουν τις επαγγελματικές - εργασιακές ικανότητές τους.
• Τα ουδέτερα, π.χ. «οι γυναίκες έχουν έφεση στα γλωσσικά
μαθήματα και οι άνδρες στα πρακτικά».
7. Είδη και παραδείγματα στερεοτύπων
Κάποια αλλά παραδείγματα ή διακρίσεις είναι:
• Στρατός: οι ανώτεροι με καλύτερη κοινωνική ή με κάποιο
μέσο έχουν καλύτερες θέσεις.
• Γυναίκες στον εργασιακό χώρο: είναι απίθανο στις μέρες
μας να δούμε μια γυναικά να εργάζεται σε κάποια
οικοδομή ως εργάτης πιο πολύ τις συναντάμε σε κάποιο
γραφείο ή σε μαγαζιά μόδας.
• Ενοικίαση σπιτιού : πολλοί ενοικιαστές δεν δέχονται να
νοικιάσουν τα σπίτια τους σε αλλοδαπούς διότι νομίζουν
πως θα τα καταστρέψουν.
8. Είδη και παραδείγματα στερεοτύπων
Επίσης παραδείγματα όπως τηλεοπτικά show (next top
model, shopping star)
Είναι show μέσα από τα οποία προωθούνται τα
στερεότυπα.
9. Επιδράσεις στερεοτύπων στο άτομο και
στην κοινωνία
Η ύπαρξη στερεοτύπων σημαίνει πως οτιδήποτε κάνει
κάποιος ή οποιαδήποτε από τα χαρακτηριστικά κάποιου
φαίνεται πως ταιριάζουν με τη στερεοτυπική αντίληψη που
έχει μία κοινωνία στο σύνολό της για την ομάδα του ατόμου
αυτού, κάνει το στερεότυπο πιο αληθοφανή ως
χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του.
Με άλλα λόγια, όταν κάποιος που ανήκει σε μια
στερεοτυπικά απειλούμενη ομάδα, κάνει κάτι που
επιβεβαιώνει το στερεότυπο, τότε τείνουμε να ενισχύουμε το
στερεότυπο. Αντίθετα βέβαια, όταν κάτι δεν ταιριάζει με το
στερεότυπο, τείνουμε να το αγνοούμε. Έτσι η στερεοτυπική
απειλή βιώνεται από τα άτομα που βρίσκονται μέσα στην
στερεοτυπική ομάδα ως απειλή της αυτοεκτίμησής τους.
10. Επιδράσεις στερεοτύπων στο άτομο και
στην κοινωνία
Η διάδοση στερεοτυπικών ομάδων αυξάνει την πιθανότητα
για τα συγκεκριμένα άτομα αυτών να πιστέψουν πως αυτά
τα στερεότυπα είναι πραγματικά για την ομάδα τους και
κατά συνέπεια ότι και οι υπόλοιποι θα τους βλέπουν έτσι.
Όταν οι ισχυρισμοί των στερεότυπων είναι πολύ αρνητικοί,
αυτή η δυσάρεστη θέση μπορεί να είναι αρκετά απειλητική
για την ομάδα, ώστε να έχει επιπτώσεις από μόνη της. Έτσι
ένα άτομο εκτίθεται σε όλη του τη ζωή στις αρνητικές
εικόνες που έχουν οι άλλοι για τις ικανότητές του, με
αποτέλεσμα να απομακρύνεται από το στόχο του.
11. Το ερωτηματολόγιο που διεξήχθη στα πλαίσια
της ερευνητικής εργασία
ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ
Φύλο:
• Α) Κορίτσι
• Β) Αγόρι
Ηλικία:
• Α) 15-16
• Β) 17-18
• Γ) Άλλο
Πιστεύετε ότι τα στερεότυπα επηρεάζουν την κοινωνία μας ;
• Α) ναι
• Β) όχι
• Γ) μάλλον
Είναι σωστό η κάθε χώρα να έχει να δικά της στερεότυπα ;
• Α) ναι
• Β) όχι
• Γ) δεν ξέρω
Πιστεύετε πως το κάθε φύλο έχει τα δικά του στερεότυπα ;
• Α) ναι
• Β) όχι
• Γ) δεν ξέρω
12. Το ερωτηματολόγιο που διεξήχθη στα
πλαίσια της ερευνητικής εργασία
Οι αρνητικές προκαταλήψεις είναι, λογικά και εμπειρικά, θεμελιωμένες αρνητικές στάσεις έναντι ατόμων και κοινών ομάδων.
• Α) συμφωνώ
• Β) δεν συμφωνώ
• Γ) δεν ξέρω
Τα στερεότυπα εκφράζονται με επιθετικούς προσδιορισμούς και τυποποιημένες φράσεις.
• Α) συμφωνώ
• Β) δεν συμφωνώ
• Γ) δεν ξέρω
Τα στερεότυπα εμπεριέχουν αναλυτικές αιτιολογήσεις.
• Α) συμφωνώ
• Β) δεν συμφωνώ
• Γ) δεν ξέρω
Οι άνθρωποι υιοθετούν από μικρή ηλικία τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα μέσω της κοινωνικοποίησης.
• Α) συμφωνώ
• Β) δεν συμφωνώ
• Γ) δεν ξέρω
Οι προκαταλήψεις, όπως και οι άλλες στάσεις, υπάρχουν από τη γέννηση ως στοιχεία του χαρακτήρα ενός ανθρώπου.
• Α) συμφωνώ
• Β) δεν συμφωνώ
• Γ) δεν ξέρω
13. Πιστεύετε ότι τα στερεότυπα επηρεάζουν
την κοινωνία μας;
84%
0%
16%
Πιστεύετε ότι τα στερεότυπα επηρεάζουν την
κοινωνία μας ;
NAI
OXI
ΜΑΛΛΟΝ
14. Πιστεύετε πως το κάθε φύλο έχει τα δικά
του στερεότυπα;
84%
5%
11%
Πιστεύετε πως το κάθε φύλο έχει τα δικά του στερεότυπα ;
ΝΑΙ
ΌΧΙ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ
15. Οι άνθρωποι υιοθετούν από μικρή ηλικία τις
προκαταλήψεις και τα στερεότυπα μέσω της
κοινωνικοποίησης;
95%
0%
5%
Οι άνθρωποι υιοθετούν από μικρή ηλικία τις προκαταλήψεις
και τα στερεότυπα μέσω της κοινωνικοποίησης.
ΣΥΜΦΩΝΩ
ΔΕΝ ΣΥΜΦΩΝΩ
ΔΕΝ ΞΕΡΩ
