1. Σχολική εφημερίδα από τη Δ΄ τάξη του 24ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών- Αριθμός φύλλου 2- Δεκέμβρης 2013
Οι Τεταρτολόγοι σας εύχονται
Καλά Χριστούγεννα
και
Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Η Ιστορία της γέννησης
Οι ήρωες των Χριστουγέννων
Η ιστορία της βασιλόπιτας
Τα Χριστούγεννα στην Ευρώπη
Ήθη και έθιμα
Διασκεδάζω και μαθαίνω
Η γωνιά της ζαχαροπλαστικής
Φωτογραφίες
2. Και να, ξαφνικά παρουσιάζεται μπροστά
τους ένας άγγελος και ένα λαμπρό φως, θείο
και υπέροχο, τους περικύκλωσε και γέμισε
την καρδιά τους φόβο. Ο άγγελος όμως τους
είπε έτσι: «Μη φοβάστε. Να, σας μεταδίδω μια
πολύ χαρμόσυνη είδηση, που θα σας δώσει
μεγάλη χαρά και θα είναι χαρά για όλο τον
κόσμο. Γεννήθηκε για εσάς σήμερα στην πόλη
του Δαβίδ ο Σωτήρας του κόσμου, που είναι ο
Χριστός, ο Κύριος. Αυτό θα είναι το σημείο με
το οποίο θα τον αναγνωρίσετε: Θα βρείτε ένα
βρέφος τυλιγμένο και τοποθετημένο σε μία
φάτνη».
Όταν ο άγγελος έφυγε από κοντά και
πέταξαν προς τον ουρανό, οι βοσκοί είπαν
μεταξύ τους: «Ας πάμε ως τη Βηθλεέμ και ας
δούμε αυτό το γεγονός που μας ανήγγειλε ο
Τον καιρό που γεννήθηκε ο Ιωάννης, ο
Καίσαρας Αύγουστος έβγαλε μια διαταγή στο να
άγγελος και μας φανέρωσε ο Κύριος».
Ήρθαν λοιπόν γρήγορα και βρήκαν τη
απογραφούν όλοι οι κάτοικοι του κόσμου. Και
Μαρία και τον Ιωσήφ και το βρέφος μέσα στη
έγινε αυτή η πρώτη απογραφή στην Ιουδαία.
Όλοι πήγαιναν στην πόλη από την οποία
φάτνη. Όταν το είδαν κατάλαβαν πως γι’
αυτό το παιδί τους μίλησε ο άγγελος. Και όσοι
κατάγονταν, για να απογραφούν.
άνθρωποι άκουσαν το γεγονός, θαύμαζαν για
Έτσι και ο Ιωσήφ ξεκίνησε να πάει από τη
Ναζαρέτ της Γαλιλαίας στην Ιουδαία, στην πόλη
όσα τους έλεγαν οι βοσκοί.
Στα Ιεροσόλυμα ήρθαν σοφοί μάγοι της
του Δαβίδ, που ονομαζόταν Βηθλεέμ, γιατί ο
Ανατολής μαζί με δώρα για τον Κύριο. Ο
Ιωσήφ καταγόταν από τη γενιά του Δαβίδ. Μαζί
του πήγε να απογραφεί η Μαρία, που ήταν
πρώτος μάγος έδωσε χρυσό, ο δεύτερος
αρραβωνιαστικιά του.
κάποιους κατοίκους της περιοχής για το που
Και έτυχε τις μέρες που ήταν εκεί να
συμπληρωθούν οι 9 μήνες. Και γέννησε τον
πρώτο και μονογενή Γιό της. Και τον περιτύλιξε
με σπάργανα και τον έβαλε στη φάτνη, γιατί δεν
υπήρχε άλλος τρόπος γι’ αυτούς στο πανδοχείο,
που πήγαν, για να περάσουν τη νύχτα τους.
Στα μέρη εκείνα ήταν μερικοί βοσκοί, που
έμεναν έξω στους αγρούς και φύλαγαν τα
πρόβατα, μένοντας άγρυπνοι με τη σειρά του ο
καθένας.
λιβάνι και ο τρίτος σμύρνα. Ρώτησαν
θα έβρισκαν τον Μεσσία : «Πού είναι ο
βασιλιάς των Ιουδαίων, που γεννήθηκε τώρα
τελευταία; Είδαμε τον αστέρα του στην
ανατολή και ήρθαμε να τον προσκυνήσουμε».
Και αφού έφτασαν στον αγρό, βρήκαν το
παιδί και τη Μαρία, τη μητέρα του. Και
έπεσαν κατά γης και τον προσκυνούσαν και,
αφού άνοιξαν τους θησαυρούς τους, του
πρόσφεραν δώρα τα δώρα τους.
Νεφέλη
Και να, ξαφνικά παρουσιάζεται μπροστά
τους
ένας άγγελος και ένα λαμπρό φως, θείο και
υπέροχο, τους περικύκλωσε και γέμισε την
2
3. Τα ξωτικά του
Ο Άγιος Βασίλης
Ο Άι Βασίλης αποτελεί σήμερα μια διεθνή λαογραφική μορφή
Αϊ Βασίλη
η οποία διανέμει δώρα σε παιδιά και ενηλίκους που υπήρξαν
"καλοί" κατά τη διάρκεια του χρόνου. Είναι κυρίαρχο πρόσωπο
του εορτασμού της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων. Η
γνωστή παρουσία του με κόκκινη στολή, λευκή γενειάδα,τα
Φαντάζομαι πως όλοι ξέρετε τα
ξωτικά του Αϊ Βασίλη! Αυτά τα
κοντά πλασματάκια με τα
γυαλιά του, πάντα χαμογελαστός με το σάκο με τα δώρα,
χαρακτηριστικά μυτερά αυτιά. Όλα
πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια ή τάρανδοι
τους ντυμένα ίδια, δεν τα ξεχωρίζεις!
αποτελεί σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα τον πλέον αγαπημένο
Αυτά φέρνουν τα γράμματά μας στον
ήρωα των παιδιών τις ημέρες αυτών των εορτών ακόμη και
σε χώρες μη Xριστιανικές.
Είναι ακριβώς ο ίδιος ο Σάντα Κλάους" των Άγγλων, ο "Περ
Νοέλ" των Γάλλων, ο "Σίντερ-Κλάας" των Ολλανδών, ο
Αϊ Βασίλη, αυτά φτιάχνουν τα
χαλασμένα παιχνίδια στο εργαστήρι,
αυτά τυλίγουν με γυαλιστερά
περιτυλίγματα και πολύχρωμες
κορδέλες τα δώρα μας.
"Βάιναχτσμαν" των Γερμανών, ο "Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ" (= ο
Τέλος, τα βάζουν στον τεράστιο
Καλός γερο-πατέρας) των Κινέζων, ο "Χοτέισο" των Ιαπώνων.
κόκκινο σάκο και τα φορτώνουν στο
Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άγιος Βασίλης είναι ο
έλκηθρο. Συνεργάζονται μεταξύ τους
Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που
αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον
συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο
εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης
φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος
ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια[εκκρεμεί
και όλα γίνονται πολύ γρήγορα! Θα
υπήρχαν Χριστούγεννα χωρίς τα
ξωτικά; Θα προλάβαινε ο Αϊ Βασίλης
να κάνει μόνος του όλες αυτές τις
δουλειές; Δεν νομίζω!
Άρα, Χριστούγεννα χωρίς ξωτικά δεν
γίνονται!
ΔΕΣΠΟΙΝΑ
παραπομπή]. Ακόμη και ο Άγιος Νικόλαος στην Ορθόδοξη
παράδοση αγιογραφείται ως ισχνός ασπρογένης γέροντας. Ο
Μέγας Βασίλειος πέθανε την 1 Ιανουαρίου του 379. Αυτή η
ημερομηνία, ημέρα θανάτου του, διατηρούμενη στη παράδοση,
Ρούντολφ το ελαφάκι
θεωρήθηκε (πρώτα) απ΄ όλους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει
ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά.
Ο Ρούντολφ, το νεαρό ελαφάκι που το
Στη Δύση το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου έχει ταυτιστεί με
του, κάποιο βράδυ Χριστουγέννων,
την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη
γίνεται ήρωας και βοηθάει τον Άγιο
πειράζουν για την κόκκινη μυτούλα
γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι
λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων
(τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ)
μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα.
Βασίλη να μοιράσει τα δώρα των
παιδιών σ’ όλο τον κόσμο. Ο Ρούντολφ
καταφέρνει να πείσει τους ταράνδους
και τα άλλα ζωάκια του δάσους ότι
πραγματικά αξίζει το ενδιαφέρον και
την εκτίμησή τους, αλλά κυρίως τη
Νάσος
φιλία και την αγάπη τους.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ
3
4. Ερώτηση: Τι κάνει ο Αϊ Βασίλης στην
Χρήσιμες πληροφορίες για τον Αϊ
άδειά του;
Βασίλη
Απάντηση: Το καλοκαίρι ο Αϊ Βασίλης
ξεκουράζεται…
ψαρεύει,
βολτάρει
στα
φύση,
και,
Αν και όλοι γνωρίζουμε τον Αϊ Βασίλη,
δάση
έχουμε
ασφαλώς, διαβάζει τα αγαπημένα του
ακόμη
απορίες
για
αυτόν
τον
παχουλό κύριο με την άσπρη γενειάδα και
την
κόκκινη
φορεσιά.
Οι
και
στην
όμορφη
Βιβλία!
εντεταλμένοι
βοηθοί του ανέλαβαν να καταγράψουν και
Ερώτηση: Ποια είναι η σχέση του Αϊ
να
Βασίλη με το ζωικό βασίλειο;
απαντήσουν
σε
ορισμένα
βασικά
ερωτήματα, με την βοήθεια φυσικά του
Απάντηση: Ο Αϊ Βασίλης αγαπάει πολύ
Άγιου Βασίλη και της συζύγου του.
όλα τα ζώα, ειδικά αυτά που ζουν σε
Ερώτηση: Τι ηλικία έχει ο Αϊ Βασίλης;
αρκτικές συνθήκες, όπως εξάλλου και ο
Απάντηση: Ούτε ο ίδιος ξέρει! Κάποτε
ίδιος.
προσπάθησε να υπολογίσει με βάση τις
ενστικτωδώς γνωρίζουν πότε έρχονται τα
αναμνήσεις του από Χριστούγεννα που έχει
Χριστούγεννα και γιορτάζουν και αυτά
ζήσει, αλλά μόλις έφτασε στα τριακοστά
μαζί με όλο τον κόσμο! Ο τάρανδος είναι
εξηκοστά πέμπτα Χριστούγεννα, τον πήρε
ο πιο διάσημος σύντροφός του και ζει
ο ύπνος στην κουνιστή ξύλινη πολυθρόνα
ελεύθερος
του!
Ζωολογικό
Μάλιστα,
στην
τα
ίδια
φύση
Κήπο
αλλά
της
τα
ζώα
και
Ράνουα,
στον
όπου
υπάρχουν πολλοί εκπρόσωποι των ζώων
Ερώτηση : Πόσο μακριά είναι η γενειάδα
που
του Αϊ Βασίλη;
περιβάλλοντος
Απάντηση: Τα πολύ περιποιημένα γένια
σχέσης με τον Άι Βασίλη, όπως για
του Αϊ Βασίλη είναι – σύμφωνα με την
παράδειγμα
πιο πρόσφατη μέτρηση που διενεργήθηκε
Βασιλιάς!), η αρκτική αλεπού, η αρκτική
από τον καθηγητή των Ξωτικών – δύο
αγριόγατα, μέχρι και οι μικροσκοπικοί
μέτρα και λίγες τρίχες από δω και από κει.
σκίουροι!
ζουν
σε
Αρκτικές
και
η
συνθήκες
χαίρουν
ιδιαίτερης
πολική
αρκούδα
(
ο
Η περιποίηση της γενειάδας του είναι έργο
του Κουρείου των Ξωτικών , του οποίου
Ερώτηση: Τι σύστημα διανομής δώρων
αποκλειστικός
έχει ο Αϊ Βασίλης και πρωταγωνιστεί
λουζόμενος
είναι
ο
Αϊ
Βασίλης.
χωρίς
ανταγωνιστή
στην
Χριστουγεννιάτικη παράδοση;
Ερώτηση: Τι ύψος έχει ο Αϊ Βασίλης;
Απάντηση: (διπλωματική) Ψηλότερος από
το κοντύτερο ξωτικό και κοντύτερος από
το ψηλότερο χιονισμένο πεύκο!
Απάντηση: Η επιτυχία του πράγματι
οφείλεται στην ταχύτητα και στο πλήθος
των
δώρων
Χριστούγεννα.
μυστικό,
Ερώτηση:
Ποιο
είναι
το
αγαπημένο
φαγητό του Αϊ Βασίλη ;
Απάντηση:
Μα,
που
Η
αλλά
αυτό
μοιράζει
κάθε
απάντηση
είναι
που
μπορεί
να
ειπωθεί είναι πως αποτελεί συλλογική
προσπάθεια του ίδιου και όλων των
φυσικά,
ο
βοηθών του.
Το ταξίδι του γίνεται με
Χριστουγεννιάτικο Χυλός που του ετοιμάζει
όχημα το γνωστό έλκηθρο που το σέρνουν
η σύζυγος. Συνταγή :
τάρανδοι, καλύπτει όλες τις γεωγραφικές
άκρως απόρρητη!
Βασικό συστατικό : τα μπαχαρικά.
ζώνες και λαμβάνει χώρα από τις αρχές
μέχρι το τέλος των γιορτών.
4
5. Ερώτηση: Πως λειτουργεί το έλκηθρο του Αϊ
Βασίλη;
Απάντηση: Η μηχανική σηκώνει τα χέρια ψηλά!
Κάποια
στοιχεία
παραπέμπουν
σε
αρχαία
τεχνολογία, αλλά το βέβαιο είναι πως οι Τάρανδοι
του
δεν
μαρτυρούν
απολύτως
τίποτε,
οπότε,
ακόμα κι αν μιλάτε τη γλώσσα των ταράνδων
(Ταρανδέζικα)
όπως
ο
Αϊ
Βασίλης,
δεν
θα
καταφέρετε να τους αποσπάσετε τίποτα!
Ερώτηση: Πως σχετίζονται τα Χριστούγεννα, ο
Αϊ Βασίλης και το Βόρειο Σέλας;
Απάντηση: Τα Βόρεια Φώτα, ή αλλιώς, Aurora
Borealis, ή αλλιώς Βόρειο Σέλας, είναι, στην
πραγματικότητα,
ώστε να γίνεται
παραγγελιά
του
Αϊ
Βασίλη,
χρωματική αντίθεση με το
χιονισμένο τοπίο και να αποσπά τους παρατηρητές
που ψάχνουν στον ουρανό το έλκηθρό του!
Ερώτηση: Που μένει ο Αϊ Βασίλης;
Απάντηση: Μα φυσικά, στις καρδιές μικρών και
μεγάλων! Αλλά, ε, για πιο ευρύχωρα, έχει ως
βάση του την Λαπωνία, το Βουνό Korvatunturi
(Βουνό του Αυτιού) όπου βρίσκεται η κατοικία
του και το μυστικό του Γραφείο, το Santa Claus
Village
στην
πρωτεύουσα
της
Λαπωνίας,
το
Ροβανιέμι, ακριβώς στα σύνορα του Αρκτικού
Κύκλου. Εκεί βρίσκεται και το Ταχυδρομείο του
(τα κεντρικά)
και σε λίγα χιλιόμετρα απόσταση
βρίσκεται το Joulukka – η βάση των Ξωτικών,
και το SantaPark!
Ερώτηση: Τι γνωρίζουμε για τα Ξωτικά;
Απάντηση: Είναι σαν εμάς, αλλά έχουν πάρει
προαγωγή και έχουν φοιτήσει στην σχετική σχολή
των Ξωτικών. Ως ξωτικά μένουν κάτω από
σκεπάσματα όσο διαρκεί η μέρα και ξετρυπώνουν
μόνο όταν φανούν τα αστέρια!
Ερώτηση: Ποιοι είναι οι τάρανδοι;
Απάντηση: Όλοι γνωρίζουμε τον Rudolfμε την
κόκκινη μύτη που φωτίζει, αλλά όλοι οι τάρανδοι
συνεργάζονται με τον Αϊ Βασίλη ανά διαστήματα.
ΔΕΣΠΟΙΝΑ
5
6. Η ιστορία της βασιλόπιτας, είναι μια ιστορία που συνέβηκε πριν από εκατοντάδες χρόνια , πριν από
1500 χρόνια περίπου , στην Καισαρεία της Καππαδοκίας, στη Μικρά Ασία. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν
δεσπότης της Καισαρείας και ζούσε με τους συνανθρώπους του , με αγάπη , κατανόηση και
αλληλοβοήθεια.
Κάποια μέρα όμως , ένας αχόρταγος στρατηγός - τύραννος της περιοχής , ζήτησε να του δοθούν
όλοι οι θησαυροί της πόλης, αλλιώς θα την πολιορκούσε για να την κατακτήσει και να την λεηλατήσει.
Ο Μέγας Βασίλειος ολόκληρη τη νύχτα προσευχόταν να σώσει ο Θεός την πόλη. Ξημέρωσε η νέα
μέρα και ο στρατηγός αποφασισμένος με το στρατό του περικύκλωσε αμέσως την Καισαρεία. Μπήκε
με την ακολουθία του και ζήτησε να δει το Δεσπότη , ο οποίος βρισκόταν στο ναό και προσευχόταν.
Με θράσος και θυμό ο αδίστακτος στρατηγός απαίτησε το χρυσάφι της πόλης καθώς και ότι άλλο
πολύτιμο υπήρχε στην πόλη. Ο Μέγας Βασίλειος απάντησε ότι οι άνθρωποι της πόλης του δεν είχαν
τίποτε άλλο πέρα από πείνα και φτώχια , δεν είχαν να του δώσουν τίποτε αξιόλογο.
Ο στρατηγός με το που άκουσε αυτά τα λόγια θύμωσε ακόμα περισσότερο και άρχισε να απειλεί
τον Μέγα Βασίλειο ότι θα τον εξορίσει πολύ μακριά από την πατρίδα του ή κι ακόμη μπορεί να τον
σκοτώσει. Οι χριστιανοί της Καισαρείας αγαπούσαν πολύ το Δεσπότη τους και θέλησαν να τον
βοηθήσουν. Μάζεψαν λοιπόν από τα σπίτια τους ότι χρυσαφικά είχαν και του τα πρόσφεραν , ώστε
δίνοντάς τα στο σκληρό στρατηγό να σωθούν. Στο μεταξύ ο ανυπόμονος στρατηγός κόντευε να
σκάσει από το κακό του. Διέταξε αμέσως το στρατό του να επιτεθεί στο φτωχό λαό της πόλης.
Ο Δεσπότης , ο Μέγας Βασίλειος, που ήθελε να προστατέψει την πόλη του προσευχήθηκε και μετά
παρουσίασε στο στρατηγό ότι χρυσαφικά είχε μαζέψει μέσα σε ένα σεντούκι. Τη στιγμή όμως που ο
στρατηγός πήγε να ανοίξει το σεντούκι και να αρπάξει τους θησαυρούς , με το που ακούμπησε τα
χέρια του πάνω στα χρυσαφικά έγινε το θαύμα! Όλοι οι συγκεντρωμένοι είδαν μια λάμψη και αμέσως
μετά έναν λαμπρό καβαλάρη να ορμάει με το στρατό του επάνω στον σκληρό στρατηγό και τους
δικούς του. Σε ελάχιστο χρόνο ο κακός στρατηγός και οι δικοί του αφανίστηκαν. Ο λαμπρός
καβαλάρης ήταν ο 'Aγιος Μερκούριος και στρατιώτες του οι άγγελοι.
'Eτσι σώθηκε η πόλη της Καισαρείας. Τότε όμως , ο δεσπότης της , ο Μέγας Βασίλειος , βρέθηκε σε
δύσκολη θέση! Θα έπρεπε να μοιράσει τα χρυσαφικά στους κατοίκους της πόλης και η μοιρασιά να
είναι δίκαιη , δηλαδή να πάρει ο καθένας ό,τι ήταν δικό του. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο. Προσευχήθηκε
λοιπόν ο Μέγας Βασίλειος και ο Θεός τον φώτισε τι να κάνει. Κάλεσε τους διακόνους και τους
βοηθούς του και τους είπε να ζυμώσουν ψωμάκια , όπου μέσα στο καθένα ψωμάκι θα έβαζαν και λίγα
χρυσαφικά. Όταν αυτά ετοιμάστηκαν , τα μοίρασε σαν ευλογία στους κατοίκους της πόλης της
Καισαρείας. Στην αρχή όλοι παραξενεύτηκαν, μα η έκπληξή τους ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν κάθε
οικογένεια έκοβε το ψωμάκι αυτό κι έβρισκε μέσα τα χρυσαφικά της.
Ήταν λοιπόν ένα ξεχωριστό ψωμάκι , η βασιλόπιτα . Έφερνε στους ανθρώπους χαρά κι ευλογία
μαζί. Από τότε φτιάχνουμε κι εμείς τη βασιλόπιτα με το φλουρί μέσα, την πρώτη μέρα του χρόνου, τη
μέρα του Αγίου Βασιλείου.
6
7. ΜΙΑ ΚΑΛΟΣΥΝΑΤΗ ΜΑΓΙΣΣΑ
Στη Ρώμη, για να αναγγείλουν τη γέννηση του Κυρίου, οι κανονιές
δίνουν και παίρνουν από το κάστρο Σαντ Άντζελο. Η Μπεφάνα,
μια πολύ ηλικιωμένη και καλόκαρδη μάγισσα, φέρνει τα δώρα στα
παιδιά, τη μέρα των βασιλέων, σκαρφαλωμένη στο σκουπόξυλό
της!
Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΞΙ
Στην Ισπανία, η περίοδο των Χριστουγέννων ξεκινά στις 8
Δεκεμβρίου και τελειώνει την ημέρα των Θεοφανείων, όπου οι
τρεις μάγοι φέρνουν τα δώρα στα παιδιά. Στο περβάζι του
παραθύρου, τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους, που είναι
γεμισμένα με άχυρο ή με καρότα, τροφή για τα ζώα των
καβαλάρηδων!
ΦΑΤΝΕΣ ΚΑΙ ΠΗΛΙΝΕΣ ΦΙΓΟΥΡΕΣ
Η «Πόλη του φωτός», το Παρίσι, για δύο μήνες από τον Νοέμβριο
μέχρι τον Ιανουάριο πραγματικά αστράφτει! Το παραδοσιακό
γιορτινό τραπέζι(ρεβεγιόν) αποτελείται από μια ποικιλία
διαφορετικών πιάτων. Οι Γάλλοι φτιάχνουν ένα παραδοσιακό κέικ
στο σχήμα κούτσουρου, το οποίο ονομάζεται «χριστουγεννιάτικος
κορμός». Το μενού του ρεβεγιόν των Χριστουγέννων ποικίλει από
περιοχή σε περιοχή και εξαρτάτε από την τοπική μαγειρική
παράδοση.
ΕΝΑ ΕΛΑΤΟ ΚΑΙ ΕΝΑ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
Δύο σπουδαία έθιμα γεννήθηκαν στην Γερμανία. Το πρώτο είναι το
ημερολόγιο του μήνα πριν τα Χριστούγεννα, όπου τα παιδιά ανοίγουν
από ένα παραθυράκι αρχίζοντας από την 1η Δεκεμβρίου. Το δεύτερο
είναι το στόλισμα του δέντρου. Την εποχή του Μεσαίωνα, οι Γερμανοί
απέκτησαν τη συνήθεια να στήνουν ένα ψηλό έλατο, σύμβολο της
ζωής, καθώς το δέντρο αυτό κρατάει το φύλλωμά του όλο το χρόνο.
Νεφέλη
Για τα Χριστούγεννα προετοιμάζουν ένα μεγάλο οικογενειακό
τραπέζι. Όλη η οικογένεια βρίσκεται στο τραπέζι. Στο κέντρο
τοποθετείται Kutia (φαγητό από ρύζι βρασμένο με σταφίδες, μέλι και
καρύδια). Και στα άλλα πιάτα: κρέπες, ψάρια, ζελέ του ψαριού,
γουρουνόπουλο, το κεφάλι ενός γουρουνιού με χρένο (είναι λαχανικό
που τρίβουν και βάζουν μέσα παντζάρι (τρώνε με κρέας και λουκάνικο),
σπιτικά λουκάνικα ,πατάτες, κέικ μελιού, uzvar (είναι ποτό από ξυρά
φρούτα με μέλι).
Ανδρέας
7
8. Χριστόψωμο
Γιατί στολίζουμε δέντρο τα Χριστούγεννα;
Χριστόψωμο λέγεται γενικά το ψωμί (καρβέλι) ή κουλούρα
που οι ελληνίδες νοικοκυρές έχουν παρασκευάσει 2-3 ημέρες
προ των Χριστουγέννων ειδικά για τη μεγάλη αυτή εορτή. Η
μόνη διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιός του
στολισμός με λογής-λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμίδια»
όπως ονομάζονται.
Το στόλισμα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η
ουσία των Χριστουγέννων. Το έθιμο ήρθε στην Ελλάδα
από τους Βαυαρούς. Για πρώτη φορά στολίστηκε
δέντρο στα ανάκτορα του Όθωνα το1833 και μετά στην
Αθήνα.
Από το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και μετά το δέντρο με τις
πολύχρωμες μπάλες μπήκε σε όλα τα ελληνικά σπίτια.
Το πρώτο Χριστουγεννιάτικο δέντρο ήταν το
Χριστόξυλο, ένα χοντρό ξύλο από αχλαδιά ή
αγριοκερασιά.
Τα αγκαθωτά δέντρα κατά τη λαϊκή αντίληψη
απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως οι
καλικάντζαροι.
Αυτά δε τα πλουμίδια δεν είναι τυχαία και επιπόλαια κεντίδια
αλλά σεβαστά σχήματα που συμβολίζουν τον καημό και το
όνειρο της ελληνικής αγροτιάς.
Ένα κεφαλαίο Β συμβολίζει το ζυγό του αλετριού (από την
ιστορία της σποράς) ενώ άλλες παραστάσεις αλέτρι βόδια κλπ
συμβολίζουν το αυτό. Στο άλλο μισό της επιφάνειας του
Χριστόψωμου με «σωρό» ζύμης παρίσταται η «στοίβα» (οι
θημωνιές), πλαισιωμένη με φύλλα αμπέλου και ελιάς, η
προσδοκία, το όνειρο για το ερχόμενο Καλοκαίρι. Επίσης
πολλές φορές απεικονίζεται και το σπίτι στο οποίο και θα
έρθει η ευτυχία της χρονιάς μια ιδιαίτερη σημασία που
τονίζεται και στα κάλαντα:
«Σ΄ αυτό το σπίτι πού ήρθαμε πέτρα να μη ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει»
Ασφαλώς και δεν εννοείται ράγισμα πέτρας αλλά την απευχή
του θανάτου που με τους θρήνους και ολοφυρμούς μπορούν
να κάνουν και «τις πέτρες να ραΐσουν» γι΄ αυτό και αμέσως
μετά η ευχή καμιά συμφορά κι ο νοικοκύρης χίλια χρόνια να
ζήσει.
Οι πρόγονοι μας τοποθετούσαν το χριστόξυλο στο τζάκι
του σπιτιού την παραμονή των Χριστουγέννων.
Η στάχτη των ξύλων φύλαγε το σπίτι από κάθε κακό.
Το χριστόξυλο αντικαταστήθηκε από το
χριστουγεννιάτικο δέντρο, το οποίο από τη Γερμανία
εξαπλώθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, για να
ταξιδέψει στη συνέχεια σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με
την παράδοση, το στόλισμα του δέντρου καθιερώθηκε
από τον Μαρτίνο Λούθηρο, ο οποίος περπατώντας τη
νύχτα στα δάση και βλέποντας τα αστέρια να λάμπουν
μέσα στα κλαδιά, του ήρθε η ιδέα της τοποθέτησης
ενός φωτεινού δέντρου στο σπίτι που θα απεικόνιζε τον
έναστρο ουρανό, απ' όπου ο Χριστός ήρθε στον κόσμο
μας.
Μαρία Τ. ,Θανάσης Κ.
Αυτό το ψωμί αφιερώνει η ελληνική οικογένεια με ευλάβεια
στη Γέννηση του Χριστού που θα στέρξει να μεταβάλει τα
«πλουμίδια» σε ευλογημένη πραγμάτωση.
Αυτή είναι και η βάση της λατρευτικής ψυχολογίας από
πανάρχαιους χρόνους της ελληνικής φυλής που βεβαίως έχει
προσαρμοστεί στη νεότερη Θρησκεία της.
Μαρία Τ. ,Θανάσης Κ.
8
9. Το ποδαρικό
H πρώτη εθιμική κίνηση που γίνεται με τον
ερχομό κάθε καινούργιου χρόνου ονομάζεται
στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, «ποδαρικό» .
Πρόκειται, όπως γνωρίζουμε, για την πρώτη
είσοδο, το πρώτο βήμα ενός επισκέπτη,
συγγενικού ή φιλικού προσώπου (μικρής ή
μεγάλης ηλικίας), στο σπίτι μιας οικογένειας τα
ξημερώματα ή το πρωί της Πρωτοχρονιάς. Το
πρόσωπο αυτό έρχεται στο σπίτι για να φέρει
το μήνυμα της αλλαγής του χρόνου, την καλή
τύχη και την ευτυχία για όλη τη διάρκεια της
νέας χρονιάς.
Επειδή όμως η πρώτη αυτή επίσκεψη μπορεί να
φέρει και αντίθετο αποτέλεσμα, γι’ αυτό
πιστεύεται ότι αυτός που θα μπει πρώτος στο
σπίτι για να κάνει «ποδαρικό» πρέπει να είναι
καλόκαρδος και καλότυχος. Αν μάλιστα τύχει να
είναι και μικρό παιδί, αυτό θεωρείται πιο καλός
οιωνός γιατί, κατά τη λαϊκή αντίληψη, ένα παιδί
χαρακτηρίζεται με τα στοιχεία της αθωότητας,
της ειλικρίνειας και της άδολης συμπεριφοράς.
Στην Ελλάδα η συνήθεια αυτή εξακολουθεί να
γίνεται κάθε χρόνο. Έτσι οι περισσότερες
οικογένειες φροντίζουν να δέχονται το
«ποδαρικό» από συγγενικό συνήθως πρόσωπο
ή ακόμη από το μικρότερο παιδί τους, το οποίο
θα βγει έξω από το σπίτι λίγο προτού τελειώσει
ο παλαιός χρόνος και θα ξαναμπεί με τον
ερχομό του νέου. Μάλιστα πιστεύεται ότι το
«πρώτο βήμα» πρέπει να γίνει με το δεξί πόδι,
για να φέρει ευτυχία, να έρθουν όλα «δεξιά»,
καθώς η δεξιά πλευρά ήδη από ένα μακρό
παρελθόν θεωρήθηκε αίσια και, αντιθέτως,
απαίσια η αριστερή.
Νεφέλη
Η βασιλόπιτα
Το έθιμο της βασιλόπιτας είναι πολύ
παλαιό, προέρχεται από εκείνο το
τελούμενο στην αρχαία εορτή των
«Κρονίων» (των ρωμαϊκών
«Σατουρναλίων») που παρέλαβαν οι
Φράγκοι, από τους οποίους και
προήλθε η συνήθεια της
τοποθέτησης νομίσματος μέσα στη
πίτα και της ανακήρυξης ως
«Βασιλιά της βραδιάς» αυτού που το
έβρισκε. Κατά άλλο έθιμο, αντί
νομίσματος, έβαζαν φασόλι και
αυτόν που το έβρισκε τον
αποκαλούσαν “φασουλοβασιλιά”.
- Το κόψιμο στις βασιλόπιτας είναι
από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που
επιβιώνουν. Σύμφωνα με τον
καθηγητή Δημήτρη Λουκάτο
αποτελεί εξέλιξη του γνωστού και
λαϊκού εθίμου στις
πρωτοχρονιάτικης πίτας. Στην
αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του
εορταστικού άρτου, τον οποίο σε
μεγάλες αγροτικές γιορτές οι αρχαίοι
Έλληνες πρόσφεραν στις θεούς.
- Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια
και τα Θεσμοφόρια. Χαρακτηριστικό
στοιχείο στις βασιλόπιτας είναι ότι ο
άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με
το κέρμα στις, προσπαθώντας να
μαντέψει πώς θα του έρθουν τα
πράγματα στη νέα χρονιά. Σε όποιον
πέσει το φλουρί, στις θα είναι ο
τυχερός και ευνοούμενος του νέου
έτους! Η ορθόδοξη παράδοση
συνέδεσε το έθιμο με τη Βασιλόπιτα.
Δέσποινα
9
10. Οι μωμόγεροι, έθιμο της Βόρειας Ελλάδας
Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία
σχετικά με τους Καλικάντζαρους, που βρίσκουν
την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα
Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που
τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους
τρομακτική, οι σκανδαλιές τους απερίγραπτες
και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά.
Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και
Θεσσαλίας
εμφανίζεται
το έθιμο των
μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με
τους καλικάντζαρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που
λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια,
φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κλπ) ή
ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με
σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά
χωριά, τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Άμα
συναντηθούν δυο παρέες, κάνουν ψευτοπόλεμο
μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και
η άλλη να δηλώσει υποταγή.
Αλέξανδρος
Οι κολόνιες, έθιμο της Κεφαλονιάς
Στην Κεφαλονιά, το βράδυ της παραμονής
της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι κατεβαίνουν
στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με
κολόνιες και γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του
νέου χρόνου, ραίνουν ο ένας τον άλλον
τραγουδώντας:
"Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας
ειπούμε χρόνους πολλούς".
Η τελευταία ευχή του χρόνου που
ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή
με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του
δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και
τραγουδάει καντάδες και κάλαντα:
"Πάλιν ακούσατε άρχοντες πάλι να σας ειπούμε,
ότι και αύριον εστί ανάγκη να χαρούμε
και να πανηγυρίζουμε Περιτομήν Κυρίου,
την εορτή του Μάκαρος Μεγάλου Βασιλείου".
Οι καλικάντζαροι
Οι καλικάντζαροι είναι μια παλιά
παράδοση στην πατρίδα μας. Και σε κάθε
τόπο, και πιο πολύ στα χωριά, υπάρχουν
χίλιοι θρύλοι και έθιμα γύρο από αυτούς.
Εμφανίζονται κάθε Χριστούγεννα. Μερικοί
λένε ότι είναι πνεύματα, άλλα καλά και άλλα
κακά. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι είναι
παράξενα όντα, μαλλιαρά και ότι τρυπώνουν
στα σπίτια από τις καμινάδες. Τις νύκτες
πηγαίνουν και κλέβουν τα φαγητά που
βρίσκουν και πιο πολύ τα σύκα γιατί τους
αρέσουν πολύ. Όταν τελειώσουν το φαγητό
τους αρχίζουν να χορεύουν.Όλοι οι χωρικοί,
όταν πλησιάζει βράδυ, φοβούνται να
ξεμυτίσουν από το σπίτι τους, προπάντων τα
μικρά παιδιά, ως ότου έρθει η γιορτή των
Φώτων, που ρίχνουν το σταυρό και οι
καλικάντζαροι εξαφανίζονται. Τότε πάνε και
ζούνε κάτω από τη γη. Και εμφανίζονται πάλι
τα άλλα Χριστούγεννα.
Σε πολλά χωριά ρίχνουνε αναμμένα
κάρβουνα στα πηγάδια, για να μην
μαγαρίσουν οι καλικάντζαροι.
Δεν μπορώ να σας εξηγήσω καλύτερα, τι
είναι ένας Καλικάντζαρος. Νομίζω πως
μπόρεσα να σας δώσω να καταλάβετε
περίπου τι είναι.
Σε άλλους είναι συμπαθητικοί και σε άλλους
αντιπαθητικοί. Θα ήθελα πολύ να έβλεπα ένα
Καλικάντζαρο, αλλά νομίζω πως δεν θα το
κατορθώσω. Απλούστατα : γιατί δεν
υπάρχουν
10
11. Καλήν εσπέραν άρχοντες
(Πανελλήνια)
Καλήν εσπέραν άρχοντες.
Κι αν εί- κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού την θεία γέννηση
να πω- να πω στ΄ αρχοντικό σας,
Χριστός γεννάται σήμερον
εν Βη- εν Βηθλεέμ τη πόλη,
οι ουρανοί αγάλλονται,
χαίρε- χαίρετ΄ η φύσις όλη,
εν τω σπηλαίω τίκτεται ,
εν φα- εν φάτνη των αλόγων,
ο βασιλεύς των ουρανών
και ποι- και ποιητής των όλων.
Κάλαντα Χριστουγέννων
(Μωραΐτικα)
Χριστούγεννα , Πρωτούγεννα , πρώτη γιορτή του
χρόνου,
για βγάτε , δέτε , μάθετε , πως ο Χριστός
γεννάται .
Γεννάται κι αναθρέφεται με μέλι και με γάλα ,
το μέλι τρων οι άρχοντες , το γάλα οι αφεντάδες
και το μελισσοβότανο να νίβοντ' οι κυράδες!
Κυρά ψηλή ,κυρά λιγνή , κυρά γαϊτανοφρύδα ,
κυρά μου οτάν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά
σου ,
βάνεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δακτυλίδι .
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε κι ηρθαμε να σας δούμε !
Δώστε μας και τον κόκκορα , δώστε μας και την
κότα !
Δώστε μας και πέντ' έξι αυγά , να πάμε σ΄ άλλη
πόρτα!
ΚΑΛΑΝΤΑ ΘΡΑΚΗΣ
Χριστός γεννιέται, χαρά στον κόσμο,
χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια.
Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες,
η Παναγιά μας κοιλοπονούσε.
Κοιλοπονούσε, παρακαλούσε,
τους αρχαγγέλους , τους ιεράρχες.
-Σεις αρχαγγέλοι και ιεράρχες,
στη Σμύρνη πηγαίν΄τε , μαμμές να
φέρ΄τε.
Άγια Μαρίνα, άγια Κατερίνα,
στη Σμύρνη πάνε , μαμμές να φέρουν.
Όσο να πάνε κι όσο να έρθουν,
η Παναγιά μας ηληυτηρώθη.
Στην κούνια τό ΄βαλαν και το
κουνούσαν,
και το κουνούσαν , το τραγουδούσαν.
Σαν ήλιος λάμπει ,σα νιο φεγγάρι,
σα νιο φεγγάρι, το παλληκάρι.
Φέγγει σε τούτον το νοικοκύρη,
με τα καλά του, με τα παιδιά του,
με την καλή τη νοικοκυρά του...
Και του
χρόνου!!!
Κάλαντα Χριστουγέννων
11
12. ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
ΚΥΠΡΟΥ
Καλήν εσπέραν άρκοντες τζι' αν εν ο ορισμός
σας
Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ' αρκοντικό
σας
Γριστός γεννιέται σήμερον στην Βηθλεέμ την
πόλιν
οι Ουρανοί αγάλλονται μαζί κι' η φύσις όλη
Γεννιέται μεσ' το σπήλαιο στην πάγνην των
αλόγων
ο Βασιλιάς των Ουρανών τζι' ο πλάστην ημών
όλων
Αντζιέλοι εις τους ουρανούς ψάλλουν το εν
υψίστοις
τζιαί κάτω φανερώνεται εις τους βοσκούς ο
κτίστης
Που την Περσίαν έρκουνται τρεις μάγοι με τα
δώρα
τζι' έναν αστέριν λαμπερόν τους οδηγά στη
χώραν
ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ (ΚΡΗΤΗΣ)
Καλήν εσπέραν άρχοντες αν είναι ορισμός
σας.
Χριστού τη Θεία Γέννηση να πω στ'αρχοντικό
σας.
Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη
πόλει
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρετ' η φύσις όλη.
Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρο μαγούλα
όπου τον έχεις τον υγιό το μόσχο κανακάρη,
λούζεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό
τον πέμπει*:
κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ' ένα χρυσό
βεργάλι.
Και η κυρά δασκάλισσα με το μαργαριτάρι
είπαμε δα για την κερά ας πούμε για τη
βάγια.
Άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το λυχνάρι
και κάτσε και ντουχιούντιζε ίντα θα μας
εβγάλεις
για απάκι για λουκάνικο για χοιρινό κομμάτι
κι από τον πύρο του βουτσιού να πιούμε μια
γεμάτη.
Κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι
κι αν το' κάνε η γαλανή ας είναι ζευγαράκι.
Κι από το πιθαράκι σου ένα κουρούπι λάδι
κι αν είναι κι ακροπλιάτερο βαστούμε και τ'
ασκάκι.
Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα
και φέρε και γλυκό κρασί να πιουν τα
παλικάρια.
Κι αν είναι με το θέλημα άσπρη μου περιστέρα
ανοίξετε την πόρτα σας να πούμε
«καλησπέρα».
12
13. ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
(Πανελλήνια)
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου
δενδρολιβανιά.
Κι αρχή-κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά-εκκλησιά με τ' άγιο θρόνος.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός άγιος και πνευματικός
στη γη-στη γη να περπατήσει
και να μας-και να μας καλοκαρδίσει.
Άγιος Βασίλης έρχεται -άρχοντες το κατέχετεαπό-από την Καισαρεία
σύ 'σ' αρχό- συ 'σ' αρχόντισσα κυρία.
Βαστά εικόνα και χαρτί ζαχαροκάρνο, ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες και με-δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε, τη μοίρα του την έλεγε
και το χαρτί-και το χαρτί ομίλει
Άγιε μου-άγιε μου καλέ Βασίλη.
Και νέον έτος αριθμεί
την του Χριστού περιτομή
και η μνήμη του Αγίου
Ιεράρχου Βασιλείου.
Του χρόνου μας αρχή καλή
και ο Χριστός μας προσκαλεί
την κακία ν' αρνηθούμε
μ' αρετές να στολιστούμε.
Να ζούμε βίον τέλειον
κατά το ευαγγέλιον
με αγάπη με ειρήνη
και με τη δικαιοσύνη.
Χρόνια πολλά και ευτυχή
με καθαρά κι αγνή ψυχή
με χαρά και με υγεία
και με θεία ευλογία.
ΖΑΚΥΝΘΙΝΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
κι αρχή καλό μας χρόνος!
Υγεία αγάπη και χαρά
να φέρει ο νέος χρόνος!
Υγεία αγάπη και χαρά
να φέρει ο νέος χρόνος!
Να ζήσει ο κύρης ο καλός
να ζήσει κι η κυρά του!
Ολά του κόσμου τ΄αγαθά
να έχει η φαμελιά του!
Ολά του κόσμου τ΄αγαθά
να έχει η φαμελιά του!
Να ζήσει τ΄αρχοντόπουλο
που ΄χει καρδιά μεγάλη!
Σ΄εμάς και την παρέα μας
ενά φλουρί να βάλει...
Σ΄εμάς και την παρέα μας
ενά φλουρί να βάλει...
Κάλαντα
Πρωτοχρονιάς
13
14. ΑΓΙΟΒΑΣΙΛΙΑΤΙΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ - ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ
Αρχιμηνιά κι Αρχιχρονιά κι Αρχή του
Γεναρίου.
Αρχή που βγήκεν ο Χριστός, στη γη να
περπατήσει.
Ερουρέμ, έρου τεριρέμ
Περπάτησε, χαιρέτησε όλα τα
ζευγαράκια
Κι ο πρώτος ο χαιρετισμός ήταν Άγιος
Βασίλης:
Άγιε Βασίλη μ', Δέσποτα, πόσα
σπυράκια σπέρνεις;
Σπέρνω σιτάρι δώδεκα, κριθάρι
δεκαπέντε
Έχω και ρόδι δεκαοχτώ κάτω στο
περιβόλι
Κι εκείνο μου το φάγανε περδίκια και
λαγούδια.
Σ' αυτό το σπίτι που'ρθαμε πέτρα να μη
ραγίσει
Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνους
πολλούς να ζήσει
ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη του μηνός
ήρθα να σας χαιρετίσω δούλος σας ο
ταπεινός.
Ο Βασίλειος ο Μέγας, ιεράρχης θαυμαστός
εις την οικογένειά σας να ‘ναι πάντα βοηθός.
Τα παιδιά εις το σχολείο να πηγαίνουνε συχνά
να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.
Και για τους ξενιτεμένους έχω να σας πω
πολλά
σας αφήνω καληνύχτα και του χρόνου με
υγειά.
Κάλαντα των Θεοφανίων
Σήμερα είν΄τα Φώτα κι ο φωτισμός
κι η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός
Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό
κάθεται η κυρά μας η Παναγιά
Όργανο βαστάει κερί κρατεί
και τον Αϊ Γιάννη παρακαλεί
Αϊ Γιάννη αφέντη και Βαπτιστή
βάφτισε και μένα Θεού παιδί
ν΄ανεβώ επάνω στον ουρανό
να μαζέψω ρόδα και λιβανό.
Κάα λη μέρα κάα λη μέρα
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά
Κάα λη μέρα κάα λη μέρα
καλή σου μέρα αφέντη με την κυρά.
Σπύρος
Φίλιππος
14
15. ΣΠΑΖΟΚΕΦΑΛΙΕΣ
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ
1: Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS
2: Διεθνής Ημέρα για την Κατάργηση της
Δουλείας
3:Διεθνής Ημέρα για τα Άτομα με
Αναπηρία
5:Διεθνής Ημέρα εθελοντών για την
οικονομική και Κοινωνική Ανάπτυξη
Έχει πόλεις χωρίς σπίτια, δάση
χωρίς δέντρα, βουνά χωρίς ύψος.
Τι είναι;
Τι είναι αυτό που πάντα έρχεται
αλλά ποτέ δε φτάνει;
Με πιο τόξο δε μπορούμε να
ρίχνουμε βέλη;
7: Διεθνής Ημέρα Πολιτικής Αεροπορίας
9: Διεθνής Ημέρα κατά της Διαφθοράς
10 Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
ΑΝΕΚΔΟΤΑ
11: Διεθνής Ημέρα Βουνών
18: Διεθνής Ημέρα για τους Μετανάστες
20 : Διεθνής Ημέρα Ανθρώπινης
Αλληλεγγύης
-Τι χάλια είναι
αυτά; ρωτάει ο
μπαμπάς το
Μπόμπο.
-Γιατί πήρες
μηδέν;
-Δεν το πήρα εγώ
το μηδέν, η κυρία
μου το έδωσε!, λέει
ο Μπόμπος.
Ο Γιαννάκης
πήγε για πρώτη
φορά στο
σχολείο, Όταν
γύρισε στο σπίτι
τον ρωτάει η
μητέρα του:
-Πώς σου
φάνηκε ο
δάσκαλος;
-Πολύ περίεργος
άνθρωπος καλέ
μαμά! Όταν δεν
ξέρει αυτός κάτι,
ρωτάει εμάς να
του το πούμε...
Ο μικρός Κωστάκης προσεύχεται:
Θεέ μου κάνε η Θεσσαλονίκη να
γίνει πρωτεύουσα της Ελλάδας.
-Γιατί χρυσό μου; ρωτάει η μαμά
του.
-Γιατί μαμά, έτσι έγραψα στο
διαγώνισμα της Γεωγραφίας
-Για πες μου Γιαννάκη, αν
κόψουμε μια τούρτα σε 20
κομμάτια και πάρεις εσύ το
ένα, αυτή η πράξη πώς
λέγεται;
-Τσιγκουνιά, κύριε!
15
17. Η γωνιά της ζαχαροπλαστικής
Μελομακάρονα (1)
Υλικά
2 ποτήρια λάδι
4 κ.σ. ζάχαρη
1/2π. χυμό πορτοκαλιού
1/2π. μπύρα
Ξύσμα 2 πορτοκαλιών
χαροπλαστικής
Εκτέλεση
1 μπέικιν πάουντερ
1κ.γλ. σόδα
Χτυπάμε το λάδι με τη ζάχαρη μέχρι να γίνουν κρέμα.
½ φλ.κ. κονιάκ
Διαλύουμε τη σόδα στο κονιάκ και προσθέτουμε στο μείγμα.
Ρίχνουμε και τα υπόλοιπα υλικά. Αλεύρι βάζω όσο χρειαστεί
Αλεύρι
για να πάρουμε μια ζύμη μαλακή. Ψήνουμε στους 180 ο για 30
Σιρόπι για το μέλωμα
3φλ. Ζάχαρη
– 35΄,τα μελώνουμε και τέλος πασπαλίζουμε τριμμένα καρύδια
και κανελογαρύφαλλο.
Μαρία Δ.,
3φλ. Νερό
3φλ. μέλι
Υλικά
Μελομακάρονα με σοκολάτα (2)
9φλ. αλεύρι
3φλ. λάδι
1φλ. ζάχαρη
Εκτέλεση
Όπως και η προηγούμενη
1//2π. χυμό πορτοκάλι
συνταγή. Στο τέλος λιώνω
1/2π. κονιάκ
κουβερτούρα και βουτώ τα
1 μπέικιν πάουντερ
1κ.γ. σόδα
μελομακάρονα.
Κωνσταντίνος Μίρ.
1κ.γ. κανέλα
1/2κ.γ. γαρίφαλο
17
18. Κουραμπιέδες Σοκολάτας
Υλικά
300γρμ. Βούτυρο τύπου
Κέρκυρας
125γρμ. Αμύγδαλα
καβουρντισμένα
Εκτέλεση
110γρμ. Άχνη ζάχαρη
Χτυπάμε το βούτυρο με τη ζάχαρη μέχρι το μείγμα να αφρατέψει.
500γρμ. Αλεύρι
Προσθέτουμε τα αμύγδαλα, την κουβερτούρα και τα υπόλοιπα υλικά και
1/2κ.γλ. μπέικιν πάουντερ
ζυμώνουμε. Αφήνουμε τη ζύμη 1-2 ώρες στο ψυγείο. Ανοίγουμε σε
160γραμ. κουβερτούρα
φύλλο πάχους 1εκ. και κόβουμε σε σχήματα. Τέλος τους ψήνουμε σε
λιωμένη
προθερμασμένο φούρνο στους 170ο για 15 – 20΄. Τους πασπαλίζουμε
με άχνη ζάχαρη.
½ π.κρ. κονιάκ
Χριστίνα
Αηδονοχωρίτικοι κουραμπιέδες
Υλικά
4,5 – 5κ. αλεύρι για όλες
τις χρήσεις
0,5κ. αλισίβα (σταχτόνερο)
1,5κ. ελαιόλαδο
1κ. ζάχαρη
1κ.σ. κανέλα
1/4κ.γλ. σόδα
αλάτι
Η εκτέλεση είναι ίδια με την
προηγούμενη συνταγή. Στη θέση της
κουβερτούρας βάζουμε το σταχτόνερο
(5κ.σ. στάχτη 3π. νερό, βράζω 4΄- 5΄και
αφού κατασταλάξει σουρώνω -μόνο το
υγρό και όχι το κατακάθιεπαναλαμβάνω το σούρωμα 2-3 φορές)
Κωνσταντίνος Μιρ.
18
19. Αγγλικά μπισκότα με τζίντζερ και μπαχαρικά (gingerbread men)
Υλικά για 20 μεσαία ή 10 μεγάλα μπισκότα
125γραμ. κρύο βούτυρο
1/2κ.γ. σόδα μαγειρική
280γραμ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις
Για το ζεστό μείγμα
2,5κ.σ. νερό ή χυμό πορτοκάλι
105γραμ. μαύρη ζάχαρη (όχι με τη μελάσα, την
ακατέργαστη)
1,5κ.σ. μελάσα (γνωστό και ως black treacle, θα το
βρείτε στα μαγαζιά με βιολογικά προϊόντα και στα
σούπερ μάρκετ
Εκτέλεση
1,5κ.σ.golden syrup (ή μέλι)
1,5κ.σ. τζίντζερ σε σκόνη
1,5κ.σ. κανέλα σε σκόνη
1. Βάλτε όλα τα υλικά για το ζεστό μείγμα σε 1/2κ.γ. γαρύφαλλο τριμμένο
ένα κατσαρολάκι και ζεστάνετέ τα
ανακατεύοντας συνέχεια σε μέτρια φωτιά
μέχρι να αρχίσουν να βράζουν. Αφαιρέστε το κατσαρολάκι από τη φωτιά και με μια ξύλινη κουτάλα
ανακατέψτε στο μείγμα τα κυβάκια βουτύρου, μέχρι να λιώσουν τελείως και στο τέλος ανακατέψτε
και τη σόδα.
2. Ρίξτε το μίγμα στον κάδο του μίξερ και αφήστε το να κρυώσει μέχρι να το νιώθετε πιο κρύο από τα
χείλη σας. Μόλις κρυώσει το μείγμα ρίξτε λίγο λίγο το αλεύρι και αρχίστε να δουλεύετε το μίγμα σε
μέτρια ταχύτητα ώσπου όλο το αλεύρι να ενσωματωθεί και να δημιουργηθεί μια ζύμη.
3. Καλύψτε τη ζύμη με διάφανη μεμβράνη και βάλτε τη στο ψυγείο για μερικές ώρες ή κατά προτίμηση
για ένα βράδυ.
4. Αλευρώστε καλά την επιφάνεια εργασίας και ζυμώστε ελαφρά τη ζύμη. Ανοίξτε σε φύλλο πάχους
0,5εκ. Κόψτε τα σχήματα με κουπ-πατ, τοποθετήστε τα μπισκότα σε λαμαρίνα καλυμμένη με
αντικολλητικό χαρτί ψησίματος και βάλτε τα στην κατάψυξη για 30΄. Αυτό βοηθάει στο να
διατηρήσουν το σχήμα τους κατά το ψήσιμο.
5. Προθερμαίνετε το φούρνο στους 200ο C και ψήστε τα μπισκότα για 8-12΄, ανάλογα με το μέγεθος.
Θα πρέπει να είναι σφιχτά στην αφή αλλά όχι σκληρά. Αφήστε τα να κρυώσουν και διατηρήστε τα
σε καλά κλεισμένο κουτί.
19
20. Αγγλική Πουτίγκα στον ατμό με κρέμα
Κλασική, σπογκώδης αγγλική πουτίγκα, που χρονολογείται από το 1800. Δεν είναι βαριά και συνοδεύεται από αγγλική κρέμα, που
θυμίζει την πατισερί. Ονομάζεται "Spotted Dick", επειδή περιέχει ξερά φρούτα όπως σταφίδες, τα οποία μοιάζουν με κουκίδες ή
πιτσιλιές!
Υλικά για την πουτίγκα:
Αξίζει τρελά να το δοκιμάσετε για τις
γιορτές, μια και είναι γλυκό που
θέλει... τις ώρες του!
Διαδικασία για την πουτίγκα:
1 1/2 κούπα(ες) αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
1 κούπα(ες) βούτυρο
1/2 κούπα(ες) ζάχαρη
1 1/2 κούπα(ες) ψίχουλα από φρέσκο, λευκό ψωμί
250-300 ml γάλα
2 αβγά
1/3 κούπα(ες) ξανθές σταφίδες
1/3 κούπα(ες) αποξηραμένα κεράσια (cranberries) κι άλλα
ξερά φρούτα
1 λεμόνι, ξύσμα & χυμός
1 πορτοκάλι, ξύσμα & χυμός
1/2-1 κούπα(ες) σιρόπι ζαχαροκάλαμου (golden syrup)
για την κρέμα:
2 κούπα(ες) γάλα
1 στικ βανίλια
6-8 κρόκοι αβγών
100 γρ. ζάχαρη
30 γρ. κορν φλάουρ
για το σερβίρισμα:
σιρόπι ζαχαροκάλαμου (golden syrup)
Σε ένα μπολ κοσκινίζω το αλεύρι και προσθέτω τη ζάχαρη και το βούτυρο. Δουλεύω το μείγμα καλά με τα χέρια, να
θυμίζει ψίχουλα. Ενσωματώνω και το ψωμί. Στον κάδο του μίξερ χτυπάω το γάλα με τα αβγά. Προσθέτω τα ξύσματα κι
ανακατεύω. Σε ένα τρίτο μπολ ρίχνω όλα μου τα αποξηραμένα φρούτα κι ανακατεύω πρόχειρα.
Παίρνω 1 κούπα από τα ξέρα φρούτα και την προσθέτω στο αλεύρι, ανακατεύοντας. Προσθέτω σιγά-σιγά και το γάλα.
Δεν το ρίχνω όλο! Το χύνω λίγο-λίγο, δουλεύοντας το μείγμα παράλληλα, μέχρι να σχηματιστεί μια τέλεια ζύμη. Αυτό
που ονομάζουν οι παλιοί "όσο πάρει". (Εγώ χρησιμοποίησα αρκετά λιγότερο γάλα, 50-100ml, αλλιώς γίνεται πολύ υγρό
το μείγμα) Η τελική ζύμη θα πρέπει να είναι μαλακιά και να πέφτει εύκολα από το κουτάλι.
Στο μπολ με τα ξερά φρούτα που κράτησα στην άκρη, προσθέτω τους χυμούς. Παίρνω μια φόρμα για πουτίγκες (κατά
προτίμηση με καπάκι) και τη βουτυρώνω. Διαφορετικά, χρησιμοποιώ κάποιο κατσαρόλι χωρίς χέρια. Στρώνω στον πάτο
τα αποξηραμένα φρούτα. Τα περιχύνω με το σιρόπι ζαχαροκάλαμου και τα σκεπάζω με τη ζύμη. Κλείνω το σκεύος με το
καπάκι του!
Σημαντικό: Εάν χρησιμοποιήσω φόρμα για πουτίγκες κι όχι κάποια κατσαρόλα που έχει καπάκι, φροντίζω να την
καλύψω με ένα φύλλο λαδόχαρτου κι από πάνω με φύλλο αλουμινόχαρτου, τα οποία στερεώνω στο χείλος με σπαγκάκι!
Είναι σημαντικό αυτό, ώστε να μην μπει νερό στην πουτίγκα μου και τη χαλάσει. Διαφορετικά, σκεπάζω με το καπάκι.
Επίσης, στερεώνω χαλαρά τα δύο φύλλα στη φόρμα, αφήνοντας λίγο κενό, ώστε να "αναπνέει" η πουτίγκα κατά το
βράσιμο. Για να σιγουρευτώ για το είδος του σκεύους που θα χρησιμοποιήσω, φροντίζω να χωράει 5 κούπες νερό!
Παίρνω μια πολύ μεγάλη κατσαρόλα, όπως χύτρα π.χ. και τοποθετώ στον πάτο της ένα πυρίμαχο σκεύος, γυρισμένο
ανάποδα, το οποίο χρησιμοποιώ σαν βάση. Αφήνω επάνω του τη φόρμα ή κατσαρόλι που έχω μέσα την πουτίγκα. Αυτό
το κάνω για να ανασηκωθεί το σκεύος με το γλυκό μου και να κρατήσει περισσότερο νερό η χύτρα, για το πολύωρο
βράσιμο.
20
Γεμίζω τη χύτρα με νερό μέχρι τη μέση της φόρμας. Κλείνω και το καπάκι της χύτρας! Χρησιμοποιώ αρχικά τη μεγάλη
φωτιά, μέχρι να βράσει το νερό και κατόπιν χαμηλώνω. Αφήνω την πουτίγκα μου να βράσει για 2 ώρες! Ελέγχω με ένα
πιρούνι ότι έχει γίνει. Τη βγάζω από τη χύτρα και την αφήνω για 15' να κρυώσει λιγάκι.
21. Γεμίζω τη χύτρα με νερό μέχρι τη μέση της φόρμας. Κλείνω και το καπάκι της χύτρας! Χρησιμοποιώ
αρχικά τη μεγάλη φωτιά, μέχρι να βράσει το νερό και κατόπιν χαμηλώνω. Αφήνω την πουτίγκα μου να
βράσει για 2 ώρες! Ελέγχω με ένα πιρούνι ότι έχει γίνει. Τη βγάζω από τη χύτρα και την αφήνω για 15'
να κρυώσει λιγάκι.
για την κρέμα: (τύπου ζαχαροπλαστικής)
Σε μια κατσαρόλα βράζω το γάλα με τη βανίλια. Αφού πάρει βράση το κατεβάζω από τη φωτιά. Στον
κάδο του μίξερ χτυπάω τα κροκάδια με τη ζάχαρη, να αφρατέψουν, να γίνουν κρεμώδη και να πήξουν.
Προσθέτω τέλος το κορν φλάουρ κι ενώνω. Χύνω στα κροκάδια τη μισή ποσότητα γάλακτος κι
ανακατεύω ζωηρά. Επιστρέφω στην κατσαρόλα με το υπόλοιπο γάλα όλο το μείγμα κι ανακατεύοντάς το
συνεχώς με μια ξύλινη κουτάλα σε μέτρια φωτιά, το δουλεύω μέχρι να πήξει.
για τη συναρμολόγηση:
επιτυχία!!!
Καλή
Αναποδογυρίζω την πουτίγκα σε μια πιατέλα, έτσι ώστε να έρθουν στην κορυφή τα αποξηραμένα
φρούτα. Περιχύνω με μια πλούσια δόση από σιρόπι ζαχαροκάλαμου (golden syrup) και σερβίρω,
συνοδεύοντας κάθε κομμάτι με μπόλικη κρέμα!
Φίλιππος
Σπύρος
21
