1. Hoofdstuk 2 : basisteksten
1. Wat is leren
- kennis, vaardigheden en attitudes opnemen
- iets weten, kunnen of onthouden dat je ervoor niet kon.
- activiteit of gebeurtenis die je nieuwe vaardigheid, inzicht of feitenkennis oplevert
- verandering in mentale vermogens
- als activiteit: bedoelde poging om iets te leren
- als gebeurtenis: onbewuste activiteit waarin leren je overkomt
- altijd en overal (ook op verschillende wijzen → welke meeste effect?)
- actieve vorm bv. informatie verwerken (gradaties van belangrijkheid)
2. Leerenergie
- onverzadigbare drang naar meer te willen weten
- verlangen, hongeren naar kennis, vaardigheden en inzicht
- meer greep krijgen op de werkelijkheid zodat je er iets mee kan doen
- moeilijk te stoppen, je leren zelf sturen m.a.w. betrokkenheid
- woordvoerder: Ferre Laevers
- kenmerken: geconcentreerd, aangehouden en tijdvergeten bezigzijn, gemotiveerd, op een intense
wijze, energie, voldoening, exploratiedrang, aan de grens van je mogelijkheden, …
- omdat persoon: gemotiveerd, geboeid, gefascineerd is, gewaarwording en gedachten ervaart, zich
openstelt, op intense wijze waarneemt, betekenissen ervaart, energie vrijmaakt, voldoening
ervaart, drang heeft om te exploreren, grens mogelijkheden overtreft, …
- beschrijving De Weide: goede sfeer, werken op eigen niveau, werkelijkheidsnabijheid, activiteit,
leerlingeninitiatief verruimen (door: vrijheid in keuze van soortactiviteit, tempo, verdeling tijd,
alleen of samenwerken, de taak, leeftijd, niveau)
3. Uitdaging
- zaak, daad of uiting die prikkelt tot (re)actie
- geeft antwoord op exploratiedrang (inzet, verder doen, onderzoek, willen bezig zijn, spontaan en
gericht denken en handeling)
- op vlak van: inhoud, moeilijkheidsgraad, manier van aanbieding, tempo, aansluiting leefwereld,
probleem of vraagstelling, initiatief, zelfsturend bezig zijn
- zone naaste ontwikkeling: verschil tussen want leerling zelfstandig kan (actuele
ontwikkelingsniveau) en wat leerling met ondersteuning van een volwassene of medeleerling kan
(meerwetende partners), sociaal-culturele activiteit waarin leerling zinvol kan en wil deelnemen,
maar nog niet zelfstandig te volbrengen
- AIDA-model: Attention, Interest, Desire, Action
- leerstof (van buitenaf, aangeboden door leraar en volwassenen)
- leeractiviteit (van leerling zelf, initiatief en creativiteit): leerlingen binnen aangegeven grenzen zelf
op zoek gaan naar wegen, problemen en oplossingen (zelfontdekkend en probleemgericht werken =
zelfstandig, vindingrijk en verantwoordelijk, leeromgeving belangrijk, effectieve strategieën),
- leerkracht: aandacht hebben voor de leeractiviteit van de leerlingen
- leerling: betrokken bij leerproces (creatief, initiatief, uitdaging, zelfstandig, vindingrijk,
verantwoordelijk)

2. 4. Afwisseling
- wendbaarheid leerresultaat: wat geleerd ook spontaan toepassen
- variatie: sterk gevarieerd karakter van de oefeningen
- omdat: routinehandelingen en trucs vermijden, inzichtelijk werken, idee over breedte van situaties
waarin het geleerde wordt toegepast, kans groter geleerde spontaan toepassen buiten school of
oefensituatie, motiverender
- leraar: zorg dragen voor gevarieerde oefeningen in gevarieerde situaties
- leerling: door gevarieerde oefeningen maken in gevarieerde situaties maken overzichtelijk werken,
nut geleerde inzien, geleerde toepassen in verschillende situaties, meer gestimuleerd
- differentiatie in werkvormen (competentie van de leerling vergroot door het gebruik van
verschillende werkvormen)
- lespatroon van bijna alle lessen: soort werkcollege, klassikaal uitleggen d.m.v. bord
- langer voor klas staan,bij orde- en gedragsproblemen = minder didactische werkvormen hanteren
- aandacht verslapt door gebrek motivatie en uitdaging, lessen voorspelbaar, nauwelijks actief
betrokken bij de les en zoeken afleiding
- effecten van meer variatie in werkvormen: competentievergroting leerlingen (kennisverwerving en
verwerven vaardigheden, leerstijl, attituden) , voorkomen en aanpakken ordeproblemen, betere en
positievere dynamiek in de groep, voorkomen en verminderen individuele gedrags- en
leerproblemen, positievere sfeer