1. Այսօր աշխարհի շուրջ 30 երկրներ ջրի
սակավության խնդիր ունեն, եւ ավելի
քան մեկ միլիարդ մարդ
մաքուր ջրի կարիք ունի։
Գիտնականները կանխատեսում են, որ
2025 թվականին աշխարհի բնակչության
2/3—ը կունենա ջրի սակավության լուրջ
խնդիր։ Աշխարհում սպառվում են
քաղցրահամ ջրի պաշարները: Մոտ
ապագայում խմելու ջուրը կդառնա
ամենաթանկ ապրանքը:
2. Սեւանա լիճը համարվում է Հայաստանի
Հանրապետության եւ ողջ Կովկասի 35
միլիարդ խմ քաղցրահամ ջրի շտեմարանը:
Սակայն այսօր Սեւանա լճի ջուրը մաքուր
չէ, դրան խոչընդոտում են մի շարք
հանգամանքներ` Սեւանի ավազանում
հանքարդյունաբերական գործունեության
ծավալումը, լճի մակարդակի անընդհատ
տատանումները, ձկան
արդյունաբերական պաշարների
ոչնչացումը, ափամերձ անտառների ջրի
տակ մնալը, լճի հարեւանությամբ գտնվող
քաղաքների, ինչպես նաեւ լճափերին
կառուցված օբյեկտների կոյուղաջրերի լճի
մեջ թափվելը: Այս ամենն ուղեկցվում է լճի
ճահճացմամբ:
4. Եթե լճի ծավալը քչանում է, կրճատվում է նաեւ այդ
պաշտպանիչ շերտը, ինչի հետեւանքով լիճը սկսում է
ճահճանալ: Ջրի մակարդակի բարձրացման միջոցով հնարավոր
է վերականգնել այդ շերտը:
Մեծ Սեւանում շերտը լիովին բացակայում է, Փոքր Սեւանում
այն կա աննշան չափով, սակայն ճահճացման երեւույթներն
արդեն տարածվում են նաեւ Փոքր Սեւանի վրա. ջուրը կանաչում
է եւ ծաղկում ջրիմուռներով:
6. Իշխանի վերացման հիմնական
պատճառը սկզբնական
շրջանում ափամերձ գոտու
վերացումն էր, որտեղ գտնվում
էին իշխանի հիմնական
ձվադրավայրերը, հետագայում`
որսագողության ավելացումը:
Սեւանում բնակվող իշխանի 4
ցեղատեսակներից 2-ը`
ձմեռային բախտակը եւ
բոջակը, անվերադարձ կորել են
համաշխարհային
կենսաբազմազանության
համար, իսկ գեղարքունին եւ
ամառային բախտակը մնացել
են` ի հաշիվ արհեստական
վերարտադրության:
8. Սոտքի ոսկու հանքավայրը Հայաստանի ամենախոշոր ոսկու
հանքավայրն է, որը գտնվում է Սեւանա լճի ավազանում: Հանքը
շահագործվում է բաց եղանակով, եւ քամին փոշին, որն իր մեջ
պարունակում է բազմաթիվ տոքսիկ նյութեր եւ ծանր
մետաղներ, քշում է լճի ուղությամբ: Սոտք հանքից են դուրս
գալիս Սոտք եւ Մասրիկ գետերը, որոնք թունավոր նյութերի եւ
ծանր մետաղների խառնուրդով թափվում են Սեւանա լճի մեջ:
10. Այսպիսով` Սեւանա լճի ջուրը ներկայումս հեռու է մաքուր
ջուր համարվելուց: Մարդկային գործոնը մեծապես նպաստել է
լճի էկոլոգիական վիճակի վատթարացմանը: Լճի հաշվին
մարդկանց մի խումբ օրվա հացի խնդիր է լուծում` իրենց
վտանգելով անօրինական ձկնորսությամբ
զբաղվելով, մարդկանց մյուս խումբն էլ լիճն ապականելով
իրենց գրպաններն են լցնում: