2. LLOJET E ENERGJISE
Energjinë përreth nesh e gjejmë në forma të
ndryshme. Ndër format më të përhapura janë :
1. Energjia kinetike
2. Energjia potenciale
3. Energjia kimike
4. Energjika bërthamore (nga ndarja e atomit)
5. Energjia elektrike
6. Energjia termike
7. Energjia diellore
3. ENERGJIA KINETIKE
Energjia kinetike është aftësia e trupave që të
kryejnë punë për shkak se kanë një shpejtësi të
caktuar. Për ta llogaritur energjinë kinetike të
trupit me masën , i cili lëviz me shpejtësi ,
bëhet llogaritja e punës, e cila nevojitet
që forca ta nxitojë trupin në ndonjë rrugë nga
gjendja e qetësisë deri në gjendjen me
shpejtësi . Pra, madhësia e energjisë
kinetike është e barabartë me punën e cila
është kryer në mënyrë që trupi ta ketë fituar
shpejtësinë . energjia kinetike do të jetë:
A=Ek=1/2 mv2
4. ENERGJIA POTENCIALE
Përveç energjisë kinetike, të cilën e shkakton lëvizja,
trupi mund ta ketë edhe energjinë potenciale, e cila
është pasojë e pozitës së tij ndaj trupave të tjerë apo
pasojë e konfiguracionit të trupit, përkatësisht e sistemit
të trupit. Trupat kanë energji potenciale për shkak të
veprimit reciprok të tyre. Ashtu trupi me masën , i
ngritur në lartësinë mbi sipërfaqen e Tokës, ka një
energji potenciale të caktuar dhe është i aftë, që duke
zbritur nga ajo lartësi, të kryejë një punë të caktuar.
Ngjashëm, susta elastike ka energji potenciale dhe, duke
u kthyer në pozitën ekuilibruese, mund të kryejë punë.
Varësisht nga forca e cila vepron në trup, dallohen këto
lloj energjish potenciale: të gravitetit,
elastike, elektrostatike dhe magnetike. Në mekanikë do
të shqyrtohen vetëm dy të parat (të gravitetit dhe
elastike).
5. ENERGJIA BERTHAMORE
Energjia bërthamore është energji e fituar me metodat e fusionit të
kontrolluar në ndërtesa qendrore të Centrale Bërthamore. Shtetet e
Bashkuara të Amerikës janë furnizuesit më të mëdhenj të energjisë
bërthamore për qëllime komerciale. SHBA-ja ka më shumë se 100
centrale të liçensuara bërthamore dhe në vitin 2006, këto centrale
gjeneronin rreth 20% të prodhimit energjitik në vend, duke
përmbushur 9% të nevojave të vendit me energji. Franca ka më
shumë se 50 centrale bërthamore që sigurojnë 79% të prodhimit
energjitik. Franca është eksportuese e konsiderueshme e energjisë
elektrike në vendet të tjera. Kina ka 11 reaktorë bërthamorë, por
nevojat në vend janë kaq të mëdha, sa kjo infrastrukturë në vitin
2005 përmbushte vetëm 1% të nevojave të vendit për energji.
Gjendje e ngjajshme ndodhet edhe në Indi. Rusia hapi uzinën e parë
bërthamore në vitin 1954. Zgjerimi i industrisë u ngadalësua pas
katastrofës së Çernobilit. Më 2005, reaktorët bërthamorë prodhonin
rreth 6% të energjisë që konsumohej. Rusia energjinë bërthamore e
shehë si një mundësi për eksportë. Më anën tjetër në Gjermani, në
vitin 2006, 12% e energjis së përdorur vinte nga energjia
bërthamore. Përqindje e lartë për një vend që trumpeton për
mbylljen e qendrave të energjis bërthmamore.
6. LLOJE TE TJERA ENERGJISH
Energjia termike : Energjia e brendshme e
sistemit, e barabartë me shumën e energjive
kinetike dhe potenciale të grimcave të
sistemit.Ajo mund të prodhohet nga fërkimi dhe
sjell ndryshim të temperaturës së sistemit.
Energjia kimike : shuma e energjive të plota te
grimcave perberese të molekulave. Energjia
kimike e karburanteve dhe e ushqimeve janë
format e energjise kimike te depozituara.
Energjia elektrike është energjia e fituar nga
rryma e ngarkesës elektrike nëpër një përçues
elektrik.
7. BURIMET E ENERGJISE
Burimet e ripërtërishme të energjisë
janë burime jo-fosile të energjisë të
tilla si:
1. Energjia e erës
2. Energjia diellore
3. Hidro-energjia
4. Energjia e biomasës
5. Energjia gjeotermike
6. Energjia e valëve të detit
7. Energjia nga baticat dhe zbaticat
8. Gazi nga mbeturinat
Burimet e pariperteritshme
Lëndët djegëse fosile:
Thëngjilli
Nafta
Gazi natyror
Lëndët djegëse nukleare
8. THENIE MBI ENERGJINE
"Energjia dhe këmbëngulja ndryshojnë
gjithçka". Benjamin Franklini
"Energjia është e njëjtë me dëshirën dhe
qëllimin." Sheril Adams
"Energjia është një kënaqësi e amshueshme, dhe
kush dëshiron, por nuk vepron, përhap
murtajën." Uilliam Blejk
"Synimet ju ndihmojnë të kanalizoni energjitë
tuaja në veprim. " Les Braun
