1. ილია ჭავჭავაძე
ან. რაზმაძის სახელობის N41 ფიზიკა-მათემატიკის
საჯარო სკოლის მე-6 ბ კლასის მოსწავლეები:
ლუკა შარიქაძე და ლევან თუთბერიძე
2. ილია ჭავჭავაძე
ილია ჭავჭავაძე დაიბადა გრიგოლ ჭავჭავაძის ოჯახში
1837წლის 8 ნოემბერს . 10 წლისას გარდაეცვალა
დედა — მარიამ ბებურიშვილი, 15 წლისას — მამა.
დაობლებული ილიასა და მისი და-ძმების მოვლა-
პატრონობა მამიდამ — მაკრინე ჭავჭავაძე-
ერისთავისამ იტვირთა.
3. განათლება
1848 წლის იანვრისთვის გრიგოლ
ჭავჭავაძეს თავისი მეორე ვაჟიშვილი
მაშინდელ ერთ-ერთ ყველაზე საუკეთესო
რაევსკის კერძო პანსიონში
მიუბარებია. 1851 წელს სწავლის
გასაგრძელებლად ილია თბილისის
გიმნაზიის მეოთხე კლასში
შევიდა. 1852 წლის 10 დეკემბერს, როცა
ილია თბილისში უკვე გიმნაზიელი იყო,
ყვარელში მამაც გარდაეცვალა. ამის შემდეგ
მთელი ოჯახის ტვირთი და ხუთი ობოლი
ძმისშვილის აღზრდა-პატრონობა მამიდა
მაკრინეს დააწვა მხრებზე. სწორედ ამ დიდი
სულიერი ტკივილის გამოა დაწერილი
ჩვენამდე მოღწეული ილიას ყრმობის
დროინდელი, მისი ერთ-ერთი პოეტური
ცდა „მოთქმა საწყლისა
4. უნივერსიტეტი 1857-1861
1857 წლის ივლისში ილია
ჭავჭავაძე პეტერბურგში ჩავიდა
და წარმატებით ჩააბარა
უნივერსიტეტში მისაღები
გამოცდები (იურიდიული
ფაკულტეტი). 1859 წლის ზაფხ
ულში ავადმყოფი ილია
რამდენიმე თვით
ჩამოსულა საქართველოში
გამოსაჯანმრთელებლად და აქ
შემოდგომამდე დარჩენილა...
5. ილია ჭავჭავაძე და ოლღა გურამიშვილი
ოლღა გურამიშვილი
დაიბადა 1842 წლის 12
მარტს, ქვემო ავჭალაში.
დედა, ელისაბედი,
ადრეულ ბავშვობაში
გარდაეცვალა. ჰყავდა
და ეკატერინე. მამამისმა
თადეოზმა მეორედ
იქორწინა მარიამ
დიასამიძეზე. ოლღასა
და ეკატერინეს
დედობას უწევდა
თბილისში ცნობილი და
მიღებული ქალბატონი,
ქვრივი, სიდონია
გურამიშვილი-
სავარსამიძე.
6. სამშობლოში მოღვაწეობა
ხანგრძლივი განშორების შემდეგ, 1861 წელს
ილია ჭავჭავაძე რუსეთიდან საქართველოში
დაბრუნდა. სამშობლოსთან შეხვედრის
მოლოდინით აღძრული ფიქრები, მისი
ჭირვარამის, მისი „დაუყუჩებელი
ტკივილების“ მწვავე განცდა და მზადყოფნა
მისთვის ერთგულად მსახურებისთვის
მხატვრულად აისახა „მგზავრის წერილებში“,
რომელიც არა მარტო ავტორის
ან „თერგდალეულების“ მიზნებსა და
ამოცანებს, არამედ მთელი ქართველი ხალხის
სასიცოცხლო მოთხოვნილებებს გამოხატავს.
7. ივერია
1877 წელს ილიამ დააარსა პროგრესული
პერიოდული გამოცემა — „ივერია“,
რომელიც სამი ათეული წლის მანძილზე
საქართველოს ეროვნული, სულიერი და
ინტელექტუალური ცხოვრების ერთ-ერთი
ძირითადი ცენტრი იყო.
1873 ჭავჭავაძემ ი. მაჩაბელთან ერთად
თარგმნა შექსპირის „მეფელირი“; 1878
დაამთავრა ისტორიული პოემა „დიმიტრი
თავდადებული“, რომელიც
სამშობლოსათვის თავგანწირვის
პატრიოტული იდეის გაცხოველებას
ემსახურებოდა.
8. ეროვნული მოძრაობა
მთელი თავისი ნახევარსაუკუნოვანი
მოღვაწეობით ჭავჭავაძე დიადი მიზნის
განხორციელებას — ქართველი ხალხის
გაერთიანებას, ეროვნული
თვითშეგნების გამოცოცხლებასა და
ამაღლებას, ეროვნულ-
სახელმწიფოებრივი
დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლას
ემსახურებოდა.
9. მკვლელობა
1907 წელს რუსეთის პირველ დუმაში სამსახურის შემდეგ, ილიამ
გადაწყვიტა საქართველოს დაბრუნებულიყო. ამავე წლის 28
აგვისტოს თბილისიდან საგურამოსკენ მიმავალ ილიასა და
ოლღას წიწამურთან ექვსკაციანი ჯგუფი დაესხა თავს.
თავდამსხმელებმა ილია მოკლეს და მიიმალნენ.
ილიას მკვლელობის დეტალები დღემდე კამათის საგანია.
ისტორიულ დოკუმენტებზე დაყრდნობით ილიას მკვლელობა
ჩაფიქრებული ჰქონდათ გაცილებით ადრე.
მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ერთმა მოხუცმა კაცმა აღიარა, რომ
რუსეთის ჟანდარმერიამ დაიქირავა ილიას მოსაკლავად. საბჭოთა
პერიოდში ხელმძღვანელობამ მკვლელობის გამოძიება დაიწყო,
რომელმაც მოგვიანებით დაასკვნა, რომ მეფის ხელისუფლების
საიდუმლო პოლიცია და ადმინისტრაცია იყვნენ ჩარეული ილიას
მკვლელობაში.
10. მემკვიდრეობა
ილიამ სიცოცხლეშივე მოიპოვა მოწინავე
ქართველი საზოგადოებრიობის საერთო
აღიარება, უღრმესი პატივისცემა და
დაფასება, ხოლო მისი მოწამებრივი
სიკვდილის შემდეგ თანდათან სულ
უფრო მკაფიოდ გამოიკვეთა ბუმბერაზი
მოაზროვნისა და მხატვრის
ნამოღვაწარის, მისი მდიდარი და
მრავალფეროვანი შემოქმედების მაღალი
ღირებულების, იმ დიდმნიშვნელოვანი
მისიის ჭეშმარიტი აზრი, რომელიც მან
ქართველი ხალხის სულიერ და გონებრივ
აღორძინებაში შეასრულა.
დაკრძალულია თბილისში, საზოგადო
მოღვაწეთა მთაწმინდის პანთეონში.