1. Arkitektura eta Abangoardia
Errepasoa

2. Sarrera
• XX. mendearen bitartean abangoardiako
mugimendu batzuk haien espresioa izan zuten
arkitekturan.
• Orokorki estilo hauek Bauhaus-aren eragina izan
zuten edo honen garaikideak izan ziren.
• Abangoardia arkitektoniko hauek estilo hauei
lotuta daude
– De Stijl edo Neoplastizismoa (Herbeheretan)
– Errusiar Konstruktibismoa.

3. De Stijl
• Irudi garrantzitsuei lotuta:
– Piet Mondrian eta Theo van Doesburg pintoreak eta
– Gerrit Rietveld arkitektoa eta altzarien
diseinatzegilea.
• De Stijl (edo “estiloa”) lehenengo aldiz garatua
izan zen Mondrian-en pintura post-kubistekin,
lerro horizontal eta bertikalen hausturatik
sortua.
• Lan hauek konposaketa geometriko
zabalagoetara eraman zuten, elementu
ortogonalez lehen mailako kolorekin margotuak
zelai zuri batean.

4. De Stijl
• 1917, Rietveld-ek “Aulkia Gorri/urdina” sortu
zuen, Neoplastizismoko estetika hiru
dimentsioetan irudikatzen.
• Van Doesburg Bauhauseko irakaslea izan zen
garai batean eta zabaldu zuen De Stijl-eko
erabina beste artisten artean, El Lizzitzky
errusiarra bezala eta honen eraginez irudi
axonometrikoak egiten hasi zen, arkitektura
hipotetikoak izango zirenak.
• Eraikuntza hauek elementu asimetrikoen
konbinaketa bat dira non elementu lauak
zintzilik daude erdi bolumetriko batetik.

5. De Stijl-eko arkitektura:
Ezaugarriak
• Arkitektura honetako ezaugarriak van
Doesburg-ek definitu zituen:
– Formak ez du beste estilorik imitatzen;
– Arreta berezia elementu plastikoetan, eta baita
funtzioa, masa, azalera, denbora, espazioa, argia,
kolorea eta materiala;
– Arkitektura merkea eta funtzionala da;
– Ez dago estilo finkoa honen atzetik eta eraikuntzak
ez dira monumentalak, leihoz beteriko espaziora
irekitzen den forma bat baizik;
– Oinplanoa esentziala da baina honetan hormak ez
dira ixten, eraikuntza sustengatzeko badira ere;

6. De Stijl-eko arkitektura:
Ezaugarriak
– Arkitektura irekia da non espazioa eta denbora
kontuan hartzen diren;
– Kubikoaren aurkakoa da eta azalerak jarraiak dira
mugimendu zentrifugo batekin, aldi berean simetria
eta errepikapena eliminatzen dira;
– Ez dago eraikuntzako aurreko parte garbi bat eta
kolorea erabiltzen da balio plastikoz baina,
orokorrean, ez da dekoraturiko arkitektura eta ez du
helburu bezala Neo-plastizismoko sintesi bat izatea
– Mondrianen pinturetan agertzen diren lehen mailako
kolore berdinak erabiltzen ditu.

7. De Stijl
• De Stijl-eko joera unibertsalizatzaileak laster utzi
zuen espazioa mugimendu modernoko kezka
zehatzagorako.
• De Stijl-eko proiektua, bilakaera baten ondoren,
kezka sozialez bete zen ere.
• Jendearentzat arkitektura sortzeko desioak
ekoizpeneko medioaz baliaturik eta ez
arkitekturako kezka estetikoak jarraituz,
Europako Modernitateko oihu bat bihurtu zen.

11. Errusiar Konstruktibismoa
• Errusiar Konstruktibismoa 1913 eta 1940ko
hamarkada bitartean aktiboa egon zen
mugimendu bat da.
• Errusiar abangoardiak sortua, laster zabaldu zen
kontinente osoan zehar.
• Arte konstruktibista abstrakzioa osatu nahi zuen
modernitatearekiko debozioz eta gaiak
normalean geometrikoak dira, esperimentalak
eta ez emozionalak.
• Forma objetiboak esannahi unibertsala dutela,
mugimendurako erabilgarriagoak ziren forma
subjektiboak baino.

12. Errusiar Konstruktibismoa
• Konstruktibismoaren gaiak minimalistat dira, eta
artelana oinarrizko elementuetan hausten da.
• Metodo berriak erabiltzen ziren lan hauetako
sorkuntzan, eta honek arteko estilo baten
agerpena posible egin zuten.
• Ordena irudikatzen zuen arte mota bat
beharrezkoa zen Lehen Mundu Gerra bitartean
desordena nagusitzen zenean eta honek
inplikatzen zuen batasuna eta pakea ulertzea.

14. Errusiar Konstruktibismoa
• Konstruktibismoko artista famatuak dira
Vladimir Tatlin, Kasimir Malevich, Alexandra
Exter, Robert Adams, eta El Lissitzky.
• Tatlin-en lanarik famatuena Hirugarren
Internazionaleko monumentua da (1919-20,
Moscu), burdinezko armazoi bat zilindro bat,
kubo bat eta kono baten inguruan, dena
kristalez egina eta eskala masiboan diseinatua.

15. Errusiar Konstruktibismoa
• 1917ko iraultzaren ondoren, Tatlin
(konstruktibismoko aitatzat hartua) Sobieteko
Hezkuntzako Komisariadorako lan egin zuen eta
artea irakatsi zuen publikoa hezitzeko.
• Garai honetan, arte ofiziala garatu zuen eta
honetan material errealak espazio errealean
erabiltzen zuen.
• Bere proiektua Hirugarren Internazionaleko
monumenturako Errusiar abangoardiako eta
nazioarteko modernitateko sinboloa bilakatu
da.

16. Tatlin:
Hirugarren Internazionaleko
monumentua

17. Melnikov:
Pariseko 1925ko erakusketako errusiar pabilioia
Pravda, Mosku

18. El Lisstzisky
Melnikov