SOS-Kinderdorpen Jaarverslag 2008

Foto: Christian Lesske

Jaarverslag
2008

JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

SOS-Kinderdorpen zorgt ervoor dat kwetsbare kinderen over de hele wereld kunnen
opgroeien in een liefdevol gezin. Vanuit deze visie hebben we de dagelijkse zorg over
ruim 75.000 wees- en verlaten kinderen in 500 SOS-kinderdorpen. En begeleiden we
met onze gezinsversterkende programma’s 265.000 kinderen uit kwetsbare families
samen met hun familieleden, om te voorkómen dat er nog meer kinderen alleen voor
komen te staan. Dankzij deze unieke gezinsgeoriënteerde aanpak krijgen kinderen die
er ooit helemaal alleen voor stonden, weer een solide basis en een kans om zich te
Foto: Patrick Wittmann

ontwikkelen tot kansrijke en zelfstandige volwassenen.


Jaarverslag 2008

Dit Jaarverslag is tot stand gekomen mede dankzij de (deels) gesponsorde medewerking van correspondente
Stijntje Blankendaal, tekstschrijfsters Anne Gine Goemans & Rosa Koelemeijer, portretfotografen Joris Lugtigheid
en Marcelo Greco, OneShoe vormgeving & DTP en drukkerij Rijser Grafische Communicatie.

Inhoud

Inhoud
voorwoord 6
Karien van gennip, voorzitter raad van Toezicht 6

Hoogtepunten 2008 8

1. Ons werk
1.1 Wie we zijn 9
1.2 Hoe komt een kind in een sOs-kinderdorp? 11
1.3 Wat we doen 12
sOs-kind Felipe: ‘Dit is mijn thuis’ 12
sOs-moeder edileusa: ‘voor altijd hun moeder’ 13
Dorpsdirecteur eneas: ‘Ik ben een vaderfiguur voor de kinderen’ 14
Lerares elisa Maria geeft hen hun eerste lessen 14
Yasmin en eliana leren op eigen benen staan 15
voormalig sOs-kind Marcelo: ‘Mijn moeder is trots’ 16
Josiana: ‘gezinnen stabiliteit geven, daar doen we het voor’ 17

2. Onze doelstellingen: 18
2.1 evaluatie 2008 18
Wat willen we bereiken? 18
Doelstellingen 2008 18
Wat hebben we in 2008 gerealiseerd? 18
2.2 Onze ambities voor 2009 20
2.3 resultaten 21
voormalig sOs-kind Misyati: ‘Ik gun iedereen het geluk dat ik heb’ 21
resultaatmeting 22
Wat zijn de resultaten van onze activiteiten? 22
2.4 Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen 23

3. Projecten 24
3.1 Wereldwijde hulp 24
3.2 Nederlandse bijdragen 26
van voorstel tot project 26
Besluitvorming in Nederland 27
geldstromen en controle projectbestedingen 27
3.3 Uitgelicht: zes voorbeelden van ons werk 28

4. Bestuurders 34
4.1 verslag Directeur 34
governance 34
algemeen directeur 35
Taken van de algemeen directeur 35
verhouding met de raad van Toezicht 35
Directeur en managementteam 35
Kwaliteitsontwikkeling 36
Nevenfuncties en salariëring 36
4.2 verslag raad van Toezicht 37
Nieuwe leden 37
actief 37
Taken 37
auditcommissie 37
aandachtspunt: financiële crisis 37
agendapunten 37
evaluatie directeur 38
evaluatie eigen functioneren 38
samenstelling raad van Toezicht & raad van advies 39

Inhoud JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

4.3 Jaarplan 2009 40
Ontwikkeling 40
Doelgroepen 41
Meerjarenbeleid 2009-2012 42
vergroten draagvlak en professionaliteit 42

5. Organisatie 43
5.1 een internationale organisatie 43
Nationale organisaties 43
Internationale organisatie 44
Besluitvorming 44
vertegenwoordiging 44
Lange termijn doelen 45
geldstromen 45
5.2 Organisatie en beleid 46
samenwerking 46
subsidiebeleid 47
Onderwijsbeleid 47
Duurzaamheid & Milieu 47
Organisatorische ontwikkelingen 48
risicomanagement 48
Interne monitoring 48
5.3 Personeelsbeleid 50
gedegen beleid 50
Medewerkers 51
evaluatie 51
5.4 vrijwilligersbeleid 52
Zij maken het verschil 52
Diversiteit 52
gekwalificeerd 53
sOs-netwerk 53
5.5 Fondsenwerving 54
groei van inkomsten 55
Kosten 55
strategie 55
Binding 55
gedragscode fondsenwerving 56
Ontwikkelingen per doelgroep 56
5.6 voorlichting 62
In de Media 62
Campagne 63
Communicatie met belanghebbenden 63
Online 64
Beleid: kostenbesparing 64
Charibarometer 64
gedragscode voorlichting 65
ambassadeurs & vrienden 65

6. Financieel verslag 67
6.1 Financieel verslag 68
6.2 Jaarrekening 74
6.3 Begroting 2009 92

accountantsverklaring 93

verantwoordingsverklaring 94

Voorwoord

Voorwoord
Foto: Joris Lugtigheid

Karien van Gennip
voorzitter raad van Toezicht

‘Voor dit doel zet ik mijn ervaring graag in’
“Sinds 8 juli 2008 ben ik voorzitter van de Raad van Toezicht van SOS-Kinderdorpen. Het is een functie die ik
koester. SOS-Kinderdorpen doet goed werk. Wat me zeer aanspreekt, is dat kinderen worden opgevangen in het
land van herkomst. Onze projecten worden vrijwel uitsluitend door lokale mensen opgezet en uitgevoerd. Op
die manier helpen we niet alleen kinderen die er alleen voor staan, maar dragen we ook bij aan de ontwikkeling
van een land. En in 2009 doen we dit al 60 jaar: een mijlpaal waaruit blijkt dat het concept zichzelf inmiddels echt
bewezen heeft. Alleen opvang bieden en ervoor zorgen dat kinderen gezond zijn en te eten krijgen, is niet genoeg.
Kinderen hebben ook liefde nodig, zodat ze weer vertrouwen krijgen en kunnen bijdragen aan een verdraagzame
samenleving in hun land. Voor dat doel zet ik mijn ervaring graag in. Mijn achtergrond in het bedrijfsleven en mijn
politieke ervaring als staatssecretaris en als Kamerlid kan ik nu goed gebruiken in deze functie. Dat ik zelf moeder
ben van drie kinderen, heeft zeker bijgedragen aan mijn keuze voor SOS-Kinderdorpen. Als moeder weet je hoe
belangrijk het bieden van veiligheid en liefde voor kinderen is. Onze SOS-moeders geven die warmte ook!”

“Ik ben er trots op dat 2008 een goed jaar was voor te zien met hoeveel liefde de moeders voor de
sOs-Kinderdorpen in Nederland. Onze doelstellin- kinderen zorgen. De dorpen zijn een oase van rust en
gen waren ambitieus, maar het is ons in 2008 gelukt toewijding in een vaak onrustige samenleving. en in
om nog meer mensen bij ons werk te betrekken en de dorpen zie je dat elke euro goed wordt besteed.
onze inkomsten te verhogen. We zijn een belangrijke Ook dat vind ik een sterke kant van onze organisatie.
stap verder gekomen. In 2008 hebben we veel geld We vinden het heel belangrijk dat we goed kunnen
kunnen bestemmen aan projecten: 15,5 miljoen euro laten zien wat we doen met het geld van onze
tegen 10,6 miljoen euro in 2007. Dit sterkt ons in donateurs.
onze ambitie om nog meer kwetsbare kinderen een
liefdevol thuis te bieden. Want helaas is onze hulp In 2008 hebben we met de steun van onze Neder-
nog heel hard nodig. Onze internationale organisatie landse donateurs veel kunnen doen om kinderen
wil er daarom in 2016 voor zorgen dat één miljoen een nieuwe toekomst te bieden. Zo werd er een
kwetsbare kinderen met onze hulp kunnen opgroeien nieuw kinderdorp geopend in guinee-Bissau en zijn
in een liefdevol gezin. Zonder de steun van onze we gestart met de bouw van een nieuw kinderdorp
donateurs, vrijwilligers, bedrijven en stichtingen waar in ghana. Daarnaast zijn we vanuit onze dorpen
we intensief mee samenwerken, kunnen we dat nooit nieuwe gezinsversterkende programma’s gestart en
bereiken. Ik ben dan ook blij dat steeds meer mensen zijn bestaande programma’s uitgebreid. Met deze
en organisaties ons werk een warm hart toedragen programma’s helpen we kwetsbare gezinnen die het
en ons steunen. zonder onze steun niet zouden redden. Zonder onze
hulp lopen de kinderen het risico de zorg van hun
al snel na mijn aantreden in 2008 bezocht ik tijdens ouders te verliezen. Deze programma’s zullen in de
mijn zakelijke reizen in rusland en China twee toekomst steeds belangrijker worden. Want hoe mooi
kinderdorpen. Ik vond het zeer indrukwekkend om is het als we kunnen voorkómen dat een kind zijn

6

Voorwoord JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

familie verliest? Door families zó te ondersteunen dat zomaar opzegt. Onze achterban voelt zich betrokken
ze zelf een stabiel thuis aan kinderen kunnen geven. en toegewijd om kwetsbare kinderen een thuis te
er waren in 2008 ook enkele tegenvallers. Zo werd blijven geven. In 2008 zijn onze inkomsten ondanks
de bouw van een nieuw kinderdorp in Kenia uitgesteld de crisis met twintig procent gestegen. Toch maakt
vanwege politieke onrust in het land waardoor we geen de economische situatie ons wel extra alert. Zoals in
grond konden aankopen. en kon ons nieuwe kinder- de voorgaande jaren blijft het ons beleid om tijdelijk
dorp in roemenië haar deuren nog niet openen omdat beschikbare gelden niet te beleggen in effecten.
de planningen van lokale aannemers vol zaten. verder Tevens zullen we onze inkomsten het komende jaar
stegen de voedselprijzen in veel van de landen waar we per maand kritisch beoordelen en onze uitgaven
actief zijn zo extreem dat de budgetten van een aantal indien nodig inperken.
landen naar boven bijgesteld moesten worden.
Onze donateurs en partners zijn voor de kinderen
In het verslagjaar hebben we de internationale van levensbelang. Hun steun is van ongekende
strategie van 2009-2016 vertaald naar een meer- waarde om de zorg aan onze kinderen te kunnen
jarenstrategie en -begroting van sOs-Kinderdorpen blijven garanderen. Ik hoop er dan ook op te mogen
Nederland voor 2009-2012. Belangrijk aandachtspunt rekenen dat mensen ons blijven steunen. Juist nú is
binnen de strategie voor het jaar 2009 is de het nodig om verbonden te blijven. Kinderen, met
financiële crisis waar ook wij mee te maken krijgen. name kwetsbare kinderen en weeskinderen, zijn
We merkten eind 2008 dat sommige bedrijven ons de eersten die te lijden hebben onder de crisis. Zij
door de crisis minder konden geven dan verwacht. hebben onze steun juist nu heel hard nodig. Ik wil u
Maar tegelijkertijd zien we dat anderen juist steeds namens alle kinderen heel hartelijk danken!”
sterker de behoefte hebben aan samenwerking,
om uitgerekend in deze tijden iets te kunnen doen
voor kinderen die hulp het hardst nodig hebben.
We hebben gemerkt dat we een trouwe achterban Karien van gennip,
hebben die haar steun aan ons werk gelukkig niet voorzitter raad van Toezicht

7

Hoogtepunten 2008

Hoogtepunten 2008
Januari Maart
Karien van Gennip Eerste steen Kumasi
Op 1 januari 2008 treedt Op 19 maart vond de eerste
Karien van gennip toe tot steenlegging plaats van het

onze raad van Toezicht. Op nieuwe kinderdorp Kumasi. Dit
Foto: sOs-archief 8 juli werd zij voorzitter van de kinderdorp wordt het derde in
rvT. De oud-staatssecretaris ghana, waar de problematiek
economische Zaken en tevens rond weeskinderen en andere
moeder van drie kinderen ver- kwetsbare kinderen aanzienlijk is.
vult hiermee een belangrijke
rol binnen onze organisatie.

April Mei
Vrouwen Bouwen een succes Dag van het Gezin
vanaf april startte een groot Op 15 mei vierde andré rouvoet,

Foto: Kees Bouwmeester
aantal nieuwe evenementen minister van Jeugd en gezin,

voor het initiatief vrouwen samen met sOs-Kinderdorpen
Bouwen. een jaar vol acti- de Dag van het gezin. We vroe-
viteiten, georganiseerd door gen hem deze vN-dag tot een
vele betrokken vrouwen, brengt officiële feestdag in Nederland
in totaal bijna 300.000 euro op uit te roepen.
voor het nieuwe kinderdorp
Kumasi in ghana.

Juni September
Oranje elftal doet donatie Opening beroepsopleiding
Congo
In de aanloop naar het eK
Foto: gisela van Bommel

voetbal 2008 doneren de spe- Op 15 september 2008 open-
lers van het Nederlands elftal den wij een nieuw centrum
Foto: Jan de Koning

honderdduizend euro voor de voor beroepsopleidingen in
kinderen in de Zuid-afrikaanse Bukavu, Congo. Jongeren
sOs-kinderdorpen ennerdale krijgen hier de mogelijkheid
en Nelspruit. een vak te leren dat hen uit-
zicht biedt op een zelfstandige
toekomst.

September Oktober
Prinses Margriet bezoekt Opening SOS-kinderdorp
SOS-kinderdorp Canchungo
Hare Koninklijke Hoogheid Op 23 oktober werd het

Prinses Margriet is onze be- nieuwe kinderdorp Canchungo
schermvrouwe en zet zich al in guinee Bissau met een
jaren in om kwetsbare kinderen feestelijke ceremonie officieel
op te laten groeien in een geopend. Dankzij de steun van
liefdevol gezin. In september vele donateurs en bedrijven
bezocht zij sOs-kinderdorp krijgen 120 kinderen hier een
Tianjin in China. thuis.

November December
Samenwerking Super de Boer Jan Smit in Roemeens
kinderdorp
super de Boer steunt onze
organisatie in de vorm van een Jan smit was op bezoek bij


jaar lange commitment aan een sOs-gezin in een sOs-
sOs-kinderdorp Canchungo in kinderdorp in roemenië en gaf
guinee-Bissau. actrice Dorien kledingconcern C&a een per-
Haan is het gezicht van de soonlijke rondleiding door het
winkelketen en bezocht het kin- kinderdorp. aanleiding was
derdorp. In de media van super een donatie van 250.000 euro
de Boer schreef zij over haar door de 125 C&a filialen.
ervaringen.

8

1. Ons werk JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

1. Ons werk
1.1 Wie we zijn
Onze geschiedenis afhankelijk van de faciliteiten in de omgeving, bou-
In 1949 richtte Hermann gmeiner in Oostenrijk wen we in onze dorpen voorzieningen zoals scholen,
het eerste sOs-kinderdorp op. Inmiddels is sOs- sociale en medische centra. Deze voorzieningen
Kinderdorf International al zestig jaar dé specialist in zijn nadrukkelijk toegankelijk voor kinderen en
de opvang van weeskinderen en verlaten kinderen volwassenen uit de omgeving. Ook zetten we gezins-
in gezinsverband overal ter wereld. Op onze eigen, versterkende programma’s op om te voorkomen dat
unieke manier geven we hen een liefdevol en stabiel kwetsbare kinderen de zorg van hun familie verliezen.
thuis. In 2008 hadden 75.000 kinderen een liefdevol sOs-Kinderdorpen Nederland geeft voorlichting en
thuis gevonden in 500 sOs-kinderdorpen in 132 werft fondsen om dit werk te kunnen voortzetten en
landen en werden 265.000 kwetsbare kinderen en uitbreiden.
hun familieleden begeleid binnen onze gezinsver-
Onze visie – wat wij willen voor alle kinderen
sterkende programma’s. De stichting Nederlandse
vrienden der sOs-Kinderdorpen, gevestigd te Wij vinden dat ieder kind het recht heeft om op te
amsterdam, is sinds 1965 actief en aangesloten bij groeien in een gezin, waar het wordt omringd met
deze internationale, niet-overheidsgebonden kinder- liefde, respect en veiligheid. Helaas zijn er wereldwijd
hulporganisatie. miljoenen kinderen die geen ouders of verzorgers
hebben. Nog meer kinderen lopen het risico de zorg
Onze missie – wat wij doen van hun ouders te verliezen. Door ervoor te zorgen
Wij bouwen gezinnen voor wees- en verlaten dat de kinderen niet alleen een liefdevol gezin krijgen,
kinderen en we helpen hen hun toekomst vorm te maar ook goed onderwijs, medische zorg en sociale
geven. We dragen bij aan de ontwikkeling van hun begeleiding, groeien ze op tot kansrijke mensen in
gemeenschap. Dit doen we door sOs-kinderdorpen de maatschappij. Wereldwijd geven wij kinderen weer
te bouwen waar tien tot vijftien gezinshuizen staan. een solide basis voor een kansrijke toekomst.
Foto: robert Fleischanderl

9

1. Ons werk

Onze waarden – wat we belangrijk vinden Duurzame hulp maar ook noodhulp
De manier waarop wij de kinderen opvangen, is geba- sOs-Kinderdorpen biedt lange termijn hulp. De
seerd op liefdevol en persoonlijk contact. We bieden kinderen die we helpen, kunnen rekenen op onze
onze kinderen de geborgenheid van een gezin in het duurzame zorg totdat ze op eigen benen kunnen
land waar ze vandaan komen. Onze donateurs en de staan. Ook gezinnen die het moeilijk hebben, blijven
organisaties die ons steunen, geloven in onze aanpak. onze steun krijgen totdat ze hun kinderen weer een
Dat is de reden dat we ook op een persoonlijke en stabiele thuissituatie kunnen geven. De impact van
open manier met hen communiceren. Wij hechten onze hulp op de omgeving is hierdoor tastbaar en
veel waarde aan de relatie met onze achterban. Ook blijvend. Maar ook in het geval van nood kunnen wij
vinden we het belangrijk dat onze achterban veel vaak snel goede hulp bieden. Juist omdat we werken
vertrouwen in ons heeft: we voldoen uiteraard aan vanuit onze bestaande faciliteiten en we in veel
alle wettelijke eisen en richtlijnen (waaronder die van gebieden ervaring hebben. Zodra er zich ergens een
de Code goed Bestuur) en het werven van fondsen ramp voltrekt, zijn onze mensen vaak al ter plaatse
gebeurt op verantwoorde wijze. Door middel van en kunnen we direct noodhulp bieden. Deze bestaat
goede voorlichting, een professionele werkwijze en veelal uit voeding, medicatie, dagelijkse noodopvang,
transparante verslaglegging weten onze donateurs en (psychische) begeleiding van gezinnen. In mei
hoe, wanneer en waar hun geld wordt besteed. De 2008 boden wij bijvoorbeeld noodhulp in China na
door ons opgerichte kinderdorpen, voorzieningen en de aardbeving. Dit deden wij vanuit ons kinderdorp
programma’s getuigen daar ook van. Tot slot hechten Chengdu.
we er veel belang aan dat we ons werk kostenbewust
doen zodat het geld van onze donateurs zorgvuldig
en efficiënt wordt besteed. We zijn daarom al sinds
1998 in het bezit van het CBF-Keurmerk.


10


Foto: Dominic sansoni

1.2 Hoe komt een kind in een SOS-kinderdorp?

Eigen cultuur
De kansen van een kind worden voor een groot deel
een kind dat er alleen voor staat, heeft vaak ook alle
bepaald door de plek waar het wordt geboren. In
vertrouwen verloren. als een kind door ons wordt
veel landen zijn die kansen minimaal. als kinderen
opgevangen, dan besteden we veel tijd aan het her-
er daar helemaal alleen voor komen te staan, komen
stellen van dit vertrouwen. Dit doen we onder andere
ze vaak in een uitzichtloze situatie terecht. Op het
door respect te tonen, allereerst voor de achtergrond
moment dat sOs-Kinderdorpen betrokken raakt
van de kinderen. Ze groeien op in hun eigen land,
bij deze kwetsbare kinderen, dan werken wij nauw
onder begeleiding van mensen van hun eigen cultuur.
samen met lokale autoriteiten op het gebied van
Ook de huizen waar de kinderen wonen zijn gebouwd
jeugdzorg. Zij geven aan welke kinderen in nood
in lokale bouwstijl, zodat ze zich in alle opzichten thuis
zijn en in aanmerking komen voor opvang in een
voelen. alle kinderen in onze kinderdorpen worden
kinderdorp. De criteria voor de aanname van kinderen
opgevoed met het geloof van hun ouders. als het
worden opgesteld door de sOs-organisatie in het
geloof van de ouders niet bekend is, wordt het kind
land zelf. een sOs-comité dat samenwerkt met de
opgevoed met de religie die het meest voorkomt in het
lokale autoriteiten, neemt het besluit of een kind in
betreffende land. In onze kinderdorpen leven kinderen
het kinderdorp kan worden opgevangen. Dit comité
met verschillende geloven vreedzaam naast elkaar.
bestaat uit de dorpsdirecteur, opvoedkundigen en
maatschappelijk werkers en een vertegenwoordigster
van de sOs-moeders. Zij zorgen er met elkaar voor
dat het kind alle juridische documenten krijgt die het
nodig heeft.

11

1. Ons werk

1.3 Wat wij doen

‘Dit is mijn thuis’
elke dag komen duizenden kinderen er opeens alleen voor te staan. Door oorlog of ziekte, of omdat hun
moeder of vader niet in staat is om nog voor hen te zorgen. sOs-Kinderdorpen zorgt ervoor dat kinderen in
een liefdevol gezin kunnen opgroeien. Zoals in ons sOs-kinderdorp Poá, in de provincie são Paulo in Brazilië.
Maak kennis met de kleine Felipe en zijn broer victor. Lees hoe hun sOs-moeder edileusa trots over hen praat.
en deel mee in de ervaringen van alle andere bewoners van dit kinderdorp. Hun verhalen schetsen het leven
in onze 500 sOs-kinderdorpen en die van de gemeenschap eromheen. Zij laten u zien wat ons werk betekent
voor kinderen die er vroeger helemaal alleen voor stonden.

“als jij de prinses bent, dan is dit het kasteel.” Felipe, bijgenaamd Pepe, wijst naar zijn stapelbed. “Maar we
kunnen ook haaitje spelen.” vanachter zijn bril kijkt de achtjarige Felipe glunderend naar zijn sOs-moeder. Zijn
broer victor, twee jaar ouder, staat naast hem. samen hebben ze dikke pret. De twee jongens kwamen ruim
zeven jaar geleden bij sOs-moeder edileusa wonen. De thuissituatie van Felipe en victor was onhoudbaar.
Ze waren door hun alleenstaande moeder ernstig verwaarloosd. De elf maanden oude Felipe kwam met een
zware longontsteking in het sOs-kinderdorp aan en moest acuut naar het ziekenhuis. victor was destijds een
peutertje. als biologische broertjes werden ze samen in een sOs-gezin geplaatst. Wat victor zich herinnert
van zijn komst in het sOs-kinderdorp Poá? Terwijl hij diep nadenkt, komt sOs-moeder edileusa de slaapkamer
binnen. Ze aait victor over zijn bol. “Ik herinner me nog het grote voetbalveld en dat er veel speelgoed was.”
Felipe duikt op zijn bed en vertelt waar hij allemaal van houdt. “Lekker eten, televisie kijken, slapen, spelen. en
lezen.” victor lacht: “Dat verzin je van dat lezen! Ik hou van King Kong, voetbal, video-spelletjes, naar school
gaan, maar ik ben niet goed in rekenen.” “Dat komt omdat je daarvoor erg je best moet doen”, zegt zijn
moeder. “Weet je nog dat je een nul haalde voor rekenen? vervolgens zei ik je om eerst goed na te denken en
dan pas te beginnen. Toen haalde je een negen!”

Felipe geeft zijn moeder een kusje. “Pepe was al een enorme knuffelbeer toen hij bij mij kwam wonen”, zegt
edileusa. “In het begin was hij overal bang voor, behalve voor victor en mij. Hij wil nog steeds graag het kleine
jongetje blijven. Dat komt door zijn verleden. De psychologe helpt hem in te zien dat hij al een grote jongen is,
maar dat vindt hij soms moeilijk. Ook ik moet ophouden hem als kleintje te zien.” Ze lacht vertederd. “Maar als
je ze al als baby in huis krijgt, dan is het niet makkelijk ze los te laten.”

Foto: Marcelo greco

12


Moeder voor altijd
Edileusa Maria Alves, SOS-moeder

edileusa begon negentien jaar geleden als sOs-moeder in kinderdorp Poá. Ze is een kleine, lieve en levendige
vrouw. Net als meer dan 5000 sOs-moeders die wereldwijd actief zijn in de sOs-kinderdorpen, is zij de spil van
haar gezin. elk sOs-gezin bestaat uit een sOs-moeder met acht à tien kinderen.

Na twee generaties kinderen groot te hebben gebracht, en met de derde onder haar hoede, heeft edileusa haar
sporen meer dan verdiend. aan de grote keukentafel vertelt ze over haar leven. Ze woonde in het noordoosten van
Brazilië, samen met haar familie. “Mijn vader overleed toen ik nog jong was. Ik zag mijn moeder buffelen om ons
groot te brengen. Ik kon wel naar school, maar ik had vaak honger omdat er onvoldoende geld was voor eten. Dat
vertel ik nu aan mijn kinderen, als ik duidelijk wil maken hoe belangrijk onderwijs is voor later.”

edileusa heeft altijd met kinderen willen werken.
“Op een dag las ik over sOs-Kinderdorpen.
sOs-moeder worden, dat leek me geweldig.
ruim een jaar later werkte ik hier.” alle sOs-
moeders krijgen een gedegen opleiding die hen
voorbereidt op hun verantwoordelijke taak. Na
minimaal drie maanden theorie volgt een
maandenlange praktijktraining, waarbij ze ook als
‘tante’ een sOs-moeder dagelijks bijstaan om zo
te leren wat het betekent om zelf sOs-moeder te
zijn. edileusa zal nooit vergeten hoe ze destijds
haar eerste familie toegewezen kreeg. “Ik vond
het reuze spannend. Maar ik kreeg alle mogelijke
ondersteuning. eerst kreeg ik vijf kinderen onder
mijn hoede. Later kwamen er nog vier bij. Met de
meesten heb ik nog contact, net als met mijn
tweede generatie zonen en dochters. Iedereen
kent iedereen in ons gezin.”

Liefdevol praat edileusa over haar kinderen die op
eigen benen staan en over haar zonen en dochters
die nog thuis wonen. “Ik houd ze allemaal goed in
de gaten. Wat ik belangrijk vind, is dat ze zich
gewaardeerd voelen. Ook hecht ik veel waarde aan
onderwijs. Ik laat ze iedere dag goed studeren. De
jongste kinderen, Felipe, victor, Lucas en João
Paulo, maken iedere ochtend huiswerk en gaan
’s middags naar school. sommigen gaan naar de
psycholoog in het dorp. victor heeft bijvoorbeeld
Foto: Marcelo greco

concentratieproblemen. Daar spreek ik over met
hun therapeut en leraren. De oudere kinderen
zoals Yasmin en eliana hoef ik veel minder te sturen.”
Zo’n groot gezin is flink aanpakken, beaamt de
sOs-moeder. “Maar onderling loopt het soepel.
De kinderen zijn heel open en lief.”

edileusa is nu 44 jaar oud. Ze weet goed wat ze wil later: ze gaat pas met pensioen wanneer al haar kinderen op
eigen benen kunnen staan. “Ik wil geen half werk doen. Ik wil voor hen zorgen tót ze de deur uitgaan, als een echte
moeder.” Dan verschijnt Felipe in de keuken. Met een glimlach en een kopje thee en nog veel meer kusjes voor zijn
moeder.

13

1. Ons werk

‘Ik probeer een vaderfiguur te zijn voor de kinderen’
Eneas Palmeira Machado, dorpsdirecteur Poá

In sOs-kinderdorp Poá staan twaalf gezinshuizen en een sociaal centrum. De huizen zijn gebouwd volgens de
bouwstijl en de cultuur van het land. Het zijn degelijke huizen met ruisende bomen waaronder houten klimrek-
ken en schommels staan. Dorpsdirecteur eneas Palmeira Machado heeft de dagelijkse leiding over de achttien
moeders en tantes en 131 kinderen die in het dorp wonen. samen met zijn vrouw en twee kleine kinderen woont
hij in het kinderdorp. eneas heeft een nauwe band met alle sOs-kinderen en helpt hen in moeilijke situaties. Ook
is hij een vertrouwenspersoon die hun achtergronden kent. De loopbaan van de dorpsdirecteur begon, naast zijn
studie filosofie, als jeugdleider in een kindertehuis. “Daar
raakte ik echt bevlogen. Ik solliciteerde bij sOs-Kinderdorpen
voor een functie als sociaal werker en kreeg de zorg over drie
moeilijk opvoedbare jongens die dreigden af te glijden naar de
criminaliteit. Die jongens hebben me echt op de proef gesteld.
eentje heeft me een keer ’s nachts bedreigd met een mes. Die
jongens waren zo gewend om in de steek te worden gelaten. Ze
provoceerden net zo lang tot ook ik weg zou gaan. Maar toen
ze merkten dat ik níet wegging, openden ze zich. eén van die
jongens is nu vader en ik ben de peetoom van zijn kind.” Die
Foto: Marcelo greco

ervaring is belangrijk voor zijn werk als dorpsdirecteur, vertelt hij.
“Ook hier in het kinderdorp heb je soms te maken met moeilijke
kinderen. samen met hun moeders praat ik met de kinderen.
voor elk probleem is een oplossing te vinden. Tijdens mijn studie
zocht ik vaak naar antwoorden in boeken. Uiteindelijk weet ik nu uit
de praktijk dat de dialoog met kinderen het allerbelangrijkste is.”

‘Hij was nog nooit op school geweest’
Lerares Elisa Maria da Silva Nardin

victor en zijn broertje Felipe gaan naar een basisschool vlakbij hun huis. Ze kunnen er lopend naar toe. Op
deze provincieschool zitten veel andere kinderen uit het kinderdorp. Het onderwijs is er goed. De docenten
van de sOs-kinderen in Poá hebben regelmatig contact met de moeders en de dorpsdirecteur. Zo blijven alle
partijen op de hoogte van de leerprestaties en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de kinderen. Zoals
lerares elisa Maria da silva Nardin. een kordate vrouw die al heel wat kinderen uit het dorp in haar klas had.
“De kinderen gaan heel goed met elkaar om”,
vertelt ze. “af en toe is er verwarring. Zo vertelden
leerlingen uit het kinderdorp dat ze thuis mee-
hielpen. andere kinderen interpreteerden dat alsof
sOs-kinderen moesten werken. Toen heb ik het
thema ‘klusjes in huis’ besproken: vegen, je bed
opmaken, boodschapjes doen. voor de sOs-
kinderen is het heel gewoon om thuis een handje
te helpen. en rondom moederdag hebben we het
over moederliefde gehad. sOs-kinderen vertelden
dat de liefde voor en van hun sOs-moeder
hetzelfde is als die van een gewone moeder.”
Foto: Marcelo greco

Leerlingen uit het dorp die extra aandacht nodig
hebben, worden nauwlettend in de gaten gehouden.
Zo kwam er vorig jaar een jongetje van tien jaar in
de klas bij kinderen van zeven, omdat hij zo’n
leerachterstand had. “Dat was heel moeilijk voor

14


hem”, zegt juf elisa. “Hij was nog nooit op school geweest. Lang had hij op straat rondgezworven. Toen ben
ik met zijn sOs-moeder gaan praten. De moeders en wij, de leraren, beschouwen elkaar als geallieerden in
de opvoeding. We hebben vervolgens bijlessen ingezet. Ik was zwaar onder de indruk van de vooruitgang die
deze jongen maakte.”

”Onderwijs vormt de basis voor een kansrijke ontwikkeling. en later een zelfstandig bestaan”, benadrukt elisa.
Net als victor en Felipe krijgen alle sOs-kinderen daarom een goede opleiding en biedt sOs zoveel mogelijk
kinderen uit de omgeving van de kinderdorpen een plekje op school aan. voor de allerkleinsten zijn er kleuter-
scholen, op onze basisscholen krijgen kinderen onderwijs dat is afgestemd op het lokale onderwijssysteem en
jongeren kunnen terecht op één van onze beroepsopleidingen.

Yasmin en Eliana leren op eigen benen staan
De oudste zussen van Victor en Felipe gaan studeren

In het gezin van sOs-moeder edileusa vormen de drie dochters
een drie-eenheid. De zusjes Thaiamara (13) en eliana (17) zijn samen
als kleintjes het gezin binnengekomen en hebben Yasmin -die later
in huis kwam- als nieuwe zus omarmd. Net als de meeste kinderen in
het dorp, heeft Yasmin een traumatisch verleden. Toen ze klein was, liet
haar moeder het gezin in de steek. Haar vader overleed een paar jaar
later, waardoor Yasmin er alleen voor kwam te staan. Ze kreeg een
nieuw thuis bij sOs-moeder edileusa. Yasmin is inmiddels zeventien jaar
en volop bezig met de voorbereidingen om te gaan studeren. Ze zit nu
nog samen met eliana op dezelfde middelbare school, maar toch is
ze al serieus met haar toekomst bezig. Zo heeft ze een bijbaantje in
de patiënten-opvang van het ziekenhuis en doet ze uit eigen initiatief
aan bijbelstudie. Maar ze is ook gewoon een meisje dat graag met
haar zussen uit winkelen en naar de bioscoop gaat.

Yasmin: “We zijn heel erg één met elkaar, maar ook met onze jongere
broertjes. Dankzij mama edileusa vormen we een hecht gezin.”
voor jongeren als Yasmin is het belangrijk om als ze daar klaar voor
zijn een overstap te maken naar een zelfstandig bestaan. In speciale
sOs-jongerenhuizen leren de oudere kinderen onder begeleiding en
samen met leeftijdsgenootjes hoe het is om op jezelf te wonen en je
eigen huishouden te runnen. Yasmin en eliana blijven voorlopig nog
thuis wonen, vertellen ze. eliana: “Ik moet er eerlijk gezegd nog niet
aan denken om het huis uit te gaan. We hebben het hier heel erg fijn.
Wel leren we om op onze eigen benen te staan. van onze bijbaantjes
kopen we onze eigen kleding en betalen we uitstapjes. en natuurlijk
helpen we mee in het huishouden. Iedereen heeft een taak.”

De zussen Thaiamara, eliana en Yasmin zitten boordevol plannen voor
de toekomst. Zo wil Yasmin radiologie gaan studeren, of Portugees.
Thaiamara is erg geïnteresseerd in voeding en wil later gastronomie en
diëtiek studeren. eliana twijfelt tussen een studie maatschappelijk werk
of psychologie. “Ik wil straks andere mensen helpen die in een moeilijke
Foto: Marcelo greco

situatie zitten. Uit eigen ervaring weet ik hoe belangrijk die hulp is.”

15

1. Ons werk

‘Mijn moeder is apetrots op mij!’
Marcelo groeide op in het SOS-kinderdorp Poá

“Marcelo, gaan we verstoppertje spelen?”, “Marcelo, gaan we touwtje springen?” In een lange sliert lopen
de kinderen achter hem aan. Iedereen is dol op hem. Marcelo Ferreira Nunes is 33 jaar en groeide op in het
kinderdorp. Tegenwoordig werkt hij als dj in clubs en op bruiloften in Poá. en als er een feest in zijn oude thuis
is, komt hij altijd als vrijwilliger platen draaien.

Marcelo laat het huis zien waar hij woonde. Zijn jeugd in het kinderdorp noemt hij “één van de mooiste tijden
uit mijn leven”. Hij gaat zitten op het pleintje, dat toen nog een veldje was, en waar hij de eerste liedjes
opnam van de radio. “Mijn moeder, Cida, had een radiocassetterecorder die ik mocht gebruiken, als ik zelf de
batterijen maar kocht. Wat ik allemaal niet opnam als klein jongetje! en nu ben ik professioneel dj. Het is geen
vetpot, maar ik red mezelf. Mijn moeder is apetrots op mij dat ik m’n droom wist te verwezenlijken en nu mijn
eigen brood verdien.”

Marcelo kwam als baby bij sOs-moeder Cida wonen, samen met zijn biologische zusje andreia. Hun vader kon
na een ernstig auto-ongeluk niet meer voor de kinderen zorgen. Hun moeder was overleden aan hartproblemen.
“Cida is altijd mijn enige echte moeder geweest. Dit hier”, zegt Marcelo en wijst om zich heen. “Dit is mijn thuis.”

veel kinderen houden contact met hun sOs-gezin nadat ze op zichzelf zijn gaan wonen. Banden die de
kinderen in het kinderdorp leggen, zijn hecht en blijven vaak een leven lang bestaan. Ook Marcelo ziet zijn
sOs-moeder nog regelmatig. “Ze is zeventig en al lang met pensioen. Onlangs was ik bij haar, nadat ze een
hersenbloeding kreeg. Twee zusjes van mij waren er ook. gelukkig is ze weer aardig hersteld.” Onlangs draaide
Marcelo muziek in het dorp toen de kinderen hun kerstcadeautjes kregen. “als kind vond ik dat altijd één van
de mooiste momenten van het jaar. als ik dan nu al die vrolijke gezichtjes zie, geniet ik daar enorm van.”

Foto: Marcelo greco

16


Foto: Marcelo greco

‘Gezinnen stabiliteit geven; daar doen we het voor’
Josiane Pereira de Oliveira, directeur gezinsversterkend programma

Onze kinderdorpen zijn niet alleen voor de kinderen, maar ook voor de mensen uit de omgeving zeer
belangrijk. volwassenen en kinderen kunnen in onze medische centra terecht waar goede gezondheidszorg
wordt geboden. We bieden basiszorg, vaccinatie- en preventieprogramma’s, hulp bij zwangerschappen en
bevallingen. We geven voorlichting, delen voedingssupplementen uit en bieden aidsremmers aan. Ook onze
sociale centra spelen een essentiële rol in ons werk voor de lokale gemeenschap. Zoals het sociaal centrum van
sOs-kinderdorp Poá dat op een doordeweekse dag wel een bijenkorf lijkt. elke dag worden hier 230 kinderen
opgevangen in de crèche, zodat hun ouders kunnen werken. Het gaat veelal om kwetsbare gezinnen in de
omgeving van het kinderdorp. We ondersteunen hen met een speciaal gezinsversterkend programma. Dit type
programma zetten we steeds vaker in. Het voorziet gezinnen in hun basisbehoeften en verleent toegang tot
voorzieningen. Zoals voeding, gezondheidszorg, onderwijs, onderdak, rechtshulp en psychosociale zorg.
“Zo kunnen we voorkomen dat gezinnen uit elkaar vallen waardoor kinderen uiteindelijk vaak in de steek worden
gelaten”, vertelt Josiane Pereira de Oliveira, directeur van het gezinsversterkend programma. Te midden van
rondrennende jongens en meisjes in het sociaal centrum van waaruit ze werkt, vertelt ze over hun werkzaamheden.

Brazilië heeft te kampen met een hoge werkloosheid. veel ouders, zeker alleenstaande vaders en moeders, wor-
stelen met financiële problemen. “We komen schrijnende gevallen tegen”, zegt Josiane. “Zoals een gezin dat in
een hutje in het struikgewas woonde. Het matras stonk van de urine en vuile luiers. Die vrouw durfde eerst niet
naar het sociaal centrum te komen. Uiteindelijk wisten we haar te helpen. Ze werd een totaal ander mens.”

Naast de opvang van kinderen in het centrum, bieden de programma’s uitgebreide steun aan de ouders van
de kinderen. Zij worden ondersteund door psychologen en maatschappelijk werkers, krijgen onderwijs aange-
boden, kunnen cursussen en opleidingen volgen en krijgen rechtshulp. In Poá ondersteunen de sOs-mede-
werkers in totaal 640 kinderen en ruim 450 families. Josiane: “We hebben nu cursussen waar alleenstaande
moeders producten leren maken en verkopen. Zo kunnen ze hun eigen geld en dus zelfstandigheid verdienen.
Dat is zo fijn, zo’n gezin heeft op die manier weer stabiliteit en een toekomst. en daar doen we het voor.”

17

2. Onze doelstellingen

2.1 Evaluatie 2008
Wat wil SOS-Kinderdorpen bereiken?
al onze activiteiten dragen direct bij aan het realiseren van onze vier hoofddoelen, welke zijn afgeleid van de
internationale doelstellingen:
1. Meer kinderen opvangen in een liefdevol gezin
2. Meer fondsen werven om dit mogelijk te maken
3. voorlichting geven om het draagvlak voor onze missie te vergroten
4. Kwaliteit en professionaliteit van ons werk verhogen

Onze organisatie wilde in 2008 substantieel bijdragen aan de doelstellingen van onze internationale organisatie:
70.000 kinderen permanent opvangen in onze kinderdorpen en 100.000 kinderen en families ondersteunen via
gezinsversterkende programma’s. Om dit te bereiken hadden we vanuit sOs-Kinderdorpen Nederland voor
2008 de volgende ambities geformuleerd:

Doelstellingen 2008

• e opening van een SOS-kinderdorp in Guinee-Bissau en een kinderdorp in Roemenië. Start van de
D
bouw van twee nieuwe sOs-kinderdorpen in ghana en in Kenia.
• e baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 14,7 miljoen euro.
D
De inkomstengroei komt voor een belangrijk deel uit particuliere donateurs en bedrijven.
Het kostenpercentage van de eigen fondsenwerving komt uit onder 18,0 procent. (zie toelichting pagina 55)
• OS-Kinderdorpen verder positioneren als dé specialist op het gebied van wereldwijde opvang van
S
weeskinderen en verlaten kinderen. Het creëren van meer bewustwording onder de Nederlandse
bevolking, zodat meer mensen ons werk en de problematiek van weeskinderen in ontwikkelingslanden
begrijpen.
• e verdere verbetering van de kwaliteit van ons werk. We willen minimaal blijven voldoen aan alle
D
criteria die aan onze organisatie worden gesteld, zoals de richtlijnen van het CBF, Partos en de Code
goed Bestuur. Onderdelen daarvan zijn het zorgen voor betere managementinformatie en het verder
invoeren van het nieuwe HrM-beleid.
• Ondersteuning van de organisatie door vele betrokken vrijwilligers op kantoor en in het land.
• n 2008 starten we een nieuw strategisch proces, om de internationale strategie van 2009-2016 te
I
vertalen naar een meerjarenstrategie van sOs-Kinderdorpen Nederland voor 2009-2012.

Wat hebben we in 2008 gerealiseerd?

Met onder andere de bouw van nieuwe kinderdorpen en het opzetten van nieuwe gezinsversterkende
programma’s, hebben we in 2008 wederom kunnen bijdragen aan onze missie: meer wees- en verlaten
kinderen opvangen in een liefdevol gezin. guinee-Bissau: het nieuwe kinderdorp in Canchungo werd
op 23 oktober geopend. roemenië: de opening van Hemeiusi is uitgesteld omdat we geen architect
in roemenië tot onze beschikking hadden en de planningen van lokale aannemers vol zaten. Bouw staat
nu gepland voor maart 2009. ghana: De bouw van het nieuwe kinderdorp Kumasi was in 2008 in
volle gang en ligt volledig op schema. De eerste kinderen en moeders verwachten we in augustus 2009
te kunnen verwelkomen. Kenia: De bouw van het nieuwe kinderdorp Kisumu in Kenia is uitgesteld.
Belangrijkste reden hiervoor was de politieke onrust in 2008 naar aanleiding van de verkiezingen.
Hierdoor konden we geen stuk land bemachtigen voor de bouw.
We verwachten in 2009 met de bouw van het kinderdorp te kunnen beginnen.
De baten uit eigen fondsenwerving stegen van 13,2 miljoen euro (2007) naar 15,2 miljoen euro.
Dit bedrag was boven verwachting: het ligt 0,5 miljoen euro hoger dan de doelstelling voor 2008.

18

2. Onze doelstellingen JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

Ten opzichte van 2007 werd een stijging van maar liefst vijftien procent behaald. De inkomsten komen
voor een groot deel voort uit particuliere donaties. De geplande groei van de inkomsten uit
bedrijven werd niet gehaald.
De kosten voor fondsenwerving bedroegen 2,4 miljoen euro. Het kostenpercentage kwam daarmee op
15,8 procent. Ook hier haalden we onze doelstelling om onder de 18,0 procent te blijven.
Middels free publicity en gesponsorde media geven we voorlichting over ons werk. In 2008 hebben we
voor het eerst gewerkt met een aparte afdeling voor Pr en voorlichting. Door pro-actief de media te
benaderen met onze boodschap, konden we bouwen aan onze positionering. Hiermee hebben we ons
actief kunnen neerzetten als specialist op het gebied van wereldwijde opvang van weeskinderen en verla-
ten kinderen in gezinsverband overal ter wereld. In totaal wisten we 2,2 miljoen euro aan free publicity te
genereren. Dit positieve resultaat heeft ons doen besluiten om in 2009 een medewerker (1 fte) vrij
te maken voor Pr en hier duidelijke doelstellingen aan te koppelen.
We blijven voldoen aan de criteria voor de Code goed Bestuur. Het nieuwe bestuursmodel, dat in
2007 is doorgevoerd, is succesvol voortgezet in 2008 en werkt naar behoren. Binnen sOs-Kinderdorpen is
er een goede scheiding tussen bestuur en toezicht en een gezonde onderlinge samenwerking tussen de
algemeen directeur en de raad van Toezicht.
In 2008 is er ook een financiële auditcommittee opgesteld.
In 2008 hebben we op meerdere vlakken gewerkt aan een hogere kwaliteit van ons werk. er zijn belangrijke
stappen gezet voor een degelijk HrM-beleid. Zo zijn er functieprofielen en specifieke meetindicatoren
ontwikkeld, die mede de basis zullen vormen voor onze nieuwe managementinformatie.
We begonnen met het opzetten van een nieuw CrM-systeem om onze relaties beter te managen.
Het systeem is nog niet volledig ontwikkeld en we gaan hier in 2009 mee verder.
aandachtspunten uit het Partos-kwaliteitstraject, gestart in 2007, zijn in 2008 grotendeels succesvol
opgepakt.
ruim 250 betrokken mensen uit heel Nederland hebben zich in 2008 belangeloos voor ons ingezet.
Bovendien is het ons gelukt meer dan tien vrijwilligers te werven die ons ondersteunden met kantoor-
werkzaamheden.
We hebben de internationale strategie van 2009-2016 vertaald naar een heldere en realistische meerjaren-
strategie van sOs-Kinderdorpen Nederland voor 2009-2012. Hier is zeer zorgvuldig aandacht aan besteed:
alle medewerkers waren betrokken bij de ontwikkeling en leverden een actieve bijdrage. De strategie is
vastgelegd in zogenoemde logical frameworks met duidelijke indicatoren op basis waarvan we doelgericht
kunnen werken en meten of we efficiënt en effectief bezig zijn met het realiseren van onze doelstellingen.
De plannen zijn goedgekeurd door de raad van Toezicht en besproken met de raad van advies.
een Matra-aanvraag voor een gezinsversterkend programma in st. Petersburg werd door het Ministerie
van Buitenlandse Zaken afgewezen. Wel wordt ons de mogelijkheid geboden de subsidieaanvraag te
verbeteren en opnieuw in te dienen. een gezamenlijk voorstel voor gezinsversterkende programma’s
met daarnaast landbouwonderwijs, in 2008 ingediend bij het schoklandfonds, is in 2009 gehonoreerd.
Twee nieuwe subsidieaanvragen bij de eU zijn niet gehonoreerd vanwege het grote aantal aanvragen.
Het onafhankelijke onderzoek van de Charibarometer liet een daling zien in onze naamsbekendheid
en in ons imago.
Foto: Katerina Ilievska

19


2.2 Wat zijn onze ambities voor 2009?

Ook in 2009 hopen we aan de hand van onderstaande doelstellingen aanzienlijk te kunnen bijdragen aan de
realisatie van eerdergenoemde vier hoofddoelen:

• n 2009 wordt begonnen met de bouw van het nieuwe kinderdorp Srinagar in India en het nieuwe
I
kinderdorp Kisumu in Kenia. verder openen we officieel de deuren van het kinderdorp gulu in
Oeganda en van het kinderdorp Kumasi in ghana.
• et aandeel gezinsversterkende programma’s binnen de totale hulpverlening vanuit Nederland groeit
H
in 2009.
• De baten uit eigen fondsenwerving stijgen van 15,2 miljoen naar 15,5 miljoen euro.
• ns kostenpercentage van de eigen fondsenwerving, het CBF percentage, blijft onder de
O
18,3 procent.
• nze beheer- en administratiekosten, uitgedrukt in een percentage van de totale bestedingen, blijven
O
onder de 5,5 procent.
• antal donateurs (actieve) stijgt van 126.000 naar 141.000. Hiervan geeft 67 procent een structurele bijdrage.
A
• De kantoororganisatie groeit naar 29,3 fte.
• e particuliere fondsenwerving is sterk gegroeid. In 2009 wil de organisatie zich blijven richten op
D
investeringen en groei van deze pijler.
• anaf 2009 wordt nog meer dan voorheen geïnvesteerd in het behoud van onze relaties. Door hen via
V
dialoog meer te betrekken bij ons werk en hen meer service op maat te bieden. Hiertoe wordt begin
2009 één medewerker aangenomen.
• et project om onze database meer in te zetten als CRM-instrument naar bedrijven en stichtingen,
H
om onze relaties beter te managen, wordt dit jaar afgerond en geïmplementeerd.
• ergroting van onze naamsbekendheid en versteviging van ons betrouwbare imago. We meten dit
V
jaarlijks via de Charibarometer van Mediad.
• raagvlak voor onze missie groeit, door meer tijd te investeren in PR. Daarvoor wordt één
D
communicatiemedewerker aangenomen. De waarde van free publicity stijgt naar vijf miljoen euro.
• ehoud van de vaste jaarlijkse bijdrage van een miljoen euro van de Nationale Postcode Loterij.
B
Daarnaast dienen we dit jaar een nieuwe aanvraag in voor een bijdrage uit de extra trekking.
Ondanks de geringe kans dat wij deze ook daadwerkelijk zullen ontvangen.
• e organisatie blijft in 2009 de kwaliteit verbeteren. In 2009 vindt een interne audit plaats om vast te stellen
D
in hoeverre de doelstellingen zijn behaald. De organisatie blijft voldoen aan de Code goed Bestuur.
• erdere doorvoering van het HRM-beleid op het gebied van professioneel aannamebeleid,
V
beoordelingscyclus en het terugdringen van het ziekteverzuim.
• e afdeling Internationale Samenwerking dient twee subsidieaanvragen in bij het Ministerie van
D
Buitenlandse Zaken.
• Het SOS-netwerk organiseert minimaal acht succesvolle bijeenkomsten.
• Iedere maand monitoren we onze inkomsten nauwkeurig. Bovendien faseren we onze uitgaven
waardoor we deze kunnen beperken, als blijkt dat de resultaten door de financiële crisis tegenvallen.
• De nieuwe algemeen directeur wordt in 2009 aangenomen.

20



Misyati Verhoof
voormalig sOs-kind

2.3 Resultaten
‘Ik gun iedereen het geluk dat ik heb’
Misyati Verhoof (36) groeide op in SOS-kinderdorp Bandung in Indonesië. Inmiddels is ze verpleegkundige en
woont ze met haar man en kindje in Nederland. Haar verhaal toont het resultaat van ons werk.

“Ik was vijf toen ik samen met m’n zus in SOS-kinderdorp Bandung kwam wonen. Mijn vader was overleden en
mijn moeder kon niet meer voor ons zorgen. Ze had in totaal veertien kinderen en haar baantje, grafbloemen
verkopen, leverde nauwelijks geld op. Met pijn in haar hart bracht ze mijn zusje en mij naar het kinderdorp.
Natuurlijk vonden wij het moeilijk, maar het was beter voor ons. En het kinderdorp was een hele fijne plek. Er was
bijvoorbeeld heel veel speelgoed, dat hadden we thuis niet. De kinderen in ons nieuwe SOS-gezin voelden direct
als familie. Voor mij was en is het altijd een echt gezin geweest. Mijn SOS-moeder was streng, maar ze gaf mij
onvoorwaardelijke liefde. Ze deed haar uiterste best om van al haar kinderen betere mensen te maken. Ik heb nog
regelmatig contact met haar. Elk jaar gaan we naar Indonesië. Het eerste wat ik dan doe, is thuis langs gaan. Naar
het SOS-dorp. Mijn SOS-moeder beschouw ik ècht als mijn moeder. Helaas is onze dorpsdirecteur ‘bapak Agus’
-papa Agus, zo noemden we hem- onlangs overleden. Een enorm verlies. Het was zo’n lieve en rustige man. Hij
was als een vader voor me. Als ik het moeilijk had, kon ik altijd bij hem terecht.

Ik heb alle kansen gegrepen die SOS mij bood. Ik volgde een middelbare beroepsopleiding tot verpleegkundige
en daarna deed ik het hbo. Toen ik daarmee klaar was, ging ik voor een uitwisseling naar Nederland. Dat zou
een jaar worden, maar inmiddels ben ik negen jaar hier! Ik voel me het gelukkigste mens op aarde. Ik had nooit
durven dromen dat ik het zo goed zou hebben. Daar ben ik alle donateurs ongelooflijk dankbaar voor. Ik heb een
opleiding, een goeie baan, een lieve man en een prachtig zoontje. Een nichtje van mij is heel jong uitgehuwelijkt.
Ze heeft geen opleiding, geen zelfstandigheid. Niets. Zonder SOS had mijn leven er hoogstwaarschijnlijk ook zo
uitgezien. Dat is ook de reden dat mijn man en ik nu meerdere SOS-kinderen steunen. Ik gun iedereen het geluk
dat ik nu ook heb.”

21


Resultaatmeting zo min mogelijk kosten. Zo’n meetlat is echter niet
We vinden het belangrijk te weten wat de resultaten eenvoudig samen te stellen: de omstandigheden in
zijn van ons werk. Hiervoor verzamelen we informatie de landen en in de programma’s kunnen namelijk
en doen we impactmetingen. eén van de bronnen nogal uiteen lopen. In het verslagjaar hebben we met
van deze informatie zijn de jaarplannen van de de internationale organisatie en onze lokale collega-
regionale en nationale sOs-organisaties waarin hun organisaties overlegd in hoeverre deze indicatoren
doelstellingen concreet worden benoemd en de ver- kunnen worden doorgevoerd in de rapportages van
slagen die zij opstellen waarin deze plannen worden de desbetreffende organisaties, in de vorm van een
geëvalueerd. Hierin wordt toegelicht welke impact de monitoringprotocol. sOs-Kinderdorpen Oeganda
donaties op landelijk niveau hebben gehad: wat er gaat in 2009 als pilot-project met dit monitoringpro-
daadwerkelijk aan hulp is geboden en wat de resul- tocol aan de slag.
taten daarvan zijn. De jaarverslagen van de meeste
Wat zijn de resultaten van onze activiteiten?
lokale organisaties melden bijvoorbeeld hoeveel
jongeren zijn doorgestroomd naar een jongerenhuis Met de donaties uit 2008 hebben we diverse
en hoeveel kinderen naar de middelbare school zijn projecten kunnen financieren. In hoofdstuk 3.3
gegaan. Ze doen verslag van de resultaten wordt een zestal projecten uitgelicht waarbij we
inzichtelijk hebben gemaakt wat de impact van onze
bestedingen is geweest in het verslagjaar. Deze
projecten zijn slechts een greep uit het werk dat in
2008 dankzij onze donateurs en partners is mogelijk
gemaakt. In totaal hebben we in het verslagjaar twaalf
projecten volledig gefinancierd en in totaal aan nog
eens 63 projecten bijgedragen (los van individuele
donaties zoals bijvoorbeeld de specifieke bijdragen
van donateurs aan een specifiek sOs-kind). De lange
termijn impact van ons werk baseren we mede op het
wereldwijde onderzoek Tracking Footprints dat vanuit

onze internationale organisatie wordt gehouden.
Dit onderzoek is eind 2002 opgestart en is van
doorlopende aard: ieder jaar worden er in nieuwe
landen vergelijkbare studies uitgevoerd en afgerond
waarvan de uitkomsten per land uiteen kunnen lopen.
eind 2008 zijn er ook weer nieuwe studies uitgevoerd
in negentien landen, waaronder in ethiopië, Jordanië,
per faciliteit (een kinderdorp, school of beroepsop- vietnam en Paraguay. Inmiddels hebben 56 landen
leiding bijvoorbeeld) en hoeveel kinderen en volwas- bijgedragen aan Tracking Footprints en zijn vele
senen hiervan gebruik hebben gemaakt. Maar ook honderden voormalige sOs-kinderen geïnterviewd.
hoeveel mensen van buiten de kinderdorpen gebruik vragen die centraal staan zijn onder meer of ze werk
hebben gemaakt van onze voorzieningen. Deze en een gezin hebben en of ze zich gelukkig voelen.
verslagen worden gecontroleerd door lokale accoun- Uit het onderzoek blijkt dat de meeste kinderen die
tants en door onze internationale organisatie, sOs opgroeiden in een sOs-kinderdorp tevreden zijn met
Kinderdorf International. In 2008 hebben we tevens hun bestaan, getrouwd zijn en met positieve gevoe-
zelf indicatoren opgesteld die we wereldwijd willen lens terugkijken op hun jeugd. Het merendeel heeft
gebruiken als meetlat voor de resultaten van ons veelvuldig en goed contact met hun sOs-broers en
werk. Zodat we vergelijkbare informatie hebben over -zussen en hun sOs-moeder. veel voormalige sOs-
de impact van de door ons gefinancierde projecten. kinderen hebben inmiddels een baan en voorzien
Indicatoren zijn bijvoorbeeld het opleidingsniveau zichzelf en hun gezin in hun dagelijkse onderhoud.
van (ex-)sOs-kinderen en of ze een baan hebben. In Nederland meten we ook de resultaten van ons
Op die manier kunnen we ook normen stellen voor werk. Dat doen we op basis van concrete doelstellin-
de effectiviteit en efficiëntie van de wijze waarop we gen die we ons vooraf hebben gesteld in onder meer
onze doelstellingen proberen te realiseren. Om onze het jaarplan. Over dit onderwerp kunt u meer lezen in
(niet-financiële) doelstellingen te bereiken tegen het hoofdstuk Organisatie en Beleid op pagina 48.

22


2.4 Millenniumdoelen

SOS-Kinderdorpen erkent het belang van de 4. Minder kindersterfte
Millenniumdoelen. Deze acht doelen zijn in 2000 De medische centra in onze dorpen staan open
afgesproken door regeringsleiders van 189 landen voor de lokale bevolking. Hier krijgen kinderen en
waaronder Nederland. Vóór 2015 willen deze volwassenen vaccinaties, consultaties en voorlich-
landen onder meer bereiken dat iedereen op de ting. We begeleiden zwangere vrouwen in speciale
wereld over schoon drinkwater beschikt, dat alle moeder- en kindklinieken en we helpen gezinnen
kinderen basisonderwijs volgen, dat de extreme beter voor hun kinderen te zorgen door onze
armoede is gehalveerd, de verspreiding van malaria en speciale gezinsversterkende programma’s.
aids is gestopt en dat de moedersterfte omlaag gaat. 5. Verbetering van de gezondheid van moeders
Onze medische centra, moeder- en kindklinieken en
onze gezinsversterkende programma’s dragen bij
aan een betere gezondheid van moeders.
Armoedecirkel 6. Bestrijding van aids, malaria en andere ziektes
vanuit onze speciale sociale en medische centra
kunnen mensen zich laten testen op hiv/aids en
medicijnen en voedingssupplementen krijgen.
Honger Ziekte
We geven voorlichting en helpen patiënten en
hun familie om te gaan met deze ziektes.
7. Milieubescherming, veilig drinkwater en minder
mensen in sloppenwijken
verbetering van de leefomstandigheden is onder-
deel van onze gezinsversterkende programma’s.
Met onze projecten respecteren wij het milieu.
Geen werk Niet naar school Lokaal proberen onze kinderdorpen waar mogelijk
energie en water te besparen of gebruik te maken
van zonne-energie of regenwateropvang.
8. Het mondiaal partnerschap voor ontwikkelings-
beleid
We werken duurzaam samen met degelijke partners
Onze bijdrage aan de Millenniumdoelen: in Nederland én in ontwikkelingslanden. We gaan
1. Uitbanning van extreme armoede geen partnerships aan met bedrijven die handelen
Wij geven een toekomst aan weeskinderen en in strijd met de vN-rechten van het kind. We
verlaten kinderen, zodat ze als volwassenen in hun proberen Nederlanders bewust te maken van de rol
eigen onderhoud kunnen voorzien. In onze gezins- die zij kunnen spelen in de samenleving.
versterkende programma’s helpen we families de
armoedecirkel te doorbreken.
2. Alle kinderen naar de basisschool
alle sOs-kinderen krijgen goed onderwijs, wij
stimuleren ook de meisjes om deel te nemen aan
onderwijs en zorgen voor een veilige en kindvrien-
delijke omgeving. Ook kinderen uit de omgeving
van de sOs-kinderdorpen maken gebruik van onze
kleuter- en basisscholen.
Foto: Claire Mathisse

3. Vrouwen en mannen gelijk
We benadrukken de gelijkheid tussen mannen en
vrouwen in al onze programma’s. Onze beroeps-
opleidingen bieden speciale opleidingen voor
vrouwen en we helpen kwetsbare alleenstaande
moeders om een zelfstandig bestaan op te bouwen.

23

3. Projecten

3. Projecten

3.1 Wereldwijde hulp

Ieder sOs-logo in bovenstaande wereldkaart staat symbool voor onze aanwezigheid in dat land. In deze landen
hebben wij één of meerdere projecten die bijdragen aan onze missie.

Noord- amerika, europa en australië
Zuid-amerika
afrika
Centraal en oost europa
azië

24

3. Projecten JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

Voorbeeld van een SOS-kinderdorp

Het sociale centrum
Het medische centrum
De activiteiten van de sociale centra variëren,
Met de medische centra dragen we bij aan
want ze richten zich nadrukkelijk op de behoeften
het verhogen van het gezondheidsniveau van
van de gemeenschap en de al aanwezige wel-
de lokale gemeenschap en het verlagen van
zijnsvoorzieningen. Zo beschikken we over werk-
kindersterfte.
plaatsen waar volwassenen een vak kunnen leren,
over kinderdagverblijven maar ook over centra die
voorlichting geven of gehandicapten begeleiden.

Het gezinshuis
elk dorp bestaat uit tien tot vijftien
gezinshuizen, waar weeskinderen
samen met broertjes en zusjes en
De school
met de liefdevolle zorg van hun
goed onderwijs is de basis voor een goede toekomst.
sOs-moeder kunnen opgroeien. Washok
Stapelbed

De kinderen in onze dorpen gaan daarom al op jonge
Stapelbed

Badkamer

Badkamer
jongens

meisjes

leeftijd naar school. als er goede scholen in de omge-
Keuken

ving zijn, maken de kinderen daar gebruik van. als die
Veranda

Slaapkamer meisjes

voorzieningen ontbreken, bouwt sOs-Kinderdorpen
de scholen zelf.
Woonkamer
Slaapkamer jongens

Slaapkamer
moeder
Stapelbed

Stapelbed

Foto: Benno Neeleman

25

3. Projecten

Wij vinden dat een kind een liefdevol thuis nodig
3.2 Nederlandse bijdragen
heeft om zich goed te kunnen ontwikkelen. Dat is
de basis. Maar om te bouwen aan een kansrijke
toekomst is meer nodig. Daarom zorgen we ervoor De inkomsten die wij in 2008 van onze Nederlandse
dat de kinderen alles krijgen wat ze nodig hebben. donateurs en sponsors ontvingen (17,8 miljoen
Onderwijs. gezondheidszorg. sociale begeleiding. euro), vormden in totaal circa drie procent van de
Over de hele wereld hebben we lokale, duurzame totale opbrengst van sOs Kinderdorf International.
programma’s die in deze basisbehoeften voorzien. vorig jaar hebben we vanuit Nederland meebetaald
De scholen, jongerenhuizen, beroepsopleidingen, aan 75 verschillende projecten, verdeeld over alle
medische centra en sociale centra die we bouwen, continenten. De financiële verantwoordelijkheid
hebben een grote impact op wees- en verlaten kin- voor de meeste van deze projecten ligt bij meerdere
deren en hun omgeving. Want alle projecten worden fondsenwervende sOs-organisaties. Maar er zijn ook
door lokale mensen opgezet en uitgevoerd. Met veel projecten die onze Nederlandse organisatie volledig
succes: we vangen inmiddels 75.000 kinderen op in zelf financiert, zoals de bouw en een groot deel van
500 dorpen, verspreid over 132 landen. Daarnaast de dagelijkse kosten van twaalf sOs-kinderdorpen
hebben we 500 gezinsversterkende programma’s en in europa, afrika, azië en Latijns-amerika. Op de
sociale centra waarmee we 265.000 kinderen en hun volgende pagina’s zetten we zes projecten in de
familieleden helpen. Ook krijgen 140.000 kinderen schijnwerpers, waar sOs Nederland aan heeft
en jongeren onderwijs op onze 245 kleuterscholen, bijgedragen in 2008.
195 basisscholen en 65 beroepsopleidingen. en
maken nog eens 453.500 kinderen en hun ouders als u nieuwsgierig bent naar alle projecten en
gebruik van onze 65 medische centra. In totaal gaat programma’s van sOs-Kinderdorpen, kijk dan op
het om ruim een miljoen kinderen en volwassenen die www.soskinderdorpen.nl.
gebruik maken van onze voorzieningen.
sOs-Kinderdorpen Nederland is volledig financieel
verantwoordelijk voor de volgende sOs-kinderdorpen:
• Canchungo in Guinee Bissau
• Chiang Rai in Thailand
• Gulu in Oeganda
• Hemeiusi in Roemenië
• Kisumu in Kenia
• Kumasi in Ghana
• Medan in Indonesië
• Meru in Kenia
• Morelia in Mexico
• N’Djamena in Tsjaad
• Santa Ana in Costa Rica
• Srinagar in India
Naast deze kinderdorpen zijn wij ook volledig finan-
cieel verantwoordelijk voor enkele andere projecten,
waaronder beroepsopleidingen en gezinsversterkende
programma’s. Door deze bestedingen hebben we in
2008 wederom kunnen bijdragen aan onze missie.
Foto: robert Fleischanderl

Van voorstel tot project
Hoe komt een sOs-kinderdorp tot stand? Wie
bepaalt waar een dorp wordt gebouwd of een
gezinsversterkend programma wordt ontwikkeld? In
grote lijnen gaat dat als volgt. Het eerste initiatief
komt bijna altijd uit het land zelf. Lokale medewerkers

26

3. Projecten JaarversLag 2008 SOS-KINDERDORPEN

signaleren waaraan in hun land behoefte is: zijn Bijvoorbeeld in geval van de bouw van een nieuw
in een gebied veel aidswezen? Bestaat er geen kinderdorp, wanneer wij ook na de bouw financieel
goede beroepsopleiding voor jongeren? Worden verantwoordelijk blijven voor de dagelijkse kosten van
veel kinderen verwaarloosd omdat hun ouders arm dat dorp. De Nederlandse organisatie blijft dan nauw
zijn en er alleen voor staan? Op basis van deze betrokken bij de ontwikkelingen binnen het project.
behoeftebepaling en onderzoeken naar de omgeving
Geldstromen en controle projectbestedingen
wordt in overleg met de internationale organisatie
in Innsbruck besloten een projectvoorstel te maken. Wanneer de financiering van een project rond is,
Dit projectvoorstel wordt door de nationale sOs- wordt met het project aangevangen. voor bouwpro-
organisatie geschreven en beoordeeld door zowel de jecten wordt de voortgang nauwlettend gevolgd door
regionale sOs-organisatie (die de omstandigheden de projectcommissie van onze internationale organi-
in de omgeving kent) als ook door een commissie bij satie aan de hand van de voortgangsrapportages die
ons internationale kantoor (die alle projectvoorstellen door de nationale organisaties worden opgesteld.
beoordeelt op redelijkheid en noodzakelijkheid). Daar Hierbij worden verschillen tussen de werkelijke kosten
bekijken de medewerkers of het voorstel nog vragen en de begrote kosten nauwlettend geanalyseerd.
oproept, bijvoorbeeld of er nog meer kinderen van Bij eventuele overschrijdingen van het budget wordt
de voorzieningen gebruik kunnen maken en of de beoordeeld in hoeverre die kosten ergens anders in
lokale organisatie voldoende capaciteit heeft om het project kunnen worden bespaard. voor projecten
het project succesvol te managen. Zij doen dus een waarbij niet gebouwd wordt (zoals bijvoorbeeld bij
extra controle zodat we kwalitatieve hulp leveren gezinsversterkende programma’s of de dagelijkse kos-
en waarmaken wat we beloven. Na hun akkoord op ten van een kinderdorp), maken de landen jaarlijks op
het projectvoorstel wordt deze voorgelegd aan de basis van de plannen een gedetailleerde begroting.
fondsenwervende organisaties ter financiering. Indien
wij als Nederlandse organisatie een nieuw project De internationale organisatie voert controle uit op de
kunnen en willen financieren, wordt dit vastgelegd interne geldstromen, wat inhoudt dat: 1. gelden pas
in een schriftelijke overeenkomst. Zodra wij onze worden opgevraagd bij de fondsenwervende organi-
commitment voor een project hebben gegeven, satie als een recente voortgangsrapportage aanwezig
vragen wij hulp aan Nederlandse donateurs om dit is en 2. we een bevestiging krijgen dat daarvoor
project te steunen. Het uiteindelijke bedrag dat wordt overgemaakte gelden ontvangen zijn. Het bedrag
geworven, wordt rechtstreeks overgemaakt naar de wordt vervolgens rechtstreeks overgemaakt naar de
desbetreffende sOs-organisatie in het land waar de sOs-organisatie in het land van het desbetreffende
hulp was aangevraagd. project. er wordt in principe nooit meer dan het
door onze internationale organisatie gecontroleerde
Besluitvorming in Nederland en geaccordeerde budget overgemaakt. Tenzij er
In Nederland werken we met een klein en toegewijd sprake is van een uitzonderlijke, aantoonbare situatie
team, dat zeer zelfstandig te werk gaat. volgens een zoals in 2008 door de stijging van de voedselprijzen,
vastomlijnde procedure wordt bepaald welk project waardoor in sommige projecten extra geld voor de
sOs-Kinderdorpen Nederland gaat ondersteunen. dagelijkse kosten nodig was.
De directeur stemt de keuze eerst af met sOs
Kinderdorf International, die vraag en aanbod van alle sOs-organisaties zijn jaarlijks verplicht hun jaar-
projecten coördineert. van elk project is een uitvoerig rekening te laten controleren door een internationaal
projectvoorstel voorhanden dat door directeur en erkende accountant. Daarnaast worden bouwprojec-
managementteam wordt beoordeeld, onder andere ten aan het einde van de projectperiode afzonderlijk
aan de hand van waar onze hulp het hardst nodig gecontroleerd. Deze accountantsrapportages worden
is. De directeur bekijkt de verantwoordelijkheden in eerste instantie door onze internationale organi-
die deze projecten met zich meebrengen en neemt satie beoordeeld, omdat zij overzicht hebben over
dan samen met het managementteam een besluit. de totale geldstromen. Daarnaast ontvangt ook de
vervolgens wordt sOs-Kinderdorpen Nederland, fondsenwervende organisatie deze rapportages ter
na de goedkeuring door de raad van Toezicht, beoordeling. Hierdoor hebben we extra zekerheid dat
verantwoordelijk voor de financiering van het project. alle gelden daadwerkelijk zijn besteed aan waar ze
Deze financiële verantwoordelijkheid blijft bestaan voor bestemd waren.
gedurende de jarenlange uitvoering van het project.

27

SOS-Kinderdorpen Jaarverslag 2008

SOS-Kinderdorpen Jaarverslag 2008

Empfohlen

Weitere ähnliche Inhalte

Andere mochten auch

Andere mochten auch (16)

Mehr von One Shoe

Mehr von One Shoe (11)

SOS-Kinderdorpen Jaarverslag 2008