1. PODBABIOGÓRSKIE
EKOMUZEUM

2. Autorzy
Alicja Sarnacka, Sławomir Sarnacki, Urszula Ślósarczyk, Monika Smoczyk,
Sylwia Stępień, Piotr Subik, Dariusz Waligórski
Przy współpracy
Grupy Partnerskiej „Łączy nas Babia Góra”, Stowarzyszenia „Tradycja i Natura”,
Gminnego Centrum Kultury, Promocji i Turystyki w Zawoi, Babiogórskie
Stowarzyszenie Zielona Linia, Piotr Grych, Monika Zawada Miska, Maciej
Mażul, Magdalena Kostrzewa Smreczak, Piotr Pochopień Janina Totoś
Rysunki
Magdalena Kostrzewa Smreczak, Monika Tlałka, Katarzyna Waligórska
Opracowanie graficzne mapy
Magdalena Kostrzewa Smreczak
Skład komputerowy mapy
Tomasz Urbaniec
Opracował
Klub Sportowy „BÓR”, Toporzysko – Folwark
Toporzysko 454, 34-240 Jordanów, tel/fax: 018 287 38 32
www.toporzysko.pl, biuro@toporzysko.pl
w ramach projektu „Turystyka, kultura i produkt lokalny największą wartością Podbabiogórza” w ramach
Schematu II Pilotażowego Programu Leader + realizowanego przez Stowarzyszenie LGD „Podbabiogórze”.
Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Sektorowego Programu operacyjnego
„Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004–2006”

3. WSTĘP
Ekomuzeum, wbrew temu, co mogłaby sugerować nazwa, to nie muzeum przy-
rodnicze, nie jest to nawet muzeum w tradycyjnym rozumieniu tego słowa. To zespół
rozproszonych w terenie obiektów, tworzących żywą kolekcję obrazującą wartości przy-
rodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców. Przyroda, kultura i histo-
ria są prezentowane wspólnie w miejscu ich pierwotnego występowania. Wyjątkowy
charakter regionu przedstawia się jako połączenie warunków naturalnych i działalności
historycznej i obecnej miejscowej ludności.
Ekomuzeum jest sposobem na:
– pielęgnowanie tradycji i zwyczajów regionalnych,
– wzmacnianie lokalnej tożsamości,
– odkrywanie i interpretacja miejscowego dziedzictwa,
– ochronę i eksponowanie walorów przyrodniczych i kulturowych,
– zachowanie śladów przeszłości w krajobrazie w oryginalnym miejscu ich występowania,
– funkcjonowanie aktywnego centrum kulturotwórczego dla regionu.
Ekomuzeum Podbabiogórskie obejmuje aż 56 punktów i przystanków roz-
mieszczonych na terenie powiatu suskiego. Można je poznawać nie tylko wędrując pie-
szo, ale też jadąc rowerem lub konno. Oprócz istniejących już szlaków turystyki pieszej
wytyczyliśmy 209 km szlaków turystyki jeździeckiej oraz 191 km tras rowerowych.
Obiekty Podbabiogórskiego Ekomuzeum pokazują szeroki obraz tutejszej kultury,
zwyczajów, historii i walorów przyrodniczych prezentowanych w różnorodny sposób.
Są wśród nich obiekty przeznaczone do zwiedzania lub oglądania, jak zabytki architek-
tury sakralnej i świeckiej, regionalne muzea, skanseny i ekspozycje, galerie sztuki ludo-
wej, miejsca wydarzeń historycznych, obiekty przyrodnicze. Często jednak zwiedzanie
nie ogranicza się do oglądania, tak jak w zabytkowym Dworze na Wysokiej, gdzie można
wysłuchać koncertu na lutni i gawęd gospodarza. Jednakże najbardziej atrakcyjne są
miejsca, gdzie każdy może stać się uczestnikiem i twórcą, jak liczne pracownie arty-
stów ludowych i rzemieślników, którzy chętnie wprowadzą w tajniki swoich profesji, jak
wielokrotnie nagradzana hafciarka pani Anna Koziana z Makowa Podhalańskiego czy
koszykarz i pszczelarz pan Czesław Sikora z Budzowa; warsztaty twórcze oraz gospodar-
stwa wytwarzające tradycyjne produkty, gdzie spróbować można swoich sił w pieczeniu
chleba, wyrabianiu masła, poznać sekrety pszczelarzy i spróbować tradycyjnych,

4. ekologicznie wytwarzanych przysmaków. Takim miejscem jest na przykład „Pa-
sieka Leśna” państwa Totoś w Sidzinie, gdzie można poznać życie pasieki, pracę
pszczelarza i spróbować rozmaitych wyrobów „pszczelego” pochodzenia. Gdzie
indziej można nauczyć się sztuki jeździeckiej aby móc konno przemierzać szlaki
Podbabiogórskiego Ekomuzeum – na przykład w Klubie Sportowym „Bór” w To-
porzysku, gdzie w scenerii leśnej polany możemy liczyć na profesjonalną lekcję
jeździectwa lub konny spacer po okolicznych górach.
Realizacja niniejszego projektu jest ukoronowaniem kilkuletnich działań Grupy
Partnerskiej „Łączy nas Babia Góra”.
GP „Łączy nas Babia Góra” działa od 2002 r min. realizuje lub uczestniczy
w projektach:
– Marka lokalna „Łączy nas Babia Góra”
– Ekomuzeum „Łączy nas Babia Góra”
– Szkoły dla Ekorozwoju
– Program Equal
– Program Leader
Grupa Partnerska dla Zrównoważonego Rozwoju to porozumienie organizacji
pozarządowych, samorządów i firm, które wspólnie działają na rzecz rozwoju
społeczno-gospodarczego regionu przy poszanowaniu środowiska naturalnego.
Grupa realizuje partnerskie projekty zgodnie z określonymi przez swoich członków
celami. Pierwsze tego typu partnerstwa powstały w Polsce w 2000 r. przy wspar-
ciu Fundacji Partnerstwo dla Środowiska. Od 2005 r. działa również Krajowa Sieć
Grup Partnerskich (www.grupypartnerskie.pl), zrzeszająca obecnie 20 part-
nerstw z całego kraju, które wspólnie realizują ponadregionalne projekty i pro-
gramy, wymieniają się doświadczeniami oraz kształtują standardy partnerstwa
w Polsce. Sztandarowymi programami Krajowej Sieci są Zielone Szlaki Greenways
i Ekomuzea (www.greenways.pl), Szkoły dla Ekorozwoju (www.ekoszkola.pl),
Produkt Lokalny i Czysty Biznes (www.czystybiznes.pl).

5. przystanek 1
1. Kapliczka z Figurą „Serce Pana Jezusa”
Pierwotnie w tym miejscu znajdowała się najstarsza zembrzycka kapliczka z figurą
Chrystusa Frasobliwego, która później została przeniesiona do kościoła. Obecnie za-
chowany jest jej postument z przełomu XII i XIII wieku, na którym umieszczona jest
figura Pana Jezusa. Ciekawym elementem zdobiącym postument są zachowane
w dobrym stanie płaskorzeźby świętych Cyryla i Metodego.
The chapel with figure „The Heart of Jesus”
Originally in this place there was one of the oldest chapel with the figure of Worrying Christ
which was later moved to the church. At present the pedestal from the turn of the XII and XIII
century, on which of the figure of Jesus is placed. The bas–reliefs of saints Cyryl and Metody
are kept in good state and they are very interesting adornments.
Bildstock mit der Figur „Das Herz des Herrn Jesus”
Ursprünglich befand sich auf diesem Platz ein ältester Bildstock in Zembrzyce, mit der Figur
„Christus der Bekümmerte“. Die Figur wurde später in die Kirche übertragen. Bis heute wurde
nur ihr Sockel aus dem 12. oder 13. Jahrhundert bewahrt. Auf diesem Sockel steht heute die
neue Figur. Interessant sind auch gut erhaltene Flachreliefe am Sockel, die Heiligen Cyryl und
Metody darstellen.
2. Kapliczka w Tarnawie Górnej
Wybudowana przez Antoniego Lemparta w 1833 roku. Początkowo na głównym miejscu
znajdowała się figurka Matki Bożej, która została przeniesiona do nieistniejącego obecnie
kościoła w Krzeszowie. W latach 80 XX wieku obiekt został zdewastowany i okradziony,
pozostawiono jedynie w stanie nienaruszonym figurkę Matki Bożej oraz obraz św. Marty.
Kapliczka została odnowiona i ozdobiona figurkami wykonanymi współcześnie.
The chapel in Tarnawa Górna
This chapel was built by Antoni Lempart in 1833. Initially in the main place there was a figure
of God’s Mother, which was moved to the church in Krzeszów, but the church does not exist
now. In 80 years of XX century the object was devastated. Only the figure of God’s Mother and
the picture of saint Martha is kept in undisturbed state. The chapel has been renovated and
decorated with modern figures.
Kapelle in Tarnawa Górna
Gebaut von Antoni Lempart im Jahre 1833. Drinnen, auf dem Hauptplatz befand sich ursprün-
glich eine Statuette der Gottesmutter, die später in eine bis heute nicht mehr bewahrte Kirche
in Krzeszów übertragen wurde. In den 80–en Jahren des 20. Jahrhunderts, wurde die Kapelle
verwüstet und bestohlen. In einem unberührten Zustand wurden nur die Statuette der Got-
tesmutter und ein Bild der heiligen Martha erhalten. Die Kapelle wurde erneut und mit den
neugemachten Statuetten geschmückt
Podbabiogórskie Ekomuzeum

6. 3 przystanek
3. Kapliczka na Sosnówce
Wybudowana przez mieszkańców Marcówki w 1875 roku. Wewnątrz znajduje się oł-
tarz z obrazem Matki Boskiej Częstochowskiej.
The chapel on Sosnówka
The chapel was built by inhabitants of Marcówka in 1875. Inside there is an altar with the
picture of God’s Mother from Częstochowa
Kapelle auf Sosnówka
Gebaut von den Bewohnern des Marcówka Dorfes im Jahre 1875. Drinnen befindet sich ein
Altar mit dem Bild: Gottesmutter von Tschenstochau.
4. Kapliczka z Chrystusem Upadającym pod Krzyżem
Kapliczka pochodząca z XVIII w. przedstawia jedną ze stacji Drogi Krzyżowej – Chry-
stusa upadającego pod ciężarem krzyża.
The chapel with Christ Falling Down under the Cross
The chapel coming from XVIII century shows one of the station of the Cross – Christ falling
down under the weight of the cross.
Kapelle mit Christus der unter dem Kreuz fällt
Eine Kapelle mit einer Kreuzwegszene: „Jesus fällt unter dem Gewicht des Kreuzes“, aus dem
18. Jahrhundert.
Podbabiogórskie Ekomuzeum

7. przystanek 6
. Kapliczka w Centrum Śleszowic
Wybudowana przez społeczeństwo Śleszowic w 1749 roku. Kapliczka była murowana
na planie kwadratu, a jej centrum stanowi posąg Chrystusa Upadającego pod Krzyżem
z XVIII w. Wewnątrz umieszczono tablicę upamiętniającą wizytę Jana Pawła II.
Kapliczka jest jednym z punktów dawnych pielgrzymek z rejonu Beskidu Małego do
Kalwarii.
The chapel in the centre of Śleszowice
The chapel was built by community of Śleszowice in 1749. The chapel was brick on the plane
of square, its centre the statue of Christ falling down under the cross from XVIII century poses.
Inside there is a board commemorating the visit of Jan Paweł II. The chapel is one of the points
of former pilgrimages from Beskid Mały to Kalwaria.
Kapelle im Śleszowice Zentrum
Gebaut von den Śleszowice Bewohnern im Jahre 1749, gemauert auf dem Plan des Quadrats.
In der Mitte befindet sich eine Skulptur des Christus, der unter dem Kreuz fällt, aus dem 18.
Jahrhundert. In der Kapelle befindet sich auch eine Gedenkplatte, die an den Besuch des Pap-
stes Johannes Paul II erinnert.
Die Kapelle war eine Station der ehemaligen Pilgerfahrten aus dem Gebiet Beskid Mały (Kle-
inbeskiden) nach Kalwaria Zebrzydowska.
. Zespół budownictwa drewnianego u Lenika
To tradycyjne, zabytkowe, drewniane chaty z końca XIX wieku w stylu typowym dla
Galicji tego okresu. Wśród zabudowań otoczonych pięknymi lasami odnaleźć można
zewnętrzny, typowo „Bieńkowski” piec chlebowy.
Dla osób zwiedzających organizowane są pokazy wypiekania chleba w prawdziwych
piecach chlebowych znajdujących się wewnątrz budynków.
Kontakt: (033) 8740150, 0609558570. Adres: Bieńkówka 454, Rola u Lenika.
The complex of wooden buildings
These are traditional wooden huts from the end of XIX century, typical for Galicja in that term.
Among buildings surrounded by beautiful forest you can find a bread stove outside. There are
organized shows of baking bread in true bread stoves placed inside the buildings.
Contact: (033)8740150, 0609558570. Address: Bieńkówka 454, Rola u Lenika
Ein Holzbaukomplex bei Lenik
Ein Komplex der traditionellen, hölzernen Hütten aus der Ende des 19. Jahrhunderts, im ty-
pischen Stil aus Galizien gebaut. Unter den Bauten, befindet sich ein typischer „Bieńkowski”
Brotofen. Für die Besucher werden Brotbackenschauen organisiert, worauf ein Brot in den
echten Brotofen gebacken wird.
Kontakt: (033) 8740150, 0609558570. Adresse: 454 Bieńkówka, Rola u Lenika.
Podbabiogórskie Ekomuzeum

8. 7 przystanek
. Izba Pamięci w Baczynie
Jej siedziba znajduje się obecnie w OSP Baczyn, a prezes straży Władysław Łuczak
pełni w niej funkcję przewodnika. Bardzo chętnie opowiada o zgromadzonych w Izbie
zabytkowych przedmiotach i historii Baczyna.
Kontakt: 0608 465 181. Adres: Baczyn 74, Rola Kozłówka
Memorial Room in Baczyn
His based there is now in OSP Baczyn, and the chairman of the fire brigade Władysław Łuczak
is the guide. He willingly tells the story of Baczyn and about collection of souvenirs.
Contact: 0608465181. Address: Baczyn 74, Rola Kozłówka.
Gedächtniskammer in Baczyn
Ihr Sitz befindet sich zurzeit in OSP (Freiwillige Feuerwehr) Baczyn. Der Vorstand der Feuerwehr,
Herr Władysław Łuczak erfüllt eine Funktion des Führers. Sehr gern erzählt er über die historischen
Gegenständen, die in der Kammer gesammelt werden, und über die Baczyn Geschichte.
Kontakt: 0608 465 181. Adresse: 74 Baczyn, Rola Kozłówka
. Groby Konfederatów Barskich – Palcza
Mogiła żołnierzy konfederackich poległych w 1771r. w stoczonej tu 22 czerwca bitwie
z oddziałami carskimi. Oddziałom rosyjskim dowodzonym przez gen. Suworowa dro-
gę zastąpiła załoga konfederacka z Lanckorony pod dowództwem Dumourieza, Mią-
czyńskiego, Walewskiego i Szyca. W nierównej walce poległo 300 konfederatów.
Mogiły znajdują się w lesie, otoczone ogrodzeniem. Na środku mogiły rośnie kilku-
setletnia lipa. Informacji na temat obiektu udziela Zofia Hankus.
Kontakt: Telefon: 06600470668. Adres: Palcza 1. E-mail: malek1911@wp.pl
Graves of the Confederates of Bar – Palcza
This is the grave of soldiers who was killed on 22 nd June 1771 in the battle with tsar’s units.
Soldiers from Lanckorona that were in command of Dumouriez, Miączyński, Walewski and Szyc
barred the Moskals’ way. 300 confederates were killed in unequal battle. The graves are in the
forest surrounded by fence. A few hundred–year–old lime grows in the middle of the grave.
Zofia Hankus give information about this object
Contact: Phone number: 06600470668. Address: Palcza 1, e-mail: malek1911@wp.pl
Gräber der Barer Konföderierten in Palcza
Ein Grabhügel der Konföderierten, die in einer Schlacht gegen zaristischen Truppen im Jahre
1771 gefallen sind. Die Konföderierte Besatzung aus Lanckorona, geführt von Dumouriez,
Miączyński, Walewski und Szyc versperrt den Weg den Russischen Truppen unter dem Kom-
mando von Gen. Suworow. In einem ungleichen Kampf sind 300 Konföderierter gefallen.
Gräber befinden sich im Wald. In der Mitte des Grabhügels wächst eine alte Linde.
Informationen erteilt Zofia Hankus.
Kontakt: Telefon: 06600470668. Adresse: Palcza 1. Email: malek1911@wp.pl
Podbabiogórskie Ekomuzeum

9. przystanek 10
. Hafciarka – Marianna Jończyk
Pracownia haftu mieści się w domu pani Marianny z pięknym przydomowym ogro-
dem. Właścicielka organizuje pokazy haftu, prezentacje bibułkarstwa oraz w piękny
sposób opowiada o rękodziele hafciarskim i tradycjach panujących w okolicach Bień-
kówki. Zwiedzanie codziennie po uprzednim kontakcie telefonicznym.
Kontakt: tel. (033) 874 01 87. Adres: Bieńkówka 372, U Mirochy Dolnej.
Marianna Jończyk – embroiderer
The workshop of embroider is placed in Marianna’s house with a beautiful garden outside. The
owner organizes shows of embroider, presentation of work with blotting paper and she tells
about handicraft and about tradition in Bieńkówka. Visit: every day
Contact: Phone number: (033)8740187. Address: Bieńkówka 372, U Mirochy Dolnej
Eine Stickerin – Marianna Jończyk
Eine Werkstatt der Stickerei befindet sich im Mariannas Haus, mit einem schönen Garten. Die
Besitzerin organisiert die Stickereischauen, präsentiert selbstgemachte Krepppapierblumen
und erzählt über ihr Handwerk und Traditionen der Bieńkówka Gegend.
Besichtigung: täglich nach dem telefonischen.
Kontakt: tel. (033) 874 01 87. Adresse: 372 Bieńkówka, U Mirochy Dolnej
10. Rzeźbiarz – Artysta ludowy – Jacek Skubisz
Pan Jacek to osoba, która samodzielnie kształtowała swój ogromny talent artystyczny oraz
zdolności plastyczne. Zwiedzając jego pracownię można oglądać i podziwiać rzeźby wyko-
nane przez artystę, posłuchać opowieści i historii związanych z rzemiosłem oraz uczestni-
czyć w warsztatach malarstwa i rzeźby. Na posesji pana Skubisza znajduje się także pasieka
z dziewięcioma pniami pszczelimi, dzięki którym można uczestniczyć w degustacji miodu.
Zwiedzanie po uprzednim kontakcie telefonicznym.
Kontakt: tel. 0501315238. Adres: Bieńkówka 367, Rola u Łakoty.
Jacek Skubisz – sculptor – folk artist
Jacek Skubisz is a person who molded his artistic talent on one’s own. In his workshop you can
see his sculptures and listen to his stories connected with handicraft and you can take part in
painting or sculpture. There is also apiary and you can taste honey
Contact: To visit call 0501315238. Address: Bieńkówka 367, Rola u Łakoty
Bildhauer – Volkskünstler – Jacek Skubisz
Herr Jacek ist eine Person, die selbstständig ihr plastisches Talent sowie Begabung gestaltet hat.
Während der Besichtigung seiner Werkstatt kann man viele seine Werke ansehen und bewun-
dern. Es ist auch möglich, an den Werkstätten in der Malerei und Skulptur teilzunehmen. Auf dem
Grundstück des Herrn Skubisz befindet sich auch eine Imkerei mit neun Bienenstammen.
Kontakt: Besichtigung nach dem vorherigen telefonischen kontakt: 0501315238. Adresse: 367
Bieńkówka, Rola u Łakoty.
Podbabiogórskie Ekomuzeum

10. 11 przystanek
11. Kuźnia Gielatówka – Kamienno
To stary, drewniany budynek, w którym można poznać i zgłębić tajniki pracy kowali.
Z ich tajemnicami i sekretami zapozna nas pan Tadeusz Gierata, który chętnie opowie
o wyrobach i narzędziach kowalskich.
Kontakt: Baczyn 8, Rola Gielatówka
Smithy Gielatówka – Kamienno
It is on old wooden building where you can get to know the work of blacksmiths. Mr Tadeusz
Gielata willingly tells you blacksmiths secrets and about blacksmiths products and tools.
Contact: Baczyn 8, Rola Gielatówka
Schmiede Gielatówka – Kamienno
Ist ein hölzernes, altes Gebäude, in dem man die Geheimnisse der Schmiedenarbeit kennen-
lernt. Herr Tadeusz Gierata wird sehr interessant darüber erzählen.
Kontakt: 8 Baczyn, Rola Gielatówka
12. Pasieka – Adam Światłoń
Pasieka położona jest w Budzowie w malowniczej okolicy bogatej w stawy rybne,
dawne stajnie i zabudowania gospodarcze. Składa się z ok. 50 rodzin pszczelich,
mieszkających w 100 ulach. Zwiedzając to piękne miejsce można wysłuchać opo-
wieści pszczelarskich, zobaczyć z bliska budowę oraz hierarchię ula, poznać tajemnice
produkcji świec oraz zakosztować miejscowego miodu.
Zwiedzanie 8.00–19.00 w dni powszednie po uprzednim kontakcie telefonicznym.
Kontakt: tel. (033) 874 00 03
The apiary – Adam Światłoń
The apiary is situated in Budzów, in the picturesque region with fish ponds, former stables and
farm buildings. The apiary consists of 50 bee families living in 100 beehives. Visiting this place
you can listen bee stories, you can see structure of beehives and its hierarchy, you can get to
know the mystery of candles production and you can taste local honey.
Visit: every working day 800 a.m – 700 p.m
Contact: Phone number (033)8740003
Imkerei – Adam Światłoń
Eine Imkerei befindet sich in Budzów, in der malerischen Gegend, die reich an Fischgelenke
und ehemalige Pferdeställe ist. Sie besteht aus 50 Bienenfamilien, die in 100 Bienenstöcken
wohnen. Während der Besichtigung, kann man viele interessanten Erzählungen hören, und
die Rangordnung des Bienenstocks kennenlernen. Hier werden auch die Geheimnisse der
Kerzenproduktion enthüllt.
Besichtigung Montag – Freitag von 8.00 bis 19.00, nach dem vorherigen telefonischen Kontakt.
Kontakt: (033) 874 00 03
10 Podbabiogórskie Ekomuzeum

11. przystanek 13
13. Koszykarstwo, pszczelarstwo – Czesław Sikora
W domu pana Sikory znajduje się pomieszczenie z podręczną pracownią pszczelar-
ską oraz wzorcownią produktów rękodzieła ludowego. Na miejscu pokaz plecenia
koszy z łuby, wyrób rękodzieła ludowego, historie rzemiosła wyrobów drewnia-
nych, nauka pszczelarstwa, demonstracja uli i narzędzi pszczelarskich, produkcja
świec i degustacja miodu.
Zwiedzanie od 8.00–17.00 w dni powszednie, po uprzednim kontakcie telefonicz-
nym. Znajomość języka angielskiego.
Kontakt: tel. 033 874 01 06, www.seco.civ.pl. Adres: Budzów 47, Rola Fiukówka
Basketry, beekeeping – Czesław Sikora
In Mr Sikora’s house there is a room with beekeeping workshop and folk handicraft. You can
see how to plate baskets, you can see products of folk handicraft, you can listen to history
of wooden products, you can learn beekeeping, you can see demonstration of beehives and
beekeeping tools, candles production and you can taste honey.
Visiting: 800 a.m – 500 p.m every working day
Contact: Phone number: (033) 8740106, www.seco.civ.pl. Knowledge of English. Address: Bu-
dzów 47, Rola Fiukówka
Korbmacherei, Bienenzucht – Czesław Sikora
Im Haus befindet sich ein Raum mit der kleinen Werkstatt wo die Bastkorben gemacht wer-
den. Man kann hier an der Schulung teilnehmen um zu wissen wie Bienen gezücht und die
Wachskerzen gemacht werden.
Besichtigung Montag – Freitag von 8.00 bis 17.00, nach dem vorherigen telefonischen kontakt.
Kontakt: 033 874 01 06, www.seco.civ.pl. Adresse: 47 Budzów, Rola Fiukówka. Sprachkenntnis-
se: Englisch.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 11

12. 14 przystanek
14. Hafciarka – Anna Koziana
Członkini Stowarzyszenia Twórców Ludowych od 1933 roku. Do haftu używa tradycyj-
nej techniki wyszywania i stylowego podhalańskiego wzornictwa. Wykonuje piękne,
stare wzory, wzbogacając je o nowe elementy oraz zachowując przy tym tradycyjny
styl. Haftem makowskim ozdabia koszule do regionalnych strojów podhalańskich oraz
obrusy, serwety, bieżniki, bluzki i pościel. Jest to biały haft podwlekany płaski, zwany
też atłaskiem, który w połączeniu z dzierganymi dziurkami stał się charakterystyczny
dla tego regionu. Hafty Anny Koziany prezentowane były na wystawach w kraju i za
granicą. Za swą twórczość została laureatką Nagrody im. Oskara Kolberga.
Pani Anna prowadzi prezentacje, kursy i warsztaty hafciarskie.
Kontakt: Anna Koziana os. Makowska Góra 11, 34 – 220 Maków Podhalański, tel.
(033) 8771281.
Anna Koziana – embroiderer
She is the member of Association Folk Authors from 1933. To embroider she uses traditional
technique. She makes old beautiful patterns, enriching them with new components keeping
traditional style. She decorates shirts to national dresses and table clothes, blouses and bedc-
lothes. It is white flat embroidery was shown on the exhibitions in our country and abroad. She
is the laureate of Oskar Kolberg Prize.
Contact: Phone number: (033) 8771281. Address: Anna Koziana, Os. Makowska Góra 11
34–220 Maków Podhalański
Eine Stickerin – Anna Koziana
Frau Anna ist ein Mitglied des Vereins der Volkstümlicher Schöpfer. Zum sticken benutzt Sie
eine traditionelle Technik. Alte Muster, werden mit den neuen Elementen ergänzt. Auf diese
Weise wird ein traditioneller Stil bewahrt. Frau Anna schmückt die Hemde der regionalen
Trachten sowie die Tischdecken, Laufflächen, Blusen und Bettzeug. Die weiße Stickerei, zu-
sammen mit den geriffelten kleinen Löchern ist typisch in diesem Region. Die Werke von Anna
Koziana wurden auf vielen Ausstellungen in Polen und im Ausland präsentiert. Die Stickerin
gewann Oskar Kolberg Preis. Sie führt Präsentationen, und Stickereiwerkstätten.
Kontakt: Anna Koziana, Makowska Góra 11, 34 – 220 Maków Podhalański, tel. (033)
8771281.
12 Podbabiogórskie Ekomuzeum

13. przystanek 15
1. Kapliczka na Jasieniu
Połączenie budowli renesansowej z elementami gotyckimi i klasycznymi można odna-
leźć w niewielkiej, kamiennej kapliczce na Jasieniu. Wzniesiona została prawdopodob-
nie w 1773 roku dla upamiętnienia walk, jakie w 1771 roku stoczyły ze sobą oddziały
Konfederatów Barskich z rosyjskimi wojskami, którymi dowodził gen. Suworow. Upa-
miętnieniem tych wydarzeń są corocznie odprawiane msze święte w intencji ojczyzny
z licznym uczestnictwem miejscowej ludności (maj, sierpień, listopad). W głównej
ołtarzowej części kaplicy znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, patronki
konfederatów.
The Chanel on the hill of Jasień
Is this chapel you can find combination of Renaissance Gothic and Classic building. It was pro-
bably built in 1773 (to memorialize fight) in memory of Polish Confederates fighting with the
Moskals. To commemorate the battles every year there are masses in which local population
takes part. In the main part of the chapel there is a picture of Black Madonna, the patron of
Confederates.
Kapelle auf Jasień
Eine Verbindung des Renaissancegebäudes mit den gotischen und klassischen Elementen
wird in der kleinen, steinernen Kapelle auf Jasień gefunden. Sie wurde wahrscheinlich im
Jahre 1773 gebaut, zur Erinnerung der Kämpfen der Konföderierter mit den zaristischen Trup-
pen. Jedes Jahr werden hier die heiligen Messen in der Intention der Heimat zelebriert (Mai,
August, November). In der Kapelle befindet sich ein Bild der Gottesmutter von Tschenstochau,
einer Patronin der Konföderierter.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 13

14. 16 przystanek
1. Zamek Suski
Zamek położony jest u stóp góry Jasień, niedaleko ujścia Stryszawki do Skawy. Znajduje się
kilkaset metrów na północ od centrum miasta. Ten renesansowy zabytek w pobliżu Suchej
Beskidzkiej to magnacka rezydencja kolejnych właścicieli dóbr suskich: Castiglione–Suskich,
Komorowskich, Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich. Nazywany często„Małym Wawelem”
ze względu na podobieństwo (zwłaszcza dziedzińca) do krakowskiego Zamku Królewskiego.
Ma on prostą, trójskrzydłową konstrukcję z otwartym na wschód dziedzińcem
i ozdobiony jest czterema wieżami wysuniętymi na zewnątrz. Skrzydła południowe
i zachodnie są dwupiętrowe, a skrzydło północne – parterowe. Wyższe skrzydła znaj-
dujące się od strony dziedzińca wzbogacają architekturę zamku w krużganki. Główna
sala na zamku to tzw. Sala Marszałkowska (Rycerska), w której odbywały się wielkie
uroczystości dworskie. Z dawnego wyposażenia zachował się jedynie kamienny komi-
nek. Z innych wnętrz zamkowych na uwagę zasługuje kaplica zamkowa, znajdująca
się w wieży zegarowej, której ściany pokrywa słabo już zachowana polichromia.
W sąsiedztwie zamku, od jego południowej strony znajduje się obszerny park założony
w XIX wieku, w którym znajduje niewielki staw i kilka strumyków nad którymi przerzu-
cono kilka kamiennych mostków natomiast zieleń urozmaicają typowe dla Polski drzewa:
jesiony, dęby, lipy oraz graby. Zaraz obok znajduje się ogród włoski z kwiatami i warzywa-
mi, który istniał już za czasów Kaspra Suskiego. Jego modyfikacja zajęła się dopiero Anna
Wielopolska, która poszerzyła jego obszar na początku XVIII wieku i przybrał on wówczas
formę ogrodu barokowego z geometrycznie formowanymi krzewami. Za jej czasów
zbudowano również oranżerię, która obecnie jest w bardzo złym stanie. Na początku XIX
wieku park przekomponowali Wielopolscy, nadając mu charakter parku krajobrazowego,
zaś ostateczny kształt romantycznego parku krajobrazowego nadali mu Braniccy, którzy
zasadzili wiele nowych gatunków drzew i krzewów, przebudowując także oranżerię
w stylu neogotyckim. Na południowym krańcu parku znajduje się tzw. Domek Ogrodnika
oraz dawne zabudowania gospodarcze zamku, w których obecnie mieści się Muzeum
Ziemi Suskiej. Za czasów świetności zamek liczył około 100 pokoi, izb i sal.
Otwarte: 8.00 – 16.00 od poniedziałku do soboty. Izba regionalna otwarta jest sezo-
nowo V – IX w niektóre dni tygodnia. Bilety: dzieci 2 pln, dorośli 4pln.
Kontakt: Miejski Ośrodek Kultury – Zamek, ul. Zamkowa 1, 34 – 200 Sucha Beskidzka,
tel. (033) 874 13 03, 874 22 59. e–mai:l mok@zameksuski.pl
The Suski Castle
The castle is situated at the base of Jasień Mountain, not far from the estuary of Stryszawka river to
Skawa. The castle is a few hundred meters to the north of the city centre. This Renaissance building
near Sucha Beskidzka is a baronial residence of following owners of properties like Castiglione– Su-
skich, Komorowskich, Wielkopolskich, Branickich and Tarnowskich. It is often called „The small Wa-
wel”as regards similarity to Cracovian Royal Castle. It has simple triangular construction with open to
the east courtyard and decorated with four towers stuck out. The South and West parts are three–sto-
14 Podbabiogórskie Ekomuzeum

15. przystanek 16
ried and the north part is one–storied. Higher parts situated from courtyard enrich architecture of
the castle with galleries. The main hall in the castle is called Marshal Hall or Knight Hall where very
important ceremonials took place. Only a stone fireplace retained from former equipment. There is
a very interesting castle chapel situated in the clock tower, its walls are covered by polychrome. There
is a very beautiful park with a pond and a few brooks found in XIX century. There are some stone
bridges over the brooks and there are typical for Poland trees like ash trees, oak trees, lime trees and
hornbeam trees. Very near there is an Italian garden with flowers and vegetables that existed in the
times of Kasper Suski. Only Anna Wielopolska modified this garden who widened its area at the be-
ginning of XVIII century and it gained Baroque form with geometric bushes. In her times the orangery
was built but it is now in bed condition. At the beginning of XIX century the Wielopolskis rebuilt the
park but finally Neo–Gothic the Branickis made this park Romantic planting a lot of new species of
trees and bushes and rebuilding the orangery Neo–Gothic style. In the South part of the park there is
a Gardener’s House and former economic building of the castle where now the museum is situated.
In the magnificence times of the castle there were about one hundred rooms and halls.
Contact: Phone number: (033) 8141303 (033) 8142259. E-mail: mok@zameksuski.pl Address:
Community Centre – Zamek, ul. Zamkowa 1, 34–200 Sucha Beskidzka
Das Suski Schloss
Das Schloss liegt am Füße des Berges Jasień, nicht weit von der Mündung des Stryszawka Flusses
und nur ein Paar hundert Meter von der Sucha Beskidzka Innenstadt entfernt. Dieses Renaissan-
cegebäude war eine aristokratische Residenz der folgenden Besitzer und Familien: Castiglione
– Suski, Komorowscy, Wielopolscy, Braniccy und Tarnowscy. Das Schloss wurde oft ein „Kleiner
Wawel” genannt, weil es (besonders ein Hof) dem Krakauen Königsschloss sehr ähnlich ist.
Das Gebäude hat eine dreiflügige Konstruktion. Der Hof ist offen nach Osten, und mit vier Tür-
me geschmückt. Südliche und westliche Flügel sind zweistöckig, die nördliche Flügel hat nur
ein Ergeschoss. Die höheren Flügel haben von der Seite des Hofs Kreuzgängen. Im Hauptsaal
des Schlosses, (ein Rittersaal genannt), fanden große Feiern statt. Aus der ehemaligen Aus-
stattung wurde nur ein einziger steinernen Kamin bewahrt. Interessant ist auch eine Kapelle
die sich im Uhrturm befindet. Auf ihren Wänden ist noch eine alte Polychromie zu sehen.
In der Nachbarschaft befindet sich ein geräumiger Park. Hier, findet man einen kleinen Teich und
einige Bäche über die steinerne Stegbrücken geworfen wurden. Die Bäume im Park sind typisch
für Polen: Eschen, Eichen, Linden und Weißbuchen. Gleich daneben in einem italienischen Garten
trifft man die Blumen und Gemüse, die man schon seit Kasper Suski Zeit kennt. Mit dem Abände-
rung des Gartens beschäftigte sich erst Anna Wielopolska. Anfang des 18. Jahrhunderts verbrei-
terte sie sein Gebiet. Es nahm damals eine Form des barocken Gartens mit geometrisch gebilde-
ten Büschen. Es wurde auch eine Orangerie gebaut, die zurzeit in sehr schlechtem Zustand ist. Am
Anfang des 19. Jahrhunderts wurde der Garten von der Familie Wielopolscy umformt und bekam
ein Charakter des landschaftlichen Parks. Eine endgültige Gestalt des romantisch landschaftlichen
Parks gab ihm die Familie Braniccy. Es wurden viele neuen Baumarten und Büschen gepflanzt. Die
Orangerie wurde im neogotischen Stil umgebaut. Am südlichem Rand des Parks befindet sich ein
Gärtnerhaus und ehemalige wirtschaftliche Bauten des Schlosses. Heute befindet sich dort auch
ein Museum. In der Glanzzeit, besaß das Schloss ungefähr 100 Kammern und Zimmer.
Öffnungszeit: Montag bis Samstag von 8.00 bis 16.00. Regionalkammer ist vom Mai bis Septem-
ber geöffnet in einigen Wochentagen. Eintrittskarten: Kinder 2 zł, Erwachsene: 4 zł.
Kontakt: Stadtkulturzentrum–das Schloss, Zamkowastrasse 1, 34 – 200 Sucha Beskidzka,
tel. (033) 874 13 03, 874 22 59, Email: mok@zameksuski.pl
Podbabiogórskie Ekomuzeum 1

16. 17 przystanek
1. Karczma Rzym w Suchej Beskidzkiej
Została zbudowana w II połowie XVIII wieku i powstała na skrzyżowaniu dróg, przy
których odbywały się targi i jarmarki. Dopiero później miejsce to przyjęło charakter
rynku miejskiego. Jest to parterowa budowla o konstrukcji zrębowej, pokryta czte-
rospadowym, gontowym dachem z kalenicą. W czasie II wojny światowej karczma
została otynkowana, a jej dach pokryty papą. Pod koniec lat 60–tych poprzedniego
stulecia karczmie przywrócono dawny wygląd i obecnie jest cennym obiektem archi-
tektury drewnianej. Karczma Rzym jest unikalnym przykładem dawnego stylu wiej-
skiego o wybitnych walorach artystycznych, które zostały nawet wykorzystane przez
Adama Mickiewicza w balladzie „Pani Twardowska”
„Karczma Rzym” posiada 180 miejsc konsumpcyjnym, a jej specjalnością jest kuchnia
staropolska i regionalna. Jednorazowo Karczma może przyjąć zorganizowane grupy
turystyczne (wycieczki) w liczbie 120 osób. Istnieje możliwość wcześniejszej rezer-
wacji wraz z ustaleniem menu. Dla grup zorganizowanych możliwość negocjacji cen.
Płatności można dokonać gotówką, przelewem lub kartą kredytową.
Godziny otwarcia: poniedziałek – piątek 8.00–20.00, sobota – niedziela 9.00 – 21.00,
oraz 10.00 – 22.00 (VII– VIII).
Kontakt: ul. Rynek 1, 34–200 Sucha Beskidzka, tel. (033) 8742797, e-mail: pss_wa-
dowice@prezentacje.pl
The Rome Inn in Sucha Beskidzka
The Inn was built in the second half of XVIII century on the crossroad where different kinds
of fairs took place. Only later this place became the town market square. This is one–storied
building covered with a hipped, shingled roof. In the Second World War the inn was plastered
and its roof was covered with asphalt roofing. Now it is a precious artistic object of wooden
architecture. The Rome Inn is an example of former village style that was used by Adam Mi-
ckiewicz in the ballad „Pani Twardowska” In the inn there are 180 seats and its speciality is
regional cuisine. Single the inn can admit groups of 120 people. There is a possibility to reserve
in advance with menu arrangement. There is also a possibility of price negotiations, payment
by cash, credit card or transfer.
Opening hours: Monday – Friday: 800 a.m – 800 p.m, Saturday, Sanday: 900 a.m – 900 p.m
In July and August: 1000 a.m – 1000 p.m
Contact: ul. Rynek 1, 34–200 Sucha Beskidzka, e-mail: pss_wadowice@prezentacje.pl
1 Podbabiogórskie Ekomuzeum

17. przystanek 17
Karczma Rzym (ein Gasthaus „Rom“) in Sucha Beskidzka
Es wurde in einer zweiten Hälfte des 18. Jahrhunderts gebaut. Das Gebäude stand auf der
Straßenkreuzung, wo Jahrmärkte stattfanden. Dieser Platz nahm später einen Charakter des
Stadtzentrums an. Heute ist das Gasthaus ein einstockiges Gebäude, mit der Gebälkkonstruk-
tion, bedeckt mit dem Schindeldach mit dem First. Während der Zweiten Weltkrieges, wurde
die Schenke verputzt, und mit einem Pappedach bedeckt. Am Ende der 60–en Jahren des
vorigen Jahrhunderts, gewann die Schenke ihr ehemaliges Aussehen wieder und jetzt ist sie
ein wertvoller Denkmal der hölzernen Architektur. Ein Gasthaus „Rom“ ist ein Beispiel des
ehemaligen ländlichen Stils mit dem großen artistischen Wert. Es wurde sogar von Adam
Mickiewicz in der Ballade „Frau Twardowska” erwähnt.
Eine Schenke Rom besitzt 180 Sitzplätze. Hier werden altpolnische und regionale Speziali-
täten serviert. Es gibt eine Möglichkeit der frühzeitigen Reservierung mit der Bestimmung
des Menüs. Die organisierten Gruppen können die Preisen verhandeln. Hier wird Bargeld,
Übertragung oder Kreditkarte akzeptiert.
Öffnungszeit: Montag bis Freitag, von 8.00 bis 20.00, Samstag, Sonntag von 9.00 bis 21.00,
sowie 10.00 – 22.00 (Juli–August).
Kontakt: Rynek 1, 34–200 Sucha Beskidzka, tel. (033) 8742797, Email: pss_wadowice@
prezentacje.pl
Podbabiogórskie Ekomuzeum 1

18. 18 przystanek
1. Zespół Kościelno – Klasztorny
Te piękne pod względem architektonicznym i stylistycznym budowle wraz z budyn-
kiem klasztornym oraz czterema kaplicami tworzą zespół klasztorno – kościelny. Stary
kościół o typowo gotyckiej bryle i renesansowych elementach dekoracyjnych wraz
z budynkiem klasztornym, który obecnie pełni funkcję plebanii, wzniesiony został
z fundacji byłego właściciela Suchej – Piotra Komorowskiego, w latach 1613 –1614.
Ta pierwotna XVII–wieczna kompozycja zespołu kościelno–klasztornego zachowała
się w dużej części do dzisiaj i została opasana kamiennym murem z małymi basztami,
strzelnicami i bramami.
Do najstarszych zachowanych elementów kościoła należą m.in. fragmenty polichro-
mii i malowidło przedstawiające Wniebowzięcie Marii Matki Bożej umieszczone na
sklepieniu prezbiterium oraz fryz sgraffitowy na jego ścianach. Uwagę zwraca również
chór muzyczny wsparty na czterech kolumnach jońskich (XVII w.) oraz ołtarze: główny
i sześć bocznych, pozostałe z bogatego wystroju w jaki uposażyli kościół Wielopolscy,
kolejni po Komorowskich, właściciele dóbr suskich.
Klasztor (obecnie plebania) jest prostokątną, piętrową, podpiwniczoną, kamienną
budowlą nakrytą wysokim, czterospadowym dachem. W dolnej, kamiennej części
kaplicy pomieszczona została krypta grobowa rodziny Wielopolskich i Branickich
Nowy kościół, którego bryła dominuje teraz nad całym zespołem, powstał w latach
1897 –1908 i połączony został później parterową przewiązką z historyczną częścią ze-
społu. Ciężar budowy nowej świątyni, jak również utrzymania obu kościołów, wzięła
na siebie rodzina Branickich.
Suski kościół jest jednym z najciekawszych projektów wybitnego twórcy Teodora
Talowskiego, który wzniesiony jest w charakterystycznym, autorskim stylu „malow-
niczego eklektyzmu” nawiązującego do monumentalnej średniowiecznej architektury
zawierającej elementy zarówno gotyckie jak i romańskie.
W starym kościele prowadzone są prace konserwatorskie i z tej przyczyny nie jest on
obecnie udostępniony do zwiedzania. W ostatnich latach zakończone zostały nato-
miast gruntowne prace renowacyjne w dawnym budynku klasztornym (plebania).
Msze święte: niedziele i święta: 6.00, (VI – IX), 6.30 ( X–V), 8.00, 9.30, 11.00, 12.30,
15.00, 18.00, 19.00 (VI – IX), dni powszednie: 6.30, 7.00, (IX – VI), 7.30, 18.00.
Kontakt: ul. Kościelna 3, 34 – 200 Sucha Beskidzka, tel. (033) 874 25 38.
1 Podbabiogórskie Ekomuzeum

19. przystanek 18
The complex of church and monastery
These beautiful buildings with monastery building and four chapels creates the complex
of church and monastery. The old Gothic church with Renaissance decorative components
and monastery building that is now the presbytery was built in 1613–1614 by Piotr Komo-
rowski, the former owner of Sucha. This complex exists today surrounded by the stone wall
with small donjons, rifle–ranges and gates. Under the monastery, in the chapel there is the
crypt of the Wielopolskis and Branickis families. The new church was built in 1897–1908.
The Branickis family supported both churches. The church in Sucha is one of the most inte-
resting projects of Teodor Talowski who connected medieval architecture with Gothic and
Roman elements.
Contact: Phone number (033) 8742538, Address ul. Kościelna 3, 34–200 Sucha Beskidzka
Ein Kirchen– Klosterkomplex
Die architektonisch schönen Gebäuden mit dem Kloster sowie vier Kapellen bilden ein Kir-
chen–Klosterkomplex. Alte gotische Kirche mit den Renaissanceelementen und Klosterge-
bäude, das zurzeit eine Funktion des Pfarramts erfüllt, wurden von dem ehemaligen Sucha
Beskidzka Besitzer – Piotr Komorowski im Jahren 1613 –1614 gestiftet.
Diese ursprüngliche Konstruktion aus dem 17. Jahrhundert wurde im großen Teil bis heute
gut erhalten und mit einer steinernen Mauer mit kleinen Basteien, Schießstände und Toren
umgefasst.
Zu den ältesten bewahrten Elementen der Kirche gehören unter anderen Fragmente der Po-
lychromie und ein Gemälde, das Maria Himmelfahrt darstellt. Interessant ist auch der Chor
auf vier ionischen Säulen aus dem 17. Jahrhundert gestützt, sowie Altäre: Hauptaltar und
sechs Seitenaltäre. Nur sie blieben aus der reichen Ausstattung, die von Wielopolscy Familie
gestiftet wurde, zurück.
Ein Kloster (zurzeit ein Pfarramt). Rechteckiges, einstöckiges, unterkellertes, steinernes Ge-
bäude. Im unteren, Teil der Kapelle wurde eine Grabkammer der Familien Wielopolscy und
Braniccy gelegt.
Neue Kirche, die über die ganze Gruppe dominiert, entstand in Jahren 1897–1908. Später
wurde sie mit dem historischen Teil des Komplexes verbunden. Die Verantwortung für den
Bau des neuen Tempels, und die Erhaltung beider Kirchen, wurde von Familie Braniccy auf-
genommen.
Die Kirche ist einer der besten Projekten des berühmten Schöpfers, Teodor Talowski. Sie wurde
in dem typischen Stil (ein malerisches Eklektizismus) gebaut, der einen Bezug auf die monu-
mentale mittelalterliche Architekturelemente sowohl gotische als auch romanische nahm.
Konservierungsarbeiten werden in der alten Kirche geführt. Aus diesem Grund ist sie jetzt
nicht zugänglich. In den letzten Jahren sind aber die gründliche Renovierungsarbeiten in dem
ehemaligen Klostergebäude ( ein Pfarramt) beendet.
Heilige Messen: Sonntags und andere Feiertage: 6.00, (VI – IX), 6.30 ( X – V), 8.00, 9.30,
11.00, 12.30, 15.00, 18.00, 19.00 (VI – IX), Werktage: 6.30, 7.00, (IX – VI), 7.30, 18.00.
Kontakt: Kościelnastrasse 3, 34 – 200 Sucha Beskidzka, tel. (033) 874 25 38.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 1

20. 19 przystanek
1. Warsztaty Twórcze w Stryszawie i Minimuzeum Zabawki.
Jest to miejsce, w którym dzieci i młodzież uczą się wytwarzać proste zabawki ludowe.
Do zajęć proponowanych przez organizatorów należą: malowanie tradycyjnych ptasz-
ków stryszawskich, koników, malarstwo na szkle, bibułkarstwo, ekozabawka z siana,
zdobnictwo bożonarodzeniowe, malowanie pisanek, garncarstwo, tkactwo.
Minimuzeum to stała ekspozycja poświęcona dawnym wzorom stryszawskich zabawek.
Gminny Ośrodek Kultury umożliwia zwiedzanie Minimuzem z przewodnikiem.
Możliwość noclegu w budynku GOK, lub w gospodarstwach agroturystycznych.
Godziny otwarcia warsztatów w GOKu: pn. 8.00–19.30, wt. 8.00–16.00, śr–pt. 8.00–
19.30, sob. 8.00–16.00. Warsztaty przy minimuzeum zabawki: pn.: 10.00–16.00, wt.
– nieczynne, śr.: 10.00–16.00, czw. – nieczynne, pt.: 10.00–16.00, sob.: 10.00–16.00.
Warsztaty należy wcześniej rezerwować. Koszt udziału w warsztatach zgodnie z cennikiem.
Kontakt: Renata Chudzik, Tadeusz Leśniak, GOK w Stryszawie 34–205 Stryszawa 263
tel.(033)8747236 e-mail: gokstryszawa@poczta.fm www.stryszawa.ug.pl. Znajomość
języka angielskiego i niemieckiego.
Artistic classes and the Toy Minimuseum in Stryszawa
It is a place where children and young people learn to make folk toys. For example, they pa-
int traditional wooden birds, horses, Easter eggs and pictures on glass they make Christmas
decorations and tissue paper decoration. They can learn weaving and pottery. The toys are
permanent exposition in the museum.
There is a possibility to use a guide with German and English languages and you can spend
a night in the community centre (Gminny Ośrodek Kultury)
Artistic classes you must reserve in advance.
Contact: Phone number: (033) 8747236, Renata Chudzik, Tadeusz Leśniak,
34–205 Stryszawa 263, e-mail: gokstryszawa@poczta.fm, www.stryszawa.ug.pl
Werkstätten in Stryszawa und Minimuzeum des Spielzeugs
Hier lernen die Kinder und Jugendliche wie man einfache Volksspielzeuge erzeugt. Zu den von
den Organisatoren vorgeschlagenen Beschäftigungen gehören: Bemalung der traditionellen
Vögelchen und Pferdchen aus Stryszawa, Glasmalerei, weihnachtliche Dekorationskunst,
Ostereiern, Töpferei, und eine Weberei.
Das Minimuzeum des Spielzeugs ist eine Daueraustellung, die, den ehemaligen Spielzeugen
aus Stryszawa gewidmet wird. Ein kommunales Kulturzentrum ermöglicht die Muzeumbe-
sichtigung nur mit dem Führer.
Es besteht eine Möglichkeit im Zentrum und auch in den anderen Agrotouristiklandguts zu über-
nachten.
Öffnungszeit: die Werkstätten: Montag: 8.00–19.30, Dienstag: 8.00–16.00, Mittwoch, Don-
nerstag, Freitag: 8.00–19.30, Samstag: 8.00–16.00.
Werkstätten bei Minimuzeum des Spielzeugs: Montag: 10.00–16.00, Dienstag – geschlossen, Mitt-
woch: 10.00–16.00, Donnerstag – geschlossen, Freitag: 10.00–16.00, Samstag: 10.00–16.00.
Die Teilnahme an den Werkstätten ist kostenpflichtig und soll früher reserviert werden.
Kontakt: Renata Chudzik, Tadeusz Leśniak, GOK in Stryszawa, 34–205 Stryszawa 263 tel.(033)8747236
Email: gokstryszawa@poczta.fm www.stryszawa.ug.pl. Sprachkenntnisse: Englisch und Deutsch.
20 Podbabiogórskie Ekomuzeum

21. przystanek 20
20. Kościół pw. Św. Piotra i Pawła w Lachowicach.
Obiekt drewniany, wybudowany ok. 1792 roku. Zawiera XIX–wieczną polichromię, ka-
mienną chrzcielnicę z 1789 roku. Obecnie w kościele znajduje się 6 ołtarzy: 4 boczne, jeden
na środku prezbiterium i główny, który skupia na sobie najwięcej uwagi. Całość ołtarza
głównego dzieli się na trzy kondygnacje: najwyższa o dwóch prostych kolumnach, druga
o czterech kolumnach ze zdobionymi kapitelami. Do prezbiterium przylega drewniana za-
krystia z jednym zakratowanym oknem i drzwiami. Między prezbiterium a nawą znajduje
się otwór tęczowy podwójny: półkolisty z drewnianym, rzeźbionym krucyfiksem, dolny
większy o łuku półkolistym z ornamentem i promieniami. Na bocznych ścianach Kościoła
znajdują się drewniane kolumny dźwigające posągi Matki Bożej i św. Jana Ewangelisty.
Dach i sklepienie podtrzymywane jest przez zdwojone krokwie. Ściany są pochyłe, prze-
dzielone obiegającym daszkiem. Drzwi kościelne mają zabytkowy zamek i kłódkę, zrobio-
ne z metalu wytopionego w suskich kuźnicach. Obok kościoła znajduje się stara drewniana
dzwonnica pochodząca z końca XVIII wieku. Zwiedzanie Kościoła z przewodnikiem (ksiądz
lub sołtys) przed lub po mszy. Msze św. w niedziele i święta 7.00, 10.00, 12.00, 17.00,
(IV–IX) (Sb.18), dni powszednie: 7.00 (pon., śr., sb.), 17.00 (wt., sb.)
Kontakt: Ks. Proboszcz Władysław Wąsik, Lachowice 178, tel. (033) 874 80 44.
St. Paul and Peter’s Church in Lachowice
This wooden church was built in 1792. There are six altars: four lateral ones, one in the centre of
presbytery and the main one which focuses our attention on. A wooden sacristy is adjoining to the
chancel. Between the chancel and the nave there is a rainbow hole with the carved crucifix. On side
walls of the church there are wooden columns with statues of God’s Mother and St Jan Evangelist.
Walls are sloping and divided the circling small roof. The door of the church has the historic lock and
the padlock. Near the church there is an old wooden belfry coming from the end of XVIII century.
Visits: with a guide before or after mass. Holy mass: Sunday and holidays: 700a.m, 1000a.m, 1200a.
m, 500p.m (IV – IX), Monday, Wednesday, Saturday: 700a.m, Tuesday and Saturday: 500p.m
Contact: Władysław Wąsik, Lachowice 178, Phone number: (033) 8748044
Hl. Peters und Pauls Kirche in Lachowice
Ein hölzernes Gebäude wurde ungefähr im Jahre 1792 gebaut. Drinnen befinden sich: eine Polychro-
mie aus dem 19. Jahrhundert und ein steinernes Taufbecken aus 1789. Zurzeit befinden sich in der
Kirche 6 Altäre: 4 Seitenaltäre, Eins in der Mitte des Presbyteriums und ein Hauptaltar, der am meisten
interessant ist. Der Hauptaltar ist auf drei Stockwerken geteilt: der höchste mit zwei geraden Säu-
len, der zweite mit vier Säulen mit verzierten Kapitellen. An das Presbyterium grenzt eine hölzerne
Sakristei mit einem vergitterten Fenster. Zwischen Presbyterium und Hauptschiff befindet sich eine
zweifache Öffnung, halbkreisförmig mit dem hölzernen, geschnitzten Kruzifix. Auf den seitlichen
Wänden der Kirche befinden sich die hölzernen Säulen mit den Skulpturen der Gottesmutter und
des Johannes Evangelist. Ein Dach und Gewölbe werden durch die doppelten Sparren gestützt. Kir-
chtür hat einen historischen Schloss und Vorhängeschloss, beide in den umliegenden Schmieden
gemacht. Neben der Kirche befindet sich ein alter hölzerner Glockenturm aus dem 18. Jahrhundert.
Besichtigung der Kirche nur mit dem Führer (ein Priester oder Gemeindevorsteher) vor oder nach
den Heiligen Messen. Heilige Messen: Sonntag und Feiertage: 7.00, 10.00, 12.00, 17.00, (IV – IX)
(Samstag 18.00), Werktage: 7.00 (Montag, Mittwoch, Samstag), 17.00 (Dienstag, Samstag)
Kontakt: Herr Pfarrer Władysław Wąsik, Lachowice 178, tel. (033) 874 80 44.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 21

22. 21 przystanek
21. Sklepiki Babiogórskie
Znajdują się w Gminnym Ośrodku Kultury w Stryszawie. Posiadają w sprzedaży pro-
dukty lokalne wytwarzane przez babiogórskich twórców ludowych i producentów
lokalnych. Ośrodek posiada dobrze zorganizowaną informację turystyczną, w której
uzyskamy wiadomości dotyczące szlaków turystycznych, pobliskich noclegach i często
organizowanych imprezach regionalnych (np. Święto Zabawki Ludowej)
Godziny otwarcia: pon. 8.00–19.30, wt. 8.00–16.00, śr–pt. 8.00–19.30, sob. 8.00–
16.00.
Kontakt: Piotr Pochopień GOK Stryszawa 34–205 Stryszawa 263 tel.(033)8747236
gokstryszawa@poczta.fm, www.stryszawa.ug.pl. Znajomość języka angielskiego i nie-
mieckiego.
The shops of Babia Góra in Stryszawa
The shops there are in the community centre (Gminny Ośrodek Kultury). There on sells local
products made by folk producers. There is a good point of information where you can know
about tourist trails, sleeping places and regional events.
Opening hours: Monday, Wednesday, Friday: 800a.m – 730p.m, Tuesday and Saturday: 800a.
m – 400p.m
Contact: Piotr Pochopień, GOK Stryszawa, 34–205 Stryszawa 263, Phone number:
(033)8747236, e-mail: gokstryszawa@poczta.fm, www.stryszawa.ug.pl. Knowledge of the
English and German
Babiogórskie Läden befinden sich im kommunalen Kulturzentrum (GOK)
in Stryszawa
Hier wurden verschiedene volkstümliche Erzeugnisse verkauft. Das Zentrum besitzt eine gut
organisierte Touristeninformation, wo man sich nach touristischen Wanderwegen, Übernach-
tungsmöglichkeit und regionalen Veranstaltungen erkundigen kann.
Öffnungszeit: Montag 8.00–19.30, Dienstag: 8.00–16.00, Mittwoch–Freitag 8.00–19.30,
Samstag 8.00–16.00.
Kontakt: Piotr Pochopień GOK Stryszawa 34–205 Stryszawa 263 tel.(033)8747236 gokstry-
szawa@poczta.fm, www.stryszawa.ug.pl. Sprachkenntnisse: Englisch und Deutsch.
22 Podbabiogórskie Ekomuzeum

23. przystanek 22
22. Gospodarstwo Agroturystyczne „Drwalówka”
Nowy, drewniany budynek stylizowany na architekturę regionalną. W „Drwalówce”
znajduje się stary piec chlebowy, który jest wykorzystywany do pokazów wytwarza-
nia chleba„od ziarenka do bochenka”. Gospodarstwo prowadzi własna galerię, w której
można podziwiać lokalne rzeźby, hafty rzeczy z wikliny oraz koronki. Urozmaiceniem
czasu będą przejazdy bryczką oraz konne przejażdżki po okolicy.
W budynku znajduje się 30 miejsc noclegowych.
Obiekt dostępny cały rok.
Kontakt: Waldemar Borowski Grzechynia 647 tel. (0–33)8747059, 0604112509,
e-mail: danuta_borowska@o2.pl, www.drwalowka.pl.
The household „Drwalówka”
It is a new wooden building of regional architecture. There is an old bread oven that is used to
show baking bread„from a grain to a loaf”. There is also a gallery where you can see sculptures,
embroideries and lace things. There are 30 sleeping place all the year.
Contact: Waldemar Borowski, Grzechynia 647, Phone number: (033) 8747059 0604112509
e-mail: danuta_borowska@o2.pl, www.drwalówka.pl
Agrotouristisches Landgut „Drwalówka”
Ein neues, hölzernes Gebäude, nach der regionalen Architektur stilisiert. In„Drwalówka” befin-
det sich ein alter Brotofen, in dem auch heute ein Brot gebacken wird. Der Hauswirt hat seine
eigene Kunstgalerie, wo örtliche Skulpturen, Stickereien, Erzeugnisse aus der Korbweide sowie
Spitze bewundert werden.
Es ist möglich von hier aus die Ausflüge mit der Kalesche zu machen oder die Gegend reitend
zu besichtigen.
Im Gebäude befinden sich 30 Schlafplätze. Ganzjährig im Betrieb
Kontakt: Waldemar Borowski Grzechynia 647 tel. (0–33)8747059, 0604112509, Email: danu-
ta_borowska@o2.pl, www.drwalowka.pl.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 23

24. 23 przystanek
23. Rękodzieło na Sulkówce Stanisława Gigonia
Pan Stanisław to znany w okolicy rzeźbiarz, którego prace są dziełami oryginalnymi,
wykonanymi ręcznie w drzewie lipowym. Jego pracownia znajduje się przy prywat-
nym domu, gdzie organizuje pokazy rzeźby oraz prowadzi sprzedaż swoich prac.
Otwarte: poniedziałek – piątek 9.00–18.00.
Kontakt: Stanisław Gigoń Grzechynia 583, 34–220 Maków Podhalański, tel. (033) 872
80 82, 0692 114 413, e-mail: stanislawgigon@op.pl, www.e–rzezby.pl.
The craft on Sułkówka of Stanisław Gigoń
Mr Gigoń is a known in the village sculptor whose works are made of lime tree. His atelier is
situated at a private house where he shows his sculptures and sells them.
It is open on Monday – Friday 900 a.m – 600 p.m
Contact: Stanisław Gigoń, Grzechynia 583, 34–220 Maków Podhalański, Phone number:
(033) 8728082 0692114413, e-mail: stanislagigon@op.pl, www.e–rzezby.pl
Ein Handwerk auf Sulkówka – Stanisław Gigonia
Herr Stanisław ist ein bekannter Bildhauer, dessen Skulpturen aus Lindenholz geschnitzt
werden. Seine Werkstatt befindet sich in seinem Privathaus, wo er auch seine Kunstwerke
verkauft.
Öffnungszeit: Montag–Freitag 9.00–18.00.
Kontakt: Stanisław Gigoń Grzechynia 583, 34–220 Maków Podhalański, tel. 114413 (033)
872 80 82, 0692, Email: stanislawgigon@op.pl, www.e–rzezby.pl.
24 Podbabiogórskie Ekomuzeum

25. przystanek 24
24. Izba Regionalna im. E. Wacyka w Makowie Podhalańskim
Mieści się w zabytkowym budynku Biblioteki Miejskiej z 1895 roku. Zajmuje trzy po-
mieszczenia o powierzchni 120m2. W Izbie Regionalnej można zobaczyć wyjątkowo
piękne rękodzieła lokalnych twórców, hafciarek i rzeźbiarzy, a na szczególną uwagę
zasługuje rzeźba Stanisława Bałosa – miniatura słynnego ołtarza Wita Stwosza.
Zwiedzanie bez przewodnika, brak opłat. Godziny otwarcia: pon. 10.00–18.00, wt.
8.00–16.00, śr. 10.00–18.00, czw. 8.00–16.00, pt. 10.00–18.00, sb. 8.00–14.00.
Kontakt: Halina Rejowska, ul. 3–maja 24, tel. (033) 8771341.
E. Wacyk Regional Room in Maków Podhalański
It is placed in the building of the Local Library from 1895. It occupies three rooms. There you
can see beautiful crafts of local artists, embroiders and sculptures but the sculpture of Stani-
sław Bałos deserves special attention. This is a miniature of a famous Wit Stwosz’s altar.
Visiting without a guide, admission free.
Opening hours: Monday, Wednesday, Friday: 1000a.m – 600p.m, Tuesday and Thursday:
1000a.m – 400p.m, Saturday: 800a.m – 200p.m
Contact: Halina Rejweska, ul. 3–maja 24, 34–220 Maków Podhalański
Regionalkammer in Maków Podhalański
Sie befindet sich in dem alten Gebäude der Stadtbibliothek aus dem Jahre 1895. Die Kammer
besetzt drei Räume mit der Oberfläche von 120m2. Hier kann man besonders schöne Hand-
werke der örtlichen Schöpfer, Stickerinnen und Bildhauer anschauen. Berühmt ist vor allem
eine Skulptur von Stanisław Bałos – eine Miniatur des berühmten Wit Stwosz Altares.
Besichtigung ohne Führer, kostenfrei. Öffnungszeit: Montag 10.00–18.00, Dienstag 8.00–16.00, Mit-
twoch 10.00–18.00, Donnerstag 8.00–16.00, 10.00 Freitag 10.00– 18.00, Samstag. 8.00–14.00.
Kontakt: Halina Rejowska, 3–Majastrasse 24, tel. (033) 8771341.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 2

26. 25 przystanek
2. Kaplica Filasowa
Murowana, otynkowana kaplica z wielobocznym zamknięciem od strony ołtarza, wzniesiona
została w 1845 r. przez J. K. Filasa. Całość nakrywa siodłowy dach z wieżyczką na sygnaturkę
od frontu. Bryła budynku opięta szkarpami posiada charakterystyczne wejście i okna z ostry-
mi łukami. Kapliczka została gruntownie wyremontowana i odrestaurowana z inicjatywy
miejscowej ludności. Zlokalizowana jest przy drodze głównej w Makowie Podhalańskim.
The Filasowa Chapel
This chapel was built in 19845 by J. K. Filas. It has a characteristic entrance and windows with
sharp arches. Local people have renewed it. It is at the main road in Maków Podhalański.
Eine Filasowa Kapelle
Gemauerte, verputzte Kapelle mit dem vielseitigen Absperrung von der Seite des Altares. Sie
wurde von J.K. Filas im Jahre 1845 gebaut. Die Kapelle ist mit einem Satteldach mit dem
Betglockentürmchen bedeckt. Das Gebäude hat einen charakteristischen Eingang und Fenster
mit den scharfen Bögen. Die Kapelle wurde aus der Initiative der Einheimischen gründlich
renoviert. Sie liegt an der Hauptstrasse in Maków Podhalański.
2. Izba Regionalna w Kojszówce
Jest to omieszczenie znajdujące się przy miejscowej szkole. Znajdują się tam eksponaty roz-
mieszczone według sposobu wykorzystania przez ówczesną ludność w życiu codziennym.
Podczas imprez okolicznościowych organizowanych przez Izbę Regionalną uczniowie prezen-
tują, gawędy, przyśpiewki i legendy związane z tradycją i historią Kojszówki. Organizowane
są również pikniki, na których zapoznać się można ze stylem życia oraz narzędziami pracy
dawnej ludności. Godziny otwarcia: 7.30 – 14. Konieczność rezerwacji dla większych grup.
Kontakt: Lucyna Stanaszek, Kojszówka 154, 34–231 Juszczyn, tel. ( 0 – 33 ) 877 11 55.
The Regional Room in Kojszówka
It is placed at the local school. There are different kinds of things used by people in every day
life. Pupils present songs, stories and legends connected with tradition and history of Kojszów-
ka. There are also picnics held when you can know the people’s lifestyle.
Opening hours: 730 a.m – 200 p.m , necessity of the booking for large groups
Conctact: Lucyna Stanaszek, Kojszówka 154, 34–231 Juszczyn, Phone number: (033) 8771155
Regionalkammer in Kojszówka
Befindet sich bei der lokalen Schule. Drinnen kann man verschiedene Gegenstände, die im täglichen
Leben von der Bevölkerung gebraucht wurden anschauen. Während der durch die Kammer orga-
nisierten Veranstaltungen, werden die Schüler lokale Kehrreimlieder und Legende mit der Tradition
und Kojszówka Geschichte verbunden, präsentiert. Hier werden auch Picknicke organisiert, auf denen
man den alten Lebensstil sowie Werkzeugen der ehemaligen Bevölkerung kennenlernt.
Öffnungzeit: 7.30 – 14. Für die größeren Gruppen, frühere Reservierung notwendig.
Kontakt: Lucyna Stanaszek, Kojszówka 154, 34–231 Juszczyn, tel. ( 0 – 33 ) 877 11 55.
2 Podbabiogórskie Ekomuzeum

27. przystanek 27
2. Gospodarstwo Agroturystyczne Halina Grubarek
Drewniany budynek wg rzeźbionego napisu na tragarzu pochodzi z przełomu 1923/24
roku. W malowniczo położonym obiekcie znajduje się 5 pokoi mieszkalnych z czego
jeden utrzymany jest w starodawnym stylu. W otoczeniu budynku znajduje się piękny
dom, pola uprawne oraz las ze strumieniem. Dla potrzeb mieszkańców założono tu sad
owocowy, jagodniki oraz wybudowano oborę, w której znajdują się krowy, cielęta, kury
i świnie. W gospodarstwie prowadzona jest produkcja ekologiczna zboża, ziemniaków,
jarzyn oraz roślin paszowych przeznaczonych dla zwierząt gospodarskich. W gospodar-
stwie prowadzone są jednodniowe warsztaty edukacyjne dla młodzieży. Gospodarze
zapewniają wyśmienitą kuchnię opartą na świeżych, zdrowych produktach – ser, masło,
mleko, jaja, przetwory własnej produkcji, owoce i warzywa pochodzące z ogrodu i sadu
przydomowego. Pieczone są domowe ciasta oraz prawdziwy wiejski chleb.
Kontakt: Halina Grubarek, Łętownia 204, 34–242 Łętownia, tel:.(0–18) 277 30 24
e-mail: agagrubarek@interia.pl. Znajomość języków: słabo angielski i rosyjski.
The household – Halina Grubarek
This is a wooden building coming from 1923/24. There are 5 rooms but one of them is kept in
antique style. In the surroundings of the building there is a beautiful house, fields and forest
with a stream. There is also an orchard and many domestic animals live there like: cows, hens
and pigs. In this household there is production of ecological cereal, potatoes, vegetables and
fodder plants. Educational classes for children and young people are organized in this house-
hold. Hosts treat them to health foods, for example: cheese, butter, milk, eggs, homemade
cakes and bread produced by the hosts, fruits and vegetables from the own orchard.
Contact: Halina Grubarek, 34–242 Łętownia 204, Phone number: (018) 2773024, e-mail:
agagrubarek@interia.pl
Agrotouristisches Landgut – Lena Grubarek
Ein hölzernes Gebäude stammt (nach dem Aufschrift auf dem Träger) aus den Jahren 1923–
24. In malerisch gelegenem Gebäude befinden sich 5 Wohnräumen, Eins davon im uralten
Baustil gehalten. In der Umgebung befinden sich Ackerfelder und Wald mit dem Bach. Für
die Bewohner wurde hier ein fruchtiger Obstgarten angebaut. Hier entstand auch ein Vieh-
stall, wo sich die Kühe, Kälber, Hähne und Saue befinden. Das Landgut produziert auf eine
umweltfreundliche Weise Kartoffeln, Viehfutter, Gemüse sowie Pflanzen. Eintägige Werkstätte
werden für die Jugendliche geführt. Hauswirt bietet eine herrliche Küche mit den frischen,
gesunden Käse, Butter, Milch, Eier eigener Produktion, Obst und Gemüse aus dem Hausgarten
an. Das Brot und Kuchen werden selbstverständlich auch hier gebacken.
Kontakt: Lena Grubarek, Łętownia 204, 34–242 Łętownia, tel:.(0–18) 277 30 24 Email: aga-
grubarek@interia.pl. Sprachkenntnisse : Englisch und Russisch.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 2

28. 28 przystanek
2. Kościół w Łętowni
Kościół pw. Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza, pochodzący z drugiej po-
łowy XVIII wieku. Świątynia oszalowana, nakryta dachami wielospadowymi z syg-
naturką, dobrze zachowaną wieżę konstrukcji słupowo–ramowej wieńczy wysmukły
hełm baniasty pokryty blachą miedzianą. Kościół jednonawowy konstrukcji zrębowej,
pokryty polichromią, posiadający drewniane ołtarze. W nawie głównej XVIII–wieczny
obraz patronów kościoła świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. We wnętrzu
znajdują się: organy z XVII wieku, ambona z ok. 1779 roku, rokokowa przyścienna
chrzcielnica, krucyfiks i barokowe posągi grupy Ukrzyżowania na belce tęczowej,
rzeźby Matki Boskiej z Dzieciątkiem i Chrystusa Zmartwychwstałego oraz konfesjonały
z obrazem św. Piotra na zaplecku. Ściany świątyni zdobią malowane na płótnie stacje
Męki Pańskiej.
Obiekt znajduje się na szlaku architektury drewnianej.
Możliwość zwiedzania po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym.
Kontakt: tel. (0–18) 277 30 14
The church in Łętownia
The St Szymon and Juda’s church comes from the second half of XVIII century. It is covered by
roof with the ave–bell. The single–nave church is covered by the polychrome, it has wooden
altars. In the nave there is a picture of patrons. Inside there is a XVII century organ, a pulpit
from 1779, a Rococo font a crucifix, Baroque monuments, sculpture of the God’s Mother with
Christ child and Christ Resurrect and confessionals with the picture of saint Peter on chimney
corner. Walls of the church are decorating painted on linen the Stations of the Cross. The Church
is situated on the trail of wooden architecture.
Contact: Phone number (018) 2773014
Kirche in Łętownia
Kirche der Heiligen Apostel Simon und Juda Tadeusz aus der zweiten Hälfte des 18. Jah-
rhunderts. Der Tempel ist verschalt. Gut bewahrter Turm ist mit einem schlanken Helm aus
Kupferblech bedeckt. Die Kirche ist einschiffig. Drinnen befinden sich hölzerne Altäre, eine Po-
lychromie und ein Gemälde auf dem die Patronen der Kirche, heilige Apostel Simon und Juda
Tadeusz dargestellt werden. Im Innenraum finden wir auch Orgel aus dem 17. Jahrhundert,
eine Kanzel (1779), Rokokotaufbecken, Kruzifix und barocke Bildsäulen, die die Kreuzigung
zeigen. In der Kirche befinden sich auch die Skulpturen der Gottesmutter mit dem Christkind
und des Christus der Aufersteher, sowie Beichtstühle. Die Wände des Tempels sind mit den auf
Leinen gemalten Kreuzwegszenen verziert.
Die Kirche befindet sich am Weg der hölzerner Architektur.
Besichtigung nach dem vorherigen kontakt.
Kontakt: tel. (0–18) 277 30 14
2 Podbabiogórskie Ekomuzeum

29. przystanek 29
2. Zdobnictwo bibułkowe – róże w Naprawie
W świetlicy Ośrodka Kultury odbywają się warsztaty zdobnictwa bibułkowego. Każdy
może spróbować swoich sił w tworzeniu tych pięknych kwiatów. Obejrzeć można także
stałą wystawę kompozycji kwiatowych.
Kontakt: Anna Wyka kom: 0663 813 410, tel. (018)267–21–65, e-mail:bib.napra-
wa@interia.pl
Tissue paper decoration – roses in Naprawa
In common room of community centre the tissue paper decoration classes take place. Eve-
ryone can try to create beautiful flowers. It is possible to watch the permanent exhibition of
flower arrangements.
Contact: Anna Wyka, Phone number: 0663813410 (018) 2672165, e-mail: bib.naprawa@
interia.pl
Krepppapierdekorationskunst in Naprawa
In dem Versammlungsraum des Kulturzentrums finden die Werkstätten der Krepppapierde-
korationskunst statt. Jeder kann versuchen die schönen Blumen aus Krepppapier zu machen.
Man kann also eine Ausstellung der Blumenkomposition ansehen.
Kontakt: Anna Wyka, tel: 0663 813 410, tel. (018)267–21–65, e-mail:bib.naprawa@interia.pl
Podbabiogórskie Ekomuzeum 2

30. 30 przystanek
30. „Stara chałupa“ (galeria autorska Renaty i Stanisława Starców)
Stara chałupa, w której mieści się galeria liczy sobie już z górą sto lat. Zaś galeria Pań-
stwa Starców funkcjonuje w niej od lat 3 . Nietrudno tu trafić – spacer od rynku ulicą
gen. Maczka zajmuje zaledwie kilka minut . Gospodarze przyjmą każdego: dzieci,
młodzież , dorośli – żaden gość nie wyjdzie stąd z poczuciem , że zmarnował czas.
Ale każdego poruszy zapewne coś innego... Może to będzie zapach starego drewna
albo widok opartych o ściany, wysychających w słońcu lipowych kloców oczekują-
cych na chwilę, kiedy ożywiona wyobraźnią artysty ręka zechce tchnąć w nie nowe,
fantastyczne życie. Wewnątrz, w sieni i kilku izbach znajdziemy nagromadzonych set-
ki świadectw pasji kolekcjonerskiej i artystycznej małżeństwa Starców. Znajdują się
tam stare meble, sprzęty, narzędzia – wśród nich kompletne wyposażenie warsztatu
rymarskiego, a także takie perełki jak drewniana lodówka, maszynka do korkowania
butelek czy oryginalne lampy woskowe z czasów ostatniej wojny. W inny, daleki od
codzienności świat przenoszą nas obrazy i rzeźby rozmaitych twórców – w większości
jednak autorstwa gospodarzy. Pani Renata prezentuje inspirowane tradycyjnym ma-
larstwem portrety, ikony, martwe natury i kwiaty. Bajkowe stwory wydobyte z korzeni
drzew i kawałków drewna – to domena pana Stanisława. Nazywa je „strzygami
z korzeni”. Znajdziemy wśród nich krasnale, koboldy, baby jagi, anioły, smoki. Zain-
teresowanych techniką rzeźbiarską pan Stanisław zaprasza do swojej pracowni. Może
w tej chwili, gdy któryś z nich chwyci w ręce dłuto lub inne narzędzie, narodzi się nowy
Michał Anioł…
Kontakt: ul. Gen. Maczka 32 34–240 Jordanów tel. 018/26 75 204
The old hut (the Mr and Mrs Starzec’s Gallery)
The old hut is about one hundred years old. The Starzec’s gallery has existed for 3 years. Going
from the market square through Gen. Maczek Street takes you a few minutes. The Hosts with
pleasure will receive everyone. Inside the hut you can find many interesting things collected by
these people like old furniture, equipment, tools and wooden refrigerator, original wax lamps
from the II World War. There are many interesting pictures and sculptures. Mrs Renata shows
portraits, icons, still life and flowers. Fabulous creatures made of wood by Mr Starzec surround
the hut. Among them you can find angels, dragons, dwarfs or witches. Interested in carving
Mr Stanisław is inviting into his atelier.
Contact: ul. Gen. Maczka 32, 34–240 Jordanów, Phone number: (018)2675204
30 Podbabiogórskie Ekomuzeum

31. przystanek 31
„Alte Hütte” (eine Galerie von Renata und Stanisław Starców)
Alte Hütte, in der sich eine Galerie befindet ist heute älter als hundert Jahre. Die Galerie
funktioniert hier seit 3 Jahren. Sie ist sehr leicht zu finden. Ein Spaziergang die Maczekstrasse
entlang, dauert nur wenige Minuten. Hier wird jeder willkommen: Kinder, Jugendliche, Er-
wachsene – kein Gast wird hier ein Gefühl haben, die Zeit zu verschwenden. Jeder wird durch
etwas anderes bewegt: Einer vielleicht durch den Duft des alten Holzes, der Andere durch den
Aussicht der über der Wand angelehnten Lindenklotze, die auf der Weile warten, wenn eine
Einbildungskraft des Künstlers in ihnen ein neues, phantastisches Leben einhaucht. Drinnen,
in der Diele und in einigen Kammern werden wir viele, interessante Gegenstände finden, zum
Beispiel alte Möbel, Hausgeräte, Werkzeuge – unter ihnen eine komplette Ausstattung des
Sattlerwerkstatt. Dort befinden sich auch ein hölzerner Kühlschrank, eine Maschine zum Fla-
schenpfropfen oder originelle Wachslampen aus der Zeit des letzten Krieges. Eine Galerie hat
auch viele andere Skulpturen und Ikonen. Märchenhafte Geschöpfe aus den Baumwurzeln
sind eine Domäne des Herrn Stanisław. Wir finden unter ihnen Zwerge, Hexen, Engel, Drachen.
Wer Interesse an Bildhauertechnik hat, wird hier gerne eingeladen.
Kontakt: Maczkastrasse 32 34–240 Jordanów tel. 018/26 75 204
31. Kaplica w Kojszówce
Murowana kapliczka domkowa, w której znajduje się kamienna rzeźba Chrystusa
Upadającego pod Krzyżem z pierwszej połowy XIX wieku oraz kamienna figura Chry-
stusa Nazareńskiego z 1848 roku. Kapliczka znajduje się przy drodze głównej Medyka
– Zator.
The chapel in Kojszówka
This is the brick chapel with the stone sculpture of Christ Falling Down under the Cross from
the first half of XIX century and the stone figure of Christ from Nazaret in 1948. It is situated at
the main road Medyka Zator.
Bildstock in Kojszówka
Gemauerter Bildstock, in dem sich eine steinerne Skulptur des Christus der unter dem Kreuz
fällt aus dem 19. Jahrhundert sowie eine Figur des Christus aus Nazareth aus dem Jahr 1848
befinden. Der Bildstock steht am Hauptweg Medyka – Zator.
Podbabiogórskie Ekomuzeum 31

32. 32 przystanek
32. Szkoła Dziedzictwa Kulturowego Babiogórców
Według zapisów w kronikach szkolnych nauczanie w tutejszej szkole zostało rozpo-
częte w 1905 roku. Obecny dwupiętrowy budynek wybudowany w stylu góralskim
został oddany do użytku w 1994 roku. W szkole działa dziecięcy zespół regionalny
„Babiogórcy” i szkolna izba regionalna ukazująca kulturę materialną Babiogórców.
Całość zbiorów podzielono na trzy części: prace polowe, rzemiosło i gospodarstwo
domowe. Ekspozycja pokazuje także stroje Górali Babiogórskich. Szkoła organizuje
zajęcia z tańca i śpiewu babiogórskiego, naukę haftu, robienia kwiatów z bibuły oraz
przygotowywania potraw regionalnych i ich degustację.
Organizowane posiady przybliżą babiogórskie tradycje i zwyczaje związane ze świę-
tami, pracy na roli i w domu a Pani Zofia Bugajska umili czas pięknymi gawędami
i legendami.
Obowiązkowa rezerwacja. Opłaty: zwiedzanie izby 2 pln, warsztaty 5 pln.
Kontakt: Zofia Bugajska, Małgorzata Bogacz, 34–222 Zawoja 35 A tel. (033) 8775032,
e-mail: sp5zawoja@wp.pl.
The school of Cultural Heritage of Babiogórcy
Education at this school was started in 1905. The present three–storied building built in
highlander style was given for use in 1994. At this school children’s regional group „Babio-
górcy” and regional Room that show culture of Babiogórcy. The school organizes sing and
dance classes. Apart from it they teach embroidery, to make tissue paper flowers and prepare
regional meals. You can get to know traditions and customs of local people, a work on the soil
and in the household. Mrs Zofia Bugajska tells very interesting stories and legends.
necessity of the booking payment: visiting the room – 2 PLN, classes – 5 PLN
Contact: Zofia Bugajska, Małgorzata Bogacz, 34–221 Zawoja 35 A, Phone number: (033)
8775032, e-mail: sp5zawoja@wp.pl
Eine Schule der Kulturerbe
Nach den Aufzeichnungen in den Schulchroniken, begann ein Unterricht in dieser Schule
schon im Jahre 1905. Heutiges, zweistöckiges Gebäude wurde im Jahre 1994 beendet. Die
Schule hat ihr regional Kinderensemble „Babiogórcy”. Die Regionalkammer zeigt eine Kultur
der lokalen Bewohner (Babiogórcy). Die Sammlungen wurden auf drei Teilen geteilt: Feldar-
beit , Gewerbe und Haushalt. Die Ausstellung zeigt auch die Trachten der Bergleuten aus der
Umgebung. In der Schule wird Tanz und Gesangunterricht organisiert. Hier wird sticken und
kochen gelehrt. Die Jugendlichen, machen traditionelle Blumen aus dem Krepppapier.
Hier werden auch verschiedene Veranstaltungen die lokale Traditionen und Sitten zeigen or-
ganisiert. Frühere Reservierung notwendig. Besichtigung einer Regionalkammer kostet 2zł.
Werkstätte 5zł.
Kontakt: Zofia Bugajska, Małgorzata Bogacz, 34–222 Zawoja 35A tel. (033) 8775032, Email:
sp5zawoja@wp.pl.
32 Podbabiogórskie Ekomuzeum