4. Ναρκωτικές - εξαρτησιογόνες ουσίες είναι
το σύνολο των φυσικών ή συνθετικών
ουσιών που επιδρούν στο Κεντρικό Νευρικό
Σύστημα και γι' αυτό προκαλούν εθισμό. Τα
άτομα που τις χρησιμοποιούν θέλουν να
βιώσουν τις συνέπειες τους καθώς μπορούν
να αλλάξουν σε κάποιο άτομο τη διάθεσή
του.
Ορισμός ναρκωτικών - εξαρτησιογόνων ουσιών
10. Οπιοειδή
● αναπνευστική καταστολή
● υπνηλία
● ψυχοκινητική επιβράδυνση
● κακή άρθρωση της ομιλίας
● μειωμένη συγκέντρωση ή μνήμη
● μειωμένη κρίση
● απώλεια βάρους
● εξαφάνιση της σφριγηλότητας του δέρματος
● λεύκανση της τρίχας
● τριχόπτωση
● ξηρά και εύθραυστα νύχια
● περιορισμός των σεξουαλικών ορμών
● αδράνεια (που οφείλεται κυρίως στη χρήση μεγάλων
δόσεων)
● συναίσθημα «ευτυχίας» και «ηρεμίας»
● οργανικές επιπλοκές, όπως: μικροβιακή
ενδοκαρδίτιδα, νεφροπάθεια, νευρικό απόστημα,
οστεομυελίτιδα, χρόνια μυοπάθεια, επιβράδυνση
μνήμης και σκέψης, θρομβοφλεβίτιδα, κ.α.
● οργανικές εγκεφαλικές αλλοιώσεις
● ασθένειες, όπως AIDS, ελονοσία και ηπατίτιδα
που εμφανίζονται λόγω μόλυνσης από μη
αποστειρωμένες βελόνες ή από την πολλαπλή
χρήση τους από διαφορετικά άτομα.
● μη αναγνώριση των συμπτωμάτων άλλων
παθήσεων, καθώς η ηρωίνη έχει την ιδιότητα να
συγκαλύπτει τον πόνο
● διαταραχές ή/και διακοπή του έμμηνου κύκλου
στις γυναίκες
11. Παραισθησιογόνες ουσίες
Οι ουσίες αυτές μπορεί να είναι φυσικές (π.χ. μαγικά μανιτάρια) ή χημικές
(π.χ.LSD, PCP) και προκαλούν παραισθήσεις, οι οποίες είναι έντονες
διαστρεβλώσεις της αντίληψης του ατόμου για την πραγματικότητα. Υπό την
επήρεια των ουσιών, το άτομο βλέπει εικόνες, ακούει ήχους και βιώνει αισθήσεις
που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν. Κάποιες απ΄ αυτές προκαλούν ξαφνικές
και έντονες συναισθηματικές εναλλαγές. Ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο
αυτές οι ουσίες ασκούν την παραισθησιογόνο δράση τους, παραμένει ακόμη
ασαφής.
Το σημαντικό, αναφορικά με τα αποτελέσματα της χρήσης των παραισθησιογόνων
ουσιών - αντίθετα από τις περισσότερες άλλες ψυχοτρόπες ουσίες - είναι ότι έχουν
διαφορετικές επιδράσεις σε διαφορετικά άτομα ή σε διαφορετικές χρονικές
στιγμές. Αυτό κυρίως οφείλεται στις σημαντικές διαφοροποιήσεις που υπάρχουν
στην ποσότητα και την σύνθεση των ενεργών συστατικών τους, ειδικά σε αυτά που
παράγονται από φυτά και μανιτάρια.
12. Εισπνεόμενες ουσίες
• εξανθήματα γύρω από το στόμα και τη μύτη
• βήχας
• δύσπνοια
• πονοκέφαλοι
• κοιλιακά άλγη, ναυτία και έμετος
• ηπατίτιδα
• χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
• βλάβες στο κεντρικό και περιφερικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλική
ατροφία, παρεγκεφαλιδική εκφύλιση, περιφερικές νευροπάθειες κ.τ.λ.), οι
οποίες μπορεί να είναι και μόνιμες. Οι τελευταίες είναι συνήθεις σε
χρόνιους χρήστες, παρά σε περιστασιακούς.
14. Τρόποι αντιμετώπισης
Γύρω στα μέσα της δεκαετίας του '80 εφαρμόστηκαν από την
Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών τα πρώτα πιλοτικά
προγράμματα πρόληψης στο χώρο του σχολείου και στην
περιβάλλουσα κοινότητα, βασισμένα σε αντίστοιχα προγράμματα
άλλων χωρών της Ευρώπης. Τα προγράμματα αυτά διαπνέονται από
μια φιλοσοφία ευρύτερης προσέγγισης της πρόληψης της χρήσης
ναρκωτικών. Αυτή δεν εστιάζεται στην ίδια τη χρήση και στους
κινδύνους από αυτή. Δεν αποβλέπει σε άμεσα αποτελέσματα.
Επικεντρώνεται κυρίως στις αιτίες του προβλήματος, επιδιώκοντας
την προαγωγή της γενικότερης ψυχοκοινωνικής υγείας των νέων
(ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, μείωση του συναισθήματος μοναξιάς,
ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας, αντιστάσεων σε αρνητικές
επιρροές, ικανότητας λήψης υπεύθυνων αποφάσεων για τον τρόπο
ζωής) μέσω μιας αμιγούς εκπαιδευτικής διαδικασίας βασισμένης σε
σύγχρονες μεθόδους ενεργητικής μάθησης.
15. Στόχοι των υπηρεσιών μείωσης της βλάβης είναι:
● Η ενθάρρυνση και η ενίσχυση της επαφής των
χρηστών με το υγειονομικό σύστημα
● Η προσπάθεια ανάπτυξης κινήτρου για την ένταξή
τους στα θεραπευτικά προγράμματα
● Η μείωση της σχετιζόμενης με τα ναρκωτικά
εγκληματικότητας
● Ο περιορισμός της βλάβης (πρόληψη της προσβολής
από μολυσματικές ασθένειες και της μετάδοσής τους)
Μείωση της βλάβης
16. Θεραπεία με Υποκατάσταση
Στο Πρόγραμμα Υποκατάστασης παρέχεται φαρμακευτική
θεραπεία σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική υποστήριξη και
θεραπεία της ψυχιατρικής και σωματικής συννοσηρότητας.
Μέλημα του προγράμματος είναι η μείωση της χρήσης
ναρκωτικών καθώς και των συναφών με τη χρήση προβλημάτων
- κοινωνικών και υγείας - καθώς και η διασφάλιση της δημόσιας
υγείας από τη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών ενώ
παράλληλα, στόχος παραμένει να βοηθηθούν τα άτομα, που το
επιθυμούν και μπορούν, να πετύχουν επιπρόσθετα τη μείωση της
βλάβης, την απεξάρτηση.
Κύρια επιδίωξη αποτελεί η σταθεροποίηση σε ένα κανονικό
τρόπο ζωής που θα συνοδεύεται από βελτίωση των
οικογενειακών και κοινωνικών σχέσεων, καθώς και από
ενδιαφέρον για εκπαίδευση/ κατάρτιση, για εργασία και για
επαγγελματική αποκατάσταση.
17. Τα “στεγνά” θεραπευτικά προγράμμματα
Τα λεγόμενα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα στηρίζονται στην ψυχοκοινωνική
θεραπεία, και στόχο έχουν την απεξάρτηση από όλες τις ουσίες και την κοινωνική
επανένταξη. Δε χρησιμοποιούν φάρμακα υποκατάστασης για την αντιμετώπιση της
εξάρτησης. Τα πρώτα «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα αναπτύχθηκαν στη χώρα
μας στις αρχές της δεκαετίας του '80, από το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (18 και
άνω) και το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), και είχαν τη μορφή
θεραπευτικών κοινοτήτων με εσωτερική παραμονή για διάστημα τουλάχιστον ενός
έτους. Ακολούθησε η ανάπτυξη «στεγνών» προγραμμάτων και από άλλους φορείς,
όπως το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Η διαπίστωση της ανάγκης
πλουραλισμού στη θεραπεία των εξαρτημένων προκειμένου αυτή να ανταποκρίνεται
καλύτερα στις ποικίλες ανάγκες των χρηστών, έδωσε ώθηση στη σταδιακή λειτουργία
από τους προαναφερθέντες και άλλους φορείς διάφορων τύπων «στεγνών»
θεραπευτικών προγραμμάτων, όπως της ημερήσιας παραμονής ή του τύπου των
εξωτερικών ιατρείων, των ειδικών προγραμμάτων για εφήβους, γυναίκες και άτομα με
ψυχιατρική συννοσηρότητα ή των προγραμμάτων υπό μορφή αυτοβοήθειας. Ο
ΟΚΑΝΑ, δημιούργησε «στεγνά» θεραπευτικά προγράμματα για ενήλικες και εφήβους
και συνεργάζεται με άλλους φορείς για την ανάπτυξη ανάλογων προγραμμάτων.
18. Κοινωνική επανένταξη
Η λειτουργία των Θεραπευτικών Κοινοτήτων αναντίρρητα είναι ένας πολύ σημαντικός
μοχλός υποστήριξης και βοήθειας για τα εξαρτημένα άτομα και τις οικογένειες τους.
Κανείς δεν αμφιβάλλει για αυτό, ότι κάθε ενίσχυση της προσπάθειας απεξάρτησης των
χρηστών και των οικογενειών τους οφείλει να μας βρίσκει συμπαραστάτες και
αλληλέγγυους Ο διάλογος όμως για πρόοδο και βελτίωση παραμένει ανοικτός και είναι
έκδηλος μπροστά στη πλήρη απουσία μιας συνολικής, και όχι αποσπασματικής και
πρόχειρης, πολιτικής για τα ναρκωτικά. Μεταξύ πολλών σημείων επισημαίνονται τα
ακόλουθα: Τα σχέδια δράσης, οι αποφάσεις και τα ψηφίσματα των αρμόδιων για τα
ναρκωτικά οργάνων του ΟΗΕ και της Ε.Ε., που υπογραμμίζουν την ανάγκη συμμετοχής
των φορέων και της κοινωνίας στη λήψη πολιτικών αποφάσεων για τα ναρκωτικά,
αποτελούν απλές βιβλιογραφικές αναφορές. Ο διάλογος διεξάγεται εκτός των
θεσμοθετημένων οργάνων, ενώ πολύ συχνά οι στρατηγικές σχεδιάζονται πρόχειρα και
αποσπασματικά. Έτσι, εξαγγέλλονται νέες πολιτικές, σχεδιασμοί και μέτρα που απέχουν
πολύ από την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα τη σύγκρουση μεταξύ εκείνων που
σχεδιάζουν και εκείνων που υλοποιούν τα προγράμματα.
20. Γενική ματιά
Η χρήση εξαρτησιογόνων ή
ψυχοδραστικών ή ψυχοτρόπων ουσιών
εμφανίζεται πρώιμα στην ιστορία των
ανθρώπινων κοινωνιών. Σήμερα, η
χρήση, η κατάχρηση ουσιών και η
εξάρτηση από αυτές έχει πάρει μεγάλες
διαστάσεις και αποτελεί φαινόμενο
επιβαρυντιό και καταστροφικό, τόσο για
τις κοινωνίες, όσο και για τα μέλη τους.
21. Τι είναι ο εθισμός;
● Ως εθισμός ή εξάρτηση ορίζεται η
συνεχής ανάγκη για χρήση
ψυχοδραστικών ουσιών, που γίνεται
με στόχο την αλλαγή της διάθεσης,
παρά την ύπαρξη σημαντικών
προβλημάτων που σχετίζονται με τη
λήψη τους. Η εξάρτηση από ουσίες
συνοδεύεται από ένα σύνολο
συμπτωμάτων (διάθεσης,
συμπεριφοράς) που οδηγούν σε
απροσάρμοστη συμπεριφορά.
Η εξάρτηση μπορεί να είναι:
● Σωματική: όταν ο οργανισμός του
χρήστη δεν μπορεί να
λειτουργήσει φυσιολογικά χωρίς
τη χρήση.
● Ψυχολογική: όταν ο χρήστης έχει
την ανάγκη της ουσίας για να
διατηρήσει την ψυχική του
συνοχή.
22. Γιατί εθιζόμαστε στα ναρκωτικά;
Οι αναλυτές, κατάφεραν να κατανοήσουν
τους μηχανισμούς που βρίσκονται πίσω από
τον εθισμό στα ναρκωτικά, εντοπίζοντας
αλληλεπίδραση ανάμεσα σε πρωτεΐνη της
μνήμης και την εξάρτηση. Η σύνθετη
πρωτεΐνη mGluR5, η οποία εμπλέκεται
στην απομνημόνευση, αλληλεπιδρά με την
ντοπαμίνη η οποία απελευθερώνεται μετά
την λήψη των ναρκωτικων, ενεργοποιώντας
τους μηχανισμούς «απομνημόνευσης» του
εγκεφάλου σε μόλις δύο δευτερόλεπτα, με
αποτέλεσμα τον εθισμό στην ουσία.
24. Βιολογικοί παράγοντες
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι στα νευρωνικά κυκλώματα που
δρουν τα ναρκωτικά, κατά τη διάρκεια της εφηβείας
παρατηρούνται αναπτυξιακές μεταβολές που σηματοδοτούν τη
μετάβαση του παιδιού στην ενηλικίωση σε επίπεδο
συναισθήματος, κριτικής, μνήμης και εμπειρίας. Η παρατήρηση
αυτή τοποθετεί την ανάπτυξη του εθισμού σε μια νευρο-
αναπτυξιακή βάση αφού η μειωμένη ωριμότητα ενός
νευρολογικού συστήματος που αναπτύσσεται, μπορεί να οδηγεί
σε μειωμένες αντιστάσεις σε επικίνδυνες συμπεριφορές, στις
οποίες συμπεριλαβάνεται και η χρήση ναρκωτικών.
25. Οι σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες και η παρουσία διάφορων προβλημάτων, οδηγούν
συχνά σε συναισθηματική αστάθεια και ευνοούν τον πειραματισμό με τοξικές ουσίες.
• Κατά τη χρονική περίοδο της εφηβείας σημαντικές αναπτυξιακές αλλαγές συμβαίνουν ενώ
ταυτόχρονα μια πληθώρα νέων ερεθισμάτων και προτύπων αποτελούν καθημερινές
προσλαμβάνουσες, τις οποίες ο έφηβος πρέπει να επεξεργαστεί προκειμένου να
διαμορφώσει την προσωπική του ταυτότητα. Μέσα από αυτή την αναζήτηση, προσπαθεί να
καταλάβει τις δυνατότητες και αδυναμίες του, τις επιθυμίες και τους σκοπούς του. Αυτή η
προσπάθεια συνοδεύεται από έντονη συναισθηματική φόρτιση, προβληματισμούς,
διλήμματα και επιθυμία διερεύνησης των εμπειριών του μέσα από τον πειραματισμό με
νέες καταστάσεις και νέες μορφές συμπεριφοράς.
• Έτσι στη φυσική και ψυχική υγεία φαίνεται να εμπεριέχονται τα ατομικά χαρακτηριστικά
που μπορούν να αποτελούν τα ερείσματα που διευκολύνουν τον πειραματισμό με τα
ναρκωτικά. Είναι αμφισβητήσιμο αν η χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών αποτελεί αυτόνομη
νοσολογική οντότητα ή είναι έκφραση μιας γενικότερης ψυχοπαθολογίας.
Ατομικοί παράγοντες
26. Κοινωνικοί παράγοντες
Θεωρείται δεδομένο ότι τα χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας, μέσα στην οποία το άτομο εξελίσσεται,
έχουν σημαντικό ρόλο στη συναισθηματική ανάπτυξη, στη διαμόρφωση της προσωπικής ταυτότητας,
στο σχηματισμό του προσωπικού συστήματος αξιών και την κοινωνική προσαρμογή.
Η οικογένεια αποτελεί την πρώτη κοινωνική ομάδα στην οποία συμμετέχει το άτομο και ασκεί
καθοριστικές επιρροές στην ανάπτυξη και την ψυχική του υγεία. Η εξασθένιση των διαπροσωπικών
σχέσεων μέσα στην οικογένεια, η έλλειψη παρακολούθησης και εποπτείας του παιδιού, η έλλειψη
ενδιαφέροντος για τις δραστηριότητές του, η υπερβολική αυστηρότητα ή η υπερβολική
παραχωρητικότητα, λειτουργούν αρνητικά πάνω στην ανάπτυξη του παιδιού και οπωσδήποτε
ενθαρρύνουν την απομάκρυνσή του από την οικογένεια και τη δημιουργία δεσμών με συνομηλίκους.
Η συναναστροφή με συνομηλίκους είναι ιδιαίτερα σημαντική για την κοινωνικοποίηση του ατόμου. Οι
νέοι δεν αποτελούν αδύναμους παθητικούς δέκτες των πιέσεων των συνομηλίκων τους αλλά
συμμετέχουν ενεργά στη δημιουργία και τη διατήρηση μιας σχέσης. Η επιλογή φαίνεται να ασκεί
καθοριστικό ρόλο σε μια φιλία και η εκπαίδευση ενός ατόμου σε αξίες, το οδηγεί σε σωστές επιλογές
και αυξημένες αντιστάσεις σε κάθε τύπο παραβατικής συμπεριφοράς.
28. Εισαγωγή
Τα ναρκωτικά αποτελούν μέρος της κουλτούρας μας από τα
μέσα του περασμένου αιώνα. Διαδόθηκαν ευρέως τη
δεκαετία του 1960 και μεσώ της μουσικής και των μέσων
μαζικής ενημέρωσης εισέβαλαν σε κάθε τομέα της ζωής
μας.
Οι νέοι σήμερα εκτίθενται στα ναρκωτικά νωρίτερα από
ποτέ. Εκτιμάται ότι 208 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον
κόσμο κάνουν χρήση απαγορευμένων ουσιών. Η παγκόσμια
έκθεση για τα ναρκωτικά κρούει τον κώδωνα του κινδύνου
για την πολύ πρόσφατη άνοδο στην προσφορά των
ναρκωτικών.
29. Τι γίνεται με τα μεγάλα οικονομικά οφέλη του κράτους;
Η κερδοφόρα διακίνηση ναρκωτικών είναι ένα φαινόμενο που έχει εμφανιστεί σχεδόν σε κάθε χώρα του
κόσμου. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο δίκτυο παραγωγής και διακίνησης τεράστια οικονομικά οφέλη,το
οποίο για ευνόητους λόγους οι εκάστοτε κυβερνήσεις αποφεύγουν σκοπίμως να εξιχνιάσουν. Εξάλλου
πολλοί αναφέρουν πως πρόκειται για τους στυλοβάτες της παγκόσμιας οικονομίας. Ολόκληρες κοινωνίες
βασίζονται στα οικονομικά οφέλη των ναρκωτικών και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου γίνονται
ακόμα και πόλεμοι για τον έλεγχο τους, όπως Κολομβία, Μεξικό, και γενικά Λατινική Αμερική.
Εκτός όμως από τα οικονομικά οφέλη, τα ναρκωτικά αποτελούν στα χέρια του κράτους ένα μεγάλο όπλο,
όπως έχει αποδειχθεί. Οι εξαρησιογόνες ουσίες είναι ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους
ελέγχου των μαζών. Όπου οι κυβερνώντες δεν μπορούν άμεσα να επιβάλλουν τα σχέδια τους, επιχειρούν
να το κάνουν με έμμεσο και ύπουλο τρόπο και δυστυχώς σε κάποιες περιπτώσεις το καταφέρνουν.
Κλασικό παράδειγμα τα στέκια της νεολαίας στα Εξάρχεια τις δεκαετίας του ‘80και ‘90 που γέμισαν
ηρωίνη καθαρά για αντιπερισπασμό.
30. Πως φθάνουν στην χώρα μας όλα αυτά τα ναρκωτικά;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι μετακίνησης ναρκωτικών. Το
ποίο πρόσφατο διαδραματίστηκε το 2014 όταν ένας ομογενής
Αλβανός, ένας Πακιστανός και τρεις Έλληνες είχαν συστήσει
εγκληματική οργάνωση και έφερναν μεγάλες ποσότητες
ακατέργαστης κάνναβης από τη γειτονική χώρα. Σύμφωνα με
την ετήσια έκθεση του υπουργείου Δημόσιας Τάξης για τα
ναρκωτικά στην Ελλάδα προβλέπονται δυσοίωνες προοπτικές
για τη χώρα, ενώ επισημαίνεται το γεγονός ότι είναι
περικυκλωμένη από χώρες που τα παράγουν και διακινούν.
Τα αποτελέσματα της έκθεσης φέρουν ότι από την ποσότητα
ηρωίνης που κατασχέθηκε το 2001, το 97% ήταν αλβανικής
και τούρκικης προέλευσης και ήρθε στην Ελλάδα μέσω την
βαλκανικής οδού. Η ποσότητα των ναρκωτικών που περνά
από την Τουρκία συμπεριλαμβανόμενης και της ηρωίνης
ευθύνεται για το 98% των θανάτων στην Ελλάδα.
Με βάση τα στοιχεία του υπουργείου, ο
αριθμός των θανάτων που επισήμως
συνδέονται με την κατάχρηση ναρκωτικών
κυμαίνεται για υποθέσεις που αφορούν
άμεσα τα ναρκωτικά, ενώ πολλοί άλλοι
κρατούνται για εγκλήματα συνδεόμενα με τη
διάδοση των ναρκωτικών - με κατεύθυνση
την Ευρώπη είναι τέσσερις με έξι τόνοι το
μήνα.
31. Με ποιόν τρόπο φτάνουν αυτές οι ουσίες στα χέρα
κάποιου και κυρίως ενός εφήβου;
Οι έμποροι γνωρίζουν καλά ότι δεν προκαλείται εξάρτηση
σε άτομα που δεν το θέλουν. Εξάλλου τα ναρκωτικά είναι
πολύ ακριβά για να χαρίζει κάνεις. Σπάνια λοιπόν ο έμπορος
θα πιέσει τον έφηβο να αρχίσει την χρήση. Το παράνομο
κύκλωμα των εμπόρων φροντίζει να την διακίνηση και την
διάθεση των ναρκωτικών, έτσι ώστε ο νέος με την
ευαίσθητη προσωπικότητα, όταν βρεθεί σε μια στιγμή
αδυναμίας, να έχει εύκολη πρόσβαση στις ουσίες. Αυτό που
συνήθως συμβαίνει, είναι όταν ο έφηβος έχει έρθει ήδη σε
επαφή με την ουσία, μέσω γνωστών του και φίλων και ο
ίδιος ψάχνει πλέον να βρει τον έμπορο.
32. Νομοθεσία - Ποινές
Έμποροι: Πλέον, σε κατηγορουμένους για εμπορία
ναρκωτικών η Δικαιοσύνη θα μπορεί να επιβάλλει
και ισόβια κάθειρξη ακόμη αν είναι εξαρτημένοι!
Βαποράκια: Ποινή κάθειρξης έως 6 ετών για
όποιον διακινεί μικροποσότητες ναρκωτικων
με σκοπό να εξασφαλίσει την κάλυψη των
καθημερινών ατομικών του αναγκών χρήσης.
Χρήστες:
● Φυλάκιση πέντε μηνών για τον χρήστη.
Προβλέπεται όμως ότι μπορεί και να μην
τιμωρηθεί εφόσον το δικαστήριο κρίνει ότι
η πράξη του ήταν περιστασιακή.
● Φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών και
χρηματική ποινή από 500 μέχρι 50.000
ευρώ για όποιον διαφημίζει τη χρήση
ναρκωτικών.
Εργαζόμενοι υπό την επήρεια:
Φυλάκιση τουλάχιστον 5 μηνών και
χρηματική ποινή από 1.000 ευρώ μέχρι
και 15.000 ευρώ και στέρηση από 2 έως
5χρονια της άδειας οδήγησης και
διπλώματος για όποιον οδηγεί ή
κυβερνά πλωτό, χερσαίο ή εναέριο
μεταφορικό μέσο υπό την επίδραση
ναρκωτικών.
33. Ηλεκτρονικές πηγές
● http://www.prolipsis.gr/index.php?exeidi
● http://gr.drugfreeworld.org/home.html
● https://www.galinos.gr
● Wikipedia
Βιβλιογραφία
● Α. Aβραμίδης «Η Αλήθεια για τα Ναρκωτικά», Εκδόσεις Ακρίτας, Δ’ Έκδοση, Αθήνα 1988
● Γ. Πιπερόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Μακεδονίας, «Εξαρτήσεις», Αθήνα 1997
● ΟΚΑΝΑ, «Η πραγματικότητα για τα ναρκωτικά και για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Πρόληψη -
Θεραπεία - Αποκατάσταση»
● Γ. Λιάππας, Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ναρκωτικά Εθιστικές Ουσίες
● Κλινικά Προβλήματα - Αντιμετώπιση», Εκδόσεις Πατάκη
