Prepared by Tigran Tovmasyan, DRR Programme Officer, UNICEF Armenia ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի ԱՌՆ ծրագրի ղեկավար Տիգրան Թովմասյան

1. ԳենդերԳենդերն ԱՌՆն ԱՌՆ կրթության մեջկրթության մեջ
««ԱՂԵՏՆԵՐԻ ՌԻՍԿԻ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ ԳԵՆԴԵՐԱՅԻՆ ՀԱՐՑԵՐԻԱՂԵՏՆԵՐԻ ՌԻՍԿԻ ՆՎԱԶԵՑՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՆԵՐՈՒՄ ԳԵՆԴԵՐԱՅԻՆ ՀԱՐՑԵՐԻ
ՈՒՂՂՈՒԹՅԱՄԲ ՋԱՆՔԵՐԻ ՀԱՄԱՏԵՂՈՒՄ ԵՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄՈՒՂՂՈՒԹՅԱՄԲ ՋԱՆՔԵՐԻ ՀԱՄԱՏԵՂՈՒՄ ԵՎ ՀԱՄԱԿԱՐԳՈՒՄ »»
-ՄԱԿ ի մանկական հիմնադրամի ԱՌՆ ծրագրի ղեկավար Տիգրան Թովմասյան-ՄԱԿ ի մանկական հիմնադրամի ԱՌՆ ծրագրի ղեկավար Տիգրան Թովմասյան
Gender Issues in DRR EducationGender Issues in DRR Education
WE ARE FOR JOINT EFFORTS FORWE ARE FOR JOINT EFFORTS FOR
GENDER IN DISASTER RISK REDUCTIONGENDER IN DISASTER RISK REDUCTION
Tigran Tovmasyan, DRR Programme Officer, UNICEF ArmeniaTigran Tovmasyan, DRR Programme Officer, UNICEF Armenia
ԵՐԵՎԱՆ
ՕԳՈՍՏՈՍ, 2013
ՀՀ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԻՐԱՎԻՃԱԿՆԵՐԻ
ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

2. Աղետների ժամանակ ամենից կարևորը
:մարդկային կյանքի փրկությունն է
Թեև կանայք և տղամարդիկ ֆիզիկապես տարբեր
,են աղետների ժամանակ բնությունը
մարդկային կարողությունների առումով
:սեռերի միջև տարբերություն չի դնում

3. Գենդերային դերերը բնական դերեր
չեն: Պարզապես տղաներին և
աղջիկներին սիստեմատիկ կերպով
սովորեցնում են տարբերվել
միմյանցից:

4. Ով կարող է օգնել վտանգի մեջ հայտնված
,մարդուն եթե ոչ առաջին հերթին` հենց ինքը:
Իսկ անվտանգության ապահովումը չի հանդուրժում
պասիվ կեցվածք,այլ պահանջում է ակտիվ,
նախաձեռնողական աշխատանք:

5. Որպեսզի գենդերային խտրականության
պատճառով
աղջիկներն այդպիսի հմտություններ
ձեռք բերեն, որը կարող է
`ճակատագրական լինել
անհրաժեշտ
է գենդերային դերերի հասարակայնացումը
սկսել դեռևս
վաղ տարիքից:

6. ՀյոՀյոգգոյիոյի 2005-20152005-2015 .թթ.թթ գգործողություններիործողությունների ծրագրիծրագրի
գգ `երակայությունները`երակայությունները
1. ,Երաշխավորել որ աղետների ռիսկերի նվազեցումը պետական և տեղական1. ,Երաշխավորել որ աղետների ռիսկերի նվազեցումը պետական և տեղական
նշանակության առաջնայնություն է և ամուր ինստիտուցիոնալ հիմքի վրա էնշանակության առաջնայնություն է և ամուր ինստիտուցիոնալ հիմքի վրա է::
2. ,Բացահայտել2. ,Բացահայտել գգ ,նահատել և վերահսկել աղետների ռիսկերը ինչպես նաև,նահատել և վերահսկել աղետների ռիսկերը ինչպես նաև
ամրապնդել վաղ ազդարարման համակարամրապնդել վաղ ազդարարման համակարգգըը::
3.3. Բոլոր մակարդակներումԲոլոր մակարդակներում գգ ,իտելիքի նորարարության և,իտելիքի նորարարության և
կրթության օկրթության օգգտատագգործումը հասարակության մոտ անվտանործումը հասարակության մոտ անվտան գգության ևության և
աղետներին դիմակայելու մշակույթ ձևավորելուաղետներին դիմակայելու մշակույթ ձևավորելու գգործումործում::
4.Նվազեցնել հիմքային ռիսկի4.Նվազեցնել հիմքային ռիսկի գգործոններըործոնները::
5.Բոլոր մակարդակներով բարձրացնել աղետների արդյունավետ5.Բոլոր մակարդակներով բարձրացնել աղետների արդյունավետ
արձաարձագգանքման պատրաստվածությունըանքման պատրաստվածությունը::

7. / /`Անվտանգության մշակույթ կուլտուրա մարդու հասարակական/ /`Անվտանգության մշակույթ կուլտուրա մարդու հասարակական
,կազմակերպվածության այն վիճակն որն ապահովում է նրա,կազմակերպվածության այն վիճակն որն ապահովում է նրա
:կենսագործունեության անվտանգության որոշակի մակարդակ:կենսագործունեության անվտանգության որոշակի մակարդակ
`Անվտանգության մշակույթն իր մեջ ներառում է`Անվտանգության մշակույթն իր մեջ ներառում է
• անվտանգության բնագավառում որոշակի կրթականանվտանգության բնագավառում որոշակի կրթական
մակարդակի ապահովում.մակարդակի ապահովում.
• կարողությունների և հմտությունների ձևավորում.կարողությունների և հմտությունների ձևավորում.
• բանական կենսագործունեության կանոններիբանական կենսագործունեության կանոնների
իմացություն և կիրառում.իմացություն և կիրառում.
• անվտանգ կենսակերպի և առողջ ապրելակերպիանվտանգ կենսակերպի և առողջ ապրելակերպի
ձևավորում.ձևավորում.
• մարդկային բարձր որակների /արժեքայինմարդկային բարձր որակների /արժեքային
համակարգի/ ձևավորում:համակարգի/ ձևավորում:

8. • Ապահովել կրթական եվ ուսուցողական ծրագրերինԱպահովել կրթական եվ ուսուցողական ծրագրերին
կանանց եվ խոցելի խմբերի համահավասարկանանց եվ խոցելի խմբերի համահավասար
մասնակցությունը: Խթանել գենդերային եվմասնակցությունը: Խթանել գենդերային եվ
մշակութային զգայուն հարցերի ուսուցումը` որպեսմշակութային զգայուն հարցերի ուսուցումը` որպես
աղետների ռիսկերի նվազեցման ոլորտումաղետների ռիսկերի նվազեցման ոլորտում
կրթության եվ ուսուցման բաղկացուցիչ մաս:կրթության եվ ուսուցման բաղկացուցիչ մաս:
• 2005-2015 .Հյոգոյի թթ գործողությունների ծրագիր
• Աղետների ռիսկերի կառավարման բոլորԱղետների ռիսկերի կառավարման բոլոր
քաղաքականությունները, պլանները որոշումները,քաղաքականությունները, պլանները որոշումները,
գործընթացներըգործընթացները,, ներառյալ` ռիսկերի գնահատման,ներառյալ` ռիսկերի գնահատման,
վաղ ազդարարման, տեղեկատվության կառավարման,վաղ ազդարարման, տեղեկատվության կառավարման,
կրթության եվ ուսուցման գործընթացներըկրթության եվ ուսուցման գործընթացները ,, պետք էպետք է
ներառեն գենդերային հեռանկարներ:ներառեն գենդերային հեռանկարներ:
• Կայուն զարգացման համաշխարհային գագաթնաժողովի
,Յոհանեսբուրգի գործողությունների իրագործման պլան
, ,Յոհանեսբուրգ Հարավային Աֆրիկա
2002 . 26 – 4թ օգոստոսի սեպտեմբերի

9. 2011 .ՀՀ գենդերային քաղաքականության թ միջոցառումների ծրագրի
շրջանակներում կատարված աշխատանքների մասին տեղեկատվության
`համաձայն
- `ՀՀ ում կրթության բնագավառում իրականացվել է
• հանրակրթական դպրոցի տնօրենների, փոխտնօրենների,հանրակրթական դպրոցի տնօրենների, փոխտնօրենների,
ուսուցիչների գենդերային մտածելակերպի ձեվավորման,ուսուցիչների գենդերային մտածելակերպի ձեվավորման,
գենդերային գիտելիքների հաղորդման, գենդերայինգենդերային գիտելիքների հաղորդման, գենդերային
զգայունության բարձրացմանն ուղղված դասընթացներ.զգայունության բարձրացմանն ուղղված դասընթացներ.
• սովորողների մոտ մասնագիտական կողմնորոշմանսովորողների մոտ մասնագիտական կողմնորոշման
հարցերում իրազեկվածության բարձրացում` ուղղվածհարցերում իրազեկվածության բարձրացում` ուղղված
գենդերային կարծրատիպերի հաղթահարմանը, աղջիկներիգենդերային կարծրատիպերի հաղթահարմանը, աղջիկների
ևև տղաների շրջանում իրենց սեռի համար ոչ ավանդականտղաների շրջանում իրենց սեռի համար ոչ ավանդական
մասնագիտությունների նկատմամբ վերաբերմունքիմասնագիտությունների նկատմամբ վերաբերմունքի
ձձևևավորմանը:ավորմանը:

10. -ՄԱԿ ի մանկական հիմնադրամի աջակցությամբ և ՀՀ ԱԻՆ-ՄԱԿ ի մանկական հիմնադրամի աջակցությամբ և ՀՀ ԱԻՆ
Ճգնաժամային կառավարման պետական ակադեմիայիՃգնաժամային կառավարման պետական ակադեմիայի
նախաձեռնությամբ մնախաձեռնությամբ մշակվելշակվել և հրատարակվել ենև հրատարակվել են դասավանդման ևդասավանդման և
`ուսումնառության հետևյալ նյութերը`ուսումնառության հետևյալ նյութերը
•Ուսուցչի ձեռնարկ`Ուսուցչի ձեռնարկ`
““Աղետների ռիսկերի նվազեցման կրթությունԱղետների ռիսկերի նվազեցման կրթություն ””
•Խաղ-գրքույկ նախադպրոցականների համար`Խաղ-գրքույկ նախադպրոցականների համար`
““Ես կարող եմ ...Ես կարող եմ ... ””
•Սովորողի ձեռնարկ տարրական դպրոցի աշակերտների համար`Սովորողի ձեռնարկ տարրական դպրոցի աշակերտների համար`
““Գիտեմ, պատրաստ եմ, կարող եմ...Գիտեմ, պատրաստ եմ, կարող եմ... ””
•Սովորողի ձեռնարկ միջին դպրոցի աշակերտների համար`Սովորողի ձեռնարկ միջին դպրոցի աշակերտների համար` ““ԽաղսԽաղս
կատակ, բայց լուրջ է...կատակ, բայց լուրջ է... ””
•ՈւսումնՈւսումնական պաստառ` “ական պաստառ` “ Ես կարող եմ...Ես կարող եմ... ””
•ԱՌՆԱՌՆ տառադարանտառադարան (39(39 քարտերքարտեր))

11. ԱՂԵՏՆԵՐԻ ՌԻՍԿԵՐԻ ՆՎԱԶԵՑՈԻՄ
-խաղ գրքույկ նախադպրոցականների համար

12. ԱՌՆ ԱՅԲԲԵՆԱՐԱՆ
Նախադպրոցականների և տարրական դպրոցի աշակերտների համար

13. Թեև փրկարարական փուլում կանայք առաջնահերթ
են համարվում, սակայն իրենց սեփական կյանքը
փրկելու հարցում հանդիպում են էական խոչնդոտների,
քանի որ իրական կյանքում կանանց համեմատաբար
ավելի քիչ են պատրաստում կյանքի փրկության
հմտությունների, ինչպես օրինակ` լողը, մագլցելը,
թռիչքը, վազքը և այլն:

14. ԳÇñùÁ ݳ˳ï»ëí³Í ¿ ï³ññ³Ï³Ý ¹åñáóÇ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ²èÜ
(³Õ»ïÝ»ñÇ éÇëÏ»ñÇ Ýí³½»óáõÙ) ÏñÃáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ
ԳÇñùÁ ݳ˳ï»ëí³Í ¿ ¹åñáóÇ ³ß³Ï»ñïÝ»ñÇ ²èÜմիջին
(³Õ»ïÝ»ñÇ éÇëÏ»ñÇ Ýí³½»óáõÙ) ÏñÃáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³ñ

15. Գենդերային
հավասարություն չի
նշանակում, որ կանայք և
տղամարդիկ պետք է լինեն
,նույնանման այլ
,նշանակում է որ
նրանց
հնարավորությունները
պետք է լինեն հավասար:

16. ºê äêîÆÎ ºØ,´²Úò ÖêîÆÎ ºØ,
ºê ¾È öàøðÆÎ ØÆ ²êîÔÆÎ ºØ Î²Ø ¸²ìÆÂÜ ºØ

17. երեխաների մոտ, անկախ սեռից, ձևավորել
ԱՌՆ բնագավառում
– գիտելիքներ,
– կարողություներ և հմտություններ,
– զարգացնել անվտանգության ապահովման վերլուծական
մտածողություն:
ԱՌՆ կրթության նպատակն է`

18. ՇՆՈՐՀԱԿԱԼՈՒԹՅՈՒՆ
Օգտագործվել են ՀՀ ԱԻՆ ՃԿՊԱ դասախոսներ
. .Թ Դիլբարյանի և Ս Հովհաննիսյանի
կողմից պատրաստված նյութերից