PROXECTO VOZ NATURA CURSO 2011/12 CPR Mª INMACULADA VERÍN-OURENSE

1. PROXECTO VOZ NATURA
2011-
CURSO 2011-2012
“A SEMENTE DO FUTURO”
FUTURO”
C.P.R. Mª INMACULADA
VERIN - OURENSE

2. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
1. INTRODUCCIÓN
2. OBXECTIVOS
2.1. OBXECTIVOS XERAIS
2.2. OBXECTIVOS ESPECÍFICOS
3. DESCRIPCIÓN DO PROXECTO
3.1. Deseño de actividades.
3.2. Establecemento de contactos con outras entidades
3.3. Traballo de campo
3.4. Elaboración da información
3.5. Realización doutras actividades
3.6. Avaliación do proxecto
4. ACTIVIDADES
5. DESTINATARIOS
6. TEMPORALIZACIÓN

3. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
TITULO: “ A SEMENTE DO FUTURO”
1.- INTRODUCCIÓN
1.-
Os bosques son unha das principais riquezas naturais do noso planeta: depuran o aire,
regulan os ciclos da auga, conservan o chan e facilitan a vida de plantas e animais. Non obstante,
cada ano desaparecen no planeta máis de 16 millóns de hectáreas arboradas. Co obxecto de
chamar a atención sobre os perigos que axexan a estes privilexiados espazos, a ONU declarou 2011
como Ano Internacional dos Bosques.
Galicia conta cunha superficie forestal arborada de máis de 1.400.000 hectáreas, o que representa
o 48% de todo o territorio, cifra que se eleva ata case o 69% se temos en conta o monte
desarborado. Outro dato significativo dos nosos bosques é que máis de 120.000 hectáreas
corresponden a superficie forestal certificada.
Entre as características dos bosques galego destaca a interfase ou contacto entre os bosques de
tipo mediterráneo, con predominio do rebirlo, como os que hai en Ourense, e os de tipo atlántico
que se dan no resto de Galicia, onde abundan carballos e bidueiros ou carballos e castiñeiros.
As formacións autóctonas son aqueles ecosistemas en que as especies arbóreas orixinarias da zona
en que se encontran ou perfectamente adaptadas a ela durante séculos; caso contrario son os
denominados alóctonos. As especies arbóreas que conforman os bosques, así como os bosques en
conxunto, están suxeitos a unha dinámica continua que os pode facer pasar dunha a outra
denominación. Exemplos característicos desta realidade son o piñeiro silvestre e o castaño.
Os bosques teñen unha incidencia directa e decisiva sobre todos os elementos ambientais. Como
beneficios máis directos podemos destacar:
- Liberación de osíxeno. Fixación do CO2
- Depuran o aire: reteñen as partículas en suspensión da atmosfera.
- Redución dos efectos erosivos producidos pola auga e o vento, favorecendo a creación de
chan.
- Regulación dos niveis hídricos, participando decisivamente no ciclo hidrolóxico: reteñen a auga
de chuvia e regulan as canles dos ríos
- Regulación do clima: atenúan os rigores climáticos, favorecen a existencia de chuvias, reducen a
evaporación, manteñen o nivel de humidade ambiental e evitan a sequidade.
- Reducen os impactos acústicos.
- Depuran as augas e os chans contaminados.
- Posibilitan o sostemento dunha maior diversidade de especies vexetais e animais: reducen o risco
de incendios e a aparición de pragas e enfermidades.
- Serven de corredor biolóxico nas rutas de desprazamento de diversos animais.
- Fertilizan o terreo cos seus restos e os dos animais que o habitan.
- Son fonte de recursos para o home (económicos, recreativos, culturais, científicos, etc)...
Esta infinidade de beneficios son os que deben facer entender o bosque como o elemento
necesario para asegurar a correcta calidade de vida de todas as persoas. É difícil imaxinar a
existencia do home sen o bosque.

4. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
O lume é un elemento natural que forma parte dos fenómenos que modelan a paisaxe.
Precisamente, gran parte da nosa vexetación está adaptada á acción do lume, con estratexias
rebrotadoras ou de xerminación tralo incendio.
Pero a actual situación non ten nada que ver con fenómenos naturais. A intensidade e recorrencia
dos incendios forestais está tendo efectos dramáticos sobre o noso chan, con efectos irreversibles
nalgúns casos. O lume reiterado provoca unha merma na capacidade da vexetación para
recolonizar o terreo ou tapizar o chan. As elevadas pendentes aumentan ademais a erosión
xerando chans cada vez menos produtivos. Avenidas, inundacións, colmatación de embalses e
desertización son consecuencia do paso repetido do lume polos nosos ecosistemas.
A actual magnitude do fenómeno dos incendios forestais débese a factores estruturais importantes,
entre os que destacan:
• O abandono drástico das actividades agrosilvopastorales que se produciu en apenas
corenta anos debido ao éxodo rural, cun incremento da biomasa nos ecosistemas que os
fai facilmente combustibles
• A permanencia da cultura do lume (queima de rastrollos e pastos) nunha parte importante
da poboación rural.
• A loita contra os incendios forestais centrouse case exclusivamente na extinción,
esquecendo a prevención e unha correcta planificación forestal, enmarcada nunha boa
ordenación do territorio. Pero o certo é que na actualidade os maiores investimentos en
materia forestal están destinadas á extinción de incendios, a construción de infraestruturas
asociadas a estes: rede de devasas, rede de pistas forestais, puntos de auga, etc. e
reforestación de terreos incendiados.
A conclusión mais importante que podemos sacar de todo isto, é a importancia dunha
reforestación e recuperación das zonas degradas polos incendios forestais que asolan a nosa
Comunidade.
Por iso, o noso Proxecto : “A SEMENTE DO FUTURO”, pretende abarcar, varios aspectos
fundamentais na educación en valores medioambientais dos nosos rapaces/as; os eixos sobre o
que se xirará o Proxecto poden resumirse en:
1. COÑECEMENTO, tanto da flora como da fauna dos nosos montes e bosques. Estudo da
problemática actual dos nosos espazos verdes asi como tecnicas para actuar sobre o
propio medio. Traballo na aula.
2. ACTUACIÓN DIRECTA sobre o medio, localizando zonas degradadas dos nosos montes
para poder iniciciar a sua recuperación. Limpeza desas zonas e preparacion do terreo
para a sua reforestacion.
3. SEMENTANDO A SOLUCCIÓN, dentro da cal levaremos a cabo varias plantacións das
zonas mais problematicas e axeitadas para unha repoboacion escolar.

5. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
2.-
2.- OBXECTIVOS
2.1.- Obxectivos Xerais:
Recentemente o Consello Galego de Medio Ambiente aprobou un documento que debe
servirnos como referente, a Estratexia Galega de Educación Ambiental (EGEA). Os obxectivos xerais
correspóndense cos propostos neste documento:
a) Promover unha toma de conciencia crítica e sensible respecto do medio ambiente, dos seus
problemas e dos riscos que comporta o seu deterioro para o conxunto da humanidade, así como
para a diversidade e calidade de vida.
b) Adquirir coñecementos significativos para unha comprensión complexa e globalizada do medio
ambiente, dos diferentes factores e procesos (físico-naturais, socioeconómicos, e culturais) que o
definen, favorecendo a súa aplicabilidade na análise, interpretación e avaliación das realidades
ambientais, así como nas actuacións que sexa, preciso adoptar para prever ou resolver problemas
nos planos local, rexional, nacional e/ou planetario.
c) Desenvolver aptitudes acordes cunha concepción integral e sistemática do ambiente,
mediante a que se posibilite unha comprensión básica das principias cuestións ambientais, da súa
natureza interdisciplinaria e complexa.
d) Promover e desenvolver actitudes, valores e comportamentos ambientais, congruentes cun
pensamento e unha ética ecolóxica orientada por criterios de solidariedade, equidade e xustiza
social.
e) Habilitar e desenvolver competencias relativas a estilos de vida sostibles, posibilitando a súa
concreción en iniciativas e prácticas cotiza respectuosas cos dereitos ambientais e sociais, en
diferentes contextos e de modo autónomo.
f) Incentiva-la participación social, nos planos individual e colectivo, incrementando
substantivamente os niveis de información e corresponsabilidade cidadás en cuestións ambientais,
cun protagonismo e unha capacidade de decisión asustada ó pleno exercicio dos dereitos civís e
democráticos.

6. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
2.2.- Obxectivos Especificos:
A adquisición destes obxectivos, levarase a cabo mediante unha formación didáctica na
propia aula, ademais de saídas de campo para adquirir técnicas e valores medioambientais.
• Coñecemento e identificación das especies arbóreas mais importantes da nosa Comarca.
• Recoñecer a importancia que teñen os bosque e montes no noso Concello, elaborando material
escolar. Traballos persoais e gripais.
• Coñecemento da fauna mais característica do noso Concello, relacionando a súa presencia
coa flora presente.
• Adquisición de conceptos climatolóxicos para entender as distintas relacións que se establecen
nos ecosistemas dos nosos bosques.
• Valores ambientais, de coidado e protección dos nosos bosques e montes.
• Importancia dos incendios forestais, na perda de masa arbórea e conseguinte degradación do
medio forestal.
• Adquisición de mediadas preventivas contra os incendios forestais.
• Coñece,memnto dos períodos de semente das novas especies.
• Técnicas de plantación de especies arbóreas.
• Importancia da limpeza dos nosos montes.
• Consecuencias do mal uso dos nosos montes.
• Adquisición de valores de respeto, coidado e protección do medio que rodea o alumno/a, e a
importancia de tomalo como un préstamo, e non unha posesión.

7. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
3.-
3.- DESCRIPCIÓN DO PROXECTO
3.1.- Deseño de actividades
É importante que o colectivo de profesores/as e alumnos/as participantes se impliquen en
profundidade dende o primeiro momento, e é por iso que se propón a participación de todos/as
na fase de deseño do programa a seguir.
Traballaranse diversos aspectos:
Elaboración da ficha base, que será utilizada nas actividades de campo.
Obtención dos mapas e planos do Concello, sobre os que se traballará.
Distribución do traballo de localización de zonas problermaticas nos nosos montes.
3.2.- Establecemento de contactos con outras entidades
Contactarase con numerosas entidades para colaborar no desenvolvemento do proxecto,
co fin de sensibilizar e implicar a un maior número de persoas:
Administración Local e Autonómica.
Asociacións veciñais, culturais, xuvenís, de mulleres rurais, etc...
Protección Civil, etc...
3.3.- Traballo de campo
En proxectos de anos anteriores levouse a cabo a tarefa de Localizar e caracterizar os
vertedoiros incontrolados do Concello de Verín. O traballo fíxose en pequenos grupos, encargados
de localizalos puntos de vertido en determinadas zonas, establecidas na fase de deseño. Utilizouse
unha ficha de campo e obtivéronse tamén varias fotografías. Basándonos nesas fichas que
localizan esas zonas degradas, procederemos a recuperalas mediante a sembra de árbores
autóctonos.
Así mesmo centrarémonos nas zonas mais afectadas polos incendios forestais, para logo
podelas recuperar mediante plantacións de especies arbóreas.
3.4.- Elaboración da información
Coa información recollida elaboraranse:
Unha memoria informativa, na que se recollerá todo o relativo ós incendios e os
principias impactos sobre fauna, flora, solo, auga, atmosfera, espacios naturais e
poboacións humanas. Dita memoria será asinada por tódolos colectivos participantes e
entregada ós representantes das Administracións Local e Autonómica.
Elaboración de material didáctico, sobre toda a informacion biolóxica e cultural da flora
e fauna do Concello de Verín. Este material quedará dispoñible na Biblioteca do Centro.
Artigos para os medios de comunicación (prensa escrita, radio,...), coa fin de difundir ó
máximo a información.

8. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
3.5.- Realización doutras actividades
Desenvolveranse outras actividades relacionadas coa problemática dos residuos:
Obradoiros de elaboración de papel reciclado.
Obradoiros de elaboración de xoguetes con materiais de refugallo.
Exposición cos materiais elaborados.
3.6.- Avaliación do proxecto
O proxecto será avaliado durante o proceso: cada actividade será avaliada polos
participantes e coordinadores, modificándose segundo sexa necesario.
Para finalizar, farase unha avaliación de todo o proceso e de cada actividade por
separado.
4.-
4.- ACTIVIDADES
Establecemento de contactos e coordinación das actuacións.
Localización e caracterización de puntos de interese.
Realizacion de obradoiros de semente na propia aula. Ed. Infantial e 1º ciclo de E.Primaria.
Elaboración duna memoria.
Entrega da memoria os responsables das Administracións.
Realizacion de saidas de campo para limpar e repoboar zonas degradadas dos nosos
montes. 2º ciclo de primaria e E. Secundaria.
Elaboración de traballos-murais onde os alumnos/as e por niveis iran plasmando os
coñecementos ou vivencias adquiridas.
Elaboración de paneis, recollendo a información máis interesante, para unha exposición en
diferentes locais do Concello.
Realización de obradoiros: papel reciclado e xoguetes con materiais de refugallo.
Exposición dos materiais elaborados nos obradoiros.
Difusión da información a través dos medios de comunicación.
Avaliación do proxecto.

9. PROXECTO VOZ NATURA 2011/12
CPR Mª INMACULADA - VERIN
5.-
5.- DESTINATARIOS
En primeira instancia, os destinatarios do proxectos son os membros da comunidade
escolar.
En segundo lugar, as persoas colaboradoras das diversas entidades coas que se
colaborará.
En terceiro lugar, os responsables das Administracións Públicas, ós que se entregará a
memoria do proxecto, e cos que se colaborará na limpeza de determinadas zonas.
Por último, o resto da poboación do Concello de Verín, ós que se chegará coas exposicións
elaboradas e a través dos medios de comunicación.
6.- TEMPORALIZACIÓN
6.-
OCT NOV DEC XAN FEB MAR
ACTIVIDADES
2011 2011 2011 2012 2012
2011 2011 2011 2012 2012 2012
2012
Establecemento de contactos XXXX
Estudio das fichas elaboradas en cursos anteriores XXXX XXXX XXXX XXXX XXXX
Obradoiros de Semente XXXX XXXX XXXX XXXX
Charlas-Coloquio XXXX XXXX
Obradoiros XXXX
ABR MAI XUN XULL AGO SET
ACTIVIDADES
2012 2012 2012 2012 2012 2012
2012 2012 2012 2012 2012 2012
Repoboación das zonas degradadas XXXX
Elaboración de paneis XXXX
Realización da exposición XXXX XXXX
Obradoiros XXXX XXXX
Exposicións dos materias dos obradoiros XXXX XXXX
Avaliación final do proxecto XXXX
NOTA: As saidas de campo, tanto para localizar, limpar como
para repoboar distribuiranse ao longo do curso, en funcion das
condicions climatoloxicas, da época de plantación de cada especie
asi como da dispoñibilidade das especies.