1. Leerstijlen, bestaan ze echt en
moet het medisch onderwijs er
rekening mee houden?
Mirjam Slenders
Paola Solano Nisimblat
Mieke Van Der Sanden
Promotor: Prof. Dr. Degryse

2. Inleiding
Materiaal en Methoden
Resultaten
Discussie
Conclusie

3. Leerstijlen
Didactische leervormen
Evidence-Based Medicine
Locus of Control
Inleiding

4. = duiden iemands manier van leren aan
Model van David Kolb:
Twee dimensies: perceptie/verwerking
Vier leerstijlen
Activisten
Reflectoren
Theoretici
Pragmatici
Leerstijlen

5. = werkwijzen waarop docenten informatie overbrengen op
studenten
Correlatie dominante leerstijl – voorkeur didactische leervorm?
Onderwijs aanpassen aan voorkeuren?
Didactische leervormen

6. = gewetensvol en oordeelkundig verwerken van nieuwe informatie om
beslissingen te nemen over de zorg van individuele patiënten, in
combinatie met de klinische expertise van de arts en de conditie en
voorkeuren van de patiënt (Zwolsman et al, Van Dijk et al).
Evidence Based Medicine (EBM)

7. EBM is kerncompetentie, doch implementatie in de praktijk stuit op vele
barrières (Van Dijk et al, Zwolsman et al):
Gebrek aan tijd, kennis en vaardigheden
Praktisch: geen of trage toegang tot internet
Negatieve houding artsen tegenover EBM
Barrières verschillend tussen medische specialismen (Hadley et al)
Oplossing?
EBM vaste en prominente plaats toekennen binnen geneeskunde onderwijs?
Onderwijs in EBM aanpassen aan het doelpubliek? (cfr. meshing hypothese)
EBM

8. = in hoeverre legt iemand de oorzaken van wat hem overkomt:
bij zichzelf: interne LOC
bij anderen: externe LOC
Literatuur: verband LOC en informatieverwerking (Rotter, Horak)
• Interne LOC: scoren beter met minder gestructureerde lessen
• Externe LOC: scoren beter met meer gestructuurde lessen
Locus of control (LOC)

9. Verband tussen?
Dominante leerstijl
Medisch specialisme/geslacht
Voorkeur voor didactische leervorm
Houding tegenover EBM
LOC
Toepassen van leerstijlen in het geneeskunde onderwijs zinvol?
Individualisatie opdat instructie effectiever zou zijn…
Doel van de studie

10. Context en studiepopulatie
Opzet van de studie
Ontwerp
Algemeen deel
Leerstijlen
Didactische leervormen
Evidence-Based Medicine
LOC
Datacollectie en statistische analyse
Materiaal en Methoden

11. Studenten 7de jaar geneeskunde, specialisatie huisartsgeneeskunde
Katholieke Universiteit Leuven
Academiejaar 2012-2013
Context en studiepopulatie

12. Toestemming van faculteit Geneeskunde en ethische commissie
Contact met studenten via e-mail en toledo
Opzet studie
Doelstelling studie
Loting
Enquête:
Anoniem
Vrijwillig, geen consequenties bij geen deelname
Email-adres optioneel zo persoonlijke resultaten gewenst
Opzet van de studie

13. Geslacht
Leeftijd
Eerste keuze van medisch specialisme
Optioneel
Naam en email-adres: persoonlijke resultaten
Ontwerp: algemeen deel

14. Literatuur: vele, vaak commerciële meetinstrumenten
Ons onderzoek: vragenlijst van David Kolb
Vertaalde versie, met dank aan S. Zwolsman en N. Van Dijk
80 stellingen: ‘eens’ of ‘oneens’
Via sleutel: voorkeur van student voor elke leerstijl
Activist, reflector, theoreticus en pragmaticus
Zeer sterke, sterke, middelmatige, lichte en zeer lichte voorkeur
Op basis hiervan definiëren van dominante leerstijl
Ontwerp: leerstijlen

15. Bestaande vragenlijsten: niet bruikbaar
Zelf vragenlijst opgesteld
5 leervormen: telkens positieve en negatieve stelling
Gestructureerde hoorcolleges
Interactieve lessen
Zelfstudie
Praktische vaardigheden
Discussies met medestudenten
Per leervorm gemiddelde score
Hoogste score  voorkeur didactische leervorm
Ontwerp: didactische leervormen

16. Vertaalde versie van de vragenlijst van McColl, met dank aan
S. Zwolsman en N. Van Dijk
Deel 1: 7 stellingen waarover studenten ‘eens’ of ‘oneens’
Deel 2: 3 multiple choice vragen over EBM in de praktijk
gebruik van primaire literatuur/reviews
samenvattingen uit tijdschriften
richtlijnen/protocollen
Deel 3: wat zijn de barrières bij de implementatie van EBM in de
praktijk?
Deel 4: peiling naar kennis over bronnen
Domus Medica, Minerva, CEBAM, Cochrane en Pubmed
Ontwerp: EBM

17. Formulier A van de multidimensionele ‘health locus of control’
ontwikkeld door Ken Wallston van de Vanderbilt University
Engelstalige versie vertaald en gecontroleerd via systeem van
‘backward and forward translation’
18 stellingen over gezondheid en ziekte, in drie groepen
Internal
Chance
Powerful others
zespuntenschaal gaande van ‘helemaal niet eens’ tot ‘helemaal eens’
Ontwerp: LOC

18. Alle enquêtes op één dag
Schriftelijk
Manueel gecodeerd en ingevoerd in excel
Alle statistische analyses: in excel
Datacollectie en statistische analyse

19. Verschillen tussen de variabelen
T-test: vergelijken van 2 variabelen
Chi-kwadraat: vergelijken van 2 of meer variabelen categorische data
ANOVA: vergelijken van 2 of meer variabelen continue verdeelde data
Significant als p <0,05
Betrouwbaarheidsinterval 95%
Datacollectie en statistische analyse

20. Algemeen
Leerstijlen
Didactische leervormen
EBM
LOC
Resultaten

21. 92 deelnames (response rate 76%)
72 vrouwen en 20 mannen
60 primair huisartsgeneeskunde, 32 primair ander medisch specialisme
Gemiddelde leeftijd 25 jaar (SD 2,06)
Resultaten: algemeen

22. Geen significant verschil per geslacht (p=0,94)
Geen significant verschil per medisch specialisme (p=0,39)
Resultaten: leerstijlen
Leerstijl Aantal %
Mixed leerstijl 46,74
Activisten 18,48
Reflectoren 17,39
Theoretici 8,7
Pragmatici 8,4

23. Resultaten: didactische leervormen
Didactische
leervorm
Hoorcolle
ges
Interactieve
lessen
Zelfstudie Praktijk Discussies Mixed
Aantal
studenten (%)
38.04 2.17 8.70 2.17 17.39 31.52

24. 0
5
10
15
20
25
30
35
40
hoorcollege interactief zelfstudie praktijk discussies mixed
totaal aantal studenten (%)
totaal aantal studenten (%)
Figuur: voorkeur voor didactische leervorm

25. 0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
activist reflector theoreticus pragmaticus mixed
hoorcolleges
interactieve lessen
zelfstudie
praktijk
discussies
mixed
Figuur: leerstijl – didactische leervorm

26. Geen significant verschil mannen – vrouwen (p=0.24)
Geen significant verschil tussen medische specialismen (p=0.32)
Geen significant verschil tussen verschillende leerstijlen (p=0.15)
Resultaten: didactische leervormen

27. Deel 1: 7 stellingen waarover studenten ‘eens’ / ‘oneens’ (houding)
Gemiddelde score: 62,89% (SD 9,64)
Geen significant verschil per geslacht (p=0,39)
Geen significant verschil per medisch specialisme (p=0,85)
Geen verband tussen houding tov EBM en dominante leerstijl (p=0,98)
Resultaten: EBM

28. Deel 2: 3 multiple choice vragen over EBM in de praktijk
Deel 3: wat zijn de barrières bij de implementatie van EBM in de
praktijk?
Tijd
Resultaten: EBM
Heden (%) Meest geschikt in HA-praktijk (%)
Primaire bronnen 1,09 2,17
Onderzoekssamenvatting
in tijdschrift
6,52 10,87
Richtlijnen en protocollen 55,43 73,91
Combinaties 36,96 13,04

29. 0.00
10.00
20.00
30.00
40.00
50.00
60.00
70.00
80.00
aantal studenten in %
Figuur: welke bronnen meest geschikt voor HA-praktijk?

30. Deel 4: peiling naar gebruik van zoekmachines
Resultaten: EBM
Zoekmachine Aantal (%)
Domus Medica regelmatig gebruik 90,22
Minerva weet hoe te gebruiken 42,39
CEBAM regelmatig gebruik 54,35
Cochrane weet hoe te gebruiken 38,04
Pubmed regelmatig gebruik 46,745

31. Resultaten: LOC
Locus of control: gemiddelde score per dimensie
Internal Chance Powerful others
Mannen 56.81 47.78 41.11
Vrouwen 57.55 48.63 37.28
Huisartsen 56.31 47.88 38.04
Andere
specialismen
59.38 49.48 38.28

32. Geen significant verschil tussen
mannen – vrouwen (p=0.95)
medische specialismen (p=0.95)
leerstijlen (p=0.99)
didactische leervormen (p=0.52)
Resultaten: LOC

33. Leerstijlen
Didactische leervorm
EBM
LOC
Discussie

34. Vooral gemende leerstijl, combinaties vormen heterogene groep
In praktijk: voorlopig geen aanpassing onderwijs aan dominante
leerstijl
Geen significante verschillen
Niet evident gezien zeer heterogene groep
Discussie: leerstijlen

35. Opvallend: voorkeur voor goed gestructureerde hoorcolleges
Interactieve lessen werden minder leerrijk bevonden, ook al wordt
hier de laatste jaren meer aandacht aan besteed
Oorzaak?
Docenten en studenten weinig ervaring met deze laatste leervorm?
Geen duidelijke correlatie leerstijl – didactische leervorm
Oorzaak?
Te kleine populatie?
Geen invloed?
Discussie: didactische leervormen

36. Eerder gereserveerde houding tegenover EBM
Oorzaak? Tijdsintensieve karakter van opzoekingswerk?
Gebruik van bronnen: discrepantie tussen huidig gebruik en wat als
meest geschikt in de praktijk wordt ervaren
Richtlijnen/protocollen als meest geschikt, doch heden gebruik zowel
richtlijnen/protocollen als combinaties
Oorzaak discrepantie?
Studenten onvoldoende op de hoogte van de verschillende mogelijkheden?
Protocollen/richtlijnen ontoereikend en niet up-to-date?
Discussie: EBM

37. Domus Medica, CEBAM en Pubmed worden het meest gebruikt
Minerva en Cochrane zijn gekend maar worden weinig gebruikt
Oorzaak?
Beperkte kennis van deze zoekmachines
Toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid
Toekomst:
Voldoende aandacht aan EBM
Zoekstrategieën sneller en efficiënter
Uitgebreidere kennis van bronnen en zoekmachines
Voorlopig geen aanpassing van onderwijs in EBM aan dominante leerstijl
Discussie: EBM

38. Geen relatie met geslacht, medisch specialisme en leerstijl
↔ literatuur
Geen voorspelling van informatieverwerking op basis van LOC
→ voorlopig nog geen evidentie om ons onderwijs aan te passen aan
LOC studenten
Discussie: LOC

39. vooral gemengde leerstijl, heterogene groep
→ individualisatie van het onderwijs op dit moment nog niet mogelijk
Uitgesproken voorkeur voor onderricht op basis van goed
gestructureerde hoorcolleges
↔ huidige tendens : onderwijs meer interactiever
Richtlijnen/protocollen als meest geschikt ervaren voor HA-praktijk
Belangrijk dat deze vlot toegankelijk, volledig en up-to-date zijn
Geen correlaties tussen de variabelen
Conclusie

40. Eerder gereserveerde houding tegenover EBM
Protocollen en richtlijnen als meest geschikte bronnen van EBM
voor de huisartspraktijk
↔ heden: combinaties protocollen/richtlijnen en primaire bronnen
Pilootstudie als basis voor verder onderzoek
Conclusie

41. Bedankt voor jullie aandacht! Vragen?