2. Kaisahan
– ang pangkat ng mga pangungusap
ay umiikot sa iisang pangkalahatang
ideya, may isang paksang
pangungusap na nagsisilbing gabay
sa pagbuo ng mga suportang
pangungusap. Tumutukoy ang
kaisahan sa isang tiyak na katangian
o aspeto ng pagpapahayag. Sa literal
na kahulugan, ito ay “magkakalapit
lahat”.
3. Kaugnayan
– dapat na magkakaugnay ang
mga pangungusap upang
magpatuloy ang daloy ng diwa
buhat sa simula hanggang dulong
pahayag. Mahalaga ang papel ng
mga salita na ginagamit bilang
mga tagapag- ugnay sa talata. Ito
ay nagsisilbing tulay sa pagitan
ng mga bahagi ng pahayag.
4. Mga halimbawa ng
pang-ugnay
Pagdaragdag-
at, ulit,
pagkatapos,
bukod, ano pa
Paghahambing-
pero, sa kabilang
banda, subalit,
gayon man
Pagpapatunay-
kung saan, dahil
sa, para sa ,
tunay na, sa
katunayan
Pagpapakita ng
oras- kaagad,
pagkatapos, sa
lalong madaling
panahon, sa
wakas, noon
5. Pag uulit- sa
madaling salita,
gaya ng sinabi
ko, tandaan
Pagbibigay diin-
tiyak, labis,
talaga, sa
katunayan
Pagpapakita ng
Pagkakasunud
sunod- Una,
pangalawa,
pangatlo, a,b,c
Pagbibigay
halimbawa-
halimbawa, sa
ganitong klase, sa
ganitong
pagkakataon,
Pagbubuod o
Pagbibigay ng
Kongklusyon-
sa madaling
salita, bilang
resulta, kaya
naman, sa
pagbubuod
6.
7. PAG UULIT NG SALITA AT
TUNOG
– Ginagamit upang
magbigay diin.
10. Talaarawan (diary)
Personal na pangyayari sa sarili
isang talaan ng mga pangyayari,
mga pakikipagtransaksyon, o mga
observasyon na arawan o paminsang-
minsang ginagawa (Webster)
—Pang-araw-araw na tala, lalo na ng
sariling karanasan; tala pa rin ito ng
mga kaisipan (Ensayklopidya)
11. Maaring tawaging matalik na
kaibigan sapagkat dito natin
nasasabi ang mga pinakapersonal na
karanasan at damdamin nation sa iba
o sa ating sarili.
12. Diary
mula sa salitang Latin
na “diarium” na
nangangahulugan
ng araw o day; talaan ng mga
eksperiensya obserbasyon at
pag-uugali
14. Dyornal 1 / Journal 1
Nang magsimula ako ng Filipino 4, hindi ko inaasahang mas mahirap ang trabaho.
Pagkatapos ng isang taon sa wikang Filipino, inakala ko na magiging magaling ako
rito. Hindi ko ginamit ang wika nang madalas at marami akong nakalimutan. Pero, ngayon
sinisikap kong mabuti na magsanay sa paggamit nito.
Sa pagbabasa, hirap ako sa mga salita at sa pagbigkas nang maliwanag sa mga salita. Sa
ibang araw, naghahalu-halo ang mga salita at ‘di ko makita ang mahalagang
pantig. Ngayon, binabasa ko nang malakas ang ating leksiyong pag-aaralan gabi-gabi; at
binabasa ko ulit ang ating mga sanaysay na napag-aralan na natin. Mas naging maalam ako
sa pagbigkas ng mga titik at pantig.
Sa pagsusulat, nagsasanay ako sa pandiwa. Nagsulat ako ng panahon ng pawatas,
perpektibo, imperpektibo at kontemplatibo. Bumuo ako ng mga pangungusap para masanay
ako sa paggamit ng tamang panghalip. Pag-aaralan ko ang tsart na panauhan at panghalip.
Dapat, at gusto kong memoryahin ang buong tsart.
Sa pagsasalita, nakikipag-usap ako sa nanay at tatay ko. Kapag tinatawagan ko sila nag-
uusap kami sa Filipino. Iwinawasto nila ako kapag mali ang pagsasalita ko ng Filipino. Kapag
umuuwi ako sa aming bahay, sinisikap kong kausapin ang pamilya ko sa Filipino. Pinipilit
kong husayin ang pagbigkas ng mga salita.
Nais ko talagang maging mahusay sa pag-aaral ng Filipino. Mahalaga sa akin ang matutong
magbasa at magsulat ng Filipino.
15. JORNAL
personal na karanasan at planong
pansarili
—isang arawang tala ng mga
pansariling gawain, mga repleksyon
ng mga nadarama (Webster)
—hindi lamang sa personal na
karanasan ng manunulat kundi
sumasaklaw rin sa mga sitwasyong
may kinalaman sa ibang tao
16. Sangkap ng isang jornal
—Sitwasyon o pangyayari
—Damdamin
—Kaisipan
17. Ilan sa mga dahilan sa pag-
sulat ng dyornal:
1.isang travelog
18. TRAVELOG – Isang uri ito ng
sulatin tungkol sa diary ng
paglalakbay. Noong 1903,
iniukol lamang ang katawagang
ito sa pagsasalita o
paglelektyur tungkol sa
pagbibiyahe na karaniwang
inaalinsabayan ng
19. 2. laman ng
mga panaginip
3. kaisipan na
maaring
konsepto o
larawan
4. log buk
5. plano
6. batayan ng
ilang sulatin
gaya ng
biography
7. eklektik
8. imbakan ng
mga memorya
20. Talaarawan at jornal
Ang talaarawan at jornal ay
magkasingkahulugan na
pwedeng pagpalitin ang gamit.
Parehong de petsa ang mga
tala. Parehong talaan ng mga
magiging alaala
bukas (Arrogante, 2009)
22. Talambuhay
-tungkol sa buhay ng taong
namatay na at isinulat ito hindi
ng tao mismong namatay
noong nabubuhay pa siya kundi
ng iba na may interes sa
kasaysayan sa buhay niya
24. Awtorisadong Talambuhay
tungkol sa buhay ng tao na
kinomisyon ng kamag-anakan,
kaibigan, o kakilala ang
sinumang manunulat na
pawang positibo lamang ang
kailangang lamnin.
25. Karaniwang Talambuhay
tapat sa katotohanan at tiyak
ang mga katibayan para
maitulad sa sarili ng
mambabasa ang kanyang
naging mga karanasan at
pagkatao
29. Refleksyon
Tinatalakay sa sulating ito ang mga
kasaysayan ng pagbabago sa
sarili
sa pamamagitan ng teksto o ng mga
karanasan
Personal na pagpapahayag ng iyong
saloobin
Malalim ang pagtatalakay
30. Katangian:
a) sarili ang pangunahing
pinagkukunan ng impormasyon
b)
naipakikita ng kaugnayan ng teksto
sa iyong buhay
c) Gumagamit ng unang panauhan.
32. a) Pasalaysay (Narativ) –
may layuning magkwento
ng magkakaugnay na
pangyayari; makukulay na
karanasan sa buhay
33. Karanasang Tuwiran o Direct –
ang karanasan ay maaaring makuha
nang tuwiran (direct). Tuwiran ito
kung galing sa sariling pagkadanas o
pagkasangkot.
Karanasang Vaykaryos – kung ang
kaalaman ay nakukuha lamang sa
iba, maaaring nabasa sa mga aklat o
mga babasahin, narinig sa kung sino,
nabalitaan sa mass media, o
naikwento ng kapitbahay.
34. Uri ng Pasalaysay/ Narativ:
a) Pagsasalaysay na totoo– base sa
tumpak, tiyak at tunay na mga
pangyayari
b) Pagsasalaysay na likhang-isip –
kinabibilangan n mga mito, fabula,
parabola, anekdota, palaisipan,
maikling kweno at nobela
35. Pananaw sa Pagsasalaysay-
Nagsasaad ng personal na
kaugnayan ng tagapagsalaysay
sa paksang kanyang
tinatalakay o sa mga
pangyayaring kanyang
ikinukwento.
36. Kasangkapan sa Pagsasalaysay:
a) Tema – may kabuluhan sa
kinauukulan – nakikinig, bumabasa, o
nanonood
b) Tauhan – ang nag-iisip at kumikilos
sa kwento kaya nagkakaroon ng mga
pangyayari
c) Aksyon o Pangyayari – ang aksyon
ang kalansay na kinakapitan ng iba
pang mahahalagang sangkap para
mabuo ang anyong kalamnan
37. d) Tagpuan – pook at panahon ang
ipinakakahulugan ng tagpuan sa
salaysay
e) Himig – kung papaano
isinasalaysay ang isang pangyayari o
ang anumang materyal para lumabas
nang naaayon sa kagustuhang
mangyari ng tagapagsalaysay
38. Uri ng Pagpapahayag
b) Paglalarawan
(Deskriptiv) – Naglalayong
makabuo ng imahe o larawan
sa isip ng mga mambabasa o
tagapakinig; pagpapahayag ng
ating nakikita, naririnig at
nadarama
40. Konkretong Paglalarawan –
ito ay naglalarawan ng literal
at ginagamit dito ang mga
pangkaraniwang paglalarawan
gaya ng ,maganda
,maayos,malinis atbp..
41. Masining na
Paglalarawan – ang guni-
guni ng bumabasa ay
pinagagalaw upang makita
ang isang buhay na buhay
na larawan
44. Pagpili ng Paksa –
Isinasaalang-alang ang
malawak na kaalaman o
pagkakilala sa tao o lugar
na Ilalarawan; tulad sa ibang
uri o anyo ng sulatin, ang
paksa ang laging unang
isinasaisip
45. Pagbuo ng Pangunahing
Larawan – ito ang
pangkalahatang kabuuan ng
isang tao, hayop, bagay, pook,
o pangyayari na nais agad
maitanim sa isip ng
mambabasa o tagapakinig.
47. Pagkakaroon ng Kaisahan –
bawat detalyeng babanggitin
sa paglalarawan dapat ay
tumutulong sa pagbuo o
kabuuan ng isang pangunahing
bagay o anupamang
inilalarawan.
48. Pagpapayabong sa mga Aspetong
Isasama sa Paglalarawan –
Hindi lamang mga nagkakauri-
uring katangian ang dapat na
isama sa paglalarawan, mas
mainam kung mapalulutang lalo
ang kaibahan nito sa lahat ng mga
kauri.
50. Ekspositori
pagpapaliwanag; ginagamit sa
pagsagot sa mga tanong na
nangangailangan ng pagsasanay na
kasagutan, pagsulat ng mga ulat
tungkol sa Agham at Kasaysayan,
pagsusuri sa maikling kwento at mga
nobela at pagpapaliwanag sa iba’t
ibang aralin sa paaralan
51. Expository Writing
Madalas makita sa araw-araw
nating binabasa tulad ng
teksbuk, editoryal, artikulo sa
dyaryo
—Pagpapaliwanag na obhektibo
52. Mga Bahagi ng Paglalahad
1. Simula– magpapasya
kung ipagpapatuloy ng
bumabasa ang pagbasa
ng katha
53. Halimbawa ng simula ng
paglalahad
Katanungan
Pangungusap na
makatawag-
pansin
Pambungad na
pasalaysay
Isang sipi
Tahasan o
tuwirang simula
Isang salitain
54. Mga Bahagi ng Paglalahad
2. Katawan –
nilalaman ng isang
pahayag
55. Mga Bahagi ng Paglalahad
3. Wakas – maaaring buod,
tanong, panghuhula sa
maaaring mangyari, pagsariwa
sa suliraning binanggit sa
simula, pagamit
ng kasabihan o siping angkop
sa akda
56. Mga Kaanyuan ng Paglalahad
Paglalahad sa Anyong Panuto -
pagiisa-isang mga hakbangin sa
paggawa ng isang bagay
Paglalahad sa Anyong
Pagbibigay-Katuturan-
pagpapaliwanag ng kahulugan ng
salita o diwa
57. Mga Kaanyuan ng Paglalahad
Paglalahad sa Anyong
Interpretasyon -nagpapaliwanag
ng palagay hinggil sa isang layunin
Paglalahad sa Anyong
Pagkilala- paglalahad sa mga
kalagayang pantao
58. Mga Kaanyuan ng Paglalahad
Paglalahad sa Anyong
Editoryal o Tudling-
napapanahong editoryal na
punong-puno ng kahulugan at
pahiwatig
60. Pangangatwiran
may layuning manghikayat at
magpapaniwala sa pamamagitan
ng makatwirang mga pananalita.
Pagpapahayag na may layuning
manghikayat at magpapaniwala sa
pamamagitan ng makatwirang mga
pananalita
61. Diskursong Argyumentativ
(Pangangatwiran)
isang anyo o paraan ng
pagpapahayag na ang isang
katotohanan ay pinagtitibay o
pinatutunayan sa pamamagitan ng
katwiran o rason kalakip ang mga
ebidensya
kasingkahulugan ng pagbibigay-
palagay, paghuhula, pag-aakala,
pagsasapantaha at paghihinuha.
63. 1.Pabuod o Inductive Method
sinisimulan ito sa partikular na
pangyayari, katotohanan o kalagayan
at tinatapos sa isang katotohanang
pangkalahatan sapagkat dinaraanan
muna sa iba’t-ibang obserbasyon at
paulit-ulit na eksperimentasyon at
pagsusuri bago ang paglalahat kapag
narating na ang katotohanan o
prinsipyo
65. 2.Silohismo o Deductive
Method
pangangatwiran na lohikal kung
maghayag ng katotohanan
panghahawakan muna ang isang
pangunahing batayan, saka susundan
ng pangalawang batayan at dito
ngayon ibabase ang konklusyon
67. EDITORYAL
pinakamahalagang bahagi ng
pahayagan o magasin-KALULUWA
paglalahad ng mga kuru-kuro ng
patnugot ng pahayagan na bunga ng
isang pag-aaral tungkol sa isang
pangyayari sa bayan, pamahalaan,
tanghalan, atbp.
69. EDITORYAL
kababakasan ng kahusayan sa
pagmamasid, sapat na kinalaman
tungkol sa mga tao at mga bagay-
bagay, katalasan ng pagkakilala sa
tunay na kahulugan ng mga
pangyayari at ang mayamang
damdamin ng sumusulat
70. EDITORYAL
kilala rin sa tawag na pangulong-
tudling
maaaring tungkol sa pulitika,
relihiyon, sining, edukasyon, isport o
kultura
Hinweis der Redaktion
Ang kaisahan sa pagpapahayag ay nangangahulugan na ang lahat ng mga ideya sa talata ay makinis na tumatakbo mula sa isang pangungusap. Sa pamamagitan ng kaisahan sa pagpapahayag, ang mga mambabasa o tagapakinig ay magkakaroon ng kadalian sa pag-unawa sa mga ideyang iyong ipinahahayag.
Ang kaisahan sa pagpapahayag ay nangangahulugan na ang lahat ng mga ideya sa talata ay makinis na tumatakbo mula sa isang pangungusap. Sa pamamagitan ng kaisahan sa pagpapahayag, ang mga mambabasa o tagapakinig ay magkakaroon ng kadalian sa pag-unawa sa mga ideyang iyong ipinahahayag.
POSISYON – Tumutukoy ang paraang ito sa kinalalagyan o posisyon ng paksang pangungusap sa loob ng talata.
PROPORSYON – Nakasalalay sa pamamaraang ito kung ano at gaano kalawak ang gagawing pagtatalakay sa isang paksa.
Pagbibigay-diin – ang pangunahing layunin ay bigyang-diin ang mahalaga at ialis ang mga walang saysay
Ang imbentaryo ay ang lahat ng bagay na ginagamit ng isang negosyo sa araw-araw nilang operasyon.
Ibong mababaw ang lipad - babaeng bayaranIsang kahik, Isang tuka - mahirap na pamumuhay
lumaki ang ulo - naging mayabang