TC. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü İnsan Kaynakları Yönetimi Dersi Notları Öğr. Gör. Mustafa Cıngı

1. İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ DERSİ KAPSAMINDA
İŞ ANALİZİ
MUSTAFA CINGI

2. 1
İŞ ANALİZİNDE TOPLANAN BİLGİLER
VE KULLANIM ALANLARI
1 İş Analizinde Toplanan Bilgiler & Kullanım Alanları

3. İŞ ANALİZİ NEDİR?
Belirli bir işin en küçük parçalarıyla ayrıntılı olarak tanımlanıp incelenmesi sürecidir.
1 İş Analizinde Toplanan Bilgiler & Kullanım Alanları

4. İŞ ANALİZİ SÜRECİNDE TOPLANAN BİLGİLER
İş analizi sürecinde;
1. İncelenen işte personelin işlevinin ne olduğuna
2. Hangi yöntem ve tekniklerin kullanıldığına
3. Ne tür araç gereç ve makinelerin kullanıldığına
4. Ne tür ve ne düzeyde yetenek, bilgi, tecrübe gerektiğine
5. Hangi mal ve hizmetlerin üretilip ortaya çıktığına
6. Söz konusu işin fiziksel ve sosyal çevre koşullarına
ilişkin bilgiler toplanır.
1 İş Analizinde Toplanan Bilgiler & Kullanım Alanları

5. İŞ ANALİZİ BİLGİLERİNİN KULLANIM ALANLARI
1. Örgüt yapısının oluşturulması
2. İş ve araç gereç dizaynı
3. Personel seçimi
4. Performans değerleme
5. İş gücü planlaması
6. Ücret yönetimi
7. Belirsizlikten kaynaklanan sorunların azalması
1 İş Analizinde Toplanan Bilgiler & Kullanım Alanları

7. 2
İŞ ANALİSTLERİNİN SEÇİMİ VE
İŞ ANALİZ SÜRECİ
1 İş Analistlerinin Seçimi ve İş Analiz Süreci

8. İş Analistlerinin Seçimi ve İş Analiz Süreci
İş analizi, fiilen çalışan işçilerin iş başındaki çalışma davranışlarının objektif olarak
ölçümüne dayalı olarak yapılmalıdır.
Bu nedenle sürecin her aşamasına, özellikle de iş analistlerinin seçimine gereken
önem verilmelidir.
1 İş Analistlerinin Seçimi ve İş Analiz Süreci

9. İş Analistlerinin Seçimi
İş analistleri; temel araştırma yöntemlerine ilişkin eğitimi almış, objektif ölçme
teknikleri konusunda tecrübeli ve eğitimli kişilerden olmalıdır.
İş analizi en doğru biçimde, işletme içi uzmanlar veya danışmanlık şirketleri yoluyla
ulaşılan işletme dışı uzman danışmanlar tarafından yapılır.
Analistler işle ilgili bilgileri, mülakat veya anket yöntemleri kullanarak işi yapan
işçinin kendisinden veya gözetimcisinden sağlayabilir veya gözlem yapabilir.
1 İş Analistlerinin Seçimi ve İş Analiz Süreci

10. İş Analiz Süreci
İşletmelerde iş analiz süreci İnsan Kaynakları Bölümü’ nün sorumluluğu altından
yürütülür ve başlıca altı aşamadan oluşur;
1. Analiz edilecek işlerin belirlenmesi
2. İş analiz amacını saptanması
3. Analistlerin seçilmesi
4. Bilgi toplama yönteminin belirlenmesi
5. İhtiyaç duyulan bilginin toplanması
6. Toplanan bilginin analizi
1 İş Analistlerinin Seçimi ve İş Analiz Süreci

11. 3
BİLGİ TOPLAMA YÖNTEMLERİ
1 Bilgi Toplama Yöntemleri

12. 1. Gözlem
Gözlem; iş analistinin, personeli işini yaparken müdahalede bulunmadan izleyip,
gördüklerini kaydetmesi şeklinde uygulanır.
1 Bilgi Toplama Yöntemleri

13. 2. Mülakat
Mülakat; yüz yüze ve sözel iletişim yoluyla bilgi sağlama yöntemidir. Yöneltilecek
sorular görüşmeci ile bilgi aktaran kişi arasında, işin onların uygun gördükleri yönlerine
dikkat çekilerek oluşmasına Serbest Mülakat denir.
Analist tarafından önceden önemi ve gereği düşünülerek belirlenmiş ve sınırlanmış
mülakata ise, Yapılandırılmış Mülakat denir
1 Bilgi Toplama Yöntemleri

15. 3. Anket
Anketin yapılandırılmış mülakattan farkı, formdaki sorulara verilen cevapların
görüşmeci tarafından değil, işi bizzat yapan personel veya gözetimcisi tarafından
işaretlenmesidir. İş analizi tekniklerinin çoğunda bilgiler anket yoluyla elde edilir.
1 Bilgi Toplama Yöntemleri

16. 4
İŞ ANALİZİ AŞAMASINDA
KULLANILAN TEKNİKLER
1 Kullanılan Teknikler

17. 1. İş Envanterleri
Bu teknik, bir alandaki işlere ilişkin tüm görevleri içerdiğinden özellikle iş tanımlarının
hazırlanmasında yarar sağlar. Bu teknik çok ayrıntılı olduğu için, işteki düşük ve yüksek
performansı birbirinden ayırmaya yarayan ölçütleri ortaya koyar.
Özellikle ileri derecede bölümlenmiş, standartlaştırılmış işler için kullanılması
uygundur.
1 Kullanılan Teknikler

19. 2. Durum Analizi
Durum analizi tekniği, işin içeriği ve gerektirdiği personel özelliklerine ilişkin sorular
içeren bir anket formu kullanılarak yapılır.
Durum analizi tekniğinin özelliği, farklı işletmelerdeki işlerin birbiriyle
karşılaştırılmasına olanak vermesidir.
1 Kullanılan Teknikler

21. 3. Fonksiyonel İş Analizi
Bu teknik, işleri gerektirdikleri personel fonksiyonları cinsinden inceler personel
fonksiyonları, işi yapanın bilgilerle, insanlarla ve araç-gereçle ilişkilerini belirleyen
faaliyetlerdir.
Fonksiyonel iş analizi tekniği ile her iş, hem personelin bilgi ve araç-gereçle kullanımı
hem de diğer insanlarla olan ilişkileri yönünden inceler
1 Kullanılan Teknikler

23. 4. Kritik Olay Tekniği
Kritik olay tekniğinde, belirli bir işte çalışan personelin ve bağlı oldukları ilk yöneticinin
şahit oldukları, işle ilgili olumlu veya olumsuz sonuç veren personel davranışları
kaydedilir.
Bu teknik personel seçimi, personel eğitimi ve performans değerlemede kullanılabilen
çok amaçlı bir tekniktir. Genellikle standardize edilemeyen esnek işlerin analizinde
kullanılabilir.
1 Kullanılan Teknikler

25. 5
İŞ ANALİZİ BİLGİLERİNİN
DÜZENLENMESİ
1 Bilgilerin Düzenlenmesi

26. Bilgilerin Düzenlenmesi Hakkında
İş analizi sonucu elde edilen ayrıntılı bilgilerin yöneticilerin kullanımına hazır hale
getirilmesi için yeniden düzenlenmesi gerekir. Bu düzenlemeler sonucunda da
işletmelerde tablolar halinde iş tanımları ve iş gerekleri oluşturulur.
1 Bilgilerin Düzenlenmesi

27. İş Tanımları
İş analizlerinin ayıklanmış, özlü bilgilerinden oluşur. Her işletmenin kendine göre
hazırladığı iş tanım formları; işin kimliği, işin özeti, işin içerdiği görevler ve çalışma
koşulları bölümlerinden oluşur.
İşin kimliği bölümünde; işin adı, kodu, bölümü ve işi yapan kişinin bağlı olduğu ilk
yöneticinin kimlikleri yer alır.
İşin özeti kısmında; işin ne olduğu, nasıl ve niçin yapıldığı kısaca açıklanır.
İşin içerdiği görevler bölümünde; işin aşamaları, gerekleri ve kapsadığı sorumlulukları
ortaya konur.
Çalışma koşulları kısmında; işin fiziksel çevre özellikleri, içerdiği tehlikeler, çalışma
saatleri vb. belirtilir.
1 Bilgilerin Düzenlenmesi

29. İş Gerekleri
İş tanımları gibi genel ve işin bütününü kapsar nitelikte değildir. Özellikle işin yerine
getirilmesi için personelin taşıması gereken nitelikleri ortaya koyar.
Bunlar; eğitim düzeyi, deneyim, zihinsel, fiziksel, davranışsal, hatta duygusal
özelliklerdir.
İş gerekleri formu personel seçimi ve eğitimi işlevlerinde kullanılır.
İşin gerekleri formunda ayrıca işin kimliği ve çalışma koşulları bölümü ’de bulunur.; işin
fiziksel çevre özellikleri, içerdiği tehlikeler, çalışma saatleri vb. belirtilir.
1 Bilgilerin Düzenlenmesi

31. Temel Kaynaklar Teşekkürler
Mustafa CINGI
Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi
Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü
İnsan Kaynakları Yönetimi Dersi
İş Analizi Sunumu
AÖF İnsan Kaynakları Yönetimi
İletişimci Gözüyle İnsan Kaynakları Yönetimi | Demet GÜRÜZ – Gaye ÖZDEMİR YAYLACI