1. rondetafelbijeenkomst - 1 september 2010
De toekomst van de professionele dienstverlening
Een terugblik met het oog op de toekomst
Een publicatie van het Professional Services Institute
Auteurs: Dr. Robert van Beek, Drs. Melle Kleisma, Milou van Teeffelen MSc
2. inhoud
2 De toekomst van de professionele dienstverlening
Voorwoord
Professionals van de toekomst
Bureaus van de toekomst
Klantorganisaties van de toekomst
Diensteneconomie van de toekomst
Hoe nu verder?
3. voorwoord
3 De toekomst van de professionele dienstverlening
De professionele dienstverlening is volop in
beweging. De ontwikkelingen op de markt
van aanbieders van professionele diensten,
professioneel talent en opdrachtgevende
organisaties maken het aannemelijk dat de
wereld van professionele dienstverlening
de komende jaren drastisch zal wijzigen.
Zo zullen de huidige businessmodellen en
arbeidscontracten, de veranderende waarde
van kennis, technologische ontwikkelingen,
een nieuwe generatie professionals en de
concurrentie van een groeiende groep zzp’ers de komende jaren een stempel
drukken op de professionele dienstverlening. Veel van deze ontwikkelingen
zijn nu al duidelijk merkbaar in de verschillende branches. Professionele
dienstverleners moeten de komende jaren inspelen op deze ontwikkelingen
om te kunnen blijven functioneren in de markt. Daarbij zullen zij zelf ook
grote veranderingen moeten ondergaan.
Hoe ziet de toekomst van de professionele dienstverlening eruit? Over dat
onderwerp vonden op 1 september 2010 rondetafelgesprekken plaats, onder
regie van het Professional Services Institute (PSI) van Nyenrode Business
Universiteit. Representanten van de professionele dienstverlening en
wetenschap werden uitgenodigd om met elkaar in dialoog te gaan over de
toekomst van professionele dienstverlening. Dat leverde inspirerende ideeën
op over de uitdagingen die de professionals zelf staat te wachten, maar ook
hun klanten en bureaus.
In dit verslag vindt u een weergave in vogelvlucht van onderwerpen die zijn
besproken. Wie snel een indruk wil krijgen, vindt aan het eind van dit verslag
een korte samenvatting. Naar aanleiding van de besproken onderwerpen
heeft het PSI enkele themagroepen opgericht. Deze themagroepen worden
eveneens aan het eind van het verslag gepresenteerd.
Over het vervolg van deze themagroepen houden wij u op de hoogte. Maar
tot dat moment wens ik u allereerst veel leesplezier toe en verdere reflectie
op hetgeen u en uw collega’s hebben besproken.
dr. Robert van Beek
Academic Leader, Nyenrode Business Universiteit
Breukelen, november 2010
4. professionals van de toekomst
4 De toekomst van de professionele dienstverlening
Professionals in 2020 – hoogopgeleide kenniswerkers die
professionele diensten leveren – en die werken via een
bureau, een netwerk of als zelfstandige. Vooral het aantal
zelfstandig werkende professionals zal de komende tien
jaar behoorlijk toenemen. Daarmee zet de trend van de
afgelopen jaren zich voort. In 2020 zullen er in totaal 1,5
miljoen zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) zijn.
Naar verwachting is circa 30% van hen – 500.000 in aantal
dus − dan zelfstandig professional (zp’er). Deze zp’ers zijn
zelfstandig ondernemers die met gespecialiseerde kennis
en competenties een nichemarkt bedienen, of zich verhuren
aan bedrijven en bureaus voor professionele dienstverlening
voor projecten met een looptijd van één tot drie jaar.
Professionals van nu
Men is unaniem van mening dat de houding van professionals aan het
veranderen is. De huidige professional kijkt nu al heel anders tegen het
werkende leven aan dan de professional uit het verleden. “Ik heb wel eens
meegemaakt dat iemand zijn promotie weigerde; hij wilde liever reizen.”
Vrijheid en zelfstandigheid worden voor hem steeds belangrijker. De sterke
groei van het aantal zelfstandig gevestigde professionals illustreert dit. De
gemiddelde professional werkt niet meer zijn hele leven voor één werkgever.
Professionals van de toekomst
De professionals van de toekomst zijn te kenmerken als sociaal, netwerkend
en zelforganiserend. Zij willen graag hun eigen loopbaan uitstippelen.
Het zoeken naar evenwicht tussen werk en privé is voor hen een belangrijk
uitgangspunt. Zij hechten minder waarde aan status en salaris dan de
huidige generatie professionals. “De professionals van de toekomst zullen
geen vijf dagen meer werken, zij willen flexibele arbeidsrelaties, zij hebben
een totaal andere levensstijl.”
Professionals nu en in de toekomst: binden en boeien
Doordat het belang van status en salaris afneemt, wordt het écht binden van
de professional een stuk lastiger. “Het is een illusie dat je mensen vijf jaar
kunt binden aan een organisatie; het werken met bonussen en auto’s om
talent te binden is achterhaald.”
5. 5 De toekomst van de professionele dienstverlening
Competenties van professionals
Welke competenties heeft de professional van de toekomst?
Over de competenties die de professional van de toekomst moet hebben,
lopen de meningen uiteen. Onder meer de volgende competenties werden
genoemd. De professional moet:
• diepgaande kennis hebben;
• kennis hebben van bedrijfsprocessen;
• breed kunnen denken, generalist zijn;
• kennis kunnen integreren;
• vraaggericht kunnen denken in plaats van productgericht;
• over commerciële en communicatieve vaardigheden beschikken;
• over goede ondernemerskwaliteiten beschikken;
• kunnen samenwerken; dat is een voorwaarde om in een netwerk te
participeren;
• de collega-professional kunnen vertrouwen.
Branding door specialisatie
Een veelgehoorde mening is dat de professional vooral een specialist
behoort te zijn. Voor ondernemingen en professionals is het daarom van het
grootste belang om zich te onderscheiden door middel van een (personal)
brand. Op die manier maken ze duidelijk wat hun toegevoegde waarde is, en
op grond daarvan kan de klant een juiste keuze maken. “Specialisatie is een
must omdat de klant met steeds specifiekere vragen komt.”
“De professional moet een specialist zijn die vakmanschap hoog
in het vaandel heeft staan. Hij moet verschillende kennis-
gebieden aan elkaar kunnen plakken. Kennis op zich is geen
macht meer, maar het verbinden daarvan juist te meer.
“
6. 6 De toekomst van de professionele dienstverlening
Het nieuwe credo van professionals: samenwerken
Samenwerken voor de klant
Men is van mening dat professionele dienstverleners veel meer moeten gaan
samenwerken in plaats van concurreren − of ze nu zelfstandig werken of via
een bureau. “Als iemand zijn blikveld verruimt en ook andere disciplines bij
zijn opdracht betrekt, is dat niet alleen een meerwaarde voor zijn klanten,
maar ook voor de branche waarin hij werkt.”
Samenwerken in multidisciplinaire teams
Het is belangrijk dat professionals kunnen samenwerken in
multidisciplinaire teams, die gevormd worden door een bureau waarvoor
ze werken of binnen hun netwerk. Veel bureaus hanteren echter een wat
verouderd businessmodel waardoor de multidisciplinaire samenwerking
niet goed gestalte kan krijgen. Bureaus zouden hun businessmodel daarom
moeten aanpassen om samenwerking te bevorderen.
Samenwerken bij de klant
Ook wordt er gepleit voor een goede samenwerking tussen interne en
externe professionals, want een wisselwerking tussen hen is een must voor
de organisatie. Goede communicatie ontbreekt hier echter nog vaak.
“Innoveren doe je namelijk samen, waarbij tevens kennis
wordt gedeeld.
“
Opleiden van professionals
Permanente educatie
Onder de deelnemers aan de rondetafelbijeenkomst bestaat grote
consensus over het belang van opleiding en kennisdeling. Een permanente
ontwikkeling van kennis en vaardigheden bij professionals wordt als
noodzakelijk gezien, mede in het licht van innovatie, de ontwikkeling van
een kenniseconomie en de toenemende concurrentie uit het buitenland.
“Je moet steeds toegevoegde waarde leveren. Daarom zul je jezelf
voortdurend moeten blijven ontwikkelen.”
“Een permanente opleiding is voor de professionals van 2020 een
must. Deze opleiding moet de professionals handvatten bieden
− en wel op korte termijn.
“
7. 7 De toekomst van de professionele dienstverlening
Discrepantie
Er bestaat echter een aanzienlijke discrepantie tussen de noodzaak voor
professionals om zich voortdurend te blijven ontwikkelen en de praktijk.
Zp’ers geven hun kennisontwikkeling op dit moment niet genoeg prioriteit
en investeren onvoldoende in hun eigen opleiding. “Als zp’ers voor zichzelf
beginnen, dan daalt hun kennisopbouw, omdat ze op basis van hun kunstje
steeds worden ingehuurd.”
Hokjesgeest professional service firms (PSF’s)
PSF’s vertonen op het gebied van opleiding te veel een hokjesgeest: zij
gebruiken opleiding en (terugvordering van) de kosten daarvan als een
retentiemiddel. Het zou beter zijn als PSF’s opleiden zouden zien als een
vanzelfsprekende bijdrage aan de ontwikkeling van de branche.
Zorgen over huidig onderwijs
Velen zijn bezorgd dat de kwaliteit van het reguliere onderwijs in Nederland
afneemt. Bovendien signaleert men dat de afstand tussen universiteiten en
het bedrijfsleven alleen maar groeit. Een ander zorgpunt is het tekort aan
goede Nederlandse studenten.
Over zelfstandig professionals (zp’ers)
Waarom wordt iemand zp’er?
Over de motieven om zp’er te worden, lopen de meningen sterk uiteen.
Sommigen denken dat dit met de levensfase te maken zou kunnen hebben.
Anderen delen deze mening niet. Zij vinden dat het ondernemerschap in je
bloed moet zitten; zp’er zijn is namelijk niet voor iedereen weggelegd.
“Rond de 35-40 gaat het kriebelen en worden mensen
zp’er.
“
Samenwerken in netwerken
Samenwerken in een netwerk is voor zp’ers een probleem. Aan de ene kant
willen zij zich namelijk niet laten binden en zoeken ze de vrijheid en de
onafhankelijkheid, maar aan de andere kant zoeken zij ook de geborgenheid
en samenwerking van een netwerk.
8. 8 De toekomst van de professionele dienstverlening
“De vraag is: hoe organiseer je de netwerken en hoe onderhoud
je zo’n netwerk?
“
Rechtspositie
Wat de overheid voor (z)zp’ers kan betekenen, is onderwerp van discussie.
Enerzijds wordt overheidsbeleid voor professionele dienstverlening, en in
het bijzonder (z)zp’ers, gezien als onvoldoende ontwikkeld. De overheid
houdt zich overigens wel bezig met enkele aandachtspunten: onderwijs,
onderzoek, regionale ontwikkeling van dienstverlening, beleid rond
aanbestedingen en een systeem voor kwaliteitsgarantie voor (z)zp’ers.
Anderzijds is het de vraag of de overheid überhaupt wel een belangrijke
regulerende rol moet spelen in de ontwikkeling van de professionele
dienstverlening. Er wordt gevreesd dat te veel aandacht voor wetgeving de
ontwikkeling van professionele dienstverlening en professionals kan gaan
tegenwerken.
Rol vakbeweging
De vakbeweging kan een grotere rol gaan spelen voor (z)zp’ers. Een
voorbeeld daarvan is regelgeving rond bescherming en rechten van (z)zp’ers.
Men constateert dat de vakbeweging echter ook pleit voor bedrijfsbeleid en
wetgeving die in strijd zijn met de belangen van (z)zp’ers.
“Het woord cao zal in de toekomst een andere invulling
krijgen.
“
9. bureaus van de toekomst
9 De toekomst van de professionele dienstverlening
Bureaus in 2020 – de aanbodkant van de professionele dienst-
verlening − zijn sterk verbonden met een markt, netwerk of
maatschappelijk thema. Specifieke competenties en kennis zijn
belangrijk, maar de context waarin deze worden ingezet zijn
allesbepalend voor het succes van een bureau. Voor een aantal
grote bureaus, bijvoorbeeld in de accountancy, werken nog
maar half zoveel professionals als in 2010.
Professionele firms veranderen
Bureaus worden steeds flexibeler; het nieuwe werken is daar een invulling
van. Dit betekent dat het bureau anders met zijn mensen om moet gaan
en dat er een andere binding met het personeel ontstaat. De wijze waarop
veel bureaus zijn georganiseerd, met een lijnorganisatie en hiërarchische
aansturing, past niet meer in deze tijd. De huidige ontwikkelingen vragen
om een ander soort leiderschap − leiderschap dat niet gebaseerd is op
hiërarchie, maar op vertrouwen. De inrichting hiervan is vaak een probleem
voor de huidige generatie managers.
Inspelen op behoeften van professionals
Bureaus moeten beter inspelen op de behoeften van interne en externe
professionals. Zij moeten flexibele arbeidsrelaties durven aangaan en echt
invulling geven aan het nieuwe werken.
“Bureaus moeten nu echt maatregelen nemen om professionals
te binden.
“
Aanpassen aan de omgeving
Bureaus hebben nog steeds problemen om zich aan te passen aan de maar
steeds veranderende omgeving. “Bureaus moeten flexibeler en slagvaardiger
worden.”
Flexibele schil
De flexibele schil van professionals rondom de bureaus is een belangrijk
thema voor veel professionals. Hoe organiseer je dit fenomeen op een
adequate wijze die recht doet aan klant, bureau en professional?
Een eenduidig antwoord over welke personen tot de kern en welke personen
tot de flexibele schil behoren, zou per geval verschillen.
Belangrijke vragen zijn hoe je talent kunt binden binnen de flexibele schil en
wat de invloed van de flexibele schil zou kunnen zijn op de bedrijfscultuur.
10. 10 De toekomst van de professionele dienstverlening
Rol van intermediairs
Een onderwerp van discussie is de vraag in welke mate intermediairs in de
toekomst nog waarde kunnen toevoegen. Zp’ers gaan zichzelf steeds meer
organiseren, bijvoorbeeld in community’s, en naarmate zij dit beter kunnen,
worden intermediairs overbodig.
“Als intermediairs geen toegevoegde waarde leveren,
dan hebben zij geen bestaansrecht.
“
Voordelen van bureaus ten opzichte van zp’ers
De deelnemers aan de bijeenkomst zijn het eens over de voordelen voor
de klant die bureaus hebben ten opzichte van een individuele zp’er.
Bureaus kunnen beter omgaan met complexiteit, multidisciplinariteit,
risicoaansprakelijkheid et etcetera.
Diensten maken niet het onderscheid
Voor bureaus is het leveren van diensten alleen niet genoeg. De wijze waarop
het bureau met de diensten omgaat, maakt het onderscheid. Er moet daarbij
aandacht zijn voor de belangstelling van de klant en de ontwikkelingen in
de maatschappij. Het is ook belangrijk dat bureaus herkenbaar zijn voor de
klant; niet alleen in de markt, maar ook doordat de mensen die voor deze
bureaus werken een herkenbare uitstraling hebben.
Uitdagingen voor de bureaus in de toekomst
Het professionele bureau behoudt zonder meer zijn bestaansrecht, maar
zal wel van karakter veranderen. Op welke manier bureaus veranderen,
is afhankelijk van externe ontwikkelingen, zoals ICT-ontwikkelingen,
typen professionals en klanteisen. Tijdens de discussie over dit onderwerp,
kwamen allerlei vragen naar voren, zoals:
• In hoeverre moet een bureau zich specialiseren en zijn producten/
diensten verfijnen als de vragen van klanten specifieker worden?
• Kan het professionele bureau een veilige thuishaven zijn voor zp’ers?
• In hoeverre is het bureau de facilitator voor nieuwe ontwikkelingen?
• Moeten bureaus niet veel meer gaan samenwerken in plaats van
concurreren?
• Zou ‘coöpetitie’ het credo moeten zijn: coöperatie en concurrentie
tegelijk?
• Is het bureau van de toekomst gebaseerd op multidisciplinaire
samenwerking en hoe organiseert men dit dan?
11. klantorganisaties van de toekomst
11 De toekomst van de professionele dienstverlening
Klantorganisaties in 2020 – de vraagkant bij bedrijven en
instellingen – zijn qua omvang van vast personeel sterk
afgenomen. Voor een deel komt dat doordat nieuwe
generaties professionals geen uitdaging ervaren in een vast
dienstverband bij een (grote) organisatie. Daarnaast worden
niet-strategische processen in 2020 geheel uitbesteed aan
externe partijen en worden belangrijke projecten uitgevoerd
met externe professionals.
Klanten kritischer
Klanten worden steeds kritischer en zijn vaak ook beter bekend met
diensten, waardoor zij dan ook vaak hogere eisen stellen. Daarnaast zijn
klanten kostenbewuster. Voor de professionele dienstverlening betekent
dit dat de meerwaarde van de aangeboden diensten hard moet worden
gemaakt.
Waar liggen de kansen bij klanten?
Kansen zijn er voor bureaus en zp’ers die kunnen inspelen op complexere
wensen van de klant, zoals continuïteit van de dienstverlening. Ook inzicht
hebben in andere wensen van de klant biedt kansen, evenals het volgen van
ontwikkelingen in de samenleving.
Wanneer schakelen klanten professionals in?
Klanten zijn bereid om kennis buiten de organisatie in te kopen als de
toegevoegde waarde duidelijk is. Hiervoor is wel nodig dat zij weten
welke specifieke mogelijkheden een zp’er of bureau biedt. Professionele
dienstverleners laten echter in hun communicatie over hun dienstverlening
vaak een steekje vallen. Zij maken onvoldoende duidelijk wat er precies
mogelijk is; daarnaast kan hun boodschap te complex zijn waardoor de
klant deze niet volledig begrijpt.
Wanneer kiest een klant voor een zp’er en wanneer voor een bureau?
Bij deze keuze speelt de continuïteit in dienstverlening een belangrijke rol.
Een multidisciplinaire benadering wordt vaak op prijs gesteld. Het kunnen
regisseren van de diversiteit levert de toegevoegde waarde. Van oudsher
kan een bureau, door de omvang en/of aanwezigheid van verschillende
specialisaties, deze regiefunctie leveren. Een netwerk van zp’ers kan deze rol
eveneens spelen, omdat daar de multidisciplinariteit ook vaak aanwezig is.
Een netwerk van zp’ers is daarom een reële concurrent voor het “traditio-
nele” professionele bureau.
12. 12 De toekomst van de professionele dienstverlening
“Ik kijk vooral naar de kwaliteit en naar de mensen met wie ik als
klant te maken krijg. Of dit nu een bureau is of een netwerk van
professionals, maakt mij niet uit.
“
Inhuur door klanten: vaak subjectief
Klanten zijn vaak op zoek naar specialisten, maar doordat ze zelf de kennis
over het betreffende specialisme niet in huis hebben, kunnen ze niet altijd
goed beoordelen of de ingehuurde professional wel de beste kandidaat is.
Er is behoefte aan een kwaliteitscertificaat voor professionals. Sommige
beroepsorganisaties, bijvoorbeeld in de accountancy, leveren dit in de vorm
van de verplichting tot permanente educatie. “Zo’n certificaat garandeert
overigens beslist niet dat je de juiste man of vrouw aan boord hebt.”
Professionals worden vaak ingehuurd op basis van een relatie die ze
hebben met de klant, en minder op basis van concrete doelstellingen en
geformuleerde competenties. En nadat een opdracht is uitgevoerd, wordt
deze vaak niet goed geëvalueerd naar effect. ”De vraag “wat hebben we er
aan gehad?” kan best wat vaker gesteld worden.”
13. diensteneconomie van de toekomst
13 De toekomst van de professionele dienstverlening
Nederland in 2020 is een diensteneconomie en niet langer
alleen een kenniseconomie. Maar liefst 80% van ons bruto
nationaal product is afkomstig van diensten, zoals het CPB
al in 2010 voorspelde in The Netherlands of 2040. De bijna
500 miljard euro die per jaar met diensten wordt ‘verdiend’,
levert niet alleen in ons land toegevoegde waarde, maar
leidt ook tot kennis, reputatie en bestuurlijk vermogen die
evidente waarde hebben, ook over de grenzen heen.
Innovaties
Nieuwe media en technologische innovaties ontwikkelen en veranderen
de professionele dienstverlening. Technologie kan de professional
ondersteunen, maar kan ook (delen van) de dienstverlening vervangen.
Dit levert een bijdrage aan de ontwikkeling van de dienstverlening;
deze innovaties zijn de katalysator voor de internationalisering van de
Nederlandse dienstverlening.
“Binnen de professionele dienstverlening is het steeds
gemakkelijker om met elkaar te communiceren. Vaak hoef je
niet meer fysiek bij elkaar te komen en dan is afstand niet meer
belangrijk: the world is flat.
“
Branchegeoriënteerde megasteden
Over een aantal jaren zullen we werken vanuit een aantal branchege
oriënteerde megasteden: in één gebied is men gespecialiseerd in één
bepaalde dienst die ook vanuit dat gebied geleverd wordt. Bepaalde
specialismen zijn wellicht naar het buitenland geoutsourcet.
Hoofdkantoorfuncties
De deelnemers aan de rondetafelbijeenkomst vinden dat hoofd
kantoorfuncties in Nederland behouden moeten blijven. Door
specialistische functies te creëren voor de verschillende Nederlandse
kantoren, kunnen sleutelfuncties behouden blijven.
14. 14 De toekomst van de professionele dienstverlening
Toegankelijkheid van kennis
De rol van kennis binnen de professionele dienstverlening zal veranderen.
Kennis hebben van een bepaald onderwerp is in de toekomst geen unieke
eigenschap van dienstverleners meer. Een dienstverlener kan meerwaarde
creëren door de manier waarop hij zijn kennis gebruikt.
Internationalisering
De internationalisering van onze dienstverlening is voor de toekomst een
aandachtspunt. Over de effecten ervan wordt echter zeer verschillend
gedacht. Zo zijn sommigen van mening dat internationalisering
werkgelegenheid oplevert voor de professionele dienstverlening in
Nederland, terwijl aan de andere kant ook negatieve elementen als extra
concurrentie en verlies genoemd worden.
Innovatie
Vergelijkbare verschillen zijn er ook ten aanzien van innovatie. Het gangbare
toekomstbeeld van westerse economieën als centra van innovatie wordt ter
discussie gesteld: innovatie zal volgens sommigen in de toekomst meer uit
Aziatische landen komen. Anderen zijn van mening dat de mogelijkheden
voor export van innovaties uit Nederland nog niet optimaal worden benut.
“Kennis zal voor iedereen veel eenvoudiger toegankelijk
worden. Kennis is macht is daarmee niet altijd meer een
automatisme.
“
Tekort aan talent
Gesignaleerd wordt dat er in de toekomst een tekort zal ontstaan aan talent
en oplossingen. Om het kennistekort op te heffen, zullen getalenteerden
uit het buitenland naar Nederland komen om hier onderzoek te doen en te
promoveren. Het is wel van belang om dit talent vervolgens vast te houden.
15. hoe nu verder?
15 De toekomst van de professionele dienstverlening
Samenvatting
Ondanks de verschillende achtergronden van de deelnemers aan de
rondetafelbijeenkomst en de diversiteit aan opvattingen is men het
er collectief over eens dat de professionele dienstverlening zal moeten
veranderen.
De nieuwe generatie professionals zal zich autonomer en onafhankelijker
opstellen dan de vorige. De roep om flexibele arbeidsrelaties zal alleen maar
toenemen, evenals de wens om als zelfstandig professional in netwerken met
anderen samen te werken.
Er bestaat geen eenduidig beeld van de noodzakelijke competenties
waarover de professional van de toekomst moet beschikken. Het is
belangrijk om hier duidelijkheid over te krijgen, mede vanuit de optiek van
beroepsopleiding en permanente educatie. Er is bovendien behoefte aan een
kwaliteitscertificaat voor de individuele professional. De rechtspositie van de
zzp’er is nog niet goed geregeld.
Bureaus veranderen, omdat zij zich voortdurend moeten aanpassen
aan externe omstandigheden en moeten inspelen op de eisen van de
professionals. Over het algemeen zullen bureaus flexibeler moeten worden
en zullen steeds meer met een flexibele schil van professionals gaan werken.
Ook de rol van intermediairs verandert. Zij zullen hun bestaansrecht voor de
markt en de professional moeten aantonen.
Klanten worden steeds kritischer en gaan andere vragen stellen. Ze kijken
naar de toegevoegde waarde en zijn steeds minder bereid om veel geld voor
standaardproducten of -diensten te betalen. Klanten zullen in de toekomst
meer gaan kiezen voor goed georganiseerde netwerken van zp’ers dan voor
de bestaande bureaus. De inhuur en evaluatie van professionals door klanten
kan veel beter.
Nieuwe media en technologische innovaties ontwikkelen en veranderen
de professionele dienstverlening in sterke mate. Over de consequenties
daarvan liepen de meningen uiteen. Deze innovaties zijn mogelijk wel de
katalysator voor de internationalisering van de Nederlandse dienstverlening.
Themagroepen
Mede op grond van de rondetafelgesprekken heeft het PSI de verschillende
onderzoeksthema’s geformuleerd, op basis waarvan themagroepen worden
gevormd.
Hierbij gaat het niet alleen om het ontwikkelen van ideeën, het gaat ook – en
misschien vooral – om het creëren van ruimte om er in de praktijk mee te
experimenteren en er zo verder van te leren. Hierna leest u welke thema’s in
de groepen worden uitgewerkt en welke vragen daarbij horen.
16. 16 De toekomst van de professionele dienstverlening
De werkgroepen zullen zelf aanvullende vragen formuleren en het komend
jaar op zoek gaan naar antwoorden. Informatie over de start, voortgang en
resultaten van de themagroepen zal blijvend worden gecommuniceerd via
de Nyenrode Community for Professional Services op Linkedin.
De volgende themagroepen zullen van start gaan. Met suggesties van
bijbehorende vragen:
Themagroep 1: Professionals van de toekomst
• Op welke terreinen zullen de nieuwe generaties professionals actief
worden en wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de huidige en
nieuwe generaties?
• Welke verschillen in competenties en leren doen zich voor tussen zp’ers,
professionals bij bureaus en interne professionals?
• Hoe belangrijk zijn specialisatie en kennis voor professionals ten
opzichte van ondernemerschap, leiderschap en de competentie om
kennis te integreren?
• Uit welke landen komen de professionals waarin Nederland niet zelf kan
voorzien en hoe gaan wij die instroom organiseren?
• Op welke manier gaan zelfstandige professionals zich de komende
tien jaar organiseren, zich vakinhoudelijk ontwikkelen en van elkaar
onderscheiden?
• In hoeverre gaan aanbieders hun krachten bundelen, op grotere schaal
opereren of coalities en netwerken vormen?
• Hoe zullen professionele diensten in de toekomst geprijsd worden?
Themagroep 2: Toekomst van bureaus
• In hoeverre gaan professionals bij bureaus, zp’ers en interne
professionals met elkaar concurreren dan wel samenwerken?
• Wat is het bestaansrecht van bureaus en kantoren, hoe zien zij er als
organisatie uit, hoe gaan zij klanten en professionals binden en welk
leiderschap is vereist?
• Met wie gaan bureaus in Nederland de komende tien jaar concurreren:
met interne professionals, met zp’ers, met buitenlandse aanbieders, met
elkaar?
• Welke professionele diensten worden straks niet meer van Nederlandse
bureaus gevraagd omdat zij geen onderdeel van een waardecluster
uitmaken, eenvoudig elders kunnen worden gevonden of gewoon niet
meer nodig zijn?
• Welke consequenties hebben de toenemende digitalisering en
verstandaardisering (in het Engels aangeduid als commoditizing) op het
aanbod van diensten, de tarieven en de relatie met klanten?
• Welke nieuwe businessmodellen zullen bureaus moeten gaan hanteren
en hoe zullen zij hun diensten moeten gaan prijzen?
17. 17 De toekomst van de professionele dienstverlening
Themagroep 3: Toekomstige (sourcings)vraagstukken bij klanten
• Bij welke (nieuwe) vraagstukken zullen klanten professionals
inschakelen en welke (nieuwe) kennis en competenties zullen er van
bureaus en professionals gevraagd worden?
• Op welke manier gaan (klant)organisaties het tekort aan interne
professionals oplossen en welke rol gaan zij daarin aan externe
professionele dienstverleners geven?
• Hoe ver gaan (klant)organisaties met het formeren van een flexibele
schil en wat betekent dat voor management en leiderschap in deze
organisaties?
• Hoe zal de professionalisering van de inkoopfunctie zich ontwikkelen en
wat worden leidende criteria bij de selectie en performancemeting van
professionals?
• Welke verschillen gaan ontstaan bij de inschakeling van (nationale
en internationale) professionele dienstverleners tussen mkb, grote
bedrijven, multinationals en overheidsinstellingen?
Wat is het PSI
Het Professional Services Institute doet onderzoek doet naar de macro-
economische betekenis van de sector professionele dienstverlening, actuele
management- en besturingsvraagstukken binnen deze sector en naar de
ontwikkeling van specifieke branches. Vanuit de PSI-visie op de ontwikkeling
van de professionele dienstverlening in Nederland biedt Nyenrode Business
Universiteit diverse masterclasses aan voor bestuurders, managers en
professionals.
